İçeriğe atla

Kuzey Vietnam

Kuzey Vietnam
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
Vietnam Demokratik Cumhuriyeti
1945-1976
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Millî marş
"Tiến Quân Ca"
Başkent
ve en büyük şehir
Hanoi
21°01′42″K 105°51′15″D / 21.02833°K 105.85417°D / 21.02833; 105.85417
Yaygın dil(ler)Vietnamca
Resmî din
Devlet ateizmi
(1951'den itibaren)
DemonimKuzey Vietnamlı
HükûmetTek partili sosyalist devlet
Başkan 
• 1945–1969
Hồ Chí Minh
• 1969–1976
Tôn Đức Thắng
Tarihçe 
• Kuruluşu
1945
• Ağustos Devrimi
14 Ağustos 1945
• Bağımsızlık ilanı
2 Eylül 1945
• Birinci Çinhindi Savaşı'nın başlangıcı
19 Aralık 1946
21 Temmuz 1954
• Vietnam Savaşı'nın başlangıcı
1 Kasım 1955
• Dağılışı
1976
Yüzölçümü
• Toplam
157880 km2
Nüfus
• Sayılan
15916955
Para birimiđồng
Öncüller
Ardıllar
Fransız Çinhindi
Vietnam İmparatorluğu
Vietnam
Günümüzdeki durumuVietnam

Kuzey Vietnam, resmî adıyla Vietnam Demokratik Cumhuriyeti (Vietnamca: Việt Nam Dân chủ Cộng hòa), 1945-1976 yılları arasında Güneydoğu Asya'da var olmuş komünist devlet.

II. Dünya Savaşı'nın arkasından gelen Ağustos Devrimi ile, Viet Minh'in komünist lideri Ho Chi Minh, Vietnam'ın Fransız Hindiçini'nden bağımsızlığını ve Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmiştir. Bu durum üzerine, Vietnam üzerinde yeniden hakimiyet kurmak isteyen Fransa harekete geçmiş ve Aralık 1946'da Birinci Çinhindi Savaşı başlamıştır. Viet Minh'in Vietnam'ın kırsal bölgelerinin çoğunluğunu kontrol etmesi, 1954'te Fransız mağlubiyeti ile sonuçlanmıştır. Cenevre Konferansı'ndaki müzakereler savaşı sonlandırmış ve Vietnam'ın bağımsızlığı tanınmıştır. Cenevre Anlaşması ile geçici olarak Vietnam toprakları 17. kuzey enlemi boyunca ikiye bölünmüş, Temmuz 1956'da yapılması planlanan genel seçimler ile Vietnam'ın birleşmesi taahhüt edilmiştir.[1] Vietnam'ın kuzey bölümü Vietnam Demokratik Cumhuriyeti egemenliğinde kalmış ve yaygın olarak Kuzey Vietnam olarak adlandırılmış; güney bölümü Fransa'nın kurduğu Vietnam Devleti kontrolünde kalmış ve Güney Vietnam olarak adlandırılmıştır.

Temmuz 1955'te Vietnam Devleti Başbakanı Ngô Đình Diệm, Cenevre Anlaşması'nı imzalamadıklarından hükümleri uygulamakla yükümlü olmadıklarını gerekçe göstererek ülkeyi birleştirecek seçimlere Güney Vietnam'ın katılmayacağını açıklamıştır.[2] Ülkenin referandum ile birleştirilememesi 1955'te Vietnam Savaşı'na yol açmıştır. Vietnam Halk Ordusu ve Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi, Vietnam Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri'ne karşı savaşmış; başta Sovyetler Birliği ve Çin olmak üzere komünist müttefiklerinden destek görmüştür. Komünizmin diğer ülkelere yayılmasını önlemek için Amerika Birleşik Devletleri; Güney Kore, Avustralya ve Tayland'dan anti-komünist güçler ile birlikte savaşa dahil olmuş ve Güney Vietnam'a askerî destek sağlamıştır. 1973'te ABD'nin Vietnam'dan çekilmesiyle Güney Vietnam zayıflamış ve 1975 bahar taarruzu sonucunda, 30 Nisan 1975'te Saygon'un Düşüşü ile savaş Kuzey Vietnam zaferiyle sona ermiştir. Güney Vietnam'da komünist Güney Vietnam Cumhuriyeti Geçici Devrimci Hükûmeti kurulmuş, 2 Temmuz 1976 günü Vietnam yeniden birleşmiş ve Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştur.

