İçeriğe atla

Lü Buwei

Lü Buwei
呂不韋
Lü Buwei
Qin şansölyesi
Görev süresi
MÖ 251 - MÖ 235
Hükümdar Zhuangxiang
Ying Zheng
Yerine gelenLi Si
Kişisel bilgiler
Doğum MÖ 291
Ölüm MÖ 235 (55-56 yaşlarında)
Mesleği Tüccar ve siyasetçi

Lü Buwei (Çince: 呂不韋; pinyin: Lǚ Bùwéi; MÖ 291-MÖ 235), Çin'de Savaşan Devletler Çağı'nda yaşamış bir Çinli tüccar ve devlet adamı. Zhuangxiang ve Ying Zheng'in saltanatı sırasında yaklaşık 16 yıl boyunca Qin devletinin şansölyesi olarak görev yaptı.

Aslen Wei devletinden nüfuzlu bir tüccar olan Lü Buwei, Zhao devletinde görev yapan küçük bir prens olan Zhuangxiang ile tanıştı ve arkadaş oldu. Lü Buwei, rüşvet ve entrikalarla Zhuangxiang'ın Qin tahtının varisi olmasına yardım etmeyi başardı. MÖ 249'da, Kral Zhuangxiang, babası Xiaowen'in ölümünün ardından tahta çıktıktan sonra, Lü Buwei'yi şansölye olarak atadı ve onu "Marki Wenxin" olarak yüceltti. Kral Zhuangxiang'ın MÖ 247'de ölümünden sonra, Lü Buwei, Kral Zhuangxiang'ın daha sonra Qin Shi Huang olacak olan küçük oğlu Ying Zheng'in şansölyesi ve naibi oldu.

MÖ 235'te, Kraliçe Zhao ve onun yasak sevgilisi Lao Ai'yi içeren bir skandala karıştıktan sonra, Lü Buwei, görevlerinden ve unvanlarından alındı ve Qin'in güneyindeki uzak Shu devletine sürüldü. Sürgündeyken, Lü Buwei zehir içerek intihar etti.

Siyasi kariyerinin yanı sıra, Lü Buwei, MÖ 239'da yayınlanan Yüz Düşünce Okulu'nun fikirlerinin ansiklopedik bir özeti olan Lüshi Chunqiu'ya sponsorluk yapmasıyla da tanınır.[1]

Kaynakça

  1. ^ Sellman, James D. "The Spring and Autumn Annals of Master Lu", in Great Thinkers of the Eastern World, Ian McGreal, ed. New York: Harper Collins, 1995:39.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin Hanedanı</span>

Çin Hanedanı, MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Şi Huang</span> İlk Çin imparatoru ve Qin Hanedanlığının kurucusu

Çin Şi Huang Çin Hanedanının kurucusu ve Çin'in ilk imparatoruydu. "Kral" (wáng王) unvanını korumak yerine önceki Shang ve Zhou yöneticilerinin taşıdığı, önümüzdeki iki bin yıl boyunca Çin'deki hükümdarları tarafından sürekli kullanılacak olan "imparator" unvanını üstlendi.

Çin felsefesinde Legalizm, bir politik sistemin temellerini içeren felsefedir. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'yle Savaşan Beylikler Dönemi'nde yaygın olan dört felsefe okulundan biriydi. MÖ 770-MÖ 221 yıllarını içine alan bu dönem, Çin'de büyük kültürel mayalanmanın olduğu ve yeni düşünce tarzlarının ortaya çıktığı dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Savaşan Devletler Çağı</span>

Muharip Devletler Dönemi veya Savaşan Devletler Dönemi İlk çağ Çin târihinde MÖ 5. yüzyıla Çin İmparatorluğu'nun kuruluşuna kadar geçen zamâna verilen addır. Sözde İlkbahar ve Sonbahar Dönemi sonrasında başlayan ve MÖ 256'da ortadan kalkan Doğu Zhou Hânedanlığı döneminin ikinci bölümü oluşturan dönem olarak görülür. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nde olduğu gibi bu dönemde de kral, göstermelik yönetici olmaktan ileri gidememiş, gücü kalmamıştı.

Lüshi Chunqiu Qin Hanedanlığı Bakanı Lü Buwei'nin direktifliğinde MÖ 239 yılında kaleme alınmış, ansiklopedik Çin klasik metni. 100.000'i aşan karaktere sahip olan metin, gerek bu açıdan gerekse de derli toplu bir biçimde çok geniş bir kapsama sahip olduğu için, Michael Carson ve Michael Loewe tarafından incelemelerinde erken dönem Çin metinleri açısından oldukça özgün bir yapıt olarak nitelendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nanyue</span>

Nanyue, Nam Viet olarak da bilinir, kuzey Vietnam'ın ve Çin'de günümüz Guangdong, Guangşi ve Yünnan eyaletlerinin bazı toprakları üzerinde egemenliğini sürdürmüş antik bir krallıktır. MÖ 204 yılında Nanyue, Çin Hanedanı'nın çöküşü sonrasında, o dönemde Nanhai Komutanı görevinde çalışan Zhao Tuo tarafından kuruldu. İlk başta Nanhai, Guilin ve Xiang jun lerinden oluştu.

