İçeriğe atla

Kuzeybatı Çin

Kuzeybatı Çin

Kuzeybatı Çin (Çince: 西北; pinyin: Xīběi), Çin Halk Cumhuriyeti'nin coğrafi bölgelerinden biridir. Sincan ve Ningksia özerk bölgelerini ve Şensi, Kansu ve Çinghay eyaletlerini kapsar.

İdari bölümler

GB[1]ISO №[2]Eyalet Çince ismi Başkent Nüfus Nüfus yoğunluğu Yüzölçümü Kısaltma/Simge
SN 61 Şensi EyaletiÇince陕西省
Shǎnxī Shěng
Xi'an 37.327.378 181,55 205.600 Çince陕(秦)
Shǎn (Qín)
GS 62 Kansu EyaletiÇince甘肃省
Gānsù Shěng
Lanzhou25.575.254 56,29 454.300 Çince甘(陇)
Gān (Lǒng)
QH 63 Çinghay EyaletiÇince青海省
Qīnghǎi Shěng
Xining5.626.722 7,80 721.200 Çince
Qīng
NX 64 Ningksia Hui Özerk Bölgesi Çince宁夏回族自治区
Níngxià Huízú Zìzhìqū
Yinchuan6.301.350 94,89 66.400 Çince
Níng
XJ 65 Sincan Uygur Özerk BölgesiÇince新疆维吾尔自治区
Xīnjiāng Wéiwú'ěr Zìzhìqū
Urumçi21.813.334 13,13 1.660.400 Çince
Xīn

Dış Kuzeybatı Çin

Dış Kuzeybatı Çin (Çince: 外西北; pinyin: Wài Xīběi); Pekin Antlaşması (北京條約), Tarbagatay Antlaşması (塔城界約), İli Antlaşması (伊犁條約) ve Çinliler arasında "eşitsiz anlaşma" olarak nitelendirilmiş diğer anlaşmalar yoluyla Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edilen Çing Hanedanı topraklarına atfen kullanılan bölge ismidir. Çing yönetimi sırasında bu bölgenin kapsamına giren topraklar uzak batı Xinjiang, kuzeydoğu Dış Moğolistan ve Tandı Uranhay'ın tümünden oluşurdu. Çing yönetimi öncesinde Dış Kuzeybatı Çin, Çungar Hanlığı'nın bir parçasıydı, ancak Çing-Çungar Savaşları sonrasında bu bölge, Çing İmparatorluğu tarafından ilhak edildi.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra bu topraklar artık Sovyetler Birliği'nin ardılları olan günümüz Kazakistan ve Kırgızistan devletlerine aittir.

Kaynakça

  1. ^ "GB/T 2260 codes for the provinces of China". 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2017. 
  2. ^ ISO 3166-2:CN (Çin'in eyaletleri için kullanılan ISO 3166-2 kodları)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çing Hanedanı</span> Doğu Asyada kurulan Çinin son imparatorluk hanedanı

Çing Hanedanı, 1644-1911 yılları arasında Çin'de hüküm sürmüş hanedandır. Kurucusu, Çin'in kuzeydoğusunda yaşayan Mançuların Aisin Gioro klanıdır; bu nedenle Mançu Hanedanı olarak da adlandırılır. Çin'in son imparatorluk hanedanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çin-Japon Savaşı</span>

Birinci Çin-Japon Savaşı, Çin Çing Hanedanı ile Meiji dönemi Japon İmparatorluğu arasında, Kore'nin hakimiyeti üzerine gerçekleşmiştir. Savaşın sonucundaki Japon zaferi, Çing Hanedanı'nın yozlaşıp zayıf düşmesini ve Japonya'nın Meiji Restorasyonu'ndan itibaren batılılaşıp modernleştiğini gösterecekti. Savaşın en önemli sonucu Asya'daki bölgesel hakimiyetin Çin'den Japonya'ya geçmesi ve Çing Hanedanı'nın meşruluğunu kaybetmesidir. Daha sonra bu gelişmeler Çin'de 1911 Devrimi'ne neden olacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Türkistan</span> Orta Asyada tarihî bir bölge

Doğu Türkistan veya Uyguristan, bağlam ve kullanıma bağlı olarak birden çok anlamı olan bir terimdir. Doğu Türkistan, Orta Asya'nın orta bölümünde yer alan Büyük Türkistan'ın doğu kesimidir. "Doğu Türkistan" kavramının coğrafî kapsamı, farklı zamanlarda ve farklı belgelerde hep farklılık göstermiştir; kimi kaynaklara göre Tarım Havzası bölgesini – yani günümüz Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin güney ve batı kesimlerini – kimi kaynaklara göre Xinjiang'ın tümünü kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Sovyetler Birliği sınır çatışması</span>

Çin-Sovyetler Birliği sınır çatışması, Sovyetler Birliği ile Çin arasında 1969 yılında gerçekleşmiş ve yaklaşık 7 ay sürmüş bir dizi sınır çatışmalarına verilen addır.