Kaynakça

  1. ^ Indochina - Agreement on the Cessation of Hostilities in Viet-Nam, July 20, 1954, The Avalon Project, Lillian Goldman Law Library, Yale Law School, 5 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 5 Ekim 2021 
  2. ^ Ang Cheng Guan (1997). Vietnamese Communists' Relations with China and the Second Indochina War (1956–62). Jefferson, North Carolina: McFarland. s. 11. ISBN 978-0-7864-0404-9. 13 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vietnam Savaşı</span> 1955-1975 yılları arasında yapılan ve Kuzey Vietnam zaferi ile sonuçlanan savaş

Vietnam Savaşı veya İkinci Çinhindi Savaşı, Doğu Bloku ülkeleri olan Kuzey Vietnam, Çin ve Sovyetler Birliği ile ABD ve ABD destekçisi anti-komünist Güney Vietnam arasında yaşanan savaştır. Kore Savaşı'ndan sonra Soğuk Savaş'ın ikinci sıcak çatışması olmuştur. ABD, 1963-1973 yılları arasında savaşa dâhil olmuş ve 60.000 kadar asker kaybetmiştir. ABD kamuoyu, savaşa girilmesini sorgulamış ve savaştan sonra Anti-Amerikancılık yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Laos</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Laos resmî adı ile Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti, denize kıyısı olmayan bir Güneydoğu Asya ülkesidir. Başkenti Vientiane'dir. Luang Prabang, Savannakhet ve Pakse diğer büyük şehirleridir. Laos, tek partili sosyalist bir cumhuriyet olarak yönetilir. Batıda Tayland ve Myanmar, doğuda Vietnam, kuzeyde Çin, güneyde Kamboçya tarafından çevrelenmiştir. Myanmar 235 km, Çin 423 km, Vietnam 2.130 km, Kamboçya 541 km ve Tayland'a 1.754 km sınırı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Vietnam</span> Güneydoğu Asya ülkesi

Vietnam (Vietnamca: Việt Nam (

<span class="mw-page-title-main">Ho Chi Minh</span> Vietnam bağımsızlık hareketinin önderi ve Vietnam Demokratik Cumhuriyetinin ilk başkanı

Ho Chi Minh, Vietnam bağımsızlık hareketinin önderi ve Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk başkanı. Gerçek adı Nguyễn Tất Thành, Nguyễn Ái Quốc, Bác Hồ' 'dur

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çinhindi Savaşı</span> 1946 ile 1954 yılları arasında, Fransa ve destekçileri ile Kuzey Vietnam ve destekçileri arasında, Çinhindinde meydana gelen savaştır

Birinci Çinhindi Savaşı ya da Fransa-Vietnam Savaşı, 1946 ile 1954 yılları arasında, Fransa ve destekçileri ile Kuzey Vietnam ve destekçileri arasında, Çinhindi'nde meydana gelen savaştır. 1954'teki Cenevre Konferansı sonucunda Fransa; Vietnam, Kamboçya ve Laos'tan çekilmiş ve bu devletler bağımsızlıklarına kavuşurken Vietnam, 17. Enlem sınır olmak üzere Kuzey ve Güney olarak ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi</span> Kuzey ve Güney Vietnamın yeniden birleştirilmesi amacıyla oluşturulan silahlı örgüt

Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi ya da Vietkong, 20 Aralık 1960'ta Güney Vietnam yönetiminin çökertilmesi, Kuzey ve Güney Vietnam'ın yeniden birleştirilmesi amacıyla oluşturulan silahlı örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Güney Vietnam</span> Güneydoğu Asyada eskiden var olan bir devlet

Vietnam Cumhuriyeti, 1955'ten 1975'e kadar Vietnam'ın güneyinde var olmuş devlet.

