Bulut, serbest bir hava kütlesinde toplanmış, gözle görülebilir su damlacıkları, buz kristalleri veya her ikisinin karışımından oluşan yapıdır. Bulutlar yer seviyesinden yüksekte bulunur. Yer seviyesinde oluşan sığ bulut katmanları ise sis olarak adlandırılır.
Yansıtabilirlik ya da Albedo, yüzeylerin yansıtma gücü; veya bir yüzeyin üzerine düşen elektromanyetik enerjiyi yansıtma kapasitesi. Genel olarak güneş ışığını yansıtma kapasitesi için kullanılır. Albedo, cismin yüzey dokusuna, rengine ve alanına bağlı olarak değişir. Elektromanyetik tayfın tümünde veya belirli bir bölümünde hesaplanabilir.
Yağmur, atmosferik su buharından yoğunlaşan ve daha sonra yerçekiminin etkisiyle düşen su damlacıklarıdır. Yağmur, su döngüsünün önemli bir bileşenidir ve Dünya'daki tatlı suyun çoğunun birikmesinden sorumludur. Hidroelektrik santralleri, mahsul sulama ve birçok ekosistem türü için uygun koşullar için su sağlar.
Kümülonimbüs inkus stratosferik kararlılık seviyesine ulaşan tepesi örs şeklinde bir kümülonimbüs bulutu türüdür. Adı latincede örs anlamına gelen incusdan türemiştir.
Dolu, bir yağış türü. Kule tipi bulutlardaki düşey hava sirkülasyonuna kapılan bulut damlacıklarının bulut içindeki 0 ile -40 derece santigrat seviyelerini geçerken tabaka tabaka büyümesi ile oluşur.
Konveksiyonel yağış ısınan hava parselinin, her 300 metre mesafede adyabatik olarak 3 derece soğuyarak içeriğindeki nemin yoğunlaşması sonucu oluşan kümüliform bulutlarının neden olduğu yağıştır. Yükselen hava parselinin sıcaklığı çevredeki havadan daha sıcak olduğu müddetçe hava yükselmeye devam eder ve parselin daha sıcak olduğu atmosfer tabakalarında hava kararsızdır. Çevresel sıcaklık ile parsel sıcaklığının birbirine eşit olduğu yükseklik denge seviyesi olarak adlandırılır. Denge seviyesinden itibaren hava kararlıdır ve aşağı yönlü hava akımı başlar. Denge seviyesi ne kadar yüksekte bulunursa, kümülonimbus bulutlarının dikey gelişme imkânı bir o kadar fazladır. Parsel sıcaklığı ile çevresel sıcaklık arasındaki fark çok fazla olan bir bölgede, dikey rüzgâr da fazla olduğundan oluşabilecek konvektif bir fırtınanın hortum ve dolu yapma kabiliyeti artar.
Jeans kararsızlığı yıldızlararası gaz bulutlarının çöküşü ve ardından gerçekleşen yıldız oluşumunun nedenidir.
Kümülonimbus (Cb), kümülüs bulutlarının dikey olarak gelişerek büyümesiyle oluşan konvektif fırtına bulutu. Tabanı 4 km altında bulunur. Kümülonimbus tek başına, gruplar halinde veya soğuk cephe hattı boyunca termodinamik kararsızlığa bağlı olarak cumulus congestus bulutundan gelişebilir.
Süper hücre, atmosferin yukarı seviyelerindeki açısal rüzgâr yön değişiminin fazla olduğu aşırı termodinamik kararsızlığa bağlı olarak dikey rüzgârların fazla olduğu bölgelerde ortaya olan kuvvetli bir oraj biçimidir.
Oraj ya da gök gürültülü fırtına, çoğunlukla şimşek ve gök gürültüsü ile yağmur veya dolu eşliğinde görülen bir hava olayı. Meteorolojide İngilizce thunderstorm kavramından oluşturulmuş TS kısaltması ile gösterilir.
Kümülüs bulutu yahut Küme bulutu, tabanı düz, görünümü genellikle "pamuk gibi" olan bir bulut tipi.
Kümülüs Kongestus ya da diğer bir adıyla kule yapan kümülüs (TCU), çok kısa süreli sağanak yağışlara neden olan, termodinamik kararsızlığın ve tepe enverziyonunun çok yukarı seviyelerde kaldığı çevrelerde gelişen bir kümüliform bulut türüdür.
Hava cephesi, hava yoğunluğu, rüzgar, sıcaklık ve nem gibi çeşitli özelliklerin farklı olduğu, hava kütlelerini ayıran bir sınırdır. Bu farklılıklar nedeniyle bozulan ve istikrarsız olan hava koşulları çoğunlukla sınırda ortaya çıkar. Örneğin, soğuk cepheler gökgürültülü fırtına bantları ve kümülonimbus yağışları getirebilirken veya fırtına hatları öncesinde oluşabilirken, sıcak cephelerden önce genellikle tabakalı yağış ve sis gelir. Yaz aylarında, kuru hatlar denilen daha ince nem değişimleri şiddetli hava koşullarını tetikleyebilir. Her zaman rüzgarın değişmesine rağmen bazı cephelerde hiç yağış görülmez ve bulutluluk azdır.
