Kuzey Solomon Cumhuriyeti

Republic of the North Solomons (İng.)

1975-1976

Bayrak

Solomon Takımadaları içerisinde Kuzey Solomon Cumhuriyeti (koyu yeşil alan)

Başkent

Arawa

Hükûmet

Cumhuriyet

Tarihçe

• Kuruluşu	1975
• Dağılışı	1976

Öncüller

Ardıllar

Papua ve Yeni Gine Bölgesi

Papua Yeni Gine
Bougainville Özerk Bölgesi

Kuzey Solomon Cumhuriyeti, Okyanusya ülkesi Papua Yeni Gine'sinin Bougainville Özerk Bölgesi'nde 1975-1976 yılları arasında yaklaşık altı ay boyunca var olan tanınmayan bir devletti.

Bölgenin hedefi şunları içeriyordu:^[1]^[2]

Kuzey Solomon Cumhuriyeti'nin tek taraflı bağımsızlık ilanı ve Birleşmiş Milletler'de kendi kaderini tayin hakkı

Ülke bağımsızlığını, 16 Eylül'de bağımsızlığını kazanması beklenen Avustralya yönetimindeki Papua ve Yeni Gine topraklarından 1 Eylül 1975'te tek taraflı olarak ilan etti.

Bu ilanın ardından gerginlikler kısa sürede arttı ve 1976'nın ortalarında Papua Yeni Gine çevik kuvvet ekibi düzeni sağlamak için güney Bougainville'e gönderildi.^[1] O zamanlar sözde cumhuriyetin yönetici konseyinin başkanı olan John Momis, bu eylemi bir işgal olarak nitelendirerek kınadı.^[1]

Adadaki güvenlik ve ülkenin herhangi bir uluslararası tanınma elde edememesi konusundaki karşılıklı endişeler, sonunda Papua Yeni Gine hükûmeti ile ayrılıkçı lider arasında görüşmelere yol açtı.^[1] Ağustos 1976'da artan ademi merkeziyet temelinde bir anlaşmaya varıldı. Bougainville, coğrafyasının tanınması nedeniyle " Kuzey Solomon Eyaleti " olarak yeniden adlandırıldı ve artan özyönetim yetkileriyle siyasi olarak Papua Yeni Gine'ye yeniden dâhil edildi, bu model daha sonra ülkedeki eyalet güçlerini tasvir etmek için çoğaltıldı.^[1]

Tepkiler

Papua Yeni Gine'nin Başbakanı Michael Somare, başlangıçta Bougainville'in adımlarına dışarıdan herhangi bir ilgi göstermedi. Adadaki Papua Yeni Gine hükûmet yetkililerin dışında Papua Yeni Gine, Avustralya ve Birleşmiş Milletler bağımsızlığı tanımadı.

Birçok Bougainvilleli kendisini Papua Yeni Gine'de her zaman ayrı görmüşlerdir. Papualıların daha açık ten renginin aksine, adada yaşayanların çok koyu tenlidir.^[1] Ada, anakaranın 900 kilometre doğusundadır ve coğrafî olarak Solomon takımadalarının bir parçasını oluşturan Solomon Adaları'na daha yakındır.^[1]

Bağımsızlık ilanı, bir süre önce bölgede dünyanın en büyük bakır yataklarının keşfedilmesinin ardından geldi. Papua Yeni Gine hükûmeti daha sonra Bougainville'in merkezindeki Panguna'da Bougainville Bakır madeni şirketini kurmuştu. Bougainville Copper, Britanyalı Rio Tinto Group şirketi tarafından kontrol edilen Avustralyalı Conzinc Rio Tinto'nun bir yan kuruluşuydu. Madencilik başladığında, silahlı polis tarafından desteklenen Avustralya yönetimi maden arayıcılarına erişim sağladı ve bölge sakinlerini arazilerinin tartışmasız ele geçirildiğini bildirdi.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g The Bougainville independence referendum: Assessing the risks and challenges before, during and after the referendum by Jo Woodbury January 2015; Commonwealth of Australia
^ Other People's Wars: A History of Australian Peacekeeping; Peter Londey; Allen & Unwin, 2004; Laracy 'Bougainville secessionism'

