İçeriğe atla

Lütf-ü Hümayun


Lütf-ü Hümayun gemisinin bilinen tek fotoğrafı
Tarihçe
Osmanlı İmparatorluğu
AdıLütf-ü Hümayun
İnşa edenTersane-i Amire, İstanbul
Kızağa konuluşu 1882
Denize indirilişi 16 Ağustos 1892
Görevlendirme Ekim 1896
Hizmetten çıkışı 1908
Akıbet Kasım 1909'da hurda olarak satıldı
Genel karakteristik
Deplasman 1.313 t (1.292 emperyal ton)
Uzunluk 64,0 m (210,0 ft)
Genişlik 9,1 m (30 ft)
Su çekimi 3,9 m (13 ft)
İtme gücü 1 x 3 silindir dikey üçlü genleşme buhar motoru, 2.160 ihp (1.610 kW), 205 ton kömür
Hız 14 knot (26 km/sa; 16 mph) (tasarım)
12 knot (22 km/sa; 14 mph) (denemeler)
Silah donanımı

Tasarım:

1896:

  • 3 × 170 mm L/25 QF Krupp top
  • 6 × 120 mm L/25 QF Krupp top
  • 6 × 47 mm QF Hotchkiss top
  • 2 × 450 mm torpido tüpü

1899:

  • 2 × 150 mm L/40 QF Krupp top
  • 2 × 120 mm L/25 QF Krupp top
  • 4 × 37 mm QF top
  • 2 × 450 mm torpido tüpü

1905:

  • Silahsızlandırıldı

Lütf-ü Hümayun, Osmanlı İmparatorluğu'na ait 3. sınıf korumasız kruvazör.

1880'de sipariş edilen geminin yapımına İstanbul Tersane-i Amire'de 1882'de başlandı. 16 Ağustos 1892'de denize indirildi. Temmuz 1896'da deniz denemeleri yapıldı. Ekim 1896'da sabit eğitim gemisi olarak İstanbul'da göreve başladı. 1905'te silahları, makineleri ve direkleri söküldü. Ansaldo tarafından İstanbul'da yeniden inşa edilmesi planları gerçekleşmedi. 1908'de hizmetten çıkartıldı. Kasım 1909'da sökülmek üzere hurda olarak satıldı. 1921'de sökülmesi tamamlandı.

Tasarım

Lütf-ü Hümayun 64,0 m uzunluğunda, 9,1 m genişliğinde ve 3,9 m su çekimindeydi. Deplasmanı 1.313 ton (1.292 emperyal ton; 1.447 küçük ton) idi. Gemi demir ve tahtadan kompozit olarak inşa edilmişti ve tahta kaplıydı.[1] Heybetnüma tasarımının küçültülmüş bir versiyonuydu. Tek bacası vardı.[2][3]

Gemi, gücünü bir vida pervaneyi çeviren üç silindirli tek bir dikey üçlü genleşme buhar motorundan alıyordu. Tersane-i Amire tarafından üretilen motor,[4] buharını kömürle çalışan kazanlardan alıyordu. Motor 2.160 nominal beygirgücü (1.610 kW) üretebiliyordu. Geminin tasarlanan azami hızı 14 knot (26 km/sa; 16 mph) idi, gemi denemelerde 12 knot (22 km/sa; 14 mph) hıza ulaştı. Lütf-ü Hümayun 205 metrik ton (202 emperyal ton; 226 küçük ton) kömür kapasitesine sahipti.[1][3]

Geminin orijinal tasarımı dört adet 170 mm L/25 QF Krupp top, altı adet 120 mm L/25 QF Krupp top, dört adet 47 mm QF Hotchkiss top, altı makineli tüfek ve iki 450 mm torpido tüpü olarak planlanmıştı. 1896'da hizmete girdiğinde önde üç adet 170 mm L/25 QF Krupp top, gemi ortasında sponsonlarda altı adet 120 mm L/25 QF Krupp top, altı adet 47 mm QF Hotchkiss top ve iki 450 mm torpido tüpü taşıyordu. 1899'da silahları iki adet 150 mm L/40 QF Krupp top, iki adet 120 mm L/25 QF Krupp top, dört adet 37 mm QF top, iki 450 mm torpido tüpü olarak değiştirildi. 1905'te silahları söküldü.[1][2]