Astronomide Yıldızlar arası ortam (ISM), bir galaksideki yıldız sistemleri arasında var olan maddedir. Bu madde iyonik, atomik ve moleküler formda gaz, toz ve kozmik ışınlar içerir. Yıldızlararası uzayı doldurur ve galaksiler arası uzaya iyi bir şekilde uyum sağlar. Aynı hacmi kaplayan elektromanyetik radyasyon şeklindeki enerji de yıldızlararası radyasyon alanıdır.
Cephe yağışları veya Frontal yağış, yoğunluk ve sıcaklığı farklı olan iki hava kütlesinin karşılaşması ile oluşur. Özellikleri farklı hava kütlelerinin karşılaşma alanlarına cephe denir. Geniş alanlarda düşük şiddette ve uzun süreli yağış dar alanlarda ise kısa süreli ve şiddetli yağış görülür.
Yapay yağmur, mevcut buluttan insan müdahalesi ile yağış elde etme yöntemidir. Temel hedef; enerji ihtiyacını karşılamak, kurak bölgelere su temin etmek, sisi dağıtmak, hava olaylarını kontrol altına almaktır. Temeli, yağışa uygun sıcaklıkta olan bulutlara yoğunlaşma çekirdeklerini dışarıdan suni olarak vermektir.
Mammatus ya da mammatocumulus olarak bilinen bu bulutlar, meme şekline benzedikleri için bu ismi almışlardır. Mamma kelimesi İngilizcede aynı zamanda meme anlamına gelir. Bu bulutların nasıl oluştuklarıyla ilgili çeşitli düşünce ve teori bazında söylemler ortaya atılsa da, şu düşünce daha çok benimsenmiştir ki; mammatus bulutları konvektif bir fırtınanın diverjansı (yayılması) sonucunda oluşmuşlardır. Olgunluk aşamasına gelmiş bir Kümülonimbus inkus bulutunun daha fazla yükselemeyip bölgede sürekli yayılma hareketi göstermesi sonucunda oluştukları, yani o bölgede sıkışıp kalmaları sonucunda oluştukları gözlemlenmiştir. Garip olan bir şey de şudur ki; mammatus bulutlarının gözlemlendiği yerlerde hava anlatıldığı gibi çok durağan da olabilir, bir fırtınanın esip gürledikten sonraki dağılma aşamasında da oluşup ortalığa bir gizem de katabilir. Meme şeklini tam olarak nasıl aldığı ise yine teorik olarak şöyle açıklanabilir; olgunlaşıp yeterli ağırlığa ulaşan çok soğuk yağmur bulutu her ne kadar yükünü boşaltıp aşağı yönlü bir hareket oluşturmak istese de, bulutun hemen altındaki çok sıcak ve kuru havanın buna engel olması bulutun fiziğinin bu şekli almasına neden olabilir. Aslında bu, tıpkı içi soğuk su dolu bir balonu alttan ısıtmaya benzer. Balon ne kadar ısınsa da içindeki soğuk su, balonun direncini koruyacak ve balonun patlayıp suyunu boşaltmasını engelleyecektir. Bu esnada da bulut yatay rüzgarların etkisinde kalacak ve yavaş yavaş dağılacaktır.
Bulut fiziği, fiziksel işlemlerdeki çalışmalardır ve bu oluşuma, büyümeye ve atmosfer bulutlarının çökelmesine yol açar. Bulutlar sıvı suyu mikroskobik damlacıklar halinde içerir, buzların küçük kristalleri veya ikisi de. Bulut damlacıkları başlangıçta su buharının yoğunluğunun yoğun çekirdeğin üzerinde olmasıyla oluşur aynı zamanda Köhler teorisine göre havanın aşırı doymuşluğu kritik değeri aşar. Kelvin etkisinden dolayı bulut yoğunlaşma çekirdeği bulut damlacıkları formasyonu için gereklidir, eğimli yüzeyden dolayı bu buhar basıncındaki doyma ile tasvir edilebilir. Küçük çapta, aşırı doymuşluk miktarı yoğunlaşmanın çok büyük olması için gereklidir, bu doğal bir şekilde gerçekleşmez. Raoult ilkesi, çözelti nasıl buhar basıncına bağlı bunu tasvir eder. Yüksek konsantrasyonda, bulut damlacıkları küçük olduğunda, çekirdeğin oluşumu dışından küçük olması aşırı doymuşluk gerektirir.
Virga, bir buluttan düşen yağmur veya buz parçasının yeryüzüne ulaşmadan buharlaşması veya süblimleşmesi ile gözlemlenen bir doğa fenomendir. Uzaktan bakıldığında bulutun görüntüsü baca buluta veya hortuma benzer. Virga olayı daha çok sirrokümülüs, altokümülüs, altostratüs, nimbostratüs, stratokümülüs, kümülüs ve kümülonimbus bulutlarıyla beraber görülür. Çöllerde ve ılıman iklimlerde yaygın olarak gözlenebildiği bilinmektedir.
Downburst veya aşağı yönlü hava patlaması, oraj veya sağanaktan kaynaklanan kuvvetli ve aşağıya doğru olan yerel hava hareketidir. Serin veya soğuk havanın dışarıya doğru gerçekleşen bu patlaması, yer ve yere yakın seviyelerde yere çarptıktan sonra yatay olarak yayılıp kuvvetli rüzgarla birlikte hasar yaratır.
