İçeriğe atla

Lahıc bakır işçiliği

Lahıc bakır işçiliği
ÜlkeAzerbaycan
Kaynak675
BölgeAvrupa ve Kuzey Amerika
Tescil geçmişi
Tescil2015 (10. oturum)

Lahıc bakır işçiliği, Azerbaycan'da İsmayıllı Rayonu'nun Lahıc kasabasında icra edilen geleneksel bir halk sanatıdır. Bakır çanak çömlek ve diğer ürünlerin üretimini kapsamaktadır. 2015 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne eklenmiştir.[1][2][3]

Tarihçe

Lahıc'ın bakırcı ailelerinden Aliyev ailesi bu zanaata ilk kez 1725 yılında başlamıştır.[4][5]

Lahıc, 19. yüzyıldan itibaren Azerbaycan'da bakırın ana merkezi haline gelmiştir. Lahıc'ta büyük miktarlarda ev aletleri yapılıyordu. On dokuzuncu yüzyılın ortalarında Lahıc'ta 200'e yakın atölye vardı.[6]

1878 yılında Lahıc köyünde hazırlanan bir bakır eşya, Paris Dünya Sergisi'nde altın madalya ile ödüllendirildi. Şu anda Londra'dan Paris'e, Moskova'dan İstanbul'a kadar birçok müzede Lahıc el sanatları sergileniyor.[7]

19 Nisan 2010 tarihinde Lahıc'ta bakırcılıkla ilgili bir kurs açıldı. İlk kurstan 12 genç mezun oldu. Kursun yöneticisi öğretmen Nazar Aliyev'di. Birinci yılını tamamlayan gençlerin birçoğu Lahıc Tarihi ve Kültürel Koruma Alanı'nda istihdam edildi. Geri kalanlar ise dükkânlarda bakırcılıkla uğraşıyordu.[4][5]

Lahıc bakır sanatı Kasım 2015'te UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne aday gösterildi.[8] Aynı yılın 3 Aralık'ında bu zanaat UNESCO'nun Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi'ne dahil edildi.[9]

Üretim

Tüm süreç bakır eritme ustasının koordinasyonunda gerçekleştirilir ve genellikle ustanın gerekli bilgi ve teknikleri edinmesine yardımcı olduğu çıraklar bulunur. Bakırcı-çekiççi, havanın eritme fırınına pompalanmasından ve daha sonra bakırın ince plakalar halinde dövülmesinden sorumludur. İşlemin son aşamasında bu plakalar usta tarafından şekillendirilip parlatılır ve gravürlerle süslenir. Bakır eşyalardaki süslemeler yöre halkının geleneksel ve kültürel değerlerini yansıtmaktadır. Nihai ürünler yerel atölyelerde ustalar tarafından satılmaktadır.[10][11]

Ürünler

Hazır bakır eşyalar arasında yayık, tepsi, sürahi, süzgeç, kase, kazan gibi ev eşyaları ve ev aletleri yer alıyor. 40'tan fazla çeşit bakır el yapımı eşyanın olduğu tahmin edilmektedir ve bunlar beş gruba ayrılmıştır: tabaklar, sofra takımları, süt ürünleri, su taşıma ve günlük ihtiyaçlar için diğer ev eşyaları.[12]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Lahıc bakır işçiliği ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Copper craftsmanship of Lahij UNESCO". (ingilizce). unesco.org. 21 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  2. ^ "Examination of nominations for inscription in 2015 on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity (item 10.b on the agenda)". (İngilizce). unesco.org. 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ ""Lahıc misgərlik sənəti" UNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irs üzrə Reprezentativ siyahısına daxil edilib". (Azerice). azertag.az. 16 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  4. ^ a b ""COPPER CRAFT: PRECIOUS METAL AND TRADITIONS IN LAHIC"". (ingilizce). www.euronews.com. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  5. ^ a b "Lahıcın əzablı yolları..." (Azerice). www.azadliq.org. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  6. ^ "Qədim sənət növümüz olan misgərlik UNESCO-ya doğru..." www.anl.az. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  7. ^ "Lahic Journal; From Splendid Isolation, Treasures for the World". (İngilizce). www.nytimes.com. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  8. ^ "Lahıc misgərlik sənəti YUNESKO siyahısına salına bilər". (azerice). www.anl.az. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  9. ^ ""Lahıc misgərlik sənəti" UNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irs üzrə Reprezentativ siyahısına daxil edilib". (azerice). www.anl.az. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  10. ^ "Lahıc misgərlik sənəti". (azerice). unesco.az. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  11. ^ "Copper craftsmanship of Lahij". (İngilizce). ich.unesco.org. 21 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  12. ^ "Lahıc misgərlik sənəti". (Azerice). unesco.preslib.az. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ulusal Mutfağı</span> Azerbaycanın ulusal mutfağı

Azerbaycan mutfağı Azerbaycan'ın ulusal mutfağıdır. Avrupa ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Azerbaycan mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Azerbaycan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmeyi 16 Aralık 1993'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası</span> kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri</span> Vikimedya liste maddesi

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, somut olmayan kültürel miras unsurlarının (SOKÜM) dünya çapında daha iyi korunmasını sağlamak ve bunların öneminin fark edilmesini sağlamak amacıyla, UNESCO tarafından 2008 yılından beri güncellenip hazırlanan; farklı ülkelerdeki önemli SOKÜM unsurlarını, acil koruma gerektirenleri ve korma alanındaki iyi uygulamaları içeren listelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Lahıc</span> Azerbaycanın İsmayıllı ilinde kasaba

Lahıc, Azerbaycan'ın İsmayıllı Rayonunun idari biriminde kasaba.

