Kırım'ın Tahliyesi

Kırım'ın Tahliyesi (13-16 Kasım 1920), Rus İç Savaşı'nda Güney Rusya Hükûmeti'nde Beyaz Ordu'nun Güney Cephesi'nde son kalesi olan Kırım Yarımadası'nı deniz yoluyla tahliye ettiği bir olaydı.

Tahliye

Nisan 1919'da Pavel Dybenko komutasındaki Kırım Sovyet Ordusu tarafından Kırım'ın işgali sonrasında İtilaf birlikleri Sivastopol'dan bölgeyi terk etti. Yanlarına İkinci Kırım bölgesel hükümetinin bazı liderlerini ve mültecileri de aldılar. Beyaz Ordu birimleri ise Kerç Yarımadası'na çekildi ve orada yerleştiler. Başlangıçta, Kırım Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti ve liderleri Dmitry Ulyanov, 1917-1918 kışının vahşetine kıyasla nispeten yumuşak bir politika izledi ve kitlesel terörden kaçındı.^[1]

Bununla birlikte, Ekim 1920'nin sonunda Beyaz Ordu Güney Rusya ve Ukrayna'dan sürüldü. Yalnızca dar Perekop Kıstağı'nın arkasında savunulan Kırım Yarımadası'nı elinde tuttu. Perekop Kuşatması sırasında bu son savunma hattı Kızıl Ordu tarafından aşıldığında, Beyaz Ordu komutanı Pyotr Wrangel bölgeyi boşaltmaya karar verdi. Operasyon, General Wrangel'in personeli tarafından önceden hazırlanmış ve planlanmıştı. Bu nedenle uygulanması düzenli olarak gerçekleştirildi.

Kırım yarımadasındaki limanlardan (Sivastopol, Yevpatoria, Kerç, Kefe, Yalta) tahliye sırasında 126 gemi ve "sudenoşek" (küçük tekneler ve römorkörler) ile mürettebat hariç toplam 145.693 asker ve sivil çıkarıldı).

Wrangel'in filosu olarak bilinen yapı Beyaz Ordu'nun Karadeniz filosunun gemilerinden, yabancı gemilerden ve Gönüllü Filonun geçici olarak seferber edilen gemilerinden oluşuyordu. Önce İtilaf devletleri işgali altındaki Konstantinopolis'e hareket ettiler. Önemli sayıda yolcu, Beyaz Rus göçmenleri başta olmak üzere gemileri burada terk etti. 8 Aralık 1920 ile Şubat 1921 arasında gemi sayısı azalan filo Tunus'un Bizerte limanına doğru yola çıktı .

Kırım'da geride kalan asker ve siviller, Rus Sovyet hükûmetinin temsilcisi Yuri Pyatakov'un genel yönetiminde, Vladimir Lenin'in yetki verdiği Béla Kun ve Rosalia Zemlyachka tarafından düzenlenen Kızıl Terör altında yaşamaya başladı.^[2]^[3]

Tahmini infaz sayısı en az 12.000'den 50.000 ila 120.000 arasında rakamlara kadar değişmektedir. Beyaz Ordu askerlerine, teslim olmaları halinde yalan bir şekilde af sözü verilmişti.^[4]

Sivastopol ve Yalta'daki tahliye anına ait birkaç nadir fotoğraf korunmuştur. Kırım Tahliyesi ayrıca Sovyet uzun metrajlı filmleri "Two Comrades Were Serving" (1968) ve "The Flight" (1970) ile 2014 yapımı "Sunstroke" filminde de gösterildi .

Fotoğraflar

Kırım'dan sivillerin tahliyesi
Son askeri birlikler Kırım'dan ayrılıyor
Pyotr Vrangel Sivastopol'u boşaltıyor
Birinci Ordu Saratov gemisiyle ayrılıyor
Rus Ordusu'nca Kırım'da son devriye

Rus gemileri denize açılıyor
Rus gemileri açık denizde
Rus gemileri İstanbul Boğazı'nda

Kaynakça

^ "Крымская эвакуация. 1920 год" (Rusça). 31 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2022.
^ Collective of authors. Revolution and Civil War in Russia: 1917-1923. Encyclopedia in 4 volumes -. 2008.
^ Rayfield, Donald (2004). Stalin and His Hangmen: The Tyrant and Those Who Killed for Him. Random House. p. 83.
^ Gellately, Robert (2008). Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe. p. 72.

