İçeriğe atla

Kuzey Seferi (1069)

Kuzey Seferi Bayeux işlemesinde resmedilmiştir
Günümüzdeki İngiltere eyalet sınırları üzerinden gösterilen bölge Kuzey Seferi'ne maruz kalmıştır

Kuzey Seferi veya Kuzeyin yağmalanması, İngiltere'nin Normanlar tarafından fethi sırasında Hastings Muharebesindeki zaferinin ardından I. William olarak tahta geçen Normandiya Dükünün öncülüğünde düzenlenen seferdir. Norman egemenliğine karşı başkaldıran Anglo-Sakson İngilizlere karşı 1069-1070 kışında düzenlenen sefer kuzey bölgelerini denetim altına almak amacıyla yapılmıştır. Sefer sırasında kullanılan yakıp yıkma taktiği yüzünden bölgede geniş çaplı hasar meydana gelmiş, Anglo-Sakson derebeyleri kovulmuştur. Sefer sonucunda yaklaşık 100 bin kişinin öldürüldüğü sanılmaktadır. Sefere ait veriler bu dönemde yazılan Kıyamet Kitabı adlı eserde tüm açıklığıyla geçmektedir.

Öncesi

Ana madde: Hastings Muharebesi

Hastings Muharebesinde İngiliz Ordusunun yenilmesi ve Harold Godwinson'un öldürülmesinin ardından İngiliz direnişi tahtın varisi Edgar Atheling etrafında toplanır. Fiili olarak İngiltere'nin Norman boyunduruğunu kabul etmesi Hastings Muharebesi sonunda değil, Edgar etrafında toplanan asillerin 1066 yılı Aralık ayında Berkhamsted'de William'a boyun eğmesiyle olur. Kuzey İngiltere'deki halk ise kralın korumasından yoksun bir şekilde kaderlerini beklemektedir. William, kendisine karşı bir ayaklanma içinde olmasa da kâğıt üzerinde Edgar'a bağı gözüken bölgeyi fethedilmesi gereken bir yer olarak değerlendirecektir.

Seferden önce bu topraklar Anglo-İskandinav etkisini taşımaktadır. Anglo-Sakson gelenekleriyle Viking adetleri burada kaynaşmıştır. Bölgede konuşula İngilizce güneydekinden farklı, asiller çoğunlukla Danimarka asıllıdır. Bölgede Anglo-Sakson kralların etkisi de sınırlı olagelmiştir.

William, Northumbria bölgesinde duruma kendisine bağlılığını ilan eden Copsi adlı yerli lider sayesinde hakim olmak ister. Ancak Copsi, bölgeye uzun yıllar boyunca yöneten ailenin varisi Osulf tarafından öldürülür. William birlikleri ayaklanan Osulf'u öldürünce Osulf'un kuzeni Cospatrick bölgedeki Earl unvanını William'dan satın alır. Ancak Cospatrick 1068 yılında çıkan ayaklanmaya katılacaktır. Mercia Earlü Edwin ve Northumbria Earlü Morcar'ın desteğiyle başlatılan ayaklanma kısa sürede bastırılacaktır.

Ayaklanmacılar yenilgiden sonra İskoçya'ya sığınıp yeniden İngiltere topraklarına sığınmak için Danimarka kralı ii. Svend ile ortak hareket etmeye çalışırlar.

Sefer

İngiltere'de eski Anglo-Sakson hükümdarlığını kurmak isteyen İskoçlar, Vikingler ve Anglo-Saksonlar kuzey bölgesine saldırır. Müttefiklerin ordusu York şehrini ele geçirse de ilerlemez. William tahtı kaybetmemek için ordusuyla bölgeye ilerler. Danimarka kralı Danegeld adı verilen fidye parası karşılığı ülkesine dönmeye razı edilince Edgar Atheling yalnız kalarak İskoçya'ya kaçmak durumunda kalır.

