İçeriğe atla

LDAP

İngilizce: Lightweight Directory Access Protocol veya kısaca LDAP (Türkçe: Basit İndeks Erişim Protokolü) TCP/IP üzerinde çalışan indeks servislerini sorgulama ve değiştirme amacıyla kullanılan uygulama katmanı protokolü.

Bu protokol, İngilizce: OpenLDAP, Sun Directory Server, Microsoft Active Directory gibi indeks sunucuları tarafından kullanılmaktadır.

Tanımı

LDAP terimi şu hizmetleri kapsamaktadır:

  • TCP/IP protokolü üzerinde çalışan, istemci-sunucu modeline dayanan dağıtık bir indeks hizmet protokolü.
  • Lightweight Directory Access Protocol; indeks hizmetlerine (İngilizce: directory services) erişebilmek için kullanılan, standart, genişletilebilir bir Internet protokolü.
  • Bir indeksi kullanmakta rehberlik edecek dört model içerir:
    • Bir indeks (directory) içine verinin nasıl ekleneceğini tanımlayan bilgi modeli (İngilizce: information model)
    • İndeks içinde bulunan verinin nasıl referanslandırılacağını ve düzenleneceğini belirleyen adlandırma modeli (İngilizce: naming model)
    • İndeks verisi ile ne yapılacağını belirleyen fonksiyonel model (İngilizce: functional model)
    • İndeks verilerini yetkisiz kullanıcılardan koruyacak emniyet modeli (İngilizce: security model)
  • LDAP Data Interchange Format (LDIF); indeks verilerini değiş-tokuş etmek için standart metin şekli.
  • LDAP sunucu yazılımı; Ticari veya açık-kaynaklı implemantasyonlar (İngilizce: OpenLDAP, Sun Directory Server, Microsoft Active Directory)
  • LDAP sunucularla ya da LDAP–tabanlı programlarla bir arada gelen komut-satırı araçları
  • LDAP istemci uygulamaları geliştirebilmek için kullanılacak LDAP UPA’ları.

LDAP protokolü message-oriented (mesaj kaynaklı) bir protokoldür. Bunun anlamı şudur: istemci istek içeren bir LDAP iletisi oluşturur ve mesajı sunucuya gönderir, sunucu ise bu istemi işler ve sonucu bir veya birden fazla LDAP mesajı olarak istemciye yanıtı gönderir.

LDAP mesaj tabanlı bir protokol olduğu için, istemci bir anda birden fazla istemde bulunabilir. Örneğin bir istemci aynı anda iki arama işlemini aynı anda yapabilir. Birden fazla işlemi aynı anda yababilmeyi mümkün kılması LDAP protokolünü buna izin vermeyen HTTP ve benzeri protokollere göre daha esnek ve verimli bir protokol yapmaktadır.

Amacı ve kullanım alanları

LDAP tüm kullanıcılarının en hızlı şekilde ve sürekli olarak bilgiye ulaşmalarını sağlayabilmek için, hızlı, ölçeklenebilir ve yönetilebilir bir ağ altyapısı kurmak için oluşturulmuştur. Bilgisayarların yoğun olarak kullanıldığı ağ üzerindeki IP (İngilizce: Internet Protocol) adres ayarlarının otomatik olarak gerçekleştirilebilmesi amacıyla LDAP kayıtlarını kullanan bir otomatik IP atama sistemi kullanılır.

Protokole genel bakış

İstemci LDAP oturumunu, DSA (İngilizce: Directory System Agent) olarak adlandırılan LDAP sunucusuna bağlanarak, varsayılan olarak TCP'nin 389. portundan başlatır. Daha sonra istemci, sunucuya bir işlem talebi gönderir ve sunucu da cevap döndürür. Bazı istisnai durumlar haricinde, istemci bir sonraki talebi göndermek için cevabı almayı beklemeye gerek duymaz; ve sunucu cevaplarını herhangi bir sırada gönderebilir.