Hizmet geçmişi

1880'de sipariş edilen geminin Tersane-i Amire'de yapımına 1882'de başlandı. Gemi on yıl süren inşaatın ardından 16 Ağustos 1892'de denize indirildi ve dört yıl süren donatımın ardından Temmuz 1896'da deniz denemeleri yapıldı. Ekim 1896'da hizmete girdi. Gemi kariyerini İstanbul'da sabit eğitim gemisi olarak geçirdi. 1905'te silahları, makineleri ve direkleri söküldü. Ansaldo tarafından İstanbul'da yeniden inşa edilmesi planlansa da bu gerçekleşmedi. 1908'de hizmetten çıkartılarak, Kasım 1909'da sökülmek üzere hurda olarak satıldı. Sökülmesi 1921'e dek sürdü.[1][2]

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b c d Langensiepen & Güleryüz, s. 148.
  2. ^ a b c "LÜTF-Ü HÜMAYUN unprotected cruiser (1896)". Navypedia. 10 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020. 
  3. ^ a b Gardiner, s. 392.
  4. ^ Büyüktuğrul, s. 238.
Genel
  • Büyüktuğrul, Afif (1973). Osmanlı Deniz Harp Tarihi (PDF). 3. Genelkurmay Başkanlığı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  • Gardiner, Robert (1979). Conway's All the World's Fighting Ships, 1860–1905. Londra: Conway Maritime Press. ISBN 0-85177-133-5. 
  • Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Londra: Conway Maritime Press. ISBN 978-0-85177-610-1. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Abdülkadir</i> (zırhlı) tamamlanmayan ön dretnot savaş gemisi

Abdülkadir, Osmanlı İmparatorluğu tarafından 1890'da sipariş edilen, 1892'de İstanbul'daki Tersâne-i Âmire'de yapımına başlanan ancak inşası tamamlanmadan 1909'da hurdaya çıkartılan ön dretnot savaş gemisidir. On yıldan uzun bir aranın ardından Osmanlılar tarafından inşasına başlanan ilk büyük gemi olan Abdülkadir, aynı zamanda kendi sınıfının da ilk gemisiydi. Ana silah olarak dört 28 cm top taşıması ve kemer zırhının 230 mm kalınlıkta olması planlanmıştı. Maddi kaynak sorunu nedeniyle inşası yavaş ilerleyen geminin iki yıl sonunda yalnızca gövde iskeleti tamamlanabildi. 1906'da çalışmalara son verildiğindeyse yalnızca gövdenin bir kısmı plakalarla kaplanmış durumdaydı. Yapımı tamamlanamayan gemi, 1909 yılında hurdaya ayrılarak parçalandı.

<i>Muin-i Zafer</i>

Muin-i Zafer, 1860'ların sonlarında Osmanlı donanması için inşa edilen iki Avnillah sınıfı zırhlı korvetin ikincisiydi. Geminin inşasına 1868'de başlandı, 1869'da denize indirildi ve ertesi yıl filoya katıldı. Merkezî bataryalı olan gemi, ana silah olarak kazamatlara monte edilmiş dört adet 230 mm top taşıyordu ve saatte 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu.

<i>Feth-i Bülend</i>

Feth-i Bülend 1860'ların sonlarında sınıfının öncü gemisi olan demir zırhlı korvet savaş gemisidir. Osmanlı Donanması için İngiliz Thames Iron Works'ten sipariş edildi ve 1868'de inşasına başlandı, 1869'da denize indirildi ve 1870'te hizmete girdi. Dört 229 mm topu vardı, tek pervaneyi çeviren bileşik buhar motoru ile 13 deniz mili (24 km/sa) hıza ulaşabilmekteydi.

<i>Mukaddeme-i Hayr</i>

Mukaddeme-i Hayr, Osmanlı donanması için 1860'larda inşa edilen Feth-i Bülend sınıfı demir zırhlı korvetlerin ikincisidir. Gemi, İstanbul'daki Tersane-i Amire'den sipariş edildi. Omurgası 1870'te kızağa konan gemi, 1872'de denize indirildi ve 1874'te de hizmete girdi. Ana silah olarak dört adet 229 mm çapında topu vardı. Tek pervaneyi çeviren bileşik buhar motoru ile 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu. Gemi, 1877-1878 Rus-Türk Savaşı sırasında görev aldı, ardından 1878'den 1897'ye kadar Haliç'te yattı. 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında, Osmanlı donanması Mukaddeme-i Hayr'ı ve geri kalan zırhlı filoyu seferber etti ancak neredeyse tüm gemilerin kullanılamaz durumda olduğunu gördü. Mukaddeme-i Hayr ertesi yıl silahsızlandırıldı ve 1911'de sabit bir eğitim gemisine dönüştürüldü. 1914'te I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra kışla gemisi haline getirildi ve 1923'te sökülmesine kadar bu sıfatla hizmet etti.

<i>Feth-i Bülend</i> sınıfı zırhlı korvet

Feth-i Bülend sınıfı, 1860'larda ve 1870'lerde Osmanlı donanması için inşa edilmiş iki zırhlı savaş gemisini içeren bir gemi sınıfıdır. Sınıftaki ilk gemi Feth-i Bülend, Birleşik Krallık'ta inşa edildi ve Haliç'teki Tersane-i Amire'de inşa edilen ikinci gemi Mukaddeme-i Hayr için temel görevi gördü. Gemilerin tasarımı daha önce yine Birleşik Krallık'ta inşa edilen Avnillah sınıfına dayanıyordu. Ortadan bataryalı zırhlı korvetler Feth-i Bülend ve Mukaddeme-i Hayır ana silah olarak kazamatlarda yer alan namludan dolma dört 222 mm Armstrong top taşımaktaydı.

<i>Avnillah</i> sınıfı zırhlı korvet Osmanlı Donanmasının zırhlı savaş gemisi sınıfı

Avnillah sınıfı, Osmanlı donanması için 1860'larda inşa edilen iki zırhlı korvet savaş gemisinden oluşan bir gemi sınıfıdır. Sınıfta yer alan gemiler Avnillah ve Muin-i Zafer'dir. İki gemi İngiltere'de 1868 ve 1870 arasında inşa edildi. Gemi ortasındaki kazamatlara monte edilmiş dört adet 230 mm çapında top taşıyorlardı.

<i>İclaliye</i>

İclaliye, 1860'ların sonunda ve 1870'lerin başında Osmanlı donanması için inşa edilmiş, sınıfının tek örneği olan zırhlı savaş gemisidir. Avusturya-Macaristan tersanesi Stabilimento Tecnico Triestino'dan sipariş edildi, Mayıs 1868'de omurgası serildi ve inşası Şubat 1871'de tamamlandı. İclaliye'nin tasarımı, daha önceki Asar-ı Şevket sınıfına dayanıyordu. İki adet 228 mm ve üç adet 178 mm Armstrong top taşıyan İclaliye, 93 Harbi sırasında Kafkasya'da savaşan Osmanlı güçlerini destekledi. Kariyerinin geri kalanının çoğunu, Osmanlı donanmasına çok az bütçe ayrılan bir dönemde hizmet dışında geçirdi. 1912'de donanma, İstanbul'u savunan güçlere topçu desteği sağlamak için İclaliye'yi yeniden hizmete aldı. Birinci Balkan Savaşı sonrasında eğitim gemisi ve kışla gemisi gibi yan görevlerde bulundu. 1928'de hizmetten çıkartıldı ve hurda olarak söküldü.

<i>Asar-ı Şevket</i>

Asar-ı Şevket 1860'larda Osmanlı donanması için inşa edilmiş merkezî bataryalı bir zırhlı korvettir. Başlangıçta Mısır Eyaleti tarafından sipariş edilen ancak yapım aşamasındayken Osmanlı İmparatorluğu tarafından el konulan geminin ilk adı Kahire'ydi. Geminin yapımına Fransız Forges et Chantiers de la Gironde tersanesinde 1867'de başlandı, 1868'de denize indirildi ve Mart 1870'te Osmanlı filosunda hizmete girdi. Asar-i Şevket, dört adet 178 mm Armstrong topundan oluşan kazamat içinde bir merkezi batarya ve kazamatın üzerinde yer alan bir döner barbete monte edilmiş bir adet 229 mm Armstrong top ile silahlandırılmıştı.

<i>Hıfzur-Rahman</i>

Hıfzu'r-Rahman, Osmanlı Donanması için 1860'ların sonlarında inşa edilen Lütf-i Celil sınıfı zırhlı korvetlerin ikincisi olan demir zırhlı savaş gemisidir. Başlangıçta Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı özerk vasal devlet olan Mısır Hidivliği tarafından sipariş edilen gemi, Osmanlı hükûmetinin Mısır'ı zorlaması ile henüz Fransa'daki Forges et Chantiers de la Gironde tersanesinde yapım aşamasındayken Osmanlı donanmasına devredildi. Taretli gemi türündeydi ve ön taretinde iki 229 mm Armstrong top, arka taretinde ise iki 178 mm Armstrong top taşıyordu.

<i>Lütf-i Celil</i> sınıfı zırhlı korvet

Lütf-i Celil sınıfı, 1860'ların sonlarında Osmanlı donanması için Fransa'da inşa edilmiş bir çift zırhlı korvet tipi savaş gemisidir. Sınıf, Lütf-i Celil ve Hıfzu'r-Rahman gemilerinden oluşmaktaydı. İki gemi de başlangıçta Mısır Eyaleti tarafından sipariş edilmiş; ancak yapım aşamasında iken Osmanlı İmparatorluğu'na devredilmiştir. İki gemi de döner taretli gemi türündeydi ve ön taretinde iki 229 mm Armstrong top, arka taretinde ise iki 178 mm Armstrong top taşıyordu.

<i>Hamidiye</i> (zırhlı) Osmanlı zırhlı gemisi

Hamidiye, 1885'te tamamlanan, Osmanlı donanması için inşa edilmiş sınıfının tek örneği zırhlı savaş gemisidir. Silahlarının çoğu merkezi bir kazamata monte edilmiş merkezi bataryalı bir gemiydi. Tersane-i Amire tarafından inşa edilen geminin tamamlanması yaklaşık yirmi yıl sürdü. Aralık 1874'te kızağa kondu, 1885'te denize indirildi ve 1894'te inşası tamamlandı. İnşasının görece uzun sürmesi nedeniyle hizmete girdiğinde modası geçmişti. Kötü dinamik karakteristikleri ve düşük kaliteli zırhı, neredeyse tamamını sabit bir eğitim gemisi olarak geçirdiği görece kısa bir kariyere yol açtı. 1897'deki Osmanlı-Yunan Savaşı sırasında bir süre kullanılsa da, eski Osmanlı filosunun geri kalanı gibi hizmete gireli sadece üç yıl olmasına rağmen kötü durumdaydı. Osmanlılar, savaşta donanmanın başarısızlığının ardından bir yeniden yapılanma programına başladı; ancak Hamidiye, 1903 yılında çok kötü bir durumdaydı; yeniden inşası mantıklı olmadığı için o yıl hizmetten çıkarıldı, 1909'da satışa çıktı ve 1913'te sökülmek üzere satıldı.

<i>Osmaniye</i> sınıfı zırhlı fırkateyn

Osmaniye, 1860'larda Osmanlı donanması için inşa edilmiş dört zırhlı fırkateynden oluşan bir gemi sınıfıdır. Sınıf; öncü gemi Osmaniye ile Aziziye, Orhaniye ve Mahmudiye'den oluşmaktaydı. Osmanlı İmparatorluğu için inşa edilecek demir zırhlı tipteki ilk gemilerdi. İlk üçü Robert Napier and Sons, dördüncüsü ise Thames Iron Works tarafından olmak üzere tamamı Birleşik Krallık'ta inşa edildi. Gemiler borda toplu zırhlılardı; taşıdıkları birer 229 mm top üst güvertenin ön kısmında, geri kalan on dörder 203 mm ve onar 36 librelik Armstrong top ise geminin bordalarında dizilmişti.

<i>Aziziye</i> (zırhlı fırkateyn)

Aziziye, Osmanlı donanması için 1860'lı yıllarda Robert Napier and Sons tarafından Birleşik Krallık'ta inşa edilen, Osmaniye sınıfı dört zırhlı fırkateynin ikincisi olan zırhlı savaş gemisiydi. İnşasına 1863'te başladı, Ocak 1865'te denize indirildi ve aynı yılın Ağustos ayında hizmete girdi. Adını Padişah Abdülaziz'den alan gemi, bordalara dizili on dört 203 mm ve on 36 libre Armstrong topa ek olarak, burunda bir adet 229 mm Armstrong top taşıyordu. Kariyeri boyunca sınırlı aktif hizmet gördü. 1877-78'deki 93 Harbi esnasında "riske atmak için çok değerli olması" sebebiyle donanma komutanlığı tarafından yedekte tutuldu. 1880'li yılları hizmet dışında geçirdi. 1890'lı yılların başında kapsamlı şekilde yeniden inşa edildi ve daha modern bir barbet gemiye dönüştürüldü. Bununla birlikte, 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başında bakımsız durumdaydı ve bu savaşta hiçbir çatışmada yer almadı, savaştan sonra ise silahsızlandırıldı. 1904'ten 1909'a kadar kısa bir süre kışla gemisi olarak kullanılmasından başka aktif hizmet görmedi. 1923 yılında hurda olarak gemi sökücülere satıldı ve parçalandı.

<i>Orhaniye</i> (zırhlı fırkateyn)

Orhaniye, Osmaniye sınıfı zırhlı fırkateyn sınıfının üçüncüsü gemisidir. 1860'larda Robert Napier and Sons tarafından Osmanlı donanması için Birleşik Krallık'ta inşa edilen bir zırhlı savaş gemisidir. Omurgası 1863 yılında serilen gemi, Haziran 1865'te denize indirildi. Orhaniye, ilk tasarlandığı haliyle burunda tek bir 229 mm Armstrong top ile bordalara dizili on dört 203 mm ve on 36 librelik top Armstrong top taşımaktaydı. Osmaniye sınıfı gemiler, 1877-1878 yıllarında gerçekleşen 93 Harbi sırasında gemiyi Akdeniz'de güvenli bir şekilde tutuldu Gemi, 1880'leri Haliç'te geçirdi. 1890'ların başında kapsamlı şekilde yeniden inşa edilerek daha modern bir barbetli gemiye dönüştürüldü. Buna rağmen 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı başladığında bakımsızlık ve mürettebatın eğitim eksikliği nedeniyle Yunan gemileriyle çatışmaya girmeye uygun durumda değildi. Sonuç olarak hiçbir çatışmada yer almadı ve savaştan sonra silahları söküldü. 1909'da aktif hizmetten çıkarıldıktan sonra kışla gemisi olarak kullanıldı. 1913'te hurda olarak satıldı ve parçalandı.

<i>Mahmudiye</i> (zırhlı fırkateyn)

Mahmudiye, Osmanlı donanması için 1860'lı yıllarda Birleşik Krallık'ta inşa edilen, Osmaniye sınıfı dört zırhlı fırkateynin sonuncusu olan zırhlı savaş gemisiydi. Geminin inşaatı 1863'te başladı, Aralık 1864'te denize indirildi. Osmaniye sınıfında Thames Ironworks and Shipbuilding Company'de inşa edilen tek gemi olan Mahmudiye, adını Sultan II. Mahmud'dan alıyordu. Gemi bordalara dizili on dört 203 mm ve on 36-libre Armstrong topa ek olarak, burunda bir adet 229 mm Armstrong top taşıyordu. Gemi kariyeri boyunca sınırlı aktif hizmet gördü. 1877-78'deki 93 Harbi esnasında riske atmak için çok değerli olması sebebiyle donanma komutanlığı tarafından yedekte tutuldu. Gemi 1880'li yılları hizmet dışında geçirdi. 1890'lı yılların başında yeniden inşa edildi ve daha modern bir barbetli gemiye dönüştürüldü; ancak yeniden inşasının hemen ardından başlayan 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başında bakımsız durumdaydı. Bu savaşta hiçbir çatışmada yer almadı ve savaştan sonra silahsızlandırıldı. 1909'dan 1913'e kadar kısa bir süre kışla gemisi olarak kullanılmasından başka aktif hizmet görmedi. 1913 yılında hurda olarak gemi sökücülere satıldı ve parçalandı.

<i>Draç</i> (torpido botu) Osmanlı torpido botu

Draç, Osmanlı donanmasına ait 1907'de hizmete giren bir torpido botudur. Balkan Savaşları ile I. Dünya Savaşı'nda görev yapmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu'nun zırhlı kruvazörleri listesinde, Osmanlı İmparatorluğu'na ait olan ve olması planlanan çelik kruvazörler yer alır.

<i>Feyza-i Bahri</i>

Feyza-i Bahri, Osmanlı İmparatorluğu için inşa edilen ama tamamlanmadan sökülen kruvazör. Mayıs 1889'de sipariş edilen geminin yapımına İstanbul Tersane-i Amire'de Mayıs 1891'de başlandı. 1897'de çalışmalar durdurulduğunda iskeleti inşa edilmiş ve bordaları kısmen kaplanmıştı. 1906-1909 yılları arasında kızaktayken söküldü.

Şadiye, Osmanlı İmparatorluğu için inşa edilen ama tamamlanmadan sökülen kruvazör. Mayıs 1889'de sipariş edilen geminin yapımına İstanbul Tersane-i Amire'de 9 Kasım 1891'de başlandı. 1897'de çalışmalar durdurulduğunda iskeleti inşa edilmiş ve bordaları kısmen kaplanmıştı. 1906-1909 yılları arasında kızaktayken söküldü.

<i>Antalya</i> (torpido botu)

Antalya , Osmanlı donanmasına ait torpido botu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.