Bölgedeki direnişi kıran Normanlar bölgede yakıp yıkma taktiğini kullanacaklardır. Köyler tamamen yakılır, bölge halkı kılıçtan geçirilir. Katliamdan sağ kalanların hayatta kalamaması için tüm besi hayvanları öldürülür, tarlalar harap edilir ve üretimi baltalamak için tuzlanır. Bölgede yapılan katliam ve sonrasındaki uygulamalar neticesinde hayatta kalanların yamyamlığa başladığı rivayet edilir. Onyıllar boyunca kendisini toplayamayacak olan bölgede yapılanlar William yanlısı Normanlar tarafından bile eleştirilecektir.[1]

Geleneği

York ve çevre bölgede hakimiyetini kuran William, isyancı Anglo-Sakson derebeylerini Normanlılarla değiştirir. York şehrini Alain Le Roux'ya verir. Bu kapsamlı demografik altüst oluş sırasında Normanlı derebeyleri kırsal alanda çalışacak ve toprakları kiralayacak kişi bulmada sıkıntı çekerler. Sonunda açıkça norman egemenliğine düşman olmayanlara topraklar kiralanacaktır. Bölgeye yığınsal bir Norman göçü olmadığı için Normanlar toplumsal sınıfların üst tabakasını işgal etse de Anglo-Sakson ve İskaninav etkisi toplumun alt tabakasında uzun süre etkisini gösterecektir. Süregiden bu etki bazı kültürel özelliklerde kendisini gösterir.[2]

1072 yılında İskoçlar da William ile barış görüşmeleri yaparak onun tarafından Northumbria Earlü olarak atanan William Walcher'i tanırlar. 1074 yılında Edgar da William'ın hakimiyetini tanıyınca Norman fethi tamamlanmış olur.

Normanların bakış açısına göre fetih stratejisi tüm yönleriyle başarılıdır. Bu dönemden sonra çeşitli ayaklanmalar çıksa da kısa sürede bastırılacaktır.[3] Kuzey Seferi tarihçiler tarafından William'ın en zalim harekâtı olarak tanımlansa da günümüze kadar gündeme getirilmeyecektir.

Kaynakça

  1. ^ Dönemin ünlü tarihçisi Orderic Vitalis olayları şöye anlatır:
    "Kral düşmanlarını yakalamak için her şeyi yaptı. Çok sayıda insanı öldürdü ve evlerini, topraklarını yaktı. Başka hiçbir yerde görülmemiş zalimlikler yapıldı. William öfkesine hakim olmak için hiçbir şey yapmadı, suçsuz da suçluyla beraber cezalandırıldı. Hasat ürünleri, sürüler ve erzaklar kül oldu, 100 binden çok insan açlıktan yok oldu. Bu eserimde çoğu zaman William'ı övdüm ancak bu vahşice katliam hakkında iyi bir şey söyleyemem. Tanrı onu cezalandıracak."
  2. ^ 11 ila 13. yüzyıl arasındaki döneme dair yapılan araştırmalarda kişi isimlerinde köklü bir değişim görülmez. Ayrıca İngiltere'nin orta bölgelerindeki edebiyat eserlerinde Anglo-İskandinav lehçe bariz bir şekilde ayaktadır. Norman kökenli yer isimlerinin görece azlığı toplumsal değişimin sadece üst tabakadaki yöneticilerde yaşandığının göstergesidir.
  3. ^ William Walcher'in 1080 yılında yerel Northumbrialılar tarafından öldürülmesi üzerine bölgeye yürüyen William bir intikam seferi olarak adlandırılabilecek bir harekât düzenlese de Kuzey Seferi kadar geniş ölçekli ve geniş çaplı olmayacaktır

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anglosaksonlar</span> eski bir Cermen halkı

Anglosaksonlar, Anglus, Sakson ve Jüt karışımı bir Cermen halkı. 5. yüzyıldan itibaren Romalıların Britannia olarak isimlendirdiği adayı istila etmiş ve 865'teki Viking istilasına kadar adanın tamamını yönetmişlerdir; Viking istilasından Norman istilasına kadar geçen sürede ise bazen adanın bir kısmını, bazen tamamını yönetmiş ve bazen de adanın kontrolünü tamamen Vikinglere kaptırmışlardır. Vikinglerin gelişiyle İngiltere'deki Anglosakson kontrolü önemli ölçüde zayıflamış ve Normanların gelişiyle birlikte tamamen sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. William</span> İngiltereyi fetheden Normandiya dükü

