İçeriğe atla

Kuzeydoğu Grubu Anadolu ağızları

Kuzeydoğu Grubu Anadolu ağızları Türkiye Türkçesi ağızlarının Anadolu ağız bölgesinde yer alan alt ağız gruplarından biridir. Anadolu kolu ana ağız grupları bakımından Doğu Grubu, Kuzeydoğu Grubu ve Batı Grubu olarak üçe ayrılır.[1] Kuzeydoğu Grubu da söz konusu üç ana alt gruptan birini oluşturur.

Anadolu ağızlarının Kuzeydoğu Grubu içinde yer alan yerler ve bunların alt gruplar şunlardır:[2]

1. Grup: Trabzon, Rize, Kalkandere, İkizdere, Gündoğdu, Büyükköy ağızları.

1.1. Vakfıkebir, Akçaabat, Tonya, Maçka, Of, Çaykara
1.2. Trabzon, Yomra, Sürmene, Araklı, Rize, Kalkandere, İkizdere, Gündoğdu, Büyükköy

2. Grup: Çayeli, Çamlıhemşin, Pazar, Ardeşen, Fındıklı ağızları

2.1. Çayeli, Kaptanpaşa
2.2. Çamlıhemşin, Pazar, Hemşin, Ardeşen, Fındıklı

3. Grup: Arhavi, Hopa, Borçka, Kemalpaşa, Muratlı, Ortacalar, Göktaş, Camili, Meydancık, Ortaköy ağızları.

2.3.1. Arhavi, Hopa, Kemalpaşa, Ortacalar
2.3.2. Hopa (ufak kısmı)
2.3.3. Borçka, Muratlı, Camili, Meydancık, Ortaköy, Göktaş

Kaynakça

  1. ^ Leylâ Karahan, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1996, s. 1-2.
  2. ^ Leylâ Karahan, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1996, s. 99-110.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hopa</span> Artvin ilçesi

Hopa, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Artvin iline bağlı bir ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasabadır. Hopa Limanı'yla, Türkiye'nin başlıca liman kentlerinden biri olan Hopa, Gürcistan sınırındaki Sarp Sınır Kapısı'na yaklaşık 20 kilometre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tulum (çalgı)</span> Karadeniz bölgesine özgü üflemeli çalgı

Tulum, Anadolu'nun kuzeydoğusunda Rize, Artvin, Ardahan, Erzurum ve Gümüşhane'de kullanılan nefesli bir halk çalgısı. Balkan yarımadası ve İskoçya'da kullanılan gaydadan en önemli farklı pes sesleri kontrol edebilen boruya sahip olmamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arhavi</span> Artvinde bir ilçe

Arhavi ; Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz Bölgesi'nde bulunan Artvin iline bağlı bir ilçe.

<span class="mw-page-title-main">Borçka</span> Artvin ilinin ilçesi

Borçka, Artvin iline bağlı bir ilçe ve ilçenin merkezidir. Çoruh Nehri kıyısında yer alan Borçka kasabası eskiden Çoruh'ta kayıkla yapılan taşımacılığın iskelelerinden biriydi. Borçka'nın yüz ölçümü olarak en büyük köyü Güreşen eski adıyla Pehlivan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Ardeşen</span> Rizenin ilçesi

Ardeşen, Rize iline bağlı bir ilçe ve bu ilçenin idari merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Horon</span> Doğu Karadeniz bölgesinde kemençe veya tulum ile oynanan halk oyunu

Horon, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde oynanan geleneksel halk danslarının genel adıdır. Sinop'ta, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt'un Aydıntepe ilçesi, Erzurum'un İspir, Tortum ve Olur ilçelerinde ve Doğu Karadeniz'den göçenlerden dolayı Sakarya'da oynanan çevik hareketli oyunlardır.

<span class="mw-page-title-main">Lazca</span> Laz halkı tarafından kullanılan dil

Lazca Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyı şeridinde Rize ilinin Pazar ilçesinde bulunan Melyat Deresi'nden itibaren ve Gürcistan'ın Türkiye ile paylaştığı Sarp köyüne uzanan bölgede yaşayan Laz halkı tarafından konuşulan ve eski Kolhis dilinin devamı olduğu düşünülen Zanik bir Güney Kafkas dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'nin ilçeleri</span> Türkiyenin ikinci seviye idari bölümü

Türkiye'nin ilçeleri, Türkiye'de illerden sonraki gelen idari bölümlerdir. Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında ilçeler kaza olarak bilinmekteydi.