İstemcinin aşağıdaki işlemleri talep edebilir:

  • TLS'i başlatır - güvenli bağlantı için LDAPv3 TLS (İngilizce: Transport Layer Security) kullanılır
  • Bağlanır - LDAP protokol versiyonunu belirlenir ve yetkilendirme gerçekleştirilir
  • Araştırılır - İndeks girişleri alınır ve araştırılır
  • Karşılaştırılır - Girilen değerin, verilen özellik değerini içerip içermediği test edilir
  • Yeni giriş eklenir
  • Giriş silinebilir
  • Giriş değiştirilebilir
  • DN (İngilizce: Distinguished Name) değiştirilebilir - giriş yeniden isimlendirilebilir veya taşınabilir
  • Bırakılabilir - Önceki talep iptal edilebilir
  • İşlem genişletilebilir - jenerik işlemler diğer işlemleri tanımlamak için kullanılabilir
  • Bağlantı kesilebilir/kapatılabilir (2. maddedeki "Bağlanır"'ın ters işlemi değildir)

Ayrıca; sunucu hiçbir talebe cevap vermeyen "İstenmeyen Bildirim (İngilizce: Unsolicited Notifications)" gönderebilir. Örneğin bağlantı zaman aşımına uğramadan önce...

LDAP bağlantısının güvenliğini sağlamanın bir diğer alternatifi ise SSL tüneller kullanmaktır. Bu, "ldaps" URL şemalarının kullanılarak, LDAP URLlerinde gösterilir. SSL üzerinden varsayılan LDAP portu 636'dır. SSL üzerinden LDAP kullanımı genelde LDAP Versiyon 2'de gerçekleştirilir, ama bu durum resmi bir standart olarak belirtilmemiştir. Bu kullanım, resmi olarak 2003'te bırakılan LDAPv2 süresince kabul edilmemiştir.

LDAP, ASN.1 'de tanımlanmıştır ve protokol mesajları BER ikili (İngilizce: binary) formatında kodlanmıştır. Yine de, bazı ADN.1 alanları/tipleri için metin sunumunu kullanır.

LDAP operasyonları

LDAP üç kategori içinde tanımlanabilecek 9 temel protokol operasyonuna sahiptir:

  • Sorgulama Operasyonları: arama ve karşılaştırma (search, compare)
  • Güncelleme Operasyonları: ekleme, silme, güncelleme, yeniden isimlendirme (İngilizce: add, delete, modify, modify DN (rename))
  • Kimlik doğrulama (authentication) ve kontrol operasyonları: bağlanma, bağlantıyı kesme ve bağlantı iptali (İngilizce: bind, unbind, abandon.)

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">HTTP</span> iletişim protokolü

HTTP bir kaynaktan dağıtılan ve ortak kullanıma açık olan hiperortam bilgi sistemleri için uygulama seviyesinde bir iletişim protokolüdür. HTTP, World Wide Web için veri iletişiminin temelidir; burada köprü metni belgeleri, örneğin bir fare tıklamasıyla veya bir web tarayıcısında ekrana dokunarak kullanıcının kolayca erişebileceği diğer kaynaklara köprüler içerir.

POP3, OSI referans modelinin uygulama katmanında çalışan bir E-posta iletişim protokolüdür. Bu protokol yerel E-posta alıcıları tarafından uzak sunucudan E-postaları indirmek için kullanılır ve bu işlem TCP 110 numaralı port üzerinden gerçekleştirilir. POP ve IMAP günümüzde en çok kullanılan iki e-posta protokolüdür. Tüm güncel e-posta alıcıları ve sunucuları iki protokolü de destekler. POP birkaç versiyon olarak geliştirilmiştir ve şu anda standart olarak kullanılanı 3. versiyonudur. Bu yüzden POP3 adı kullanılır.

