İçeriğe atla

Küresel Göç Mutabakatı

Güvenli, Sistemli ve Düzenli Göç için Küresel Mutabakat
TürUluslararası mutabakat
Yazılma13 Temmuz 2018
İmzalanma19 Aralık 2018 (2018-12-19)[1][2]
YerNew York, ABD
DillerArapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça, İspanyolca

Güvenli, Sistemli ve Düzenli Göç için Küresel Mutabakat Metni, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 19 Aralık 2018'de kabul edilmiş uluslararası belgedir.

Evrensel insan hakları ve temel özgürlüklere dayalı on temel ilkeyi içeren metinde, göç yönetimine ilişkin 23 hedef belirlenmiştir. Göç konusunda anlaşmaya varılan ilk uluslararası sözleşme olma özelliğini taşır. Mutabakatı onaylayan BM kararına 152 ülke destek vermiştir.[3]

Metnin, yasal olarak bağlayıcılığı yoktur; dolayısıyla iç hukuk veya uluslararası hukuk bakımından herhangi bir yükümlülük oluşturmaz ancak, aynı yıl kabul edilen Mültecilere İlişkin Küresel Mutabakat ile birlikte, göç alan hiçbir devletin bu durumla tek başına karşı karşıya kalmaması adına yapılan iki girişimden biri olması bakımından önemli bir belgedir.[4]

Arka plan

II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden itibaren yerinden edilen insan sayısının 2016 yılında en yüksek seviyeye ulaşması üzerine Birleşmiş Milleler Genel Kurulu tarihinde ilk defa mülteci ve göçmenlerin kitleler halindeki hareketlerini düzenlemek üzere bir zirve düzenlemiş; zirvede 19 Eylül 2016 tarihinde 193 ülke oy birliği ile Göçmenler ve Mülteciler için New York Deklerasyonu'nu kabul etmişti. Bu deklarasyonda iki yeni küresel “sözleşme” çağrısı yapıldı: biri diğeri güvenli, sıralı ve düzenli göç hakkında, diğeri mülteciler için.[5]

Hazırlık süreci

New York Bildirisi uyarınca hükûmetler ve diğer ilgili paydaşlar uluslararası göç alanında eşgüdümü güçlendirmek ve kapsamlı bir uluslararası işbirliği çerçevesi geliştirmek amacıyla iki yıl boyunca birbrinden ayrı iki müzakere süreci yürüdü. Bu müzarekelerin sonucuda" Güvenli, Sistemli ve Düzenli Göç için Küresel Mutabakat ve Mültecilere İlişkin Küresel Mutabakat başlıklı iki uluslararası belge hazırlandı. Küresel Göç Mutabakatının hazırlık süreci Mart 2017'de BM Genel Sekreteri Uluslararası Göç Özel Temsilcisi olarak görevlendirilen Louise Arbour eşgüdümünde, Meksika ve İsviçre BM daimi temsilcilerinin eş kolaylaştırıcılığında yürütüldü.[4] Uluslararası Göç Örgütü ülkelere teknik destek vererek süreçte aktif rol oynadı.

Metnin içeriği

Mutabakat metni ‘Girizgâh’, ‘yol gösterici ilkeler’, ‘amaçlar ve taahhütler’ ve ‘uygulama’ olmak üzere dört ana bölümden oluşur. uluslararası göçe dair öne çıkardığı 23 maddelik amaçlar ve taahhüt listesi içerir.[6]

Metinde, göç konusuyla bağlantılı pek çok uluslararası sözleşme ve düzenlemeye atıf yaptıktan sonra şu dokuz ilke aracılığı ile ortak hedefleri belirler:[7] insan odaklılık, uluslararası işbirliği, ulusal egemenlik, hukukun üstünlüğü ve kanuni prosedür, sürdürülebilir kalkınma, insan hakları, cinsiyet hassasiyeti, çocuk hassasiyeti bütüncül hükûmet yaklaşımı, bütüncül toplum yaklaşımı.

Mutabakatın içerdiği amaç ve taahhüt listesinin bir kısmı göç öncesine ilişkindir. Örneğin: ‘İnsanları ülkesini terk etmeye zorlayan yapısal faktörleri asgariye indirmek’, ‘güvenli ve düzenli göç için uluslararası işbirliğini güçlendirmek’, ‘düzenli göç yollarının esnek ve ulaşılabilir olmasını sağlamak’ .