<span class="mw-page-title-main">Lê Đức Thọ</span>

Lê Ðức Thọ, Vietnamlı devrimci, general, diplomat ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Nguyen Van Thieu</span>

Nguyễn Văn Thiệu, Vietnamlı asker ve siyasetçi. Güney Vietnam'ın devlet başkanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ngô Đình Diệm</span> 1955-1963 arasında Güney Vietnamın devlet başkanı

Ngô Đình Diệm, 1955-1963 arasında Güney Vietnam'ın devlet başkanı. Baskıcı bir yönetim kurmuş ve askeri bir darbe sonucu öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bao Dai</span>

Bảo Đại, 1926-1945 yılları arasında hüküm süren son Vietnam imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Vietnam Komünist Partisi</span> Vietnam siyasi partisi

Vietnam Komünist Partisi (VKP) Vietnam'da iktidarda olan ve ülkede yasal tek parti olan siyasi partidir. Marksizm-Leninizmi benimser. Çoğunluk basında ve halk arasında Đảng (parti) veya Đảng ta (partimiz) olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Võ Nguyên Giáp</span>

General Võ Nguyên Giáp Vietnam Halk Ordusundan emekli eski asker ve politikacı. Katıldığı belli başlı savaşlar, I. Hindiçini Savaşı (1946-1954) ve Vietnam Savaşı'dır (1960-1975). Katıldığı belli başlı muharebeler ise Lang Son (1950); Hoa Binh (1951-1952); Dien Bien Phu (1954); Nguyen Hue Saldırısı (1972); ve son Ho Chi Minh harekâtıdır (1975). Giap aynı zamanda bir gazetecidir ve Ho Chi Minh’in Viet Minh hükûmetinde içişleri bakanlığı yapmıştır. Viet Minh ve Vietnam Halk Ordusu komutanıdır, savunma bakanlığı yapmıştır, Lao Dong Partisinin Politbüro üyesi olmuştur. Vietnam Bağımsızlık Savaşı'nda Ho Chi Minh’den sonra en tanınan askeri komutandır ve savaşın sonuna dek gerçekleşen bütün askerî operasyonlara önderlik etmiştir.

Domino taşlarının devrildiklerinde sırayla yanlarındaki taşları da devirmeleri esasına dayalı oyundan esinlenerek, Amerikalı siyasetçilerin Soğuk Savaş döneminde bir ülkenin komünist idare altına düşmesinin komşu ülkelere de komünizmin yayılmasına sebebiyet verebileceği varsayımına dayanan teorileri.

<span class="mw-page-title-main">Norodom Sihanuk</span>

Norodom Sihanuk, 1941-1955 ve 1993-2004 yılları arasında iki defa Kamboçya Kralı olarak tahtta kalmıştır. 7 Ekim 2004 yılında tahtı kendi isteğiyle oğlu Norodom Sihamoni'ye devretmiştir. Tahta ilk çıkışından itibaren ‘Baba-Kral’ olarak bilinmekteydi. Uzun kariyeri boyunca Kamboçya'yı çeşitli unvanlar ile yönetti, Kamboçya'nın hem Kralı hem de Başbakanı olarak görev yaptı. Sihanuk'un yaşamı boyunca Kamboçya, Fransız sömürge yönetimi, bağımsız krallık (1953–1970), cumhuriyet (1970–1975), Kızıl Kmer rejimi (1975–1979), komünist bir rejim (1979–1989), bir eyalet (1989–1993) ve yine krallık rejimlerini yaşamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Cenevre Konferansı (1954)</span>

