İçeriğe atla

Kuzey Mezopotamya Arapçası

Kuzey Mezopotamya Arapçası
Ana dili olanlarIrak, İran, Suriye, Türkiye
Kıbrıs
BölgeKürdistan, Anadolu
Konuşan sayısı
(8.7 milyon anılan 1992-2014)
Dil ailesi
Afro-Asyatik diller
  • Sami
    • Batı Sami
      • Orta Sami
        • Arapça
          • Mezopotamya Arapçası
            • Kuzey Mezopotamya Arapçası
Dil kodları
ISO 639-3ayp
Glottolognort3142[1]

Kuzey Mezopotamya Arapçası (ayrıca Moslawi [Musul anlamına gelir] veya Mezopotamya Qeltu Arapça olarak da bilinir) Irak'ta Hamrin Dağları'nın kuzeyinde, İran'ın batısında, Suriye'nin kuzeyinde ve Türkiye'nin güneydoğusu, Akdeniz Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nin.[2] yanı sıra Güney Irak'ta Hristiyanlar ve Yahudiler tarafından konuşulan bir Mezopotamya Arapçası çeşididir. Siirt, Muş ve Batman'daki çevre Türk çeşitleri oldukça farklıdır. (Bkz. Anadolu Arapçası) Diğer Mezopotamya Arapça çeşitleri ve Levanten Arapça gibi, Aramice bir alt tabakanın belirtilerini gösterir.[3]

Kıbrıs Arapçası, Kuzey Mezopotamya Arapçası ile bir takım ortak özelliklere sahiptir ve Kıbrıs öncesi Orta Çağ atalarından birinin bu lehçe alanına ait olduğu sonucuna varılmıştır.[4][5] Bununla birlikte, mevcut şekli, Levanten Arapça ve Yunanca dahil olmak üzere farklı çeşitlerin ve dillerin bir melezidir.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). http://glottolog.org/resource/languoid/id/nort3142 |chapterurl= eksik başlık (yardım). Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ^ Raymond G. Gordon Jr., ed. 2005.
  3. ^ R. J. al-Mawsely, al-Athar, al-Aramiyyah fi lughat al-Mawsil al-amiyyah (Lexicon: Aramaic in the popular language of Mosul): Baghdad 1963
  4. ^ a b The Arabic Language. Edinburgh University Press. 2001. s. 212. ISBN 0-7486-1436-2.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ A Linguistic History of Arabic. Oxford University Press. 2006. s. 274. ISBN 0-19-929082-2.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arapça</span> Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dil

Arapça, Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dildir. Batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusuna uzanan geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Tüm lehçeleri ile birlikte 420 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir. Arap Birliği'ne üye 22 ülke ile Çad ve Mali dâhil olmak üzere 24 ülkede resmî dildir. Aynı zamanda kısmî olarak tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Somaliland ile Tanzanya'da (Zanzibar) resmî dil statüsündedir. Arap Birliği'nin ve Birleşmiş Milletler'in kabul edilen altı resmî dilinden biridir. Nijer, Senegal ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal/azınlık dili olarak tanınmıştır. Arapça İran, İsrail, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika Cumhuriyeti anayasalarında özel dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Levant</span> Akdenizin doğu sahillerinde bulunan coğrafi bölge

Levant, Akdeniz'in doğu sahillerinde bulunan geniş bir araziyi tanımlamak için kullanılan, sınırları kesin olmayan, coğrafî, tarihî ve kültürel bir adlandırma. Genel olarak tarih süreci içerisinde Toros Dağları'nın güneyinde,Orta Doğu'da geniş bir alanı belirtmektedir. Batısında Akdeniz, güneyinde Arabistan Çölü ve doğusunda Mezopotamya ile sınırlanmıştır. Levant Kafkasya Dağları'nı, Arap Yarımadası'nın belirli bir parçasını ve -her ne kadar kimi kaynaklarda Kilikya dahil edilse de- Hatay ili haricinde Anadolu'yu içermez. Sina Yarımadası, Levant ile Mısır arasında bir kara köprüsü oluşturduğundan dışarıda tutulabilir. Zamanla Levant insanı ve kültürü Sina ve Nil Nehri arasındaki bölgeye egemen olmuş olsa da, bu bölge coğrafi Levant'ı tam olarak karşılamaz.

<span class="mw-page-title-main">George Grigore</span>

George Grigore,, Rumen yazar, tercüman, araştırmacı, filolog, profesör ve doğu bilimcidir.

Yahudi Fasçası eskiden Fas'ta yaşamış Yahudiler'in konuştuğu bir Arapça şeklidir. Fas'ta bu dili konuşabilenler sadece yaşlılardır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Bağdat Arapçası</span>

Bağdat Yahudi Arapçası Bağdat ve diğer Güney Irak'taki şehirlerde Yahudilerin konuştuğu Arapça lehçesidir. Bu lehçe Musul ve Anah gibi Kuzey Irak'taki Yahudilerin konuştukları Arap lehçelerinden farklıdır. Bağdat ve Kuzey lehçeleri Yahudi Irak Arapçası'nın alt kolu olarak görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Lurca</span> İrani bir dil

Lurca, İran'daki bazı bölgelerde konuşulan ve Farsçayla birlikte güneybatı İrani diller grubuna giren dildir. Encyclopædia Iranica'ya göre Lurca ve Bahtiyarca dilleri, Farsça ile Kürtçe arasında kalmış ayrı bir dildir. Çoğu zaman Lekçe diliyle karıştırılmaktadır ancak Lek dili kuzeybatı İrani diller grubunda olmakla birlikte Lurcanın kuzey lehçesi ile büyük oranda fonolojik benzerlik ve ortak kelime dağarcığı göstermektedir. Lurcanın kuzey, güney ve merkezi olmak üzere üç ana lehçe grubu bulunmaktadır. Buyer Ahmed şivesi, Bahtiyari şivesi bulunur. İran'ın Luristan, Çaharmahal ve Bahtiyari, Kohgiluye ve Buyer-Ahmed, Huzistan, İsfahan, Fars eyaletlerinde ve Irak arazilerinde yaşayan Lur oymaklarının dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Levant Arapçası</span> Levant bölgesinde konuşulan Arapça çeşidi

Levant Arapçası, Levanten Arapça veya Suriye-Lübnan Lehçeler Grubu, Lübnan, Ürdün, Suriye, Filistin, İsrail ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan Levant bölgesinde konuşulan dildir. Levant Arapçası 54 milyonun üzerinde konuşanı ile, Mısır Arