İçeriğe atla

Kwakiutl mitolojisi

Dzunukwa

Bu makale Kwakwaka'wakw mitolojisindeki ruhani inançlar, tarihler ve uygulamalar hakkındadır. Kwakwaka'wakw, Britanya Kolombiyası'nın kuzey Vancouver Adası ve anakaradaki orta kıyılarında yaşayan yaklaşık 5.500 numaralı bir Yerli milletler grubudur. Kwakwaka'wakw, " Kwak'wala konuşan kabileler" anlamına gelir . Bununla birlikte, kabileler tek özerk uluslardır ve kendilerini toplu olarak tek bir grup olarak görmezler.

Bu insanlar, komşu ülkelerle birçok ortak kültürel geleneği paylaşırlar. Farklı diller konuşmalarına rağmen, aynı ruh ve tanrıların çoğuna olan inançlarını paylaşırlar. Bununla birlikte, bazı ruhlar bir veya iki kültür için tamamen benzersizdir ve Kuzeybatı Kıyısı boyunca evrensel olarak bilinmemektedir. Her kabilenin kendi tarihi, uygulamaları ve hikâyeleri vardır. Bazı köken hikâyeleri yalnızca belirli bir kabileye aitken, başka bir kabilenin kendi hikâyeleri vardır. Ancak Kwakwaka'wakw kültüründe ve bazı durumlarda komşu yerli kültürlerde birçok uygulama, ritüel ve tören gerçekleşir.

Yaratılış hikayeleri

Kwakwaka'wakw'ın yaratılış öyküsü, dünyanın su üzerinde uçan bir kuzgun tarafından yaratıldığını ve karaya çıkacak bir yer bulamayan, suya küçük çakıl taşları atarak adalar yaratmaya karar verdiğini belirtir. Daha sonra ağaçları ve otları yarattı ve birkaç başarısız girişimden sonra ilk erkek ve kadını ahşap ve kilden yaptı.

Sel

Ana madde: Tufan (mitoloji)

Pasifik Kuzeybatı Sahili'ndeki tüm Yerli halklar gibi, Kwakwaka'wakw kabilelerinin çoğunun selden sağ kurtulan insanlarıyla ilgili hikâyeleri var.

Atalar, kret ve klanlar

Tseiqami, sedir ağacından gelen bir adam ve kış dans sezonunun efendisi Şimşek kuşu, kanat çırpışları gök gürültüsüne neden olan ve gözlerinin parıltısına neden olan devasa doğaüstü bir kuş. Tseiqami, denizde akşam yemeği için balinaları avlar ve bazen kahraman atalarının onlara dev sedir kirişler yerleştirerek evler inşa etmelerine yardımcı olur. Şimşek kuşu'nun Kolus adında küçük bir erkek kardeşi var.

Şimşek kuşu'nun düşmanı, genellikle deniz tanrısı Kumugwe olarak tanımlanan yaz mevsiminin ruhu Qaniqilak'tır. Kumugwe veya Komokwa, "Denizaltı Şefi" nin adıdır. Pek çok Kwakwaka'wakw ailesi, bu gelgit tanrısı ve bakırcı üreticisi tarafından bahşedilen zenginlikler ve doğaüstü hazinelerle kutsanmıştır.

Kwakwaka'wakw Sedir sisiutl maskesi.

Sisiutl, bakışları bir rakibi taşa çevirebilen Medusa benzeri dev bir üç başlı deniz yılanıdır. Klan evlerinin çapraz kirişleri bazen görünüşüyle oyulmuştur. Kutsanmış atalar bazen kendini yenilmez bir savaş kanosuna ve bazen de tüm tehlikelere karşı kuşanacağı sihirli bir kemere dönüştürdüğünde sisiutl'un yardımını almışlardır.

Dzunukwa (Tsonokwa) bir yamyam devi türüdür (diğer Kuzeybatı sahil kabileleri tarafından sasquatch olarak adlandırılır) ve hem erkek hem de dişi formlarında gelir. Efsanelerin çoğunda, kadın formu en çok anlatılan formdur; çocukları yer ve "hu-hu!" diye ağlar onları çekmek için çocuğun büyükannesinin sesini taklit edebilir. Çocuklar sık sık onu alt ederler, bazen onu öldürür.

Bakwas hayaletlerin kralıdır. Yüzü bir iskelet gibi zayıflamış, ancak uzun kıvrık bir burnu olan küçük yeşil bir ruhtur. Ormanlara musallat olur ve yaşayanları ölülerin dünyasına götürmeye çalışır. Bazı efsanelerde Bakwas, Dzunukwa'nın kocasıdır.

Pugwis, balık benzeri bir yüzü ve büyük kesici dişleri olan bir tür suda yaşayan canlıdır.

Tören

Kwakwaka'wakw maneviyatı, çoğunlukla kış mevsiminde törenlerde aktarılır. Bu törenlere genellikle çömlekçilik denir. Çoğunlukla, ruh dünyasıyla temas kuran ve doğaüstü nitelikteki varlıklardan ayrıcalıklar verilen ilk atalardan miras kalan aile ve ruhsal statünün aktarımı, gerekçelendirilmesi ve yeniden doğrulanması için tasarlanmıştır. Bu varlıklar, doğaüstü hazineler olan, genellikle maskelerin ve kıyafetlerin fiziksel biçimini alan, aynı zamanda hikâyeler, şarkılar, ezberler, danslar ve diğer soyut performansları da içeren Tlugwe'nin armağanı aracılığıyla şerefi, gücü ve büyüyü tercih ederler.

Ayrıca bakınız

  • Kwak'wala
  • Sisiutl
  • Winalagalis
  • Dantsikw

Kaynakça

  • Audrey Hawthorn tarafından Kwakiutl Sanatı
  • Kwakiutl Legends. ISBN 0-88839-230-3. Kwakiutl Legends. ISBN 0-88839-230-3.  Kwakiutl Legends. ISBN 0-88839-230-3. 
  • Hamatsa: Pasifik Kuzeybatı Kıyısında Yamyamlığın Gizemi Yazan Jim McDowell
  • Chiefly Feasts : The Enduring Kwakiutl Potlatch, Aldona Jonaitis
  • From the Land of the Totem Poles. University of Washington Press. 1998. ISBN 0-295-97022-7. From the Land of the Totem Poles. University of Washington Press. 1998. ISBN 0-295-97022-7.  From the Land of the Totem Poles. University of Washington Press. 1998. ISBN 0-295-97022-7. 
  • Ronald Rohner ve Evelyn Bettauer tarafından British Columbia'daki Kwakiutl Kızılderilileri
  • Cennetin ağzı: Irving Goldman'ın Kwakiutl dini düşüncesine giriş
  • Kwakiutl Tales. 1910. ISBN 0-295-97022-7. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. Kwakiutl Tales. 1910. ISBN 0-295-97022-7. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020.  Kwakiutl Tales. 1910. ISBN 0-295-97022-7. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuş</span> kanatlı, iki ayaklı, sıcakkanlı, yumurtlayan ve tüylü omurgalı hayvanlar

Kuş; tüyleri, dişsiz gagaları, yumurtladıkları sert kabuklu yumurtalar yoluyla üreyen, yüksek metabolizma hızına sahip, dört odacıklı kalpleri ve hafif ama güçlü bir iskelet yapısına sahip, Aves sınıfını oluşturan sıcakkanlı omurgalı hayvanlar grubudur. Tüm dünyada yaygın olarak yaşayan kuşların boyutları arı sinek kuşunda 5 cm ila deve kuşunda 2,75 m arasında değişir. On bin kadar yaşayan kuş türü bulunur ve bunların yarısından fazlasını ötücü kuşlar oluşturur. Kuşların türlere göre farklılık gösteren kanatları vardır ve kanatsız olduğu bilinen tek grup kivi kuşu ve soyları tükenmiş olan moa ile fil kuşudur. Ön ayakların evrimleşerek kanatlara dönüşmesi kuşlara uçma yeteneği sağlamış ancak daha sonra yine evrimin devam etmesiyle penguenler, deve kuşları ve adalarda endemik olan bazı türler uçma yeteneğini kaybetmişlerdir. Kuşların sindirim ve solunum sistemleri de uçma yeteneğine uyum sağlamıştır. Özellikle deniz kuşları ve bazı su kuşları gibi kuşlar ayrıca evrimleşerek yüzme yeteneği de kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orion (takımyıldız)</span>

Avcı takımyıldızı, kuzey göksel yarımkürede kış aylarında görülebilen belirgin bir takımyıldızdır. Modern 88 takımyıldızdan biridir ve MS 2. yüzyılda astronom Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldız arasındadır. Adını Yunan mitolojisindeki avcıdan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dev</span> doğaüstü, mitolojik yaratık

Dev, birçok farklı kültürün efsane, folklor, mitoloji ve masallarında yer alan bir doğaüstü yaratık.

<span class="mw-page-title-main">Animizm</span> Nesnelerin, yerlerin ve yaratıkların hepsinin ayrı bir ruhani öze sahip olduğuna dair dini inanç

Animizm ya da Canlandırmacılık, doğanın bir bütün olarak ve her varlığın teker teker maddi varlığının ötesinde bir de ruha sahip olduğunu kabul eden görüş. Animizm, hayvanları, bitkileri, kayaları, nehirleri, hava sistemlerini, insan eserlerini ve bazı durumlarda sözcükleri canlı, fail ve özgür iradeye sahip olarak kabul eder. Animizm bir din olmaktan öte bir din sistemidir. Animizm, mantıksal temellerin ve prosedürlerin ötesinde doğaüstü evrene odaklanan metafizik bir inançtır ve özellikle maddi olmayan ruh kavramına odaklanır.

Efsane ya da söylence, hem anlatıcı hem de dinleyiciler tarafından insanlık tarihinde yer aldığına inanılan veya öyleymiş gibi algılanan insan eylemlerinin yer aldığı bir anlatıdan oluşan bir folklor türüdür. Efsanelerde anlatılan olaylar bazen doğaüstü olabilir ama çoğunlukla gerçek olaylara ve gerçekten yaşamış kişilere dayanır. Bu öykülerin çoğu kahramanca işler yapmış kişilerle ilgilidir. Eski alcıklarlı şair Gizem tanrıçası, ecem Eski Yunan ve Odysseia adlı destanlarında krallara ve kahramanlara ilişkin söylencelerden yararlanmıştır. Kral Arthur ve şövalyeleri ile ilgili birçok öykünün kaynağı söylencelerdir. Efsaneler nesilden nesile aktarılır. Efsaneler belirsizdir, katılımcılar tarafından asla tamamen inanılmaz, aynı zamanda kararlı bir şekilde şüphe edilmez.

<span class="mw-page-title-main">Nathaniel Hawthorne</span>

Nathaniel Hawthorne veya Hathorne, Amerikalı roman ve kısa hikâye yazarı.

İki ruh, Kanada Kızılderilileri ile ABD Kızılderililerinde kabul edilen ama birçok Batı Kültüründe olmayan Kuzey Amerika topluluklarında görülen üçüncü cinsiyet modeline verilen addır. Two Spirit, iki ruhun bir bedende birleşmiş olması durumudur. 1990'lı yıllarda antropolojik literatürde kullanılan Berdache kelimesi ayrımcı algılandığı için daha sonra bu terim kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Vakaş dilleri</span>

Vakaş dilleri, Kuzey Amerika'nın Pasifik Kuzeybatısı bölgesinde Kanada'ya bağlı Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Vancouver Adasında, ABD'ye bağlı Washington eyaletlerindeki Olympic Yarımadasının kuzeybatı köşesinde ve Kanada-ABD sınırındaki Juan de Fuca Boğazının güney kıyısında konuşulan Algonkin–Vakaş dilleri üst grubunun Mos dilleri filumundan Kızılderili dil ailesidir. Tipik olarak karmaşık ünsüz yığılmaları görülür.

<span class="mw-page-title-main">Totem direği</span>

Totem direği, Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültüründe kullanılan, tek parça uzun boylu ağaçlardan, özellikle de yöredeki boylu mazı ağacının dallarından arındırılan gövdesinden oyulan totem ağacı olarak anıt heykel.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo maskeleri</span>

Eskimo maskeleri, hem Yupik hem de İnuit kolundan Eskimoların dans ya da şamanistik törenlerde kullandıkları maskelerdir. Malzeme olarak kuru odun, deri, kemik, boynuz, tüy, saç gibi şeyler kullanılır ve genelde parlak boyayla boyanır. Erken Paleo-Eskimo ve erken Dorset kültüründen kalan morsun fildişinden yapılma minyatür maskeler bulunmuştur. Günümüzde Eskimolar arasında Alaska Yupikleri özellikle maskeleriyle öne çıkarlar.

Fin mitolojisi, kökenini bugün Fin halkının çok az bir kısmının inandığı Fin paganizminden alır. Kendileri gibi bir Fin-Ugor kavmi olan Estonlar ile komşuları, Hint-Avrupalı Balt ve İskandinav halklarının mitolojileriyle de pek çok ortak temayı paylaşır. Hatta kimi mitler gene bir Fin-Ugor halkı olan komşuları Laponlardan direkt alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Korku kurgu</span> korku ve gerilim temalı edebiyat türü

Korku kurgu, korku edebiyatı ve korku fantezi bir edebiyat türüdür ve okurlarına korku ve terör hissi vermeyi hedefler. Edebiyat tarihçisi J. A. Cuddon, korku hikâyelerini "farklı uzunluklarda bir kurgu... okurlarını şaşırtıyor ve hatta korkutuyor, ya da belki de onlara nefret ve tiksinme hislerini aşılıyor." sözleri ile tanımlar. Korku kurgu, genellikle tedirgin edici ve korkutucu bir atmosfer yaratır ve yine genellikle doğaüstüdür ancak bu onun her zaman doğaüstü olacağı anlamına da gelmez. Bir korku kurgu çalışması genellikle toplumun genelinin korktuğu bir benzetme olarak da tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Aborijin mitolojisi</span>

Avustralya ve Tazmanya’ya 40 bin ile 60 bin yıl önce gelen ve günümüzde bile avcı toplayıcı olarak yaşayan Aborijinler, pek çok klan ve dil grubuna ayrıldığından bir bütün olarak Aborijin mitolojisinden söz etmek zordur. Buna rağmen sözlü geleneğe dayanan yaratılış ile insan-doğa ilişkisini açıklamaya yoğunlaşan söylence ve mitolojiler arasında benzerlikler bulmak mümkündür. Aborijinler yeryüzü üzerinde mevcut canlı ve cansız tüm varlıkları kutsal olarak kabul etmekte, ata totemi kültüne dayanan bir inanç sistemi geliştirmiş olup, Rüya Zamanı adını verdikleri bir dönemde ata ruhlarının yeryüzü üzerinde dolaşarak dağ, dere, göl, deniz, bitki, hayvan ve insanları yarattığına inanmaktadırlar. Aborijin mitolojisinde en önemli tanrısal varlık her şeyden ve atalardan önce var olduğuna inanılan ‘Her şeyin Babası’ olup, çeşitli kabilelerde Baiame, Biame’, ‘Nooralie’ ve Mungan Ngour bu ruhun oğlu ise ‘Daramulun’, ‘Gayundi’, ‘Gnawdenoorte’ ve ‘Tun-dun’ adlarıyla bilinmektedir. İnanışa göre Baiame hayvanları yarattıktan sonra önce erkek ardından kadını yaratırken diğer hayvanların şikayetlerini dikkate alarak mükemmelleştirmiş, insanların uyması gereken dini kuralları ve tören geleneklerini oluştururken, Aborijin dini törenlerinde özellikle inisiasyon sırasında kullanılan 'boğa gümbürtüsü' çalgısı tjuringa veya inma'yı da insana hediye etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Miwok mitolojisi</span>

Miwok Yerli Amerikalılarının mitolojisi, dünya düzenlerinin mitleri, yaratılış hikâyeleri ve "varlıkların nasıl ortaya çıktığı" dır. Miwok mitleri onların ruhani ve felsefi dünya görüşlerini önerir. Miwok halkından derlenen birkaç farklı yaratılış öyküsünde, Coyote, bazen başka hayvanların yardımıyla dünyayı oluşturan ve insanları tüy veya dal gibi mütevazı malzemelerden yapan varlıktır, onu ataları ve yaratıcı tanrıları olarak görülüyordu.

Haida, Kuzey Amerika'nın Pasifik Kuzeybatı Kıyısı'nın yerli halklarından biridir. Ulusal bölgeleri Kanada'nın batı kıyısı boyunca uzanır ve güney doğu Alaska'nın bazı kısımlarını içerir. Haida mitolojisi, Haida panteonunun açıklamasını yaptığı sorular için doğal dünyayı, mevsimsel kalıpları, olayları ve nesneleri kullanarak bir doğa dini olarak tanımlanabilecek yerli bir dindir.

<span class="mw-page-title-main">Kervenek mitolojisi</span>

Kervenek mitolojisi, Kervenek halkının halk geleneği ve mitolojisidir. Kısmen Cornwall'da geliştirilen halk geleneklerinden ve kısmen ilk milenyumun sonundan önce başka yerlerde Britanyalılar tarafından geliştirilen, genellikle Breton ve Galler halklarınınkilerle paylaşılan geleneklerden oluşur. Bunların bir kısmı Hıristiyanlık öncesi Britanya'nın mitolojisinin kalıntılarını içerir.

Kuzey Kafkasya'daki Vaynah halkı erken modern dönemde nispeten geç İslamlaştırıldı ve Amjad Jaimoukha (2005), atalara tapınmanın izleri de dahil olmak üzere İslam öncesi din ve mitolojisinin bazı unsurlarını yeniden inşa etmeyi öneriyor. ve cenaze kültleri. Vaynah halkları, özellikle Çerkesler ve Osetliler gibi Kuzey Kafkasya'nın diğer pek çok halkı gibi ağaca tapınıyor ve ağaçların ruhların yurdu olduğuna inanıyorlardı. Vaynah halkları, belirli ağaç türlerine hizmet etmek için birçok ritüel geliştirdi. Armut ağacının Vaynah inancında özel bir yeri vardı.

Dinka mitolojisi, Güney Sudan'ın etnik grubu olan Dinka veya Muonyjang'ın geleneksel din ve halk hikâyelerine atıfta bulunur.

Oset mitolojisi, birkaç tanrı ve doğaüstü varlık içeren Kafkasya bölgesindeki Oset halkının inançları ve uygulamaları için kullanılan ortak bir terimdir. Dinin kendisinin Sarmatya kökenli olduğuna inanılmaktadır, ancak din Hıristiyanlıktan sonraki birçok unsurları içermektedir ve Oset tanrıları genellikle Hristiyan azizlerle özdeşleştirilir. Tanrılar, Nart olarak adlandırılan ünlü hikâyelerde rol oynar.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili mitolojisi</span>

Amerika'nın yerli halkları çok sayıda farklı kültürden oluşur. Her birinin kendi mitolojileri vardır ve bunların çoğu kültürel sınırlar ötesinde belirli temaları paylaşırlar. Kuzey Amerika mitolojilerinde ortak temalar arasında doğa ve hayvanlarla yakın ilişki ve çeşitli şekillerde tasavvur edilen Büyük Ruh inancı yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.