İlgili Araştırma Makaleleri

Pyotr Vrangel, Güney Rusya'da karşıdevrimci Beyaz Ordu'nun liderlerinden biri. Korgeneral (1917). Rusya'da 1918-1922 yılları arasında gerçekleşen, pek çok Bolşevik'in ve sivilin katledilmesine yol açan Beyaz Terör'ün en önemli komutanlarından biridir.

Akbaş Cephaneliği Baskını, Mondros Mütarekesi gereği Fransız kuvvetlerince el konulan Osmanlı ordusuna ait Eceabat yakınındaki cephaneliğe Balıkesir Redd-i İlhak Cemiyeti mensubu Köprülü Hamdi Bey önderliğinde 40 atlı arkadaşın 26-27 Ocak 1920'de düzenlediği baskın.

<span class="mw-page-title-main">Rus İç Savaşı</span> 1917den 1922ye kadar süren bir iç savaş

Rus İç Savaşı, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 1918-1922 yılları arasında Bolşeviklerle muhalifleri arasında yaşanan savaştır. Savaş Beyaz Ordu birliklerinin 1918 baharında Beyaz Terör saldırılarıyla başladı. Ana muharebe Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Bolşevik Kızıl Ordusuyla komünizm karşıtlarının Beyaz Ordusu arasında geçti. Ancak savaşa Beyaz Ordu'ya finansal destek ile silah ve asker yardımında bulunan ABD, İngiltere, Fransa, Polonya ve Japonya da müdahil oldu. 1921 yılında Bolşevikler Beyaz Terör'ü ve destekçilerini yenerek tüm ülkeye hâkim oldular. 1922 yılında da Sovyetler Birliği kuruldu.

Sivastopol, Osmanlı döneminde Akyar, Ukrayna'da Kırım yarımadasında Karadeniz kıyısında bulunan bir liman kentidir. Nüfusu 328.600'dür (2004).

Yenikale Körfezi Muharebesi, bir deniz savaşı olup Rus İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında meydana gelmiştir.

Beyaz hareket, bilinen adıyla Beyaz Ordu ya da Beyaz Muhafız Birlikleri ve mensup olanların ismiyle Beyazlar veya Beyaz Muhafızlar Rusya'nın askeri kuvvetlerinin bir bölümünü oluşturur. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Bolşeviklere karşı saldırıya geçmişler ve Rus iç savaşını başlatmışlardır. Bu dönem boyunca gerçekleşen Beyaz Terör'ün sorumlularıdır.

Kırım Seferi, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde Alman ve Rumen ordularının Kırım Yarımadası'nın işgali ve Sivastopol'ün düşürülmesi için giriştikleri bir askeri seferdir. Barbarossa Harekâtı'nın başlarında Aşağı Dinyeper'e kadar ilerleyen Alman 11. Ordusu ve Rumen 3. Ordusu, Kırım'ı anakaraya bağlayan Perekop Kıstağı'nda Kızıl Ordu savunmasını 29 Ekim 1941'de aşmış, hızla Kırım işgal ederek Sivastopol'ü kuşatmıştır. Ancak Kızıl Ordu'nun Kırım Cephesi kuvvetlerinin Kerç Yarımadası'na 26 Aralık 1941'de bir çıkarma yapmaları üzerine Sivastopol taarruzu durdurulmuştur. Daha sonra Mihver kuvvetlerin Kerç Yarımadası'nda yerleşmiş olan Sovyet kuvvetlere taarruz etmiştir. Yenilgiye uğrayan Kızıl Ordu birlikleri geride tüm ağır silahlarını ve çok sayıda tutsak bırakarak denizden tahliye edilmiştir. Sivastopol'e ikinci taarruz 2 Haziran 1942 tarihinde başlatıldı ve bir aydan biraz fazla süren şiddetli çatışmalardan sonra 3 Temmuz 1942 tarihinde kent Alman-Rumen kuvvetlerinin eline geçti.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Kolçak</span>

Aleksandr Vasiliyeviç Kolçak, Rus deniz subayı, amiral, kutup araştırmacısı, Rusya İç Savaşı sırasında Bolşevik karşıtı Beyaz Ordu komutanı, 1918 yılında Rusya Beyaz Ordu Mareşalı Rus İç Savaşı sırasında gerçekleşen Beyaz Terör'ün en önemli komutanı.