Göç sürecine dair sorumluluklar yükleyen hedefler şunlardır: ‘İnsanları ülkesini terk etmeye zorlayan yapısal faktörleri asgariye indirmek’, ‘güvenli ve düzenli göç için uluslararası işbirliğini güçlendirmek’, ‘düzenli göç yollarının esnek ve ulaşılabilir olmasını sağlamak’

Göçmenlerin hedef ülkedeki hak ve ödevlerine ilişkin olan hedeflerin başlıkları şunlardır:Göçmenlerin adil çalışma ve istihdam şartlarının oluşması için destek sağlamak', ‘kırılgan gruplara koruma sağlamak’, ‘göçmenlerin temel kamusal hizmetlere erişmesini sağlamak’, ‘göçmenlerin vasıflarının ve yeteneklerinin gittikleri ülkede de kullanabilmesini sağlamak’, ‘göçmenlerin hızlı, güvenli ve ucuz para transfer etme mekanizmalarını kolaylaştırmak’, ‘göçmenlerin sosyal güvenlik haklarının korunmasını sağlamak

Ayrıca ‘güvenli geri dönüş’ ve ‘geri dönülen ülkede entegrasyon olanaklarını genişletmek’ konusunda ve göçmenlere yönelik kamuoyu algısını kanıt temelli söylemlerle şekillendirmek ve ‘göçmenlerin kriminalize edilmesini engellemek’ konusunda hedefler belirlenmiştir.

Kabulü

Marakeş Konferansı

Mutabakatın nihai taslağı 13 Temmuz 2018'de ABD hariç tüm BM üye ülkeleri tarafından kabul edidi. Aralık 2018'de Fas'ın ev sahipliğinde Marakeş'te gerçekleşen hükûmetlerarası konferansta ise 164 ülke destek verdi. Mutabakatı onaylayan karar, 19 Aralık 2018'de New York'taki BM Genel Kurul'da 152 ülke tarafından imzalandı.

Mutabakata ABD başta olmak üzere Macaristan, Çekya, Polonya ve İsrail karşı çıkmış, 12 ülke ise çekimser kalmıştır. Karşı çıkan ülkeler, mutabakatın, egemenlik haklarına saygı duymadığını ileri sürmüştür.

Uygulama

Mutabakat metininin içerdiği amaç ve taahhütleri gerçekleştirmek için BM Göç Ağı adıyla bir işbirliği mekanizması kurulması öngörülmüştür. Bu ağın iki yılda bir Genel Kurul'a rapor sunması hedeflenir.[6]

Uluslararası Göç İnceleme Forumu, mutabakatın uygulama aşamasını takip edecek esas devletlerarası mekanizmadır. Forum'un 2022'de başlamak üzere 4 yılda bir toplanması ve mutabakatın yerel, bölgesel ve küresel düzeyde uygulanmasını takip etmesi ve değerlendirme raporu yayınlaması hedeflenir.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "UN to adopt migrant pact hit by withdrawals". 10 Aralık 2018. 25 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022. 
  2. ^ "UN conference adopts migration compact, Estonia to issue approval next week". 10 Aralık 2018. 25 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022. 
  3. ^ "BM Küresel Göç Mutabakatı'nı kabul etti". TRT Haber. 19 Aralık 2018. 25 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022. 
  4. ^ a b MemiSoglu, Fulya; YiĞiT, Celil (23 Şubat 2021). "ULUSLARARASI GÖÇ VE KALKINMA: TEORİ VE GÜNCEL MESELELER". Yildiz Social Science Review. 5 (1): 39-62. doi:10.51803/yssr.595809. ISSN 2149-4363. 
  5. ^ "Mülteciler için Küresel Sözleşme Açıklandı: ICVA Özet Raporu" (PDF). icvanetwork.org. Haziran 2017. 25 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022. 
  6. ^ a b c Kesgin, Selman Salim (20 Aralık 2018). "Beklentiler ve gerçeklikler arasında 'Göç Konusunda Küresel Mutabakat'". www.aa.com.tr. 21 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022. 
  7. ^ Eren, Esra YILMAZ (30 Haziran 2021). ""Güvenli, Sistemli ve Düzenli Göç İçin Küresel Mutabakat" Üzerine Bir Değerlendirme". Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 3 (1): 65-122. ISSN 2687-3923. 26 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği</span>