I. William, Fatih William ve Piç William olarak bilinir. 1035-1087 yılları arasında Normandiya Dükü ve 1066-1087 yılları arasında İngiltere'nin ilk Norman kökenli kralı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İngilizler</span> İngiltere ile ilişkili bir halk

İngilizler, İngilizce dilini konuşan ve ortak tarih ve kültürü paylaşan bir topluluk olarak İngiltere'de ortaya çıkmış etnik grup ve millettir. Tarih boyunca İngiltere'de ikamet etmiş olan farklı grupların karışımıyla yeni bir kimlik oluşturmuşlardır; Anglo-Saksonlar, Vikingler, Bretonlar ve Normanlar İngiliz kimliğini oluşturan etnik gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Normanlar</span> Frenk ve İskandinav karışımı halk

Normanlar, MS 912 yılından itibaren Normandiya'ya yerleşen Frenk ve İskandinav karışımı halk. Normanların soyundan gelen modern halk hâlen Fransa'nın Normandiya bölgesinde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İngiltere'nin Normanlar tarafından fethi</span>

İngiltere'nin Normanlar tarafından fethi, 28 Eylül 1066 tarihinde İngiltere'nin Normandiya dükü William tarafından işgal edilmesiyle başlar. William 14 Ekim 1066 tarihinde yapılan Hastings Muharebesini kazanınca I. William olarak başa geçer. Yenik İngiltere kralı Harold Godwinson 25 Eylül 1066 tarihindeki Vikinglere karşı Stamford Bridge Muharebesinde zafer kazanmasına rağmen ordusunun oldukça yıpranmış olması muharebede belirleyici olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Harold Godwinson</span>

Harold Godwinson veya II. Harold İngiltere'nin son Anglo-Sakson kralıdır. Harold 6 Ocak 1066 tarihinden aynı yıl 14 Ekim günü yapılan Hastings Muharebesi'ne kadar başta kalmıştır. Muharebede sonraları I. William olarak tahta çıkacak olan Normandiya Dükü William komutasındaki Normanlara yenilmiştir. Harold savaş meydanında ölen üç İngiltere kralının ilkidir. İngiltere'nin Normanlar tarafından fethi sırasında gerçekleşen Hastings Muharebesi'nde öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">I. William'ın silah arkadaşları</span> 1066 Hastings Savaşında Fatih Williamın yanında bulunan silah arkadaşları

I. William'ın silah arkadaşları, genellikle Norman kökenli olan ve Normandiya Dükü William ile birlikte İngiltere'nin fethinin planlama ve gerçekleştirilmesine çeşitli aşamalarda katılan asilleri ve şövalyeleri anlatır.

<span class="mw-page-title-main">II. Svend</span>

II. Svend Estridsson Ulfsson 1047-1076 yılları arasında Danimarka kralıdır. Babası asilzade Ulf Jarl annesi ise Estrid Svendsdatter'dir. Üç kez evlenmiş ve en az 20 çocuk sahibi olmuştur. Gelecekte tahta çıkacak beş Danimarka kralının babasıdır. Savaşta cesaretli olsa da, ordu komutanı olarak o kadar başarılı olamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Anarşi (1135-1153)</span> İngiltere ve Normandiyada 1135-1153 yılları arasında yaşanan iç savaş

Anarşi İngiltere ve Normandiya'da 1135-1153 yılları arasında yaşanan iç savaştır. İç savaş İngiltere kralı I. Henry'nin tek yasal vârisi olan oğlu William Adelin'in Beyaz Gemi'nin batmasıyla ölmesi üzerine çıkan krizden sonra patlak verir. Henry'nin kızı Matilda'yı kraliçe olarak tahta geçirme girişimleri başarısız olur. 1153 yılında ölümü üzerine yeğeni Stephen, kardeşi Winchester Dükü Henry sayesinde iktidarı alır. Stephen'in iktidarının ilk yıllarına baronlar arasındaki sonu gelmeyen savaşlar, Galler bölgesinde isyanlar ve İskoç saldırıları damga vurur.

