İçeriğe atla

Kvetera Kilisesi

Koordinatlar: 42°03′22″K 45°05′58″D / 42.05611°K 45.09944°D / 42.05611; 45.09944
Kvetera Kilisesi
Gürcüce: კვეტერის ეკლესია
Kvetera Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumKaheti, Gürcistan
Koordinatlar42°03′22″K 45°05′58″D / 42.05611°K 45.09944°D / 42.05611; 45.09944
İnançGürcü Ortodoks Kilisesi
DurumTerk edilmiş
Mimari
Mimari türGürcü, kilise
TamamlanmaErken 10. yüzyıl
Özellikler
Kubbe sayısı1
Sığınaktaki 3 pencere ve kubbeyi destekleyen sütunlar
Çevredeki kulelerden ikisi

Kvetera Kilisesi (Gürcüce: კვეტერის ეკლესია) Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki tarihi müstahkem şehri Kvetera'da bulunan Gürcü Ortodoks Kilisesidir. Ahmeta şehrinin yaklaşık 10 kilometre batısında, İlto nehrinin sağ kıyısında bulunur. Kvetera Kilisesi, 10. yüzyılın başlarında inşa edilmiştir. Kilise, 24 Ekim 2007'den beri UNESCO Dünya Mirası listesindedir.[1]

Mimarisi

Kilise, savak bir dağ üzerine inşa edilmiştir ve yaklaşık 280 × 120 metre genişliğindedir. Kilise inşa edilmeden önce o alanda bir kale vardı. "Gürcü kubbe mimarisi" tarzını andırmaktadır. Kubbe yuvarlak bir pencere alnına dayanır ve merkezi kare sahanlığı boyunca yükselir. Çıkıntılar, aralarında nişler bulunan apsiste biter. Kilisenin cephesi, Kaheti kiliselerinde yaygın olarak görülen pek çok süslemeden mahrumdur. Cephelerin çoğu simetrik kemerlidir.

Tarihi

Kvetera kasabası, Kaheti Prensliği'nin merkezlerinden biriydi. Vakhushti Bagrationi'ye göre, Kvetera'nın tarihi MS 8. yüzyıla kadar uzanıyor.[2] Ayrıca 11. yüzyılda yazılmış bir yazılı belgede de Kvetera'dan bahsedilmiştir. 1968 yılında Kvetera'da arkeolojik kazılar yapıldı. Kazılar sırasında küçük bir kilisenin kalıntıları ve çok sayıda Orta Çağ döneminden kalma yemek kabı bulunmuştur. Bu malzemeler günümüzde Duşeti şehrindeki müzede güvence altına alınmıştır.

Galeri

Notlar ve kaynakça

  1. ^ "კვეტერა იუნესკოს საცდელ სიაში". 6 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2019. 
  2. ^ The Spiritual Treasure of Georgia 2005

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fenari İsa Camii</span> İstanbul Fatihte bir cami

Fenari İsa Camii, Molla Fenari Camii ya da eski adıyla Lips Manastırı Kilisesi, İstanbul'da, eskiden Ortodoks kilisesi olarak kullanılırken Türklerin şehri ele geçirmesi ile birlikte camiye çevrilen bir ibadethanedir.

<span class="mw-page-title-main">Kümbet Camii</span>

Kümbet Camii ya da Havariler Kilisesi, Kars'ta yer alan tarihi bir yapı. 10. yüzyılda Ermenilerin katedral kilisesi olarak inşa edilen yapı, Doğu'nun Ayasofya'sı diye nitelendirilir. Ermeni Kırımı'ndan sonra camiye çevirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doliskana Manastırı</span>

Doliskana Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, tarihsel Klarceti bölgesinde, Doliskana köyünde orta çağ Gürcü manastırıdır. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Hamamlı köyünde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İşhani Manastırı</span>

İşhani Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Bugün Türkiye’nin sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyündedir.

<span class="mw-page-title-main">Gurcaani Kvelatsminda Kilisesi</span>

Gurcaani Kvelatsminda Meryem'in ölümü Kilisesi 8. veya 9. yüzyılda, Orta Çağ Gürcü mimarisinde "geçiş dönemi" sırasında yapılmış bir Gürcü Ortodoks Kilisesidir. Gürcistan'ın en doğusundaki Kaheti bölgesinin Gurcaani köyünde konumlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gremi</span> mimari anıt

Gremi 16. yüzyıldan kalma bir mimari anıttır. Kraliyet Kalesi ve Büyük melekler Kilisesinden oluşan yapı, Gürcistan'ın Kaheti bölgesinde konumlanmıştır. Bu kompleks, Gremi kasabasından geriye kalan tek şeydir ve günümüzde Kvareli ilinin aynı isme sahip köyünde bulunmaktadır, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 175 km doğusundadır.

<span class="mw-page-title-main">Nekresi</span>

Nekresi veya Nekressi, Gürcistan'ın Kaheti bölgesine bağlı Kvareli belediyesindeki tarihi Gürcü şehri ve Gürcü Ortodoks manastırı. Telavi'nin doğusundaki Schilda köyünün yanında konumlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İkorta Kilisesi</span>

İkorta Başmelek Kilisesi, ayrıca bilinen adıyla İkorta (იკორთა) Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki aynı isimli köyün sınırlarında bulunan, 12. yüzyıldan kalma bir Gürcü Ortodoks Kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bedia Katedrali</span>

Bedia Katedrali, Abhazya'nın Tkvarçeli rayonuna bağlı Bedia köyünde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Gürcistan'ın altbölümlerine göre Oçamçire Belediyesinde yer alan katedral, Karadeniz sahillerindeki tartışmalı bir bölgede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yorgi Kilisesi (Kldisubani)</span>

Qarapi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Eski Tiflis bölgesindeki Narikala katedralinin dibinde yer alan bir 18. yüzyıl kilisesidir. Kilise tek katlıdır ve 1753 yılında inşa edilmiştir. Gürcü Ortodoks Kilisesi, Aziz Kral Vahtang Gorgasali döneminde inşa edilmiş eski bir Gürcü kilisesinin bulunduğu yere inşa edilmiştir. Kilise, Ermeni tüccar Petros Zohrabian ve eşi Lolita'nın ve 1735'te yaptıkları yardımlarla yeniden inşa edildi. Kilise, Gürcü-Ermeni dostluğu ve işbirliğinin en önemli örneklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mamatzminda Kilisesi</span>

Mamatzminda Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı ve eski adı Ebrika olan İbrikli köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Köyün bugünkü adından dolayı İbrikli Kilisesi de denir. Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Şehitlik köyünde ortadan kalkmış olan Gürcü kilisesi de Mamatzminda Kilisesi adını taşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Samtsevrisi Kilisesi</span>

Samtsevrisi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kareli Belediyesinin Samtsevrisi köyünde yer alan bir Erken Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. "Serbest haç" planlı kilise, stilistik olarak 7. yüzyılın ilk yarısına tarihlenmektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ucarma Kalesi</span>

Ucarma Kalesi Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki Sagaredsço belediyesinde yer alan bir Orta Çağ Gürcü kalesidir. İori Nehri'nin sağ kıyısında ve Gombori dağ geçidinin yakınlarında konumlanmış olan kale, Ucarma kentinin yaklaşık dört kilometre kuzeyinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beytüllahim Meryem Ana Kilisesi</span>

Beytüllahim Meryem Ana Kilisesi Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te konumlanmış bir kilisedir. 18. yüzyılda daha eski bir kilisenin arazisine Ermeni kilisesi olarak inşa edilen kilise, günümüzde Gürcü Ortodoks kilisesi olarak faaliyet göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Zemo Krihi Kilisesi</span>

Zemo Krihi Başmelek Kilisesi, Batı Gürcistan'ın tarihi ve kültürel Raça bölgesindeki dağlık Ambrolauri belediyesinde konumlanmış bir 10-11. yüzyıl kilisesidir. Yapı, taş oymalar, freskler ve Orta Çağ Gürcü yazıtları ile bezenmiş, çıkıntılı apsisli bir salon kilisesidir. 1991'deki Raça depreminde neredeyse tamamen yıkılan kilise, 2009 yılında yeniden inşa edilmiştir. Kilise, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bieti Kilisesi</span>

Bieti Meryem Ana Kilisesi, Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahaltsihe Belediyesinde, Gurkeli ve Tsinubani köyleri yakınında yer alan harabe bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. 14. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen Bieti kilisesi, kubbeli Yunan haçı planı tasarımıyla inşa edilmiştir. Kubbenin 1930'da yıkılmasından sonra, sadece sığınağın kubbesi ve pastoforium ayakta kalmıştır. Bazı ön temizlik ve koruma çalışmalarından sonra, kilise 2019 yılında yeniden yapılanmaya başlamıştır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir. Günümüzde tartışmalı Güney Osetya bölgesinde bulunan "Bieti" adında başka bir Orta Çağ Gürcü kilisesi daha vardır.

<span class="mw-page-title-main">Hirsa Manastırı</span>

Hirsa Aziz Stephen Manastırı Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın temelinin, 6. yüzyılda yaşamış On Üç Süryani Babadan biri olan keşiş Stephen'a dayandığı düşünülmektedir. Kubbeli bir kilise olan mevcut yapı, 886 ve 1822 arasındaki bir dizi yeniden yapılanmanın sonucudur. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Samşvilde Sioni Kilisesi</span>

Samşvilde Sioni Kilisesi,, Gürcistan'ın güneyinde Kvemo Kartli bölgesindeki Samşvilde tarihî koruma alanında bulunan bir harabe, Orta Çağ Ortodoks katedrali kalıntılarıdır. Apsisli sığınağı ve pastoforiumlu merkezi kubbesi olan kilise, 759 ve 777 yılları arasında inşa edilmiştir. Günümüzde harabe durumunda olan kiliseden geriye sadece doğu duvarının parçaları kalmıştır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Rabat Kilisesi</span>

Yeni Rabat Kilisesi veya Ahaldaba Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bugün Bulanık köyünün Çamlık mahallesinde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü kilisesidir. Kaynakların çoğunda “Yeni Rabat Kilisesi” olarak geçmesine rağmen eski bir kaynakta Ahaldaba olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan mimarisi</span> gürcistan mimarisine genel bakış

Gürcistan mimarisi, Gürcistan'da bulunan mimari tarzları ifade eder. Ülke mimari anıtlar açısından son derece zengindir. Gürcü mimarisinin karakteristik özellikleri, anıtsallık, net kompozisyon, katı orantılar, makul derecede dekorasyon kullanımı ve hepsinden önemlisi doğa ile uyumlu etkileşimdir.