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Bürosu(İngilizce:United Nations High Commissioner for Refugees), 14 Aralık 1950'de Birleşmiş Milletler Genel Meclisi tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü</span> Birleşmiş Milletlerin yasal havacılık organı

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü, Chicago Konvansiyonu’na imza atan 52 ülke tarafından, Birleşmiş Milletler kuruluş kararnamesinin 43. maddesine dayanarak 4 Nisan 1947 tarihinde kurulmuştur. Aynı yılın Ekim ayında ise, Birleşmiş Milletlerin yasal havacılık organı olarak kabul edilmiştir. Merkezi Kanada'nın Montreal kentindedir.

<span class="mw-page-title-main">Mülteci</span> Yerinden edilmiş kişi

Mülteci, dini, milliyeti, belirli bir toplumsal gruba üyeliği veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm gören veya göreceği korkusu ve endişesi taşıyan, bu sebeple ülkesinden ayrılan/ayrılmak zorunda bırakılan ve korkusu nedeniyle geri dönemeyen veya dönmek istemeyen, iltica ettiği ülke tarafından endişeleri haklı bulunan kişi.

<span class="mw-page-title-main">Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi</span> Uluslararası bir antlaşma

Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Yok Edilmesi Sözleşmesi ya da CEDAW, 1979'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve taraf devletlere kadınlara karşı ayrımcılığın tüm biçimlerini ortadan kaldırma yükümlülüğü getiren uluslararası bir sözleşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Bürosu</span>

Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Bürosu, 1992'de kuruldu. Avrupa Birliği dışı ülkelere yardım eden kuruluşun eyleme geçmesi Komisyon ve Bakanlar Konseyi'ne bağlı olarak yürütülür. ECHO, temel mal ve hizmetleri, ırk, renk, din, siyasal görüş farkı gözetmeden yardım eder. Destekçileri arasında Birleşmiş Milletler ve çeşitli sivil toplum kuruluşları vardır. BM kuruluşları UNHCR, WFP, UNICEF, UNWRA'dır.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları</span> 2030 için Birleşmiş Milletlerin 17 küresel hedefi

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından 2030 sonuna kadar ulaşılması amaçlanan hedefleri içeren bir evrensel eylem çağrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ticaret Bakanlığı (Türkiye)</span> Türkiyenin resmi Ekonomi bakanlığı

Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, ticaret işlerinden sorumlu bakanlık.

<span class="mw-page-title-main">Düzensiz göç</span>

Düzensiz göç, insanların bir ülkeden başka bir ülkeye yasal olmayacak şekilde girişleri, çıkışları, çıkmaya teşebbüs etmeleri ile yasal bir şekilde giriş yapmalarına karşın yasal kalış hakkını ihlal etmeleri ve çalışma izinleri bulunmamasına rağmen çalışmaları sonucunda ilgili ülkenin göç yasalarına muhalefet etmeleri durumudur. Düzensiz göç tanımını daha da genişletirsek suça karışan ve kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığını tehdit eden kişiler de bu tanıma eklenebilir.

Küresel göç, bir bireyin yaşadığı devletten farklı bir devlete göç etmesi anlamına gelen uluslararası göç, küreselleşmenin bir sonucu olarak özellikle ekonomik açıdan daha az gelişmiş olan, şiddetin ve savaşların yaşandığı ülkelerden gelişmiş Batı ülkelerine doğru gerçekleşir.

<span class="mw-page-title-main">BM Kadın Birimi</span> BM kuruluşu

BM Kadın Birimi olarak da bilinen Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlenmesi Birimi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kadınların güçlenmesi için çalışan bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">BM Küresel İlkeler Sözleşmesi</span>

Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi, tüm dünyada sürdürülebilir, ortak bir küresel kalkınma kültürünü yaymak üzere; şirketleri sürdürülebilir ve sosyal sorumluluklarına uygun uygulamalar geliştirmeye teşvik eden, bağlayıcılığı olmayan bir Birleşmiş Milletler (BM) sözleşmesi ve bu sözleşmenin imzacılarını kapsayan bir oluşumdur.

