Kızılcık, Ardanuç
| Kızılcık | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Kızılcık Kızılcık'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1020 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 231 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Kızılcık, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Kızılcık köyünün eski adı Unishevi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Unishevi (უნისხევი) Türkçeye Unishev, Unushev (اونوسخاو) biçiminde girmiştir.[3][4][5] Gürcüce bir yer adı olan Unishevi, "hevi" (ხევი: vadi, dere) kelimesiyle biten bir tamlamadır; ancak ilk kelimenin anlamı kesinleştirilememiştir.[6]
Unishevi'nin yer aldığı Klarceti, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan bölgelerden biriydi. Osmanlılar bu yerleşmeyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Unisehvi, yeni kurulan Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlandı. Ardanuç livası, önce Erzurum Eyaleti içinde yer alırken, 1580 yılında Çıldır Eyaleti'ne katıldı.[7] 1574 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlı bir köydü. Köyde 21'i Hristiyan ve 4'ü Müslüman olmak üzere 25 hane yaşıyordu. 1595 tarihli tahrire göre ise, 10'u Hristiyan ve 3'ü Müslüman olmak üzere köyün hane sayısı 13'e düşmüştü. Bu tespitten 12 hanenin göç ettiği anlaşılmaktadır.[8]
Unishevi, 1835 tarihli Osmanlı nüfus tespitinde Çıldır Eyaleti'ne bağlı Ardanuç livasının köylerinden biriydi. Bu tarihte köyde 88 hane ve 193 erkek kaydedilmişti. Osmanlı idaresi sadece erkek nüfus tespit ettiği için köyün toplam nüfusunu bulmak için bir o kadar da kadın nüfusu eklemek gerekir. Bunun sonucunda köyün toplam nüfusunun 386 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[9]
Uneishevi, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nde Rusların eline geçti. Rus idaresinde Unishevi hem köyün hem de yedi köyü kapsayan bir nahiyenin adıydı. Bu sırada Unishevi köyü Artvin Okrugu'nun Ardanuç kazasının (uçastok) Unishevi nahiyesine (сельское общество: kırsal topluluk) bağlıydı. Rus idaresinin Unushev (Унусхев) olarak kaydettiği köyde, 1886 yılında 329 kişi yaşıyordu. Unishevi köyünün dışında Vartelia, Mukeri, Tsihia, Hevati, Harauli ve Hemogreti adlı köylerden oluşan Unishevi nahiyesinin nüfusu ise, 1.289 kişiden oluşuyordu. Hem köyün hem de nahiyenin nüfusunun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti.[10] Bununla birlikte köyde Sha (სხა), Çançahi (ჭანჭახი), Kuzikana (კუზიყანა), Çartoli (ჩართოლი) gibi Gürcüce yer adları günümüzde de kullanılmaktadır.[11]
Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Unishevi bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sürerken Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla köy Türkiye'ye bırakıldı.[12] Unishevi'nin adı 1925 yılında Kızılcık olarak değiştirildi. Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Kızılcık (Unushev)" biçiminde resmi kayıtlarda uzun süre kullanılmıştır.[13]
Coğrafya
Kızılcık köyü, Artvin il merkezine 47 km, Ardanuç ilçe merkezine 5 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 231[2] |
| 2020 | 237[2] |
| 2019 | 248[2] |
| 2018 | 231[2] |
| 2017 | 254[2] |
| 2016 | 241[2] |
| 2015 | 220[2] |
| 2014 | 254[2] |
| 2013 | 220[2] |
| 2012 | 210[2] |
| 2011 | 200[2] |
| 2010 | 211[2] |
| 2009 | 164[2] |
| 2008 | 145[2] |
| 2007 | 135[2] |
| 2000 | 342[14] |
| 1990 | 413[14] |
| 1985 | 600[14] |
Kaynakça
- ^ "Kizilcik, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Kızılcık Köy Nüfusu". Nufusune.com. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 34. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 116". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
- ^ Gök, Nurşen (2008). "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler" (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41. ankara.edu.tr. s. 89-104. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ ""Unishevi", Tao Klarceti - Tarih ve Kültür". 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ Faruk Taşkın - Ali İrfan Kaya, Ardanuç Nüfus Defterleri (1835), Ankara, 2018, s. 12, ISBN 978-605-288-814-8
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 34 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ Faruk Taşkın - Ali İrfan Kaya, Ardanuç Nüfus Defterleri (1835), Ankara, 2018, s. 107-113, ISBN 978-605-288-814-8
- ^ ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 190 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). "1980 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ a b c d "Kızılcık Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