<span class="mw-page-title-main">Dzordzor Şapeli</span>

Dzordzor Şapeli veya Tzortzor Şapeli, İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nin Maku şehristanında, Zangmar Nehri üzerindeki Barun köyünde bulunan bir Ermeni manastırı ve kilisesidir.

Akil Sahib oğlu Kuliyev, Azerbaycan'ın Ulusal Kahramanı.

<span class="mw-page-title-main">Kelağayı</span> Azerbaycanda kadınlar için dört köşeli ipek iplikten yapılan baş örtüsü

Kelağayı, Azerbaycan'da kadınlar için dört köşeli ipek iplikten yapılan baş örtüsüdür. Azerbaycan'ın batı bölgesinde kelağayıya bazen çargat da denir. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Azerbaycan'ın geleneksel kelağayıcılık merkezleri, özellikle Rusya'dan ithal edilen düşük maliyetli fabrika mallarının yaygınlaşması sonucunda ve çeşitli siyasi ve sosyo-ekonomik nedenlerden dolayı üretim yerlerini değiştirdi ve kelağayının üretimi sadece iki merkezde illerinde yoğunlaştı.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Âşıkları</span>

Azerbaycan'da Âşık sanatı, şiir, hikâye anlatma, dans, vokal ve enstrümantal müziği geleneksel bir performans sanatında birleştirir. Bu sanat Azerbaycan kültürü'nün sembollerinden biridir ve ulusal kimliğin bir koruyucusu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tar (müzik aleti)</span>

Tar, Azerbaycan'da yaygın olarak kullanılan telli bir müzik aletidir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Ermenistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 5 Eylül 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

Somut olmayan kültürel miras festivaller, müzikler, performanslar, kutlamalar, el sanatları ve sözlü gelenekler gibi geleneksel bilgileri kapsayan, Ukrayna'nın soyut ve öğrenilmesi gereken kültürel mirasının unsurlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kısa Minareli Cami</span>

Kısa minareli cami, Şeki şehrinde bulunan, 19. yüzyılda inşa edilmiş tarihi bir camidir. Azerbaycan'ın Şeki kentindeki Yukarı Baş Devlet Tarihi-Mimari Koruma Alanı topraklarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Peri Minyatür</span>

Peri Minyatür, Azerbaycan Ressamlar Birliği üyesi, Azerbaycan ressamı, 1000'den fazla eseri olan ressam, Azerbaycanlı kadın minyatür sanatçısıdır.

Türkiye'nin Somut Olmayan Kültürel Mirasları Listesi, UNESCO tarafından 2008'den beri hazırladığı Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'nde yer alan, Türkiye'ye ait yaşayan miras unsurlarını ifade eder.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Kazakistan anlaşmayı 27 Mart 2006 tarihinde imzalamıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Kırgızistan anlaşmayı 27 Kasım 2005 yılında imzalamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İran'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen somut olmayan kültürel miras unsurları, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir. "Somut Olmayan Kültürel Miras" kavramı, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme ile tanımlanmıştır. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras unsurlarının eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan bir kuruluş olan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen miras öğeleri, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir. "Somut Olmayan Kültürel Miras" terimi, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile tanımlanmıştır. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras öğelerinin eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir. Ermenistan, sözleşmeyi 18 Mayıs 2006 tarihinde onaylamıştır.

Somut olmayan kültürel miras, bir topluluğun veya bireyin kendi kültürel mirasının bir parçası olarak gördüğü her türlü bilgi, beceri, uygulama, ifade ve bunlarla ilişkili araç, gereç ve mekânı ifade etmektedir. Kavram, 32. UNESCO Genel Konferansı'nda 17 Ekim 2003 tarihinde kabul edilen sözleşmede tanımlanmıştır. Sözleşmede, Taraf Devletlerin, kendi topraklarındaki somut olmayan kültürel miras ögelerini belirlemek üzere kendi ulusal envanterini oluşturması, sürekli güncellemesi öngörülmüştür. Sözleşmede ayrıca somut olmayan kültürel mirasın dünya çapında daha iyi korunmasını sağlamak ve bunların öneminin fark edilmesini sağlamak amacıyla Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'nin oluşması öngörülmüştür. Gürcistan sözleşmeyi 18 mart 2008 tarihinde imzalamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.