Lagurka
 Lagurka | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | He, Mestia Belediyesi, Samegrelo-Zemo Svaneti, Gürcistan |
| Koordinatlar | 42°56′19″K 42°54′24″D / 42.93861°K 42.90667°D |
| Mimari | |
| Mimari tür | Salon kilisesi |
Kala Aziz Cyricus ve Julitta Kilisesi (Gürcüce: კალას წმინდა კვირიკესა და ივლიტას სახელობის ეკლესია), ayrıca yerel olarak bilindiği adıyla Lagurka (ლაგურკა), Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesindeki Mestia Belediyesinde konumlanmış bir Orta Çağ kilisesidir. Kilisenin bulunduğu alan, Lagurka'nın başlıca Hristiyan tapınağı olarak kabul edildiği tarihi, kültürel ve dağlık Yukarı Svaneti bölgesinin bir parçasıdır. Lagurka adı, "Cyricus" adının Svancasından türemiştir. Orta Çağ anıtsal Gürcü sanatının tepe noktalarından olan yapı, 1111-1112'de Tevdore tarafından boyanmış fresklerle bezenmiş bir salon kilisesidir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.[1]
Tarihi
Deniz seviyesinden 2200 metre yükseklikte bulunan Lagurka, Mestia belediyesine bağlı Kala bölgesindeki "He" köyünün üstündeki bir tepede, Yukarı Enguri Nehrinin sol kıyısında konumlanmıştır.[2] Kilise, Kala topluluğunun koruyucu azizleri olarak hürmet edilen, ilk Hristiyan şehitlerinden Cyricus ve annesi Julitta'ya adanmıştır. Lagurka, Svanların en kutsal türbesi olarak kabul edilir. Svanlar, kiliseye bağlayıcı yeminlerini kilisede korunan ikonaların üzerine etmişlerdir. Kilise, her yıl haç ziyaretlerinin düzenlediği bir Svan festivaline ev sahipliği yapmaktadır: her yıl 28 Temmuzda düzenlenen kvirikoba ("Cyricus'un günü").[3] Tarihçi Ekvtime Takaişvili'nin sözlerine göre, Antik Yunanlar için Delfi neyse, Svanlar için de Lagurka oydu. Lagurka, kısacası Svanların birliklerinin simgesiydi.[4]
Planı
Lagurka'nın inşa edildiği tarih kesin olarak bilinmemektedir. Mevcut kilisenin tarzına dayanarak, kilisenin geç 10. ve erken 12. yüzyıl arasında bir tarihte inşa edildiği düşünülmektedir. 5 x 2,7 metre ölçülerindeki Lagurka,[2] sarımsı kireç taşı bloklardan inşa edilmiştir. Bir salon kilisesi olan Lagurka'nın kuzey ve güneyine, sonraki tarihlerde ek binalar yapılmıştır. Batıya bağlı olan iki katlı çan kulesi, aynı zamanda narteks olarak hizmet vermektedir. Başlangıçta kilisenin güney, kuzey ve batıda olmak üzere üç girişi vardı. Günümüzde binaya sadece güneye yapılmış ek binadaki giriş kapısından erişilebilmektedir. Bina, günümüzde harabe durumunda olan yüksek dişli bir taş duvarla çevrelenmiştir. Yemekhane ve kilise konutları gibi diğer binalar dağın yamacına inşa edilmiştir. Kilisenin iç kısmındaki yarım daire biçimli apsis, üç parçalı taş ikonostasis ile neften ayrılmıştır. Beşik tonoz, tek bir destek kemerine dayanmaktadır. Uzunlamasına duvarların her biri çift kemerli pilasterler ile bölümlere ayrılmıştır. Kilisenin içi, biri apsiste, diğeri ise batı duvarda olan iki pencere ile aydınlanmaktadır; gün ışığı, direkt olarak bolca freskle süslenmiş doğu ve batı duvarlarını aydınlatmaktadır.[2]
Freskler
Gürcistan'da hakkında çok sayıda açıklayıcı yazıt bulunan kilise tamamen fresklenmiştir. Bu fresklerden bazıları solmuştur. Batı duvarındaki kısmen zarar görmüş bir yazıt, fresklerin 1111 veya 1112 yılından kaldığını yazmaktadır. Kala halkının aznaurisi olan bağışçılardan bahseden yazıt, İprari ve Nakipari adlı Svan kiliselerine benzetme yaparak freskleri Tevdore'nin yaptığını yazar. Bir depremden zarar görmüş olan yarım kubbe ve ikonostasisteki freskler, güney pilaster üzerindeki bir yazıtta açıklandığı gibi, daha sonraki bir tarihte Anton'un oğlu Giorgi tarafından restore edilmiştir.[2] Sığınaktaki yarım kubbe, Mesih'in Yuhanna 8: 12'den bir metni içeren parşömeni elinde tuttuğu Deisis ile süslenmiştir: "Ben dünyanın ışığıyım. Beni takip eden kimse karanlıkta yürümeyecektir". Dört kristolojik sahne daha vardır: kuzey ve güney duvarda bulunan İsa'nın doğuşu, İsa'nın çarmıha gerilişi, İsa'nın vaftizi ve İsa'nın dirilişi freskleri. İkonografik plan ayrıca Barbara, Katerina, Stephen, Christina, Yorgi ve Theodore gibi birkaç azizin tasvirini de içermektedir. Kiliseye adını veren iki azizin (Cyricus ve Julitta) şehit olma sahneleri de sergilenmektedir.[2] Resimler, duygusal etkileyicilikleri ve kilisedeki konumlandırmalarıyla dikkat çekmektedir. Fresklerin dağılımı iç mekanın mimari kesitini izler ve çeşitli sahneler ile resimler arasında sembolik bir ilişki olduğunu gösterir.[2]
Lagurka, farklı zaman dilimlerinden kalma çeşitli kilise eşyalarından oluşan bir koleksiyon içermektedir. Koleksiyon, yerel olarak Gürcistan'da üretilen ve yurtdışından getirilen, el yazmaları, haçlar, ikonalar ve mutfak eşyalarından oluşmaktadır. Bu eserlerden biri de son derece saygı duyulan Şaliani ikonasıdır. Bizans kakma işi olan ikona, İsa'nın çarmığa gerilişini tasvir etmektedir.[4]
Kaynakça
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2019.
- ^ a b c d e f Kevkhishvili, Marie (2013). "Das ikonographische Program von Lagurka, Ueberlegungen der symbolischen Verbindung der dargestellten Szenen" [The Iconographic Program of Lagurka: Considerations on the Symbolic Relations between the Frescoes]. Arte medievale (Almanca). 3 (4). ss. 9-24.
- ^ Voell, Stéphane (2013). "Oath of Memory: The Taking of Oaths on Icons in Svan Villages of Southern Georgia". Iran & the Caucasus. 17 (2). ss. 158, 163. JSTOR 23597593.
- ^ a b Taqaishvili, Ekvtime (1937). არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში [Archaeological expedition to Lechkhumi and Svaneti] (PDF) (Gürcüce). Paris. ss. 179-184. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019.