Anglo-Normanlar, kökeni genel olarak 1066 yılında William tarafından gerçekleştirilen İngiltere'nin fethiyle birlikte İngiltere'yi yöneten Normanlara dayananları tanımlar. Fetihten önce de az sayıda olmakla beraber Norman varlığı bulunmaktaydı. Ancak Hastings Muharebesi'ndeki zaferin ardından adaya doğru yaşanan yoğun Norman göçü ile özgün bir toplum oluşmuştur. Normanlar tüm İngiltere'nin yanı sıra, Galler'in bir kısmını ve 1169 yılından sonra İrlanda'ya hakim oldukları için zaman içinde özgün bir kültür oluşturmuşlardır. Özellikle dilleri Normandiya'daki eski Normancadan ayrılarak evrimleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Edward (Æthelred'in oğlu)</span>

Günah Çıkartıcı Edward 8 Haziran 1042 – 5 Ocak 1066 döneminde İngiltere kralı. Anglo-Sakson Wessex Hanedanı'na mensup olarak İngiltere tahtına çıkan son kraldır.

<span class="mw-page-title-main">Ragnar Lodbrok</span> Viking savaşçısı ve kral

Ragnar Lodbrok veya Lothbrok, efsanevi Viking savaşçı ve kral. Eski Nors dilinde başta Ragnarssona þáttr olmak üzere çok sayıda sagaya konu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sigurd Ragnarsson</span> Viking savaşçısı Ragnar Lodbrokun oğlu

II. Sigurd Veya Sigurd "Yılan Gözlü" Ragnarsson efsanevi Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un oğludur. Doğduğu zaman gözünde bir leke olduğu için Ouroboros sıfatı da kendisi için kullanılmıştır. Ragnarssona þáttr sagasında adı geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Viking Ordusu</span>

Büyük Viking Ordusu, 865 yılında Danimarka ve güney İsveç'ten yola çıkarak İngiltere'yi istila eden birleşik silahlı kuvvete verilen addır. Bu döneme kadar Viking saldırıları genellikle vur-kaç şeklinde olmuş, özellikle yağma amaçlanmıştır. Büyük Viking Ordusunun ise amacı yeni topraklar fethetmek olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Northumbria</span>

Northumbria veya Northumbria Krallığı, bugünkü kuzey İngiltere ve güney İskoçya topraklarında Orta Çağ'da hüküm süren Anglusların krallığıdır.

Ivar the Boneless Ragnarsson yarı efsanevi Dublin kralı ve ünlü Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un oğlu. 9. yüzyılda yaşamış ünlü bir Berserker ve yöneticidir.

<span class="mw-page-title-main">Wessex Krallığı</span> Büyük Britanyanın güneyinde yer alan Anglosakson krallığıdır

Wessex Krallığı Büyük Britanya'nın güneyinde yer alan Anglosakson krallığıdır. 519 yılından 10. yüzyılın başlarına kadar birleşik İngiliz devleti kuruluncaya kadar hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Egbert</span> Kral

Egbert, Ecgberht ya da Ecgbriht (771/775-839) 803 yılından 839 yılındaki ölümüne kadar Wessex kralı. Babası Kentli Ealhmund'dur. 780'li yıllarda Mercia kralı Offa ve Wessex kralı Beorthric tarafından sürgüne gönderilmiş, Beorhtric'in ölümü üzerine 802 yılında ülkesine dönüp tahta geçmiştir.

<i>Ivanhoe</i>

Ivanhoe, Sir Walter Scott'un en sevilen tarihi romanlarından biridir. Tarihî roman türünün öncülerindendir. Robin Hood'un Norman işgaline karşı direnen vatansever İngiliz olarak anıldığı ilk eserdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.