İçeriğe atla

Kuzeytacı Süperkümesi

Koordinat:Sky map 15sa 25d 16,2s; +29º 31' 30″
Kuzeytacı Süperkümesi
Kuzeytacı Süperkümesi'ndeki en parlak galaksileri gösteren harita
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızKuzeytacı
Sağ açıklık (α)15sa 25d 16,2s[1]
Dik açıklık (δ)+29° 31′ 30″[1]
Zenginlik sınıfı8[1]
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)0,07[2]
Uzaklık865,94 MIy (265,5 Mpc)[4]
Bağlanma kütlesi (U)0,6-12 × 1016[3] M☉
Katalog belirtmeleri
Corona Borealis Supercluster • SCL 158

Kuzeytacı Süperkümesi, Kuzeytacı takımyıldızında bulunan bir süperküme ve Kuzey Göksel Yarımküre'de türünün en belirgin örneğidir. 0,07'lik bir kırmızıya kayması vardır,[2] bu da Dünya'dan yaklaşık olarak 865,94 MIy (265,5 Mpc)bir mesafeyi gösterir. 100 mega parsek (330 milyon ışık yılı) genişliğinde ve 40 mega parsek (130 milyon ışık yılı) derinliğinde olduğu tahmin edilmektedir.[4] Diğer süperkümelerle karşılaştırıldığında yoğun ve kompakt olan kütlesinin 0,6 ile 12 × 1016 güneş kütlesi (M☉) arasında olduğu hesaplanmıştır. Abell 2065, süperküme içindeki en büyük kütleli gökada kümesidir ve büyük ihtimalle bu bölgedeki hâkim kümedir; ancak orada yine zengin olan 9-10 tane daha başka küme bulunmaktadır.

Başlıktaki harita, gökyüzünün bu bölgesinde yer alan 17 kadirden daha parlak tüm galaksileri gösterir.[5] Kuzeytacı Süperkümesi'nin başlıca galaksi kümelerinin konumları, haritanın merkezinde belirtilmiştir. Haritanın sol tarafında, yarı uzaklıktaki Herkül Süperkümesi'nin parçaları yer alır.

Gözlem tarihi

Gök bilimciler C. Donald Shane ve Carl A. Wirtanen, gökyüzündeki ekstragalaktik yapıların büyük ölçekli gözlemleri sırasında bu bölgedeki bir gökada yoğunluğunu ilk fark eden kişilerdi.[6] George Abell, 1958'de Abell Kataloğu'nun ilk yayınında "kümelerin kümeleri" olarak tanımlanan "ikinci dereceden kümelerin" varlığını ilk fark eden kişiydi.[7]

Postman ve meslektaşları, 1988'de süperkümeyi ayrıntılı olarak inceleyen, kütlesini 8,2 × 1015 güneş kütlesi olarak hesaplayan ve Abell 2061, Abell 2065, Abell 2067, Abell 2079, Abell 2089 ve Abell 2092 kümelerini saptayan ilk kişilerdi. Abell 2124, süperküme merkezinden 33 mega parsek (110 milyon ışık yılı) uzaklıkta yer alır ve bazı yazarlar tarafından grubun bir parçası olarak kabul edilir.[2]

Yakınında görünen Abell 2069 aslında daha uzakta ve sadece görsel olarak süperkümeyle bağlantılıdır.[2]

Kümeler

Kuzeytacı Süperkümesi'nde yer alan kümeler; Abell 2005, Abell 2019, Abell 2022, Abell 2056, Abell 2061, Abell 2065, Abell 2067, Abell 2079, Abell 2089, Abell 2092, Abell 2122 ve Abell 2124'dür. Bunlardan Abell 2056, 2061, 2065, 2067 ve 2089 kümeleri kütle çekimsel olarak birbirine bağlı ve büyük bir küme oluşturmak için çökme sürecindedir.[3] Burada oldukça verimli olan başka birçok küme olmasına rağmen, Abell 2065 bu kümelerin en meşhur olanıdır. Kümelerden ikisi, Abell 2122 ve Abell 2124 aslında aynı kümedir. Abell 2124 kümenin merkezi, Abell 2122 de onun bir uzantısıdır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "NED results for object Corona Borealis Supercluster*". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022. 
  2. ^ a b c d Postman, M.; Geller, M. J.; Huchra, J. P. (1988). "The dynamics of the Corona Borealis supercluster". Astronomical Journal. Cilt 95. ss. 267-83. Bibcode:1988AJ.....95..267P. doi:10.1086/114635. 
  3. ^ a b Pearson, David W.; Batiste, Merida; Batuski, David J. (2014). "The Largest Gravitationally Bound Structures: The Corona Borealis Supercluster - Mass and Bound Extent". Mon. Not. R. Astron. Soc. 441 (2). ss. 1601-1614. arXiv:1404.1308 $2. Bibcode:2014MNRAS.441.1601P. doi:10.1093/mnras/stu693. 
  4. ^ a b Marini, F.; Bardelli, S.; Zucca, E.; De Grandi, S.; Cappi, A.; Ettori, S.; Moscardini, L.; Tormen, G.; Diaferio, A. (2004). "BeppoSAX temperature maps of galaxy clusters in the Corona Borealis supercluster: A2061, A2067 and A2124". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 353 (4). ss. 1219-30. arXiv:astro-ph/0406538 $2. Bibcode:2004MNRAS.353.1219M. doi:10.1111/j.1365-2966.2004.08148.x. 
  5. ^ "HyperLeda". 26 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2009. 
  6. ^ Shane, C. Donald; Wirtanen, Carl A. (1954). "The distribution of extragalactic nebulae". Astronomical Journal. Cilt 59. ss. 285-303. Bibcode:1954AJ.....59..285S. doi:10.1086/107014. 
  7. ^ Abell, George O. (1958). "The distribution of rich clusters of galaxies. A catalogue of 2712 rich clusters found on the National Geographic Society Palomar Observatory Sky Survey" (PDF). The Astrophysical Journal Supplement Series. Cilt 3. ss. 211-88. Bibcode:1958ApJS....3..211A. doi:10.1086/190036. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Başak Süperkümesi</span>

Başak Süperkümesi veya Yerel Süperküme, Samanyolu ve Andromeda gökadaları ile diğerlerini de içeren Başak Kümesi ve Yerel Grup'u barındıran süperkümedir. Çapı yaklaşık 33 megaparsek olan bu süperkümede en az 100 adet gökada grubu ve kümesi bulunmaktadır. Gözlemlenebilir evrendeki yaklaşık 10 milyon süperkümeden biri olan Başak Süperkümesi, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen bir gökada iplikçiği içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Süperküme</span>

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Suyılanı-Erboğa Süperkümesi</span>

Suyılanı-Erboğa Süperkümesi veya Suyılanı ve Erboğa Süperkümesi, Samanyolu'nun da bulunduğu Başak Süperkümesi'nin en yakın komşusu olan süperkümedir. Suyılanı Süperkümesi büyük bir süperküme olmadığı için, Erboğa Süperkümesi ile birlikte incelenir. Bununla birlikte iki süperkümeyi de inceleyen yazarların pek çoğu, iki süperkümenin birbirinden ayrı yapılar olduğu konusunda hemfikirdirler.

<span class="mw-page-title-main">Pavo-Indus Süperkümesi</span>

Pavo-Indus Süperkümesi, Yerel Grubu da içeren Yerel süperkümenin komşusu olan ve yaklaşık olarak 212 MIy (65 Mpc)uzaklıkta bulunan bir süperkümedir. Erboğa Süperkümesi'ni ve büyük bir ihtimalle Başak Süperkümesi'ni çevreleyen uzun bir gökada duvarının bir ucunu oluşturan oldukça zayıf bir süperkümedir. Önemli bir süperküme olarak kabul edilmemektedir. Dikkat çeken yoğun bir gökadalar topluluğu değildir ve herhangi birçok verimli gökada kümesi içermez.

<span class="mw-page-title-main">Herkül Süperkümesi</span>

Herkül Süperkümesi, Herkül takımyıldızındaki meşhur süperkümelerdir. 330 MIy çapıyla diğer yerel süperkümelere görece olarak özellikle büyük olarak kabul edilmektedir. Süperkümelerin kendileri kadar büyük olan bir bölgenin ön tarafında çok büyük bir boşluk vardır. Sağdaki gökada haritası, iki süperkümeyi göstermektedir. 400 milyon ışık yılı uzaklıktaki kuzey süperkümesinin hakimi, Abell 2197/Abell 2199 küme çiftidir. Biraz daha uzakta, 500 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alan, daha büyük güney süperkümesinin hakim kümeleri A2147, A2151 ve A2152'dir. Her iki süperküme birbirine bağlıdır ve bazen tek bir küme olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Aslan Süperkümesi</span>

Aslan Süperkümesi, pek ünlü olmayan ve üstünde hiçbir zaman gerçek bir bilimsel araştırma yürütülmemiş olan süperküme. Sağdaki harita, bu süperkümenin çevresindeki en parlak gökadaların işaretlenmesi sonucu oluşmuştur. süperküme, bizden yaklaşık 440 milyon ışık yılı uzaklıktadır ve bu uzaklıkta, Aslan süperkümesi gibi oldukça zayıf bir süperkümenin ön plandaki bütün gökadaların arasından görülebilmesi zordur. Daha yakındaki Saç Süperkümesi, büyük Abell 1367 Grubu'nun varlığından da anlaşılabileceği gibi bu bölgededir ve bize daha da yakın olan Başak kümesi haritanın sol alt tarafındadır.

<span class="mw-page-title-main">Shapley Süperkümesi</span>

Shapley Süperkümesi, yakın evrenimizde kütleçekimsel olarak etkileşen bir birlik oluşturan ve böylece evrenle birlikte genişlemek yerine kendisini bir araya getiren büyük bir gökadalar konsantrasyonudur. 1989'da keşfedilmesine rağmen, 1930'larda gökyüzünün bu bölgesinde gökada fazlalığını ilk ilan eden Harlow Shapley'in adı verilmiştir. Shapley Süperkümesi büyük bir süperkümedir ve üzerinde birçok araştırma yapılmıştır. Bilinen en büyük süperküme olmasa da en yoğunlardan biri olduğu kesindir. Erboğa akımyıldızında yer alan süperkümenin, biri 500 milyon ışık yılı ve daha büyüğü 650 milyon ışık yılı uzaklıkta olmak üzere, iki ana toplanma bölgesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çoban Süperkümesi</span>

Çoban Süperkümesi, Çoban takımyıldızı'nda, 800 milyon ışıkyılı uzaklıkta bulunan süperküme. Takımyıldızda birkaç önemli küme yer almaktadır; ancak gökyüzünün bu bölgesi kümelerin yanında yer alan büyük Çoban boşluğu nedeniyle daha ünlüdür. Bu boşluğun genişliği 300 milyon ışık yılıdır. Boşlukta önemli galaksi kümeleri bulunmamaktadır, ancak bâzı tek galaksilar görüldüğünden tamamen boş da değildir.

<span class="mw-page-title-main">Saat Süperkümesi</span>

Saat Süperkümesi (ayrıca Saat-Ağcık Süperkümesi olarak da bilinir) yaklaşık 550 milyon ışık yılı uzaklıkta, kütlesi 1017 Güneş kütlesi olan kocaman bir süperkümedir. Shapley Süperkümesi kadar yoğun değildir, ancak yaklaşık yarım milyar ışık yıllık bir alana saçılmış, kendisini bilinen en büyük süperküme yapan çok miktarda zengin galaksi kümesine sahiptir. Burası, Harlow Shapley'in galaksi fazlalığı olduğunu ilan ettiği bir diğer gökyüzü bölgesidir. Göğün bu kısmı üzerinde yapılan araştırmalar, 600 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve Saat Süperkümesi'nin önünde duran daha küçük bir süperkümenin varlığını da ortaya çıkarmıştır. Saat süperkümesi, bazen astronomi dergilerinde "Saat-Ağcık Süperkümesi" olarak yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Su Yılanı Kümesi</span>

