Kvatetrisi Kalesi
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Yıkıntılar, Kısmen ayakta (kule) |
| Tür | Kale |
| Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
| Konum | Kireçli, Şavşat |
| Koordinatlar | 41°12′16″K 42°19′44″D / 41.20444°K 42.32889°D |
| Tamamlanma | 9-10. yüzyıl |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Taş, kireç harcı |
Kvatetrisi Kalesi (Gürcüce: ქვათეთრისის ციხე), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Kvatetrisi olan Kireçli köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.[1][2]
Tarihçe
Kvatetrisi Kalesi'nin bulunduğu Kvatetrisi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Gürcüce bir yer adı olan Kvatetrisi (ქვათეთრისი), taş anlamındaki "kva" (ქვა) ve beyaz anlamındaki "tetri" (თეთრი) kelimelerinden türemiş olup "ak taş" anlamına gelir.[3][4] Bu bölgeyi ve köyü Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Yapı stili üzerinden Kvatetrisi Kalesi'nin 9-10. yüzyılda inşa edildiğini tahmin edilmektedir.[5]
Kvatetrisi Kalesi, doğrudan Tzepta Kalesi'ni görüyordu ve Şavşeti-Klarceti savunma sisteminin bir parçasıydı. Kale, Arsiani Dağları'ndaki geçitlerden geçip gelen ve Arsiani Dağları'nın güney eteklerine inen, Pikalta vadisinden geçerek Kvatetrisi köyünde Şavşat-Ardanuç yoluyla birleşen Ardahan-Göle yolunu kontrol ediyordu. Bu yol sonunda Barevani Geçidi'nden geçerek Ardanuç'a ulaşıyordu.[5]
Mimari
Kvatetrisi Kalesi (46 × 31 m), köyün batı tarafında, Satleli Çayı'na sağ taraftan karışan ve küçük bir akarsu olan Pikalta Deresi vadisinde yer alır. Kayalık bir çıkıntıda, bölgenin en stratejik noktasında, kireç harcıyla inşa edilmiş bir yapıdır. Bir kulesi bulunan kale bugün yıkık durumdadır.[2] Kalenin surları üzerine yer aldığı tepeyle sınırlanmıştır. Kalenin doğu tarafı hariç, arazi yapısına bağlı olarak çok iyi korumaya sahiptir. Nispeten az korunmalı olan doğu kısımda ise, kaleni kulesi bulunmaktadır. Kule 5 metre çapında silindirik bir yapıdır ve duvarları duvarlarının kalınlığı 1,7 metredir. Kulenin birkaç kat olduğu anlaşılmaktadır.[5]
Kaynakça
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 51. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 313, ISBN 9789941478178.
- ^ "ქვა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 14 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "თეთრი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 22 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ a b c Şavşeti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 56-57. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-407-11-6.