Çin'in eyaletleri, Çin'in en üst düzey idari bölümleridir. Toplam 34 adet eyalet düzeyi bölüm bulunmakta olup bunlardan 23'ü eyalet, dördü doğrudan yönetilen şehir, beşi özerk bölge ve ikisi özel idarî bölgedir.

ISO 3166 Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından yayınlanan bir standarttır. Ülkelerin, özerk bölgelerin, il ve eyaletlerin isimlerini kodlamak için kullanılır. Standardın resmi ismi Ülkelerin ve alt bölümlerinin isimlerinin temsili için kodlar dır. Üç bölümden oluşur:

Çungarya, Kuzeybatı Çin'de, Sincan'ın kuzeyini ifade eden coğrafi bir bölgedir; aynı zamanda Beijiang olarak da adlandırılır. Güneyde Tiyan-Şan dağları, kuzeyde Altay Dağları ile sınırlandırılmıştır, Batı Moğolistan ve Doğu Kazakistan'a yayılarak 777,000 km2 bir alanı kaplamaktadır. Eskiden bu terim, Oyrat Moğolları tarafından kurulmuş bir devlet olan Çungar Hanlığı ile eş anlamlı olarak daha büyük bir alanı kapsamış olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Aigun Antlaşması</span> Rus İmparatorluğu ile Çinin Mançu hükümdarları Çing Hanedanı arasında gerçekleşen 1858 tarihli Eşitsiz anlaşmadır

Aigun Antlaşması 1858 yılında Rus İmparatorluğu ile Çin'in Mançu hükümdarları Çing Hanedanı arasında gerçekleşen Uzak Doğu Rusyası ile günümüzde Kuzeydoğu Çin olarak bilinen Mançurya arasındaki günümüz sınırının büyük kısmının oluşturulduğu Eşitsiz anlaşmadır. Stanovoy Dağları ile Amur Nehri arasındaki toprakların Çing İmparatorluğu'ndan Rus İmparatorluğu'na devri ile 1689 tarihli Nerçinsk Antlaşması'nı tersine çevirmiş. Rusya, Çin'den 600,000 kilometrekare (231,66 sq mi) üzerinde toprak almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eşitsiz anlaşma</span>

Eşitsiz anlaşma Çin'de; 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın başında Batılı güçler tarafından askeri yenilgiyle uğradıktan sonra ya da bu güçler tarafından askerî eylem tehdidi yapıldığı durumlarda Çin'deki Çing Hanedanı ve Japonya'daki Tokugawa şogunluğu tarafından imzalanan anlaşma dizisine verilen isim. Bu terim aynı zamanda, aynı dönem boyunca Meiji Restorasyonu sonrası Japon İmparatorluğu'nun Kore'deki Joseon Krallığı'na karşı uyguladığı anlaşmalar için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Merkez Çin</span> Çin de bir bölge

Güney Merkez Çin, Çin Halk Cumhuriyeti'nin coğrafi bölgelerinden biridir. Guangdong, Hainan, Henan, Hubei, Hunan eyaletleri ve Guangksi Zhuang Özerk Bölgesi'ne ek olarak bazı bağlamlarda Hong Kong ve Makao özel idari bölgeleri de kapsar. Halk arasında gelenek farklılıkları nedeniyle bu bölge sıklıkla Güney Çin (华南) ve Merkez Çin (华中) olarak ikiye bölünür.

<span class="mw-page-title-main">Güneybatı Çin</span>

Güneybatı Çin, Çin Halk Cumhuriyeti'nin coğrafi bölgelerinden biridir. Çongçing büyükşehir belediyesini; Siçuan, Yünnan ve Guizhou eyaletlerini; ve Tibet Özerk Bölgesi'ni içerir.