Suyılanı Kümesi, Suyılanı takımyıldızında yaklaşık olarak 193,1 Mly (59,2 Mpc) uzaklıkta bulunan ve 158 parlak gökadadan oluşan bir gökada kümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi</span>

Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi, Başak Süperkümesi'ni de içeren gökada süperkümeleri veya gökada iplikçiklerinin bileşik yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Laniakea Süperkümesi</span>

Laniakea Süperkümesi, Samanyolu'nu ve yakınındaki diğer yaklaşık 100.000 gökadayı içeren bir süperkümedir. Süperkümenin kendisi ise evrendeki en büyük yapılardan biri olan ve Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen iplikçik yapısının içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Abell 2162</span>

Abell 2162, Abell Kataloğu içinde yer alan bir gökada kümesidir. Kuzeytacı takımyıldızı bölgesinde Herkül Süperkümesi içerisinde yer alır. Bu kümenin üyeleri, 0,0304 - 0,0414 aralığında benzer kırmızıya kayma özelliği gösterirler. Abell 2162 ayrıca NGC 6086'ya ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Mikroskop Süperkümesi</span>

Mikroskop Süperkümesi, Mikroskop ve Yay takımyıldızlarında yer alan bir süperkümedir. İlk olarak 1990'ların başında tespit edilmiş ve üzerinde çok az çalışılmıştır. Yaklaşık olarak 1.177,42 MIy (361 Mpc)uzaklıkta yer alan süperküme, 303 milyon ışık yılı boyunca uzanır ve kütlesi 1 x 1017 güneş kütlesine (M☉) eşittir. Abell 3677, 3695 ve 3696 gökada kümelerinden oluşurken, aynı alandaki 3693 ve 3705 ile ilişkisi belirsizdir.

<span class="mw-page-title-main">Abell 2065</span> Kuzey Tacı takımyıldızında bulunan bir gökada kümesi

Abell 2065, Kuzey Tacı takımyıldızında yaklaşık olarak bir milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan ve 400'den fazla gökadadan oluştuğu tahmin edilen oldukça yoğun bir gökada kümesidir. 1958'de George Abell tarafından derlenen kataloğa dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi iplikçiği</span> evrendeki büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturan iplik benzeri yapılar

Gökada iplikçikleri kozmolojide kütleçekimsel olarak bağlı olan gökada süperkümelerinin duvarlarından oluşan evrendeki bilinen en büyük yapılardır. Bu devasa iplik benzeri oluşumlar, 80 megaparsek h−1'e ulaşabilir ve büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturur.

Kahraman–Kanatlıat İplikçiği, Kahraman-Balıklar Süperkümesi'ni içeren ve kabaca bir milyar ışık yılı boyunca uzanan bir gökada iplikçiğidir. Şu anda, evrendeki bilinen en büyük yapılardan biri olarak kabul edilir. Bu iplikçik, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi'ne bitişiktir.

Vaşak–Büyük Ayı İplikçiği, bir gökada iplikçiğidir. Vaşak-Büyük Ayı Süperkümesi ile bağlantılı, iki ayrı yapı olmasına rağmen daha büyük bir yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vaşak Süperkümesi</span> gökada süperkümesi

Vaşak Süperkümesi, aynı adı taşıyan Vaşak takımyıldızı yönünde yer alan bir gökada süperkümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Süperkümesi</span> en yakın komşu gökada süperkümesi

Güney Süperkümesi, Balina, Ocak, Irmak, Saat ve Kılıçbalığı takımyıldızlarında yaklaşık olarak 19,5 Mpc (63,6 Mly) uzaklıkta bulunan yakın bir süperkümedir. İlk olarak 1953 yılında Gérard de Vaucouleurs tarafından tanımlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.