Bilgi işlemde, İnternet Mesaj Erişim Protokolü (IMAP), e-posta istemcilerinin bir TCP/IP bağlantısı üzerinden bir posta sunucusundan e-posta mesajları almak için kullandığı bir İnternet standart protokolüdür. IMAP, RFC 9051 tarafından tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">DNS</span>

DNS, internet uzayını bölümlemeye, bölümleri adlandırmaya ve bölümler arası iletişimi organize etmeye yarayan, bilgisayar, servis, internet veya özel bir ağa bağlı herhangi bir kaynak için hiyerarşik dağıtılmış bir adlandırma sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">UDP</span>

UDP, TCP/IP protokol takımının iki aktarım katmanı protokolünden birisidir. Verileri bağlantı kurmadan yollar.

<span class="mw-page-title-main">Dosya aktarım iletişim kuralı</span> Bilgisayarcılık terimi

Dosya aktarım iletişim kuralı,, bir veri yığınının - ASCII, EBCDIC ve binary- bir uç aygıttan diğerine iletimi için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İnternet iletişim kuralları dizisi</span>

İnternet protokol takımı, bilgisayarlar ve ağ cihazları arasında iletişimi sağlamak amacıyla standart olarak kabul edilmiş kurallar dizisidir. Bu kurallar dizisi temel olarak verinin ağ üzerinden ne şekilde paketleneceğini ve iletilen veride hata olup olmadığının nasıl denetleneceğini belirlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">SIP</span>

Oturum başlatma Protokolü (SIP), ses, video ve mesajlaşma uygulamalarını içeren gerçek zamanlı oturumları başlatmak, sürdürmek ve sonlandırmak için kullanılan bir sinyal protokolüdür. VoIP gibi IP üzerinden üzerinden ses, görüntü ve anlık mesaj iletişimi yanı sıra LTE (VoLTE) üzerinden cep telefonu araması için multimedya iletişim oturumlarını sinyalize etmek ve kontrol etmek için kullanılır. Günümüz IP Telefonlarının çoğunluğu SIP Protokolü ile çalışmaktadır. Cisco gibi bazı üreticiler SIP kullanmakla beraber bazı telefon modellerinde SCCP tercih etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">TCP</span>

TCP (Transmission Control Protocol), TCP/IP protokol takımının taşıma katmanı protokollerinden birisidir. Son güncellemesi Ağustos 2022 tarihi itibarıyla RFC 9293 içerisinde tanımlanmıştır.

Adres Çözümleme Protokolü ağ katmanı adreslerinin veri bağlantısı katmanı adreslerine çözümlenmesini sağlayan bir telekomünikasyon protokolüdür. 1982 yılında RFC 826 aracılığıyla tanımlanmıştır. STD 37 kodlu bir internet standardıdır.

IGMP, TCP/IP'de çoklu dağıtım (multicast) üyelerini yönetmek için kullanılan bir iletişim protokolüdür. Taşıma protokolü gibi davranmamasına rağmen, ağ katmanının üzerinde çalışması IP çokludağıtımın önemli bir özelliğidir. Tekli dağıtım(unicast) bağlantılardaki ICMP ye benzerdir. IGMP online streaming videolarda ve oyunlarda kullanılabilir. Bu tip uygulamaları desteklerken kaynaklarının daha verimli şekilde kullanılmasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Transport Layer Security</span> Internet Şifreleme Protokolü

Taşıma Katmanı Güvenliği (TLS) ve onun öncülü/selefi olan Güvenli Soket Katmanı (SSL), bilgisayar ağı üzerinden güvenli haberleşmeyi sağlamak için tasarlanmış kriptolama protokolleridir. X.509 sertifikalarını kullanırlar ve bundan dolayı karşı tarafla iletişime geçeceklerin kimlik doğrulaması asimetrik şifreleme ile yapılır ve bir simetrik anahtar üzerinde anlaşılır. Bu oturum anahtarı daha sonra taraflar arasındaki veri akışını şifrelemek için kullanılır. Bu, mesaj/veri gizliliğine ve mesaj kimlik doğrulama kodları için mesaj bütünlüğüne izin verir. Protokollerin birçok versiyonu ağ tarama, elektronik mail, İnternet üzerinden faks, anlık mesajlaşma ve İnternet üzerinden sesli iletişim gibi uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu durumda/içerikte/bağlamda en önemli özellik iletme gizliliğidir. Bundan dolayı kısa süreli oturum anahtarı, uzun süreli gizli simetrik anahtardan türetilememelidir.