İlgili Araştırma Makaleleri

Papua Yeni Gine, resmî adıyla Papua Yeni Gine Bağımsız Devleti, Okyanusya'da Yeni Gine adasının doğu yarısı ile Melanezya'daki civar adaları kapsayan bir ülkedir. Yeni Gine adasının batı kısmı ise Endonezya'ya aittir ve sadece Endonezya ile kara sınırı bulunur. Güneyinde Avustralya bulunur. 462.840 km²'lik yüzölçümüyle en büyük üçüncü ada ülkesidir. Başkenti adanın güneydoğu kıyısındaki Port Moresby'dir.

Vanuatu ya da resmî adıyla Vanuatu Cumhuriyeti, Güney Büyük Okyanus'ta yer alan bir ada ülkesidir. Volkanik kökene sahip olan takımada, Avustralya'nın 1750 km doğusunda, Yeni Kaledonya'nın 500 km kuzeyinde, Fiji'nin batısında, Solomon Adaları'nın güneydoğusunda, Yeni Gine adası yakınlarında bulunur.

İngiliz Milletler Topluluğu veya resmî adıyla Milletler Topluluğu, geçmişte Britanya İmparatorluğu'nun, günümüzde de Birleşik Krallık'ın parçası olan devletlerin oluşturduğu uluslararası bir koalisyondur. Üye ülkelerin 16’sı hâlen Britanya Kraliyet Ailesi yönetimindedir. Bu ülkelerde mevcut monark III. Charles; devlet başkanı görev ve yetkilerini, kendi tarafından atanan genel valiler aracılığı ile sürdürür. Kral aynı zamanda İngiliz Milletler Topluluğunun başkanıdır.

Solomon Adaları, Okyanusya'da 6 büyük ve 900'den fazla küçük adadan oluşan bir ülkedir. Papua Yeni Gine'nin doğusunda ve Vanuatu'nun kuzeybatısındadır. Yüzölçümü 28.400 km² ve nüfusu 650.000 civarındadır. Başkent Honiara, Guadalcanal adasındadır. Ülke ismini üzerinde bulunduğu Solomon Takımadaları'ndan alır, Melanezya'ya dâhil olan bu takımadalar Solomon Adaları ülkesinin yanı sıra Kuzey Solomon Adaları olarak adlandırılan Papua Yeni Gine'ye bağlı Bougainville'i de içerir. Ancak Solomon Adaları'na bağlı olan Santa Cruz Adaları ile Rennell ve Bellona bu takımadalara dâhil değildir.

Moğolistan, Doğu ve Orta Asya'da bulunan denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke toprakları tarihî Dış Moğolistan bölgesine denk düşer. Kuzeyde Rusya; güney, doğu ve batısında Çin'e bağlı İç Moğolistan ile Sincan Uygur Özerk Bölgesi vardır. Moğolistan'ın Kazakistan'a sınırı olmamasına rağmen ülkenin en batısı Kazakistan'ın doğu ucuna 37 kilometre uzaklıktadır. Ayrıca Kazakistan'dan sonra denize kıyısı olmayan en büyük ikinci ülkedir. Yüzölçümü 1.564.116 kilometre kare, nüfusu 3,3 milyon civarı olan Moğolistan, en geniş on dokuzuncu ülke ve en seyrek nüfuslu ülkedir. Ülke çok az ekilebilir toprağa sahiptir. Topraklarının çoğu bozkırdır. Kuzey ve batıda dağlar ve güneyde Gobi Çölü bulunur. Ulan Batur, ülkenin başkentidir ve yaklaşık olarak ülke nüfusun %38'ine ev sahipliği yapar. Ayrıca dünyanın en soğuk başkentlerinden biridir. Moğolistan yarı başkanlık sistemi ile yönetilen cumhuriyettir.

