Kōdan

Kōdan (講談, eskiden bilinen şekliyle Kōshaku (講釈)) geleneksel Japon sahne sanatlarından biridir. Sanatçılar sahnedeki Shakudai (釈台) denilen küçük masanın önünde oturur ve seyircilerine çeşitli konularda konuşmalar yapar. Elindeki Harisen (張扇)'i konuşmanın akışına göre masaya vurur. Konuşmanın içeriği savaş günlükleri gibi genellikle tarihi olaylardan oluşur. Kamigata Kōdanları'nda Harisen ile Hyōshigi (拍子木) birlikte kullanılarak anlatım yapılır.

Kökeni Sengoku Dönemi'nin Otogishu (御伽衆)'suna dayandığı söylenmiştir. Fakat sahne gösterisi olarak yapılan Kōdan'ın modelinin, Edo Dönemi'nin sokak gösterilerinden biri olan Tsujikōshaku (辻講釈)'dan gelmiştir. Tsujikōshaku, Taiheiki (太平記) gibi savaş günlüklerini tiyatral biçimde anlatmaya denmiştir.

Bunsei yıllarında Anlatıcılar olarak hitap edilmişler ve Kōdan üzerine yoğunlaşan okullar kurmuşlardır. Diğer eğlence sanatlarıyla ile aralarında değişimler gerçekleşmiştir. Mesela popüler olan Kōshakuların, Kabuki ya da Kukla gösterisi olarak yorumlandığı görülmüştür. Meiji Dönemi'nden sonra Kōshaku'ya Kōdan denilmeye başlanmıştır.

Edo Dönemi'nin son yıllarından başlayarak Meiji Dönemi boyunca popülerliğinin zirvesinde kalmıştır. Meiji Dönemi'nin sonlarında Kōdanların içeriğini toplayan Tachikawa Bunko (立川文庫) gibi Kōdan kitapları popüler olmuştur. (Bu kitapları basan insanlar içinde Kōdan sanatçıları da vardı. Bu kitapların başarısıyla bu insanlar büyük yayıncılar oldular.) Gazete ve dergilerde de yayınlanmaya başlanmışlardır. Fakat, Manzai (漫才) gibi başka popüler eğlence sanatlarının ve modern medyanın çıkmasıyla zamana ayak uyduramamıştır. Popülerliğini yavaş yavaş kaybetmiştir.

Şu an, Kōdan sanatçıları için "Kōdan Derneği" ve "Japonya Kōdan Derneği" bulunmaktadır. Kōdan yapılan sahneler olarak Honmokutei (本牧亭) ile Nagatani Shōji (永谷商事)'nin eğlence sahnesi bulunmaktaydı. Fakat Honmokutei kapanmış ve daha sonrasında da iflas etmiştir. Bir takım Kōdan sanatçıları ise Rakugo Derneği'ne katılıp, performanslarını devam ettirmektedirler.

Rakugo dünyası ile mukayese edildiğinde Kōdan dünyasında kadınların gelişimi çok takdir edilesi, hem "Kōdan Derneği"nde hem de "Japonya Kōdan Derneği"nde kadın sanatçıların sayısı erkek sanatçılardan oldukça fazla. Özellikle yeni başlayanların çoğu kadın olmakla birlikte 1988'den 2012'ye kadar hiçbir erkek sanatçı çıkmamıştır.

Kamigata Kōdan'ı "Savaş Hikayeleri" ve "Shinto Anlatımları" olarak ikiye ayrılmıştır. Taishō Dönemi'nde, Tachikawa Bunko'nun fikir babası olan Tamada Gyokushūsai (玉田玉秀斎)'ın Tamadaha (玉田派)'sı Kamigata Kōdan'ını domine etmiştir. Daha sonra, Tamada ve Shōgetsudō (松月堂) gibi Kamigata Kōdan'ın bir kısmı Shōwa Dönemi'nin başına kadar hayatını devam ettirmiştir. Orijinal Kamigata Kōdan'ının tarihe karıştığı söylenebilir.

1965'te ikinci kuşak sanatçıların ölmesiyle üçüncü kuşak sanatçılarının yalnız mücadelesi uzun sürmüştür. Şimdilerde de sayıları fazla değil fakat üçüncü kuşak sanatçıların öğrencileri aktivitelerine devam ediyor ve Kōdan'ı yok olmaktan kurtarıyor.

Kōdan bir konuya kendi yorumlarını ekleyerek yapılan konuşma sanatıdır. Eskiden konular genellikle tarihsel olaylar merkezli seçilirdi fakat konuların kolay anlaşılabilir olması önem kazandı. Şu an ülke içi olaylar ve tarih dışındaki konularda da Kōdan yapılıyor. Kadınların ilerleyişi gerçekten takdir edilesi, son zamanlarda genç Kōdan sanatçıları genellikle kadın. Şimdilerde çok popüler olduğu söylenemez fakat yavaş yavaş tekrar yükseliyor.