Lütfi el-Haffar
| Lütfi el-Haffar Arapça: لطفي الحفار | |
|---|---|
 | |
| 11. Suriye Başbakanı | |
| Görev süresi 24 Şubat 1939 - 5 Nisan 1939 | |
| Başkan | Haşim el-Etâsî |
| Yerine geldiği | Cemil Merdam Bey |
| Yerine gelen | Nasuhi el-Buhari |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 18 Şubat 1885 Şam, Osmanlı Suriyesi, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 4 Şubat 1968 (82 yaşında) Şam, Suriye |
Lütfi el-Haffar (Arapça: لطفي الحفار) (18 Şubat 1885 - 4 Şubat 1968)[1] Suriyeli bir iş adamı ve siyasetçidir. Ulusal Blok'un kurucu üyesiydi ve 1939'da Suriye'nin 11. başbakanı olarak görev yaptı.
Erken kariyer
El-Haffar, Şamlı zengin bir tüccar ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Kariyerinin erken dönemlerinde çoğunlukla ailesinin ticaret işleriyle uğraştı. Şam Ticaret Odasına 1922 yılında katıldı ve 1924 yılında başkan yardımcısı oldu. 1923 yılında Şam'daki su sıkıntısına yanıt olarak el-Haffar, Guta bölgesindeki Ayn el-Ficeh kaynağından Şam şehrine su pompalayan ve şehirdeki ilk modern kamusal su sistemini inşa eden Ayn el-Ficeh Su İşleri Şirketini kurdu. Proje kısa sürede başarılı oldu ve Barada Nehri'nden gelen suyun sulama gibi başka amaçlar için kullanılmasına olanak sağladı.[2]
Siyasi kariyer
Fransız mandası
El-Haffar'ın siyasete katılımı milliyetçi lider Abdurrahman Şahbandar ile kurduğu ittifak sayesinde oldu. Şahbandar ve Haffar, Fransız Mandası altındaki Suriye'de ilk siyasi parti olan Halk Partisini kurdu. Parti, Büyük Suriye'nin birliğini ve Fransız Mandası'nın kaldırılmasını savunuyordu.[2] Parti kısa bir süre sonra Cebel el-Dürzi'deki 1925 ayaklanmasıyla bağlantısı olduğu şüphesiyle Fransız yetkililer tarafından yasaklandı.[3] İsyanın ardından Fransızların Şam'ı bombalaması üzerine el Haffar, Fransızlara karşı silahlı direnişin siyasi mücadele lehine sona erdirilmesi çağrısına öncülük etti.[2]
El-Haffar Nisan 1926'da bayındırlık ve ekonomi bakanı olarak Ahmed Nami'nin kabinesine katıldı, ancak iki ay sonra Fransız müdahalesini protesto ederek istifa etti. Manda yetkilileri tarafından tutuklandı ve 1928 yılına kadar gözaltında tutuldu.[2]
Ulusal Blok
El-Haffar, 1928 yılında bir dizi milliyetçi liderle birlikte Beyrut'ta Ulusal Blok'u kurdu. Haşim el-Etasi liderliğindeki Blok, Fransız işgaline karşı siyasi direnişin merkezi şemsiye grubu haline geldi. El-Haffar 1928 yılında Suriye'nin ilk cumhuriyetçi anayasasını hazırlamakla görevlendirilen ulusal anayasa meclisine seçildi.[2]
El-Haffar 1936 Suriye genel grevinin aktif bir katılımcısı ve organizatörüydü. Grev altmış gün sürdü ve el-Haffar, Fransa tarafından atanan başbakan Taceddin el-Hasani'ye karşı düzenlenen bir gösteri sırasında tutuklandı. Protestoları sona erdirmek için Fransa, Blok'u müzakereler için Paris'e davet etti ve sonunda Fransa-Suriye Bağımsızlık Antlaşması imzalandı. Temmuz ayında parlamento seçimleri yapıldı ve Ulusal Blok ezici bir çoğunlukla seçildi. El-Etasi devlet başkanı, Cemil Merdam Bey ise başbakan seçildi. El-Haffar, Temmuz 1938'e kadar Merdam Bey'in kabinesinde maliye bakanı olarak görev yaptı.[2]
24 Şubat 1939'da el-Haffar, Devlet Başkanı el-Etasi tarafından başbakan olarak atandı. Eğitim portföyüne de başkanlık ettiği kabine iki aydan kısa sürdü ve el-Haffar'ın eski müttefiki Şahbandar liderliğinde büyüyen bir muhalefetle karşı karşıya kaldı.[2]
1940 yılında Şahbandar bir suikast sonucu öldürüldü ve el-Haffar, Ulusal Blok'un diğer üç lideriyle birlikte bir Fransız askeri mahkemesinde yargılandı. El-Haffar, Bağdat'a kaçtı ve mahkeme tarafından beraat ettirilene kadar orada kaldı. Şükri el-Kuvvetli'nin 1943-1946 yılları arasındaki devlet başkanlığı döneminde el-Haffar, Sadullah el-Cabiri ve Faris el-Huri başbakanlığındaki üç farklı kabinede içişleri bakanı olarak görev yaptı.[2]
Bağımsızlık
1947'de Ulusal Blok, Ulusal Parti ve Halk Partisi olmak üzere iki rakip partiye bölündü. El-Haffar Ulusal Parti'ye katıldı ve partinin genel sekreteri oldu. Genelkurmay Başkanı Hüsnü Zaim'in askeri darbesiyle Kuvvetli yönetimi devrilene kadar Başbakan Merdam Bey'in yardımcısı olarak görev yaptı. El-Haffar, Kuvvetli'nin müttefiklerinin çoğuyla birlikte tutuklandı. Eski Lübnan Başbakanı Abdülhamid Karami'nin doğrudan müdahalesi sonrasında serbest bırakıldı.[2]
Sonraki yıllar
Lütfi el-Haffar'ın Suriye siyasetindeki rolü daha sonraki yıllarda azaldı ve 1950'lerde hiçbir resmî görevde bulunmadı. Mısır ve Suriye arasında 1958'de kurulan birliğe karşı çıktı ve 1961'de birliği sona erdiren askeri darbeyi destekleyen ayrılık bildirisini imzaladı. Mart 1963'te Baas liderliğindeki darbenin ardından siyasetten çekildi.[2]
Kızı Selma Kuzbari Suriyeli bir yazar ve aktivist olarak babasının hayatını ve çalışmalarını 1995 tarihli Lütfi el-Haffar: 1885-1968 adlı kitapta bir araya getirdi.[4]
Kaynakça
- ^ "Lutfi al-Haffar .. A Life March Full of Struggle And Fight" (PDF). 25 Temmuz 2016. 28 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
- ^ a b c d e f g h i j Moubayed, Sami M. (2006). Steel & Silk: Men & Women Who Shaped Syria 1900–2000. Cune Press. ss. 235-238. ISBN 1-885942-41-9.
- ^ Kédourie, Elie (1974). Arabic political memoirs and other studies. Routledge. s. 49. ISBN 978-0-7146-3041-0.
- ^ Mouallem, Joseph (Winter–Bahar 2006). "Remembering Salma al-Haffar Kuzbari". Al Jadid: A Review & Record of Arab Culture and Arts. 10 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