<span class="mw-page-title-main">Sincan (Çin Cumhuriyeti eyaleti)</span>

Sincan Eyaleti veya Xinjiang Eyaleti, Çin Cumhuriyeti'nin eski bir eyaletidir. İlk başta 1884 yılında Çing Hanedanı'nın bir eyaleti olarak kurulmuş Xinjiang Eyaleti'nin kapsadığı toprakların çoğu artık 1955 yılında Çin Halk Cumhuriyeti devleti tarafından kurulmuş Sincan (Xinjiang) Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunur. Kuomintang'ın Çin İç Savaşı'nı kaybetmesi sonrasında Xinjiang Eyaleti'nin özgün eyalet hükûmeti, "Sinkiang Eyalet Hükümeti Ofisi" (新疆省政府辦事處) ismi altında Taipei'ye taşındı, fakat 1992 yılında bu kuruluş feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Güney Çin</span>

Güney Çin, Çin'in en güneyindeki kesimi kapsayan coğrafi ve kültürel bir bölge. Kesin anlamı bağlama göre değişir.

ISO 3166-2:AU, Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından yayınlanan ISO 3166 standardının bir parçası olan Avustralya'daki ana bölümlerin isimlerini kodlamaya yarayan bir koddur. Güncel olarak 6 eyalet ve 2 bölge için ISO 3166-2 kodları bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pekin Sözleşmesi</span>

Pekin Sözleşmesi veya Birinci Pekin Sözleşmesi, 1860 yılında Çing Hanedanı ile Büyük Britanya, Fransa ve Rus İmparatorluğu arasında imzalanan üç farklı antlaşmadan oluşan bir sözleşmedir. Sözleşme, Çin'de eşitsiz anlaşmalar arasında kabul edilir.

Bogue Antlaşması, Çin ile Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı arasında, önceki Nanking Antlaşması'nı tamamlamak için Ekim 1843'te imzalanan bir antlaşmaydı. Anlaşmanın kilit hükümleri, İngiltere'ye sınır ötesi ve en çok tercih edilen ulus statüsü verdi.

<span class="mw-page-title-main">Boksör Protokolü</span>

Boksör Protokolü veya Xin Chou Antlaşması, 7 Eylül 1901 tarihinde Çing Hanedanı ile Sekiz Devlet İttifakı arasında Boksör Ayaklanması'nın ardından imzalanan bir antlaşmadır. Protokol, Çin'de eşitsiz anlaşmalar arasında kabul edilir.

Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO), ISO 3166 standardı – Ülke ve alt bölümlerinin adlarının temsili için kodlar oluşturmuş ve sürdürmüştür. ISO 3166 standardı üç bölümden oluşur:

<span class="mw-page-title-main">Orta Çin</span>

Orta Çin, illeri, Henan, Hubei ve Hunan'ı içeren coğrafi ve gevşek tanımlanmış kültürel bir bölgedir. Jiangxi de bazen bu bölgenin bir parçası olarak kabul edilir. Orta Çin artık resmi olarak Çin Halk Cumhuriyeti tarafından yönetilen Güney Orta Çin'in bir parçasıdır. 2004 yılında Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi tarafından “Orta Çin Planının Yükselişi” bağlamında Shanxi, Anhui dahil olmak üzere çevre iller de Orta Çin kalkınma bölgeleri olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suiyuan Harekâtı</span>

Suiyuan Harekâtı, İmparatorluk Japonya'sı tarafından kurulan ve desteklenen iki güç olan İç Moğol Ordusu ve Büyük Han Dürüst Ordusu'nun Suiyuan eyaletinin kontrolünü Çin Cumhuriyeti'nden alma girişimiydi. İşgal girişimi, İkinci Çin-Japon Savaşı'ndan kısa bir süre önce 1936'da gerçekleşti. Japon hükûmeti operasyona katıldığını reddetti, ancak İç Moğollar ve diğer işbirlikçi Çin birlikleri Japon uçaklarından hava desteği aldı ve İmparatorluk Japon Ordusu tarafından desteklendi. Tüm operasyon Japon kurmay subayları tarafından denetlendi. Sefer, çoğunlukla Moğollar ve diğer işbirlikçiler arasında eğitim eksikliği ve düşük moral nedeniyle başarısız oldu. Çin Ulusal Devrimci Ordu su'nun Japon destekli kuvvetlere karşı ilk büyük başarılarından biri olan Suiyuan savunması, Çinlilerin moralini büyük ölçüde iyileştirdi.