<span class="mw-page-title-main">World Wide Web</span> internet kullanarak ulaşılan, birbirine bağlı belgelerden oluşan küresel sistem

World Wide Web, Dünya Çapında Ağ (kısaca WWW veya Web), İnternet üzerinde yayınlanan birbirleriyle bağlantılı hiper-metin dokümanlarından oluşan bir bilgi sistemidir. Bu dokümanların her birine Web sayfası adı verilir ve Web sayfalarına İnternet kullanıcısının bilgisayarında çalışan Web tarayıcısı adı verilen bilgisayar programları aracılığıyla erişilir. Web sayfalarında metin, imaj, video ve diğer multimedya ögeleri bulunabilir ve diğer bağlantı ya da link adı verilen hiper-bağlantılar ile başka Web sayfalarına geçiş yapılabilir.

Datagram Congestion Control Protocol (DCCP), mesaj tabanlı bir Ulaşım katmanı protokolüdür.

LDIF : Dizin entry'lerini tanımlayabilmek için kullanılan metin-tabanlı LDAP standartına verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">SOAP</span>

SOAP , Service-oriented Architecture felsefesini pratiğe uyarlayan iki interface'den biridir. Üzerinde bulunan Universal Description Discovery and Integration (UDDI) ile birlikte hizmet yönelimli mimarinin pratikte kullanılmasını mümkün kılar.

Bilgisayar ağları konusunda geçen Önyükleme Protokolü veya BOOTP, bir yapılandırma sunucusundan bir IP adresi almak için bir ağ istemcisi tarafından kullanılan bir ağ protokolüdür. BOOTP protokolü ilk olarak RFC 951 içerisinde tanımlanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">SYN saldırısı</span>

SYN saldırısı, DoS saldırısının bir biçimidir. Bu saldırı biçiminde bir saldırgan sistemin yasal trafiğini isteklere cevap veremeyecek duruma getirmek için yeterli sunucu kaynaklarını tüketme girişiminde bulunarak, hedef alınan sisteme ardışık SYN istekleri gönderir.

SYN çerezleri, SYN saldırılarına karşı korunmak için kullanılan bir tekniğin en önemli unsurudur. İlk olarak Daniel J. Bernstein tarafından bulunmuştur, bu kişi "TCP sunucuları tarafından TCP sıra numaraları başlangıç değerlerinin belirli seçenekleridir" diyerek SYN cookies tanımlaması yapmıştır. Özellikle, SYN cookies kullanımı, SYN kuyruğu üste doldururken bağlantıların düşmesini engellemek için bir sunucu kabul eder. Bu sunucu istemciye uygun SYN+ACK cevabı geri döner fakat SYN kuyruk girişi atılır. Eğer sunucuya istemciden altsıralı ACK cevabı ulaşırsa sunucu TCP sıra numarasındaki şifrelenmiş bilgiyi kullanarak SYN kuyruk girişini tekrar yapılandırabilir.

Bilgisayar ağlarında bağlantı noktası (port) veya bağlantı noktası numarası, bir bağlantı uç noktasını benzersiz bir şekilde tanımlamak ve verileri belirli bir hizmete yönlendirmek için atanan sanal bir numaradır. Yazılım düzeyinde, bir işletim sistemi içinde, bir bağlantı noktası belirli bir işlem veya bir ağ hizmeti türünü tanımlayan mantıksal bir yapıdır. Yazılım düzeyindeki bir bağlantı noktası, her taşıma katmanı protokolü ve adres kombinasyonu için kendisine atanan bağlantı noktası numarasıyla tanımlanır. Port numaralarını kullanan en yaygın taşıma protokolleri TCP ve UDP 'dir; bu port numaraları 16 bitlik işaretsiz sayılardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.