Uluslararası insan hakları hukuku, insan haklarını sosyal, bölgesel ve yerel düzeylerde geliştirmek için tasarlanmış uluslararası hukuk bütünüdür. Bir uluslararası hukuk biçimi olarak, uluslararası insan hakları hukuku, öncelikle egemen devletler arasında, üzerinde anlaşmaya varan taraflar arasında bağlayıcı yasal etkiye sahip olmayı amaçlayan antlaşmalardan oluşur; ve geleneksel uluslararası hukuk kapsamındadır. Diğer uluslararası insan hakları belgeleri, yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, uluslararası insan hakları hukukunun uygulanmasına, anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur ve bir siyasi yükümlülük kaynağı olarak kabul edilir.

Mültecilere İlişkin Küresel Mutabakat, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 17 Aralık 2018'de kabul edilmiş uluslararası mutabakattır.

<span class="mw-page-title-main">Ülke içinde yerinden edilmiş kişi</span> evini terk etmek zorunda kalan ve ülkesinde kalan kişi

Ülke içinde yerinden edilmiş kişi (ÜİYEK), evini terk etmeye zorlanan ancak ülke sınırları içinde kalan kişidir. Bir mültecinin yasal tanımlarına girmeseler de, genellikle mülteci olarak anılırlar.

Türkiye göçmen krizi

Bazen Türkiye mülteci krizi olarak da anılan Türkiye göçmen krizi, 2010'larda Türkiye'ye çok sayıda insanın geldiği bir dönemdi. Türkiye, 2014'ten 2019'a kadar her yıl herhangi bir ülke veya bölgede en fazla sayıda kayıtlı mülteci alan ülke ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne (BMMYK) göre dünyanın en büyük mülteci nüfusuna sahip ülkesidir. Çoğunluk, Haziran 2020 itibarıyla 3.591.892 olan Suriye İç Savaşı nedeniyle gelen mültecileridir. 2018'de BMMYK, Türkiye'nin tüm "kayıtlı Suriyeli mültecilerin" %63,4'üne ev sahipliği yaptığını bildirdi.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı</span>

Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı, Birleşmiş Milletler Sekreterliği'ne bağlı bir departmandır. Önemli Birleşmiş Milletler Zirveleri ve Konferanslarının takibinden ve Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyine ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulu İkinci ve Üçüncü Komitelerine verilen hizmetlerden sorumludur. UN DESA, dünyanın dört bir yanındaki ülkelere ekonomik, sosyal ve çevresel zorluklarını aşma amacıyla gündem belirleme ve karar alma süreçlerinde yardımcı olur. 25 Eylül 2015'te BM Genel Kurulu tarafından kabul edilen 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ve 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi (SKH) temelinde herkes için sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmek için uluslararası işbirliğini destekler. Geniş bir yelpazede analitik ürünler, politika tavsiyesi ve teknik yardım sağlayan UN DESA, ekonomik, sosyal ve çevresel alanlardaki küresel taahhütleri etkili bir şekilde ulusal politikalara ve eylemlere dönüştürür ve uluslararası düzeyde üzerinde anlaşmaya varılan ilerlemeye yönelik eylemlerin izlenmesinde kilit bir rol oynamaya devam eder. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu üyesidir.

Geri Kabul Anlaşması, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında 16 Aralık 2013 tarihinde Ankara'da imzalanan bir anlaşmadır.

Küresel Dijital Mutabakat, evrensel insan haklarına dayanan ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına ulaşılmasını sağlayan açık, özgür, güvenli ve insan merkezli bir dijital geleceğin sağlanmasına yönelik ilke, hedef ve eylemleri ortaya koymayı amaçlayan bir Birleşmiş Milletler (BM) mutabakatı oluşturma girişimidir.

BM Geleceğin Zirvesi 2024, 20-21 Eylül 2024 tarihlerinde New York’taki Birleşmiş Milletler (BM) Genel Merkezi’nde düzenlenen üst düzey zirve.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.