<span class="mw-page-title-main">Zhao (devlet)</span>

Zhao, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 403-222 yılları arasında var olan bir devletti. MÖ 5. yüzyılda Han ve Wei ile birlikte Jin'in üç yollu Bölünmesi'nden yaratıldı. Zhao, Kral Wuling'in hükümdarlığı sırasında başlatılan askeri reformlardan önemli ölçüde güç kazandı, ancak Changping Muharebesi'nde Qin'e karşı ezici bir yenilgiye uğradı. Toprakları şimdi modern İç Moğolistan, Hebei, Şansi ve Şensi eyaletlerini kapsamaktayd ve Qin, Wei ve Yan devletleri ile Hiung-nu ile çevrelenmekteydi.

Han Fei, aynı zamanda Han Fei Zi olarak da bilinir. Savaşan Devletler döneminde yaşamış Çinli bir filozof veya devlet adamı ve Han eyaletinin bir prensiydi.

Shen Buhai, Han devleti döneminde yaşamış bir Çinli filozof ve devlet adamı. MÖ 354'ten MÖ 337'ye kadar on beş yıl boyunca Zhao altında Han devleti şansölyesi olarak görev yaptı. Senkretist Shi Jiao ve Hukukçu Shang Yang'ın çağdaşı oluğ Zheng devletinde doğdu ve muhtemelen orada küçük bir memurdu. Han, MÖ 375'te Zheng'i fethettikten sonra, Han yetkililerinin saflarında yükseldi, topraklarını böldü ve başarılı bir şekilde reform yaptı. Kendisi ceza hukukuyla uğraşmasa da, idari yenilikleri, en ünlü halefi Han Fei tarafından "Çin Hukukçusu" devlet idaresine dahil edilecekti. MÖ 337'de görevdeyken eceliyle öldü.

Li Si, Çin hanedanının Çinli bir politikacısı, filozofu ve hattatıydı. MÖ 246'dan 208'e kadar iki hükümdar altında Şansölye olarak görev yaptı. Bunlar; Qin devletinin kralı ve daha sonra Qin hanedanının İlk İmparatoru olan Qin Shi Huang ve Qin Shi Huang'ın on sekizinci oğlu ve İkinci İmparator olan Qin Er Shi'dir. İdari yöntemlerle ilgili olarak, Li Si, Shen Buhai ve Han Fei'nin tekniğine tekrar tekrar atıfta bulunarak, " Shen Buhai'nin fikirlerine hayran olduğunu ve bunları kullandığını" belirtti ancak hukukla ilgili olarak Shang Yang'ı izledi.

Zhaoxiang, Çin'in Qin devletinin 33. hükümdarıdır. Saltanatı MÖ 307'den MÖ 251 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Zhuangxiang, Çin'in Qin devletinin 35. hükümdarıdır. Saltanatı MÖ 257'den MÖ 247 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Qin'in birleşme savaşları</span>

Qin'in birleşme savaşları, 3. yüzyılın sonlarında Qin devleti tarafından diğer altı büyük Çin devleti olan Han, Zhao, Yan, Wei, Chu ve Qi'ye karşı başlatılan bir dizi askerî harekâttı.

<span class="mw-page-title-main">Yedi Savaşan Devlet</span>

Yedi Savaşan Devlet veya Yedi Krallık, Çin'in antik döneminde Savaşan Devletler Çağı'ndaki yedi egemen devletti;

Zhao Gao, Çin'de Çin Hanedanı döneminde yaşamış siyasetçi ve hattattı. Qin Er Shi'nin saltanatı sırasında Çin şansölyesi olarak görev yaptı. Bir iddiaya göre hadım olup Çin Hanedanı'nın üç hükümdarına da yakın bir yardımcı olarak hizmet etti ve hanedanın çöküşünde araçsal bir rol oynadığı kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Wang Jian (Çin)</span>

Wang Jian, Çin'de Savaşan Devletler Çağı'nda yaşamış bir general. Onun komutası altında, Qin ordusu Zhao, Yan ve Chu devletlerini fethetti. Çinli tarihçiler tarafından Bai Qi, Li Mu ve Lian Po ile birlikte Savaşan Devletler Çağı'nın en büyük dört generalinden biri olarak kabul edilir.

Lü Zhi veya İmparatoriçe Gao, Çin'in Han Hanedanı'nın imparatoriçesi. Saltanatı MÖ 195'ten MÖ 180 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Önceki Qin</span>

Önceki Qin, MS 351-394 yılları arasında Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde var olan bir devletti. Di halkı tarafından yönetilen toprakları, günümüz Çin'in kuzeyini kapsamaktaydı.

Wang Ben (王賁), Savaşan Devletler döneminde Qin devletinin Çinli bir generaliydi. Daha iyi bilinen general Wang Jian'ın oğluydu. Qin'in birleşme savaşlarında kilit bir rol oynamıştır.

Meng Wu Savaşan Devletler döneminde Qin devletinde Chu'nun fethinde önemli rol oynayan bir generaldi.