Eyüboğlu Ailesi, nüfusu 500.000'den fazla olan Türkiye'de bir aile. Günümüzde Eyüboğlu Ailesi'nin Türkiye dışında Azerbaycan'da, İran'da ve Eyyûbîler'den kalma Suriye, Mısır, Lübnan ve Yemen gibi ülkelerde de kolları vardır.

Anadolu ağızları, Türkiye Türkçesi ağız bölgesinin Anadolu kolunda yer alan ağızlardır. Eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulan Türkiye Türkçesi Anadolu'da çeşitli ağızlarla konuşulmaktadır. Ağızların sebebi, göçler, iklim, coğrafya ve dilin kendisine ait özelliklerdir. İletişim ve medya teknolojileri ile bütün yurtta İstanbul ağzı genelleşmekte, yöresel ağızlar giderek azalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Türkçesi ağızları</span>

Türkiye Türkçesi ağızları, Hazar Denizi’nin batısında, Azerbaycan sahasının hemen batısında başlayıp Anadolu, Irak, Suriye, Balkanlar coğrafyasında konuşulan tarihî Osmanlı Türkçesinin bugünkü devamı olan Türkiye Türkçesi ağızlarıdır. Uluslararası dil bilimsel ölçülere göre her dilin konuşma biçimi, yerel farklılıkları bir ve halkın bir bölümünün kullandığı farklı bir çeşidi lekttir. Eğer lektler bir coğrafî bölgeye aitse o zaman diyalekttir ya da ağızdır.

Gündoğdu, Rize'nin merkez ilçesinde bulunan bir beldeydi. 7 kilometre kare alanda, 6.200 nüfusa sahip olmakla birlikte beş mahalle ve on beş köyü içinde barındırmaktadır. Mevcut coğrafi ve idari yapısıyla 7 ilçeden daha büyük olan Gündoğdu 1965 yılında belde konumuna ulaşarak 2014 yerel seçimleri sonrası belde kapanmıştır. Mevcut mahalle köyle aynı isimlerle Rize Belediyesi'ne devredilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Artvin ilindeki yerleşim yerleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Artvin'e bağlı 8 ilçe ve 320 köy bulunmaktadır.

Batı Grubu Anadolu ağızları Türkiye Türkçesi ağızlarının Anadolu ağız bölgesinde yer alan alt ağız gruplarından biridir. Anadolu kolu ana ağız grupları bakımından Doğu Grubu, Kuzeydoğu Grubu ve Batı Grubu olarak üçe ayrılır. Batı Grubu da söz konusu üç ana alt gruptan birini oluşturur.

Doğu Grubu Anadolu ağızları Türkiye Türkçesi ağızlarının Anadolu ağız bölgesinde yer alan alt ağız gruplarından biridir. Anadolu kolu ana ağız grupları bakımından Doğu Grubu, Kuzeydoğu Grubu ve Batı Grubu olarak üçe ayrılır. Doğu Grubu da söz konusu üç ana alt gruptan birini oluşturur.

Türkiye Lazları, Türkiye'nin kuzeydoğusunda yaşayan yerli bir etnik gruptur. Ağırlıklı olarak Rize'nin Pazar, Ardeşen, Fındıklı, Çamlıhemşin ilçelerinde, Artvin'in Arhavi, Hopa ve Kemalpaşa ilçelerinde; kısmi olarak Borçka ve İkizdere'de yaşarlar. Ayrıca 93 Harbi sonrasında Marmara bölgesine yerleşen kayda değer bir Laz nüfus bulunmaktadır. Nüfusları ile ilgili tahminler 50.000 ila 1 milyon arasında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rize'deki akarsular listesi</span>

Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Artvin'de yer adları</span>

Artvin'de yer adları, çoğu Gürcüce, bir kısmı da Lazca ve Ermenice adlardan oluşuyordu. Bu yer adlarının çoğu, ilk kez 1925'te Artvin il meclisinin kararıyla değiştirildi. Artvin'de yer adlarının değiştirilmesi 1959 ile 1964 yıllarında ve daha sonra da devam etmiştir.

Guram Kartozia, Gürcü dilbilimcidir. Lazcayla ilgili yaptığı akademik çalışmalarıyla tanınmaktadır.

Rize'deki yer adları, çoğunlukla Lazca ve Rumca, bir kısmı da Hemşince ve Türkçe yer adlarından oluşuyordu. 1913 tarihli "Türkiye’de Adı Değiştirilen Mezra, Köy, Bucak, İlçe, İl Ve Coğrafi Yerler İle Yerleşim Birimlerinin Eski Adlarının İadesi Hakkında Kanun Teklifi"ne dayandırılarak, Rize'deki 344 köy ve kasaba adından 300'ünün adı Türkçeleştirildi.