Aşağıda Birleşmiş Milletler tarafından bağımsız, egemen bir ülke olarak kabul edilen ve Birleşmiş Milletler'de üyeliği bulunan 193 ülke ile egemen bir devlet olarak kabul edilen ancak BM'de üyeliği bulunmayan Vatikan dahil toplam 194 ülkenin şehirler listesi ile yine ayrıca Birleşmiş Milletler üyesi en az bir ülke tarafından bağımsızlığı kabul edilen 9 ülkeye ait şehirler listesi yer almaktadır. Birleşmiş Milletler üyesi tüm ülkeler tarafından bağımsızlığı kabul görmeyen bu ülkelerin isimleri italik olarak yazılmıştır.

Port Moresby, Papua Yeni Gine'nin başkenti aynı zamanda en büyük şehri olan Port Moresby 200.000 nüfusla ülkenin en büyük şehridir. Papua Yeni Gine adasının güneydoğu kıyısındaki Papua Körfezine bakan Port Moresby limanının doğu kıyısında yer alır.

Aşağıdaki listede daha önce geçmişte kendi yönetimini devralmayan bölgeler yer almaktadır.

Alaska, 1959'de Birleşik Devletler'de eyalet statüsü kazandı.
Cocos Adaları (Avustralya), 1984'te statüsü değişti.
Cook Adaları, 1965'te statüsü değişti.
French Establishments in India, 1947'de statüsü değişti şu anda Hindistan'ın parçasıdır.
French Establishments in Okyanusya, 1947'de statüsü değişti. Şu an Fransız Polinezyası ve Wallis ve Futuna Adaları; Yeni Kaledonya olarak biliniyor.
Fransız Guyanası, 1947'de statüsü değişti.
Goa1961'de statüsü değişti. Şu an Hindistan'ın parçası.
Grönland (Danimarka), 1954'te statüsü değişti.
Guadeloupe and Dependencies (Fransa), 1947'de statüsü değişti.
Hawaii, 1959'de Eyalet olarak ABD'ye katıldı.
Hong Kong, 1972,statüsü değişti
Ifni(en) (İspanya), 1969, statüsü değişti
Makao (Portekiz), 1972, statüsü değişti
Martinik (Fransa), 1947, statüsü değişti
Hollanda Antilleri, 1953, statüsü değişti
Niue, 1974'te statüsü değişti.
Kuzey Mariana Adaları, 1990'da İngiliz Milletler Topluluğuna katılarak statüsü değişti.
Panama Kanal Bölgesi, 1947'de statüsü değişti. Şu anda Panama'nın parçasıdır.
Puerto Rico, 1953'te statüsü değişti.
Réunion (Fransa), 1947'de statüsü değişti.
São João Baptista d’Ajudá (Portekiz), 1961'de statüsü değişti.
Saint Pierre ve Miquelon (Fransa), 1947'de statüsü değişti.
Surinam (Hollanda), 1953'te statüsü değişti.

Bougainville, Pasifik Okyanusu'nda yaklaşık 8.800 km²'lik bir alanı kapsayan bir adadır. Ada coğrafî olarak Solomon Takımadaları'nın bir parçası konumundayken, siyasi olarak 500 km²'lik komşu Buka Adası ve birkaç küçük adayla birlikte Papua Yeni Gine'nin Bougainville Özerk Bölgesi adıyla tek özerk bölgesini oluşturmaktadır. Ada, bağlı oldğu Papua Yeni Gine'nin kuzeydoğu açıklarında yer almaktadır. 2019 yılı verilerine göre nüfusu 300.000'dir.

Admiralty Adaları, Büyük Okyanusun güneybatısında Bismark Takımadalarının uzantısı olan adalar grubu. 18 adadan oluşan Admiralty Adaları Papua Yeni Gine'ye bağlıdır. Toplam yüzölçümü 2,100 km²'dir. Adalar yüzölçümünün büyük bir bölümünü oluşturan Manus Adası volkanik kökenlidir, adaların ana yerleşim merkezi Lorengau da burada yer alır. Nüfusun tamamına yakını Manus Adası'nda yaşar. Nüfus: 24,000 (1984)

Alman Yeni Ginesi 1884-1914 yılları arasında hüküm sürmüş eski bir Alman bölgesidir. Bölge, Yeni Gine'nin kuzeydoğusu ve birçok yakın ada öbeğini içine almaktaydı. Alman Yeni Ginesi günümüzde tümüyle Papua Yeni Gine sınırları içerisindedir.