Grigori Mihayloviç Semyonov veya Ataman Semyonov (Rusça: Григо́рий Миха́йлович Семёнов Rus İç Savaşı sırasında Sibirya Müdahalesi döneminde Japonya tarafından Sibirya bölgesinde desteklenen Beyaz Ordu komutanı ve Baykal Kazaklarının Atamanı. Rusya'da 1918-1922 yılları arasında gerçekleşen, pek çok Bolşevik'in ve sivilin katledilmesine sebep olan Beyaz Terör'ün en önemli komutanlarından biridir.

Sovyet Tallinn Tahliyesi, Baltık Filosu'nun bir bölümünün ve kentteki Kızıl Ordu birliklerinin 1941 Ağustos ayında Tallinn'den tahliyesi operasyonudur. Bazı kaynaklarda Tallinn Felaketi ya da Sovyet Dankörkü olarak bilinir.

Kırım Seferi (1941–1942) kronolojisi Alman ve müttefikleri kuvvetlerinin Kırım Yarımadası'nda Kırım Seferi sırasında giriştikleri askerî operasyonların zaman dizinidir.

Sivastopol Kuşatması, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde Sivastopol'un Alman güçlerince kuşatılmasıdır. Sovyet kontrolündeki şehre Alman - İtalyan ve Rumen birlikleri taarruz etmiştir. Şehir, Kırım Yarımadası'nın girişi konumundaydı. 22 Haziran 1941 tarihinde başlayan Barbarossa Harekatı ile Alman güçleri, SSCB'nin batısının büyük kısmını ele geçirmişti. Aynı yılın sonbaharında, Mihver güçleri Kırım bölgesine ulaştı ve istilaya başladı. Aslında Mihver güçleri, Sovyet Rusya içinde birçok bölgeye taarruz etmişti. Kasım 1941'e kadar yapılan saldırılar, şehrin güvenliğini sağlama amacındaydı. Ana taarruz Kasım ayının sonunda olacaktı, fakat sağanak yağışlar sebebiyle 17 Aralık'a kadar gecikti. Alman güçleri, Erich von Manstein'in komutasında iken şehri ele geçirecek güçte değildi. Bu süreçte Sovyet güçleri, denizden çıkarmayı önlemek amacıyla Kerç Boğazı'nda önlem aldı.

<span class="mw-page-title-main">Yevstafi</span>

Yevstafi, Rusya İmparatorluk Donanması'nın Karadeniz Filosu'nda görevli bir ön-dretnot muharebe gemisiydi. I. Dünya Savaşı'ndan önce üretilen gemi, 1905'teki Rusya-Japonya savaşından alınan derslere göre değişikliklere uğramasından dolayı gecikmiştir. Karadeniz filosunun amiral gemisidir.

Beyaz Terör, Rusya'da 1917-1922 yılları arasında gerçekleşen Rus İç Savaşı sırasında Çarlık yanlısı Beyaz Orduların Kızıllara ve kendilerine destek vermeyen sivil halka yönelik şiddet ve katliam hareketlerine verilen isimdir.

Kırım, Doğu Avrupa'da, Karadeniz'in kuzey kıyısında yer alan ve Karadeniz ile Azak Denizi tarafından çevrelenen Ukrayna’da bulunan bir yarımada. Ukrayna'nın Herson Oblastı'nın güneyinde ve Rusya'nın Kuban bölgesinin batısında bulunmaktadır. Perekop Kıstağı ile Herson Oblastı'na bağlanmaktadır ve Kerç Boğazı ile Kuban'dan ayrılmaktadır.

Rus İç Savaşı'nda Müttefiklerin müdahalesi, 1918 yılında Rus İç Savaşı sırasında başlatılan çok uluslu bir askerî harekâttır. Ana hedefler, Çekoslovak Lejyonuna yardım etmek, Rus limanlarındaki mühimmat ve silah tedarikini sağlamak ve Doğu Cephesini yeniden kurmaktı.

Tavrida Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Ukrayna'nın güneyini ve Kırım Yarımadası'nı kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Bahçesaray idi.

Sovyet hastane gemisi Ermenistan Sovyetler Birliği tarafından II. Dünya Savaşı sırasında hem yaralı askerleri hem de askeri yükleri taşımak için işletilen bir nakliye gemisiydi. Başlangıçta bir yolcu gemisi olarak inşa edilmişti.

Tsaritsyn Muharebesi, Rus İç Savaşı sırasında Rusya'nın güneybatısındaki Volga Nehri üzerindeki önemli bir şehir ve liman olan Tsaritsyn'in kontrolü için Kızıl Ordu ile Beyaz Ordu arasındaki bir çatışmaydı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.