Cenevre Konferansı, İsviçre'nin Cenevre kentinde 26 Nisan-20 Temmuz 1954 tarihleri arasında gerçekleşen konferans. Konferansın iki amacı vardı. Bunlardan birincisi, Kore'yi birleştirmek için bir yol bulmaya çalışmaktı. İkincisi ise Hindiçin'de barışı sağlamanın olasılığını tartışmaktı. Konferansın devamlı katılımcıları olan SSCB, ABD, Fransa ve Çin'in yanı sıra bu konularla ilgili çeşitli ülkeler de konferansa katıldı. Bu ülkelerin arasında, Kore Savaşı ve Birinci Çinhindi Savaşı'na asker gönderen ülkeler de vardı. Konferans sonucu Vietnam ikiye bölündü: Vietminh tarafından yönetilen kuzey ve Vietnam Devleti tarafından yönetilen güney.

<span class="mw-page-title-main">Güney Vietnam Cumhuriyeti Geçici Devrimci Hükûmeti</span> 1969da Güney Vietnamda kurulan geçici hükûmet

Güney Vietnam Cumhuriyeti Geçici Devrimci Hükûmeti, 8 Haziran 1969 yılında Güney Vietnam'da kurulan geçici hükûmet. Amaç Vietnam'ın Marksist-Leninist ilkeler çerçevesinde birleşmektir. Devlet Başkanı Nguyen Huu Tho,Hükûmet Başkanı ise Huỳnh Tấn phat'tır. Devlet kapitalist devletlerince tanınmasa da komünist devletlerce tanınıyordu. Vietnam Savaşı'nda Amerika'yı yenecek olan Vietkong gerillaların bayrağını kullanıyordu. Vietnam Savaşı sonlanmasıyla geçici hükûmet amacına ulaşmış ve 2 Temmuz 1976 yılında Vietnam, Marksist-Leninist prensiplerde birleşmişti.

Vietnam Halk Donanması, Vietnam Deniz Kuvvetleri veya Vietnam Halk Donanması olarak bilinen Vietnam Halk Ordusu'nun deniz koludur ve ülkenin ulusal sularının ve adalarının korunmasından sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Lon Nol</span>

Lon Nol Kamboçya Başbakanı olarak iki kez görev yapan Kamboçyalı bir politikacı ve generaldi. Milliyetçi ve muhafazakar olarak Norodom Sihanuk'a karşı 1970 askeri darbesine liderlik etti, monarşiyi kaldırdı ve Kmer Cumhuriyeti'ni kurdu. Anayasal olarak yarı başkanlıklı bir cumhuriyetti. Kamboçya İç Savaşı sırasında Khmer Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıydı. Kızıl Kmerler Phnom Penh'i ele geçirdikten sonra Lon Nol, Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçtı, önce Hawaii gitti ardından Michigan'a son olarak Kalifornya'ya gitti ve ölümüne kadar orada kaldı.

Khmer Issarak "gevşek yapılandırılmış" bir anti-Fransız ve anti-sömürge bağımsızlık hareketiydi. Ayrıca hareket “amorf” olarak etiketlendi. Issarak 1945'te kuruldu ve her biri kendi lideri olan birkaç gruptan oluşuyordu. Issarak çetelerinin çoğu, 1945'te İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesi ile 1953'te Kamboçya'nın bağımsızlığı arasında aktif olarak savaştı. Khmer Issarak'ın ilk hedefleri bağımsızlık kazanmak için Fransızlara karşı savaşmaktı. Daha sonra, Kamboçya hükümetini devirmek bazı Issarak gruplarının gündemi oldu. Üstelik, Issarak terimi başlangıçta komünist olmayanlara atıfta bulunuyordu, ancak 1950'lerin başında Việt Minh güdümlü gerillalar, diğer komünist olmayan güçleri birleştirmek adına kendilerine Issarak adını verdiler.