Lüfer

Lüfer

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Teleostei
Takım:	Perciformes
Familya:	Pomatomidae
Cins:	*Pomatomus* Lacépède, 1802

Lüfer (Pomatomus saltatrix), Pomatomidae familyasından ekonomik değeri yüksek bir balık türü.

Vücutları uzun, sırt yüzgeçleri iki tane, kuyrukları çatallı, ağızları iri, dişleri sivri ve güçlüdür. Yan çizgi hemen hemen düz olup, pullarla örtülüdür. Yan çizgide pul sayısı 95-100 adettir. Sırt tarafı koyu mavi yeşilimtırak, alt tarafı gümüşî, yanları daha açık renk olan bu balıkların karnı parlak beyazdır. Keskin dişleri vardır. Uzunlukları 110 cm'ye, ağırlıkları 11,5 kg'a ulaşabilir. Küçükten büyüğe doğru defneyaprağı, çinekop, sarıkanat, lüfer, kofana, sırtıkara olarak adlandırılabilir. Lüferler, Mayıs ayının sonuyla birlikte üreme dönemine girerler ve haziran aynın ilk iki haftasına kadar bu süreç devam eder. Eylül sonu ekim başı gibi Karadeniz'de yumurtlayan balıklar İstanbul boğazından çıkmaya başlarlar.

Defneyaprağı

10 cm'ye kadar büyüklüğe ulaşan Lüfer yavrusudur. 0-50 gr ağırlığındadır. Avlanması, satılması yasaktır.

Çinekop

15–18 cm arasındaki uzunluğa ulaşan lüfer yavrusudur. Ağırlığı 55-65 gr arasındadır. Avlanması, satılması yasaktır.

Sarıkanat

18–25 cm büyüklüğe ulaşan lüfer yavrusudur. 75-110 gr ağırlığa ulaşır. 18 cm.den küçüğünün avlanması ve satılması yasaktır.

28 cm uzunluktan sonraki lüfer türlerinin genel adıdır. Ağırlığı 125 ila 333 gr arasında gelir. Avlanması ve satılması serbesttir. Özellikle 35 cm'e kadar olanı lüfer olarak adlandırılır. Daha büyüklerine Kofona ve Sırtıkara adı verilir.

Kofana

35 cm'den büyük olan Lüferler bu adla anılırlar. Ağırlıkları 500 gr'ı geçer. Avlanması ve satılması serbesttir fakat nadir olarak görülmektedirler.

Sırtıkara

Lüferin 50 cm ve daha büyük boyda olanına verilen ad. Avlanması ve satılması serbesttir fakat uzun zamandır Türkiye denizlerinde rastlanmamıştır.

Yaşam alanları

Avrupa yakınlarında Karadeniz'de yumurtlayan ve ekonomik açıdan önemli bu cins, İstanbul üzerinden güneye (İstanbul Boğazı, Marmara Denizi, Çanakkale Boğazı, Ege Denizi) ve sonbaharda soğuk mevsim için Türkiye'nin Akdeniz kıyılarına doğru göç eder.^[1]

Koruma

Karadeniz ve Marmara'da Lüfer türlerinin sayısının azalması ve miktarın düşmesi nedeniyle oluşan kamuoyu baskısıyla Tarım Bakanlığı tarafından Defneyaprağı, Çinekop, Sarıkanat avcılığı ve satışı yasaklanmıştı. Bu yasağın uygulanması için çeşitli sivil toplum örgütleri ve oluşumlar mücadele etmekte idi. Ayrıca her sene farkındalık yaratmak amacıyla Lüfer Bayramı etkinlikleri yapılmaktadır. Ancak 18 cm.den küçük olmamak kaydıyla avlanılması yeniden serbest bırakılmıştır.^[2]

Kaynakça

^ "Saving the Sultan of Fish". 27 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
^ "4/2 numaralı amatör amaçlı su ürünleri avcılığının düzenlenmesi hakkında tebliğ". 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020.