Üniter devlet, merkezi idarenin üstünlüğüne dayalı ve idari birimlerin sadece merkezi yönetimin devretmeyi uygun gördüğü yetkileri kullanabildiği, tek bir birim olarak yönetilen devlet. Asya ve Avrupa kıtasında devletlerin büyük çoğunluğu üniter devlettir.

Kuzey Vietnam, resmî adıyla Vietnam Demokratik Cumhuriyeti, 1945-1976 yılları arasında Güneydoğu Asya'da var olmuş komünist devlet.

1982 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları, 30 Eylül-9 Ekim tarihleri arasında, Avustralya'nın Brisbane şehrinde düzenlenen 12. İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları.

Rio Tinto, İngiltere-Avustralya merkezli çokuluslu, dünyanın en büyük metal ve madencilik şirketlerinden biridir. Şirket, çok uluslu bir yatırımcı konsorsiyumunun İspanyol hükûmetinden Huelva'da bir maden kompleksi satın aldığı 1873 yılında kuruldu. O tarihten bu yana şirket, alüminyum, demir, bakır, uranyum, kömür ve elmas gibi birçok emtia üretiminde dünya liderleri arasında yer almak için uzun bir dizi birleşme ve satın alma gerçekleştirdi.

Bougainville Özerk Bölgesi, Büyük Okyanus'ta Yeni Gine adasının doğu bölümünde yer alan Papua Yeni Gine devletine bağlı özerk bölge.

23 Kasım-7 Aralık 2019 tarihleri arasında Papua Yeni Gine'nin özerk bir bölgesi olan Bougainville'de bağlayıcı olmayan bir bağımsızlık referandumu düzenlendi. Referandumda Bougainville'in Papua Yeni Gine içerisinde daha fazla özerkleşmesi veya tam bağımsızlığa sahip olması arasında iki seçim sunuldu ve seçmenlerin çok büyük çoğunluğu (%98,31) bağımsızlık yanlısı oy kullandı.

Batı Papua Cumhuriyeti, Yeni Gine adasının batı kesiminde, Papua halkları tarafından Temmuz 1971'de tek taraflı olarak ilan edilen ancak tanınmayan bir devlettir. Batı Papua olarak da adlandırılan ve Endonezya veya başka bir ülke tarafından tanınmayan Papua ve Papua Barat eyaletlerini içerir.

Papua Bölgesi, 1902'den 1949'a kadar var olan Yeni Gine adasının güneydoğusunda fiilî bir Avustralya sömürgesiydi. Bölge daha önce Londra'dan Britanya Yeni Ginesi olarak yönetiliyordu ve Papua Yeni Gine 1975'te bağımsızlığını kazanana kadar Birleşik Krallık'ın hukuken elinde kaldı. Bölge, şu anda Papua Yeni Gine'nin yaklaşık yarısı olan Güney Yaylaları, Batı, Körfez ve Orta eyaletlerin yanı sıra Oro ve Milne Körfezi'nden oluşuyordu.

Solomon Takımadaları, Avustralya'nın kuzeydoğusunda, güney Büyük Okyanus'un batısındaki bir adalar grubudur. Takımadalar, Okyanusya'nın Melanezya alt bölgesinde ve biyolojik bölgesinde yer alır ve Solomon Denizi'nin doğu sınırını oluşturur. Takımadaların birçok adası Papua Yeni Gine ve Solomon Adaları ülkeleri arasında dağılmıştır. Takımadalardaki en büyük ada, Bougainville Özerk Bölgesi'nin bir parçası olan Bougainville Adası, Buka Adası, Nukumanu Adaları ve yakınlardaki birkaç küçük adadır. Geri kalanının çoğu Solomon Adaları topraklarına giriyor ve Ontong Java, Sikaiana atollerini, Bellona ve Rennell'in yükseltilmiş mercan adalarını ve yüksek Choiseul, Guadalcanal, Makira, Malaita, New Georgia, Nggelas, Santa adalarını içeriyor. Isabel ve Shortlands, Santa Cruz Adaları, takımadaların bir parçası değildir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.