Lüshi Chunqiu - Turkipedia

Lüshi Chunqiu (Çince: 呂氏春秋; pinyin: Lüshi chūnqiū; doğrudan çeviri ile "Bay Lü'nün İlkbahar ve Sonbahar [Vakayinameleri]" anlamına gelir) Qin Hanedanlığı Bakanı Lü Buwei'nin direktifliğinde MÖ 239 yılında kaleme alınmış, ansiklopedik Çin klasik metni. 100.000'i aşan karaktere sahip olan metin, gerek bu açıdan gerekse de derli toplu bir biçimde çok geniş bir kapsama sahip olduğu için, Michael Carson ve Michael Loewe tarafından incelemelerinde erken dönem Çin metinleri açısından oldukça özgün bir yapıt olarak nitelendirilmiştir.^[1]

Lüshi Chunqiu'ya dair bilinen ilk bilgi ve atıf Lü Buwei'nin Shiji'deki biyografisinde yer almaktadır. Qin Kralı Zhuangxiang ile arkadaşlık kuran, aslen Handanlı başarılı bir tüccar olan Lü Buwei, kralın vefatı ardından tahta oturan genç veliahta naiplik yapar. Bu dönemde birçok bilgini toplayan Lü, bu bilginlere Lüshi Chunqiu'yu hazırlattırır.

İçeriği ve yapısı

Başlık "vakayiname; kronik" anlamına gelen şekilde chunqiu (春秋 sözlük anlamı: "ilkbahar ve sonbahar") sözcüğünü kullanmıştır ve bu MÖ 772'den MÖ 481'e kadarki dönemin Lu Devleti tarihi konulu, Konfüçyüscü Chunqiu "İlkbahar ve Sonbahar Vakayinamesi"ne klasik bir atıftır.

Lüshi Chunqui metni 160 pian (篇 "bölüm"), 26 juan (巻 "tomarlar, kitaplar") barındırmaktadır ve üç ana bölüme ayrılır:

Ji (紀 "Alamanaklar"). 1'den 12'ye kadar olan kitaplar yılın aylarına denk gelir ve devlet işlerinin uygun seyri için gerekli olan uygun mevsimsel etkinlikleri sıralar. Bu bölüm birçok farklı metinden birçok paragrafı alıntılamaktadır fakat sıklıkla bu alıntılar için atıflara yer verilmez.
Lan (覧 "İmtihanlar"). 13'ten 20'ye kadar olan kitapların her birinin 8 bölümü vardır ve Yijing'deki 64 Hekzagrama denk gelirler. Bu hem en uzun hem de en eklektik bölümdür ve birçok erken metinlerden alıntılara yer verir. Alıntı yapılan bu erken dönem metinlerinin bir kısmı bugüne ulaşamamıştır.
Lun (論 "Söylevler"). 21'den 26'ya kadar olan kitaplar genel olarak yönetime ilişkinlerse de, son dört bölüm istisnaî bir şekilde tarıma ilişkindir. Bu bölüm kompozisyonu açısından Lan'a benzemektedir.

Kaynakça ve notlar

^ Carson, Michael and Michael Loewe. 1993. "Lü shih ch'un ch'iu 呂氏春秋." In Early Chinese Texts: A Bibliographical Guide, edited by Michael Loewe. Berkeley: University of California, Institute of East Asian Studies. pp. 324-330

Dış bağlantılar

呂氏春秋 Çince tam metin.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tevrat</span> Tanahın ilk beş kitabı

Tevrat, İbrani Kutsal Kitabı'nın ilk beş kitabının, yani Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar ve Tesniye kitaplarının derlemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ilk kısmı

Eski Ahit veya Eski Antlaşma, Kutsal Kitap'ın İbranice kaleme alınmış olan ilk kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. Yahudilerin Tanah ve Müslümanların Tevrat ve Zebur olarak kabul ettikleri kitapları içinde barındırır. Kutsal Kitap'ın birinci yüzyılda Grekçe kaleme alınan yazılarına "Yeni Ahit" adı verildi. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Toplam 39 bölümden oluşur. Eski Ahit; Tevrat, Tarihsel Kitaplar, Şiirsel Kitaplar, Peygamberlik Kitapları olarak 4 temel bölüme ayrılır.

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Konfüçyüs</span> Çinli filozof, eğitimci ve yazar (MÖ 551–479)

Konfüçyüs ya da Kongzi, , Çinli filozof, eğitimci ve yazar.

Ölü Deniz Yazmaları bir kısmı İbranice, bir kısmı da artık ölü bir dil olan Aramice ile kâğıt, deri veya bakır plakalar üzerine kaydedilmiş kırk bin adet elyazması parçasından oluşmaktadır. Bu parçaların bir araya getirilmesiyle tam beş yüz kitap yeniden oluşturulmuştur. Hristiyanlığın ve Museviliğin bilinen en eski yazılı kaynakları sayılırlar.

Rigveda veya Rig Veda, Vedik Sanskrit ilahilerinin (sūktas) eski bir Hint koleksiyonudur. Vedalar olarak bilinen dört kutsal kanonik Hindu metninden (śruti) biridir. Bugün pek çok Shakha'dan Śakalya Shakha olmak üzere yalnızca biri hayatta kaldı. Geri kalan Shakha'larda bulunan içeriklerin çoğu artık kaybolmuştur veya halka açık şekilde mevcut değildir.

Tanah/Tanak, Yahudiliğin ana mukaddes metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonudur. Hristiyanlar tarafından İbranice Mukaddes Kitap ya da Eski Ahit denir. Metinlerin neredeyse tamamı Kutsal İbranice ile yazılmış olup, ufak bir bölümü de Kutsal Aramiceyle yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İlkbahar ve Sonbahar Dönemi</span> Çindeki MÖ 722-MÖ 481 tarihleri arasına denk gelen dönem

İlkbahar ve Sonbahar Dönemi, Çin'de MÖ 722-MÖ 481 tarihleri arasına denk gelen dönemdir. Bu dönem adını, Konfüçyüs'e atfedilen İlkbahar ve Sonbahar Kayıtları adlı kitaptan almaktadır. İlkbahar ve Sonbahar döneminde Çin 170 küçük devlete parçalanmıştı; bu küçük devletler arasında meydana gelen savaş ve istilalar dönemin karakteristik özelliği olmuştur.

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

Monumentum Ancyranum veya Ankara Anıtı; Res Gestae Divi Augusti'nin Ankara'daki Augustus Tapınağı'nın duvarlarına kazınmış olan ve metnin dünya üzerinde bilinen en eksiksiz kopyasıdır. İlk Roma İmparatoru olan Augustus'un yaptığı işleri anlatan yazıt, 14 Ekim 1972 tarihinde tapınakla birlikte tescillenerek birinci derece kültür varlığı ilan edilmiştir. Orijinali kayıp olmakla birlikte; diğer kopyaları Isparta'daki Antiokheia ve Apollonia antik kentlerinde bulunmuştur.

Irk Bitig, 9. veya 10. yüzyıla ait çift dilli bir el yazmasıdır. Yazmanın büyük çoğunluğu Orhun alfabesi ile Eski Türkçe yazılmış olup kehanet ve falcılık hakkındadır, ancak girişinde ve sonunda Çince Budist metinler ihtiva etmektedir. Macar-İngiliz arkeolog Aurel Stein tarafından 1907'de günümüzde Çin'in Dunhuang şehri civarında yer alan Bin Buda Mağaraları'nda keşfedilmiştir. Aurel Stein tarafından Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen'ı yollanarak Thomsen tarafından incelenmiştir. Günümüzde British Library'nin kataloğunda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Shiji</span>

Shiji veya "Büyük Tarihçinin Kayıtları" MÖ 109 - MÖ 91 yılları arasında yazılmış tarih konulu eserdir. Sima Qian'ın başyapıtı olan eser, Sarı İmparator zamanından yazarın kendi zamanına kadarki Çin tarihini konu almaktadır. Sarı İmparator'un dönemini geleneksel olarak MÖ 2600 civarı olarak kabul edilmiştir ve tarihîliği tartışmalı olan bu figürü Sima Qian tarihî bir önder olarak bu eserinde ele almıştır. Çin tarihindeki ilk sistematik tarih metni olması hasebiyle, kendisinden sonra büyük gelişme kaydeden Çin tarih yazımı ve nesrini (düzyazısını) büyük oranda etkilemiştir. Etkisi bakımından Herodot ve eseriyle karşılaştırılabilecek bir konumdadır.

Shujing veya "Tarih Klasiği" Antik Çin tarihindeki olayları konu alan kayıtların bir derlemesidir. Sıklıkla Shàngshū yani "Saygın Evrak" (尚書/尚书) veya sadece Shū (書/书) yani "Evrak" olarak da anılır. Eserin ismi Batı dillerine farklı şekillerde çevrilmiştir: "Tarih Klasiği", "Evrak Klasiği", "Tarih Kitabı" ve "Evrak Kitabı" gibi.

Bhagavad Gita, kısaca Gita, kutsal bir Hindu metni, ve edebiyat tarihindeki ve felsefedeki en önemli metinlerden biri kabul edilir. Kabaca Bhagavat Gita'da 700 vecize vardır ve Mahabharata destanının bir parçasıdır. Bhagavat Gita'daki öğretmen, Hindularca Tanrı'nın tezahürü olarak görülen ve Bhagavan, ilahi olan, olarak hitap edilen Krişnadır.

Dört Kitap ve Beş Klasik, Çin'de Konfüçyüsçülük hakkında MÖ 300'den önce yazılmış yetkili kitaplardır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit'in Metin Tarihi</span>

Yeni Ahit'in Metin Tarihi, Yunanca ve diğer dillerde günümüze ulaşan çok sayıda el yazmasının aktarılmasıdır. Yeni Ahit'in el yazısı aktarılması, diğer tüm eski edebi eserlerden daha iyi ve daha kapsamlıdır. En eski metin tanıkları, yazarların orijinal metinlerinin çıkış zamanına çok yakındır.

Zuo Zhuan, geleneksel olarak eski Çin kroniği olan Bahar ve Güz Yıllıkları üzerine bir yorum olarak kabul edilen eski bir Çin anlatı tarihi metnidir. MÖ 722'den MS 468'e kadar olan bir dönemi kapsayan 30 bölümden oluşur ve esas olarak o dönemin siyasi, diplomatik ve askeri meselelerine odaklanır.

"Kronoloji" kelimesi Yunanca chronología 'dan türetilmiştir ve "zaman hesaplama" anlamına gelir. Kronoloji, olayları doğru sıraya koymayı veya doğru bağlama yerleştirmeyi ve özel olaylar için uygun tarihi belirlemeyi mümkün kılar.

<span class="mw-page-title-main">Lü Buwei</span>

Lü Buwei, Çin'de Savaşan Devletler Çağı'nda yaşamış bir Çinli tüccar ve devlet adamı. Zhuangxiang ve Ying Zheng'in saltanatı sırasında yaklaşık 16 yıl boyunca Qin devletinin şansölyesi olarak görev yaptı.

Antik Çin'de, Zhou kültürel alanının ataerkil klan sistemi, Batı Zhou'dan önce ve Doğu Zhou hanedanlığının ilk yarısı boyunca grup ilişkileri ve güç tabakalaşmasının birincil aracıydı. Bu toplumsal örgütlenme yöntemi, Zhou devletinin siyasi işleyişinin temelini oluşturmuş ve onu önceden şekillendirmiştir. Ataerkil sistem kan bağına dayanıyordu ve özünde ilk doğan veraseti vardı ve Batı Zhou siyasi hiyerarşisinin korunmasında ve sosyal düzenin istikrarında rol oynadı. Ritüel ve müzik sistemiyle birlikte Zhou toplumunun temeli olarak görülür.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.