İlgili Araştırma Makaleleri

Karadeniz, güneydoğu Avrupa ile Anadolu yarımadası arasında yer alan, kuzeyinde Ukrayna, kuzeydoğusunda Rusya, doğusunda Gürcistan; güneyinde Türkiye, batısında Romanya ve Bulgaristanla çevrili, Atlas Okyanusu'na Akdeniz, Ege Denizi ve Marmara Denizi aracılığıyla bağlanan bir iç denizdir. İstanbul Boğazı vasıtasıyla Marmara, Kerç Boğazı vasıtasıyla ise Azak Denizi'ne bağlanmaktadır.

Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağ'ında Propontis, Karadeniz'i, Ege Denizi ve Akdeniz'e bağlayan bir iç denizdir. Karadeniz'e İstanbul Boğazı, Ege Denizi'ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. Marmara Adasında bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen "Marmaros" denmiştir. Denizin bir diğer eski adı da '"Propontis"'tir. Türkiye'nin en büyük şehirlerinden İstanbul ve Kocaeli bu denizin kıyısında, diğer bir büyük şehri Bursa ise hızla deniz kıyısına doğru genişlemektedir.

Kirpi (Erinaceus), kirpigiller (Erinaceidae) familyasından gececil, böcekçil bir memeli cinsi.

Pisi balığı, Pleuronectidae familyasından bir balık türü.

Minekop, Sciaenidae familyasından vücut hafif basık, sırtı kamburca olan bir balık türüdür. Yan çizgide 48-50 pul bulunur. Alt çenede küçük bir bıyık olup, pulları iridir. Burun kısmen küttür, çenede derin bir çıkıntı bulunur. Karın açık renklidir. Yumurtaları demersaldir. Kafasının içinde ve her iki yanında gözlerin arkasına doğru iki küçük beyaz taş bulunur. Büyüklüğü ortalama 30–35 cm dir, maksimum 100 cm olur.

<span class="mw-page-title-main">Orkinos</span>

Orkinos, Ton balığı olarak da bilinir, uskumrugiller (Scombridae) familyasından Thunnus, Euthynnus ve Katsuwonus cinslerini oluşturan boyu 4,3 metre, ağırlığı 800 kilograma ulaşabilen göçmen balık türlerine verilen ad.

Yazılı orkinos, uskumrugiller (Scombridae) familyasına ait bir balık türü.

Istranca meşesi, kayıngiller (Fagaceae) familyasından yaprak döken bir meşe türü.

Mavi balina ya da gök balina, en büyükleri 33 metreyi bulan boyu ve 150 tonu geçebilen ağırlığıyla, yaşayan en büyük hayvan olduğuna inanılan bir deniz memelisidir. Cetacea (balinalar) takımının Mysticeti alt takımına dahil türlerden olan gök balina, Arktik Okyanus dışındaki tüm dünya denizlerinde yayılım gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Balıkçılık</span>

Balıkçılık; denizlerde, göllerde ve akarsularda balıkların ve diğer deniz ürünlerinin çeşitli yöntemlerle avlanmasıdır. Balığın yanı sıra midye, karides, ıstakoz, pavurya, istiridye ve ahtapotun hatta balina gibi deniz memelilerinin avlanması da balıkçılık kapsamına girer. Gölet, havuz ya da denizlerdeki suni tesislerde balık ve diğer deniz hayvanlarının üretilmesi de balıkçılığın bir parçasıdır. Amatör balıkçılık, ticari balıkçılık, zanaatkar balıkçılık, rekreasyonel balıkçılık, kültür balıkçılığı gibi balıkçılık yöntemleri bulunur.

Büyük benekli alabalık ya da Dağ alabalığı, Dağalısı, Salmonidae familyasından Türkiye'nin en yaygın ve en büyük alabalık türüdür. Adını üzerindeki benek ve şekillerden alır. Türkiye'nin güneyinde, doğusunda, kuzey doğusunda ve diğer bölgelerden kopuk bir şekilde ege bölgesinin kuzeyinde bulunur. İçme suyu kalitesindeki sularda yaşar. Özellikle orman içi sularda yaygındır.

Afalina, yunusgiller (Delphinidae) familyasından dünyanın bütün okyanuslarında yaygın olan bir yunus türü.

İspermeçet balinası, Physeteroidea familyasından tüm okyanuslarda yaygın olan balina türü. Kaşalot da denilir. Yetişkin erkekler yazın kutup sularına göç eder. Akdeniz'de görülen en yaygın balina türüdür. Türkiye'de görülmüş 4 balina türünden biridir.

Hexanchus griseus; altı solungaçlı köpek balığı, boz camgöz gibi de adlandırılabilir. Boyları 5 metre kadardır. 8 metre olanlarına da rastlanılmıştır. Baş kısadır. Burun kısa ve geniştir ve gözlerde başa göre küçüktür. Sırt koyu kahve rengi ya da koyu gri ve karın kısmı kirli beyazdır. Yandan bakılınca pektoral yüzgecinin hemen sol üstünde sağlı sollu 6 çift solungaç yarıklarının bulunması bu türün en önemli özelliğidir. Bu özelliğinden dolayı Hexanchidae familyasına dahildir. Üstte 4 altta 6 sıra kesici (canine) dişlere sahiptir. Gövdeleri mekik biçimindedir hidrodinamiktir ve bu sayede iyi yüzücülerdir.Bu özelliği sayesinde sınıflandırmada pleurotremata ordosunda yer alır. Gözün arka tarafında ilk solungaç yarığının körelmesiyle oluşan spirakulum denilen küçük bir delik vardır ve bu delik oksijen difüzyonuna yardımcı olur. Kuyruğu heteroserk yapıdadır bu özelliği kuruğun üst lobunun alt lobundan uzun olması anlamına gelir. Yaşayan köpek balıklarının en ilkelidir ve jura devrinden kalma fosillerle birçok benzerlik sergilerler. Genellikle balıklar, kalamar crustacea ve bazı balıklar ile beslenirler. İnsanlar için henüz tehlikeli olabildiğine dair bir kayıt bulunamamıştır. Ovovivipar üreme gösterirler, bir üreme sezonunda 20-50 arası embriyo meydana getirebilirler. Yavrularının boyları 60–70 cm'dir. Gençleri kıyıya yakın ergin olanları derinlerdedir. Gündüzleri deniz tabanında dinlenip geceleri avlanırlar. Bentopelajik ya da mezopelajiktirler, 70-2000 metre arası derinliklerde dağılım gösterirler. Geceleri yüzeyde de bulunurlar (epipelajik). Eti insanlar için zehirlidir. Türkiye sularında ve atlas okyanusunda mevcuttur.Türkiye'de Karadeniz, Marmara denizi, Ege ve Akdeniz'de sıkça rastlanır.Troll İle avlanması sonucu derinde yaşayan bu köpekbalığı türü avlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kupes</span>

Kupes, Sparidae familyasından ticari açıdan önemli bir balık türü. Kıbrıs'ta Voppa balığı olarak da bilinir

Alageyik ya da Yağmurca geyikgiller (Cervidae) familyasından, göçmen olmayan ve sürü oluşturan, kürek boynuzlu ve benekli gececil bir geyik türüdür. Dünyada en saf yabani alageyiklerin bulunduğu tek yer Antalya'dır ve yöre halkı tarafından Benekli geyik adı da verilmektedir. Sonradan insanlar tarafından asırlar içinde bütün Avrupa'ya yayılmıştır. İran'ın batı kıyıları ötesinde Asya'da doğal olarak bulunmazlar.

Sumatra kaplanı, kedigiller (Felidae) familyasından yeryüzünde var olan en küçük kaplan alt türü.

Phocoena phocoena veya Mutur, Phocoena cinsine bağlı yunussu balina türüdür. Muturlar, denizin kıyıya yakın kısımlarında yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Sincap</span>

Sincap, sincapgiller familyasından uzun kuyruk tüyleri ile dikkat çeken kemirici memelilerin ortak adıdır. Anadolu'nun çeşitli yörelerinde "çekelez" ya da "tiyin" olarak da bilinir.

Türkiye'de balıkçılık; Karadeniz, Ege Denizi ve Akdeniz'in Türk karasularında, Marmara Denizi ve boğazlar ile iç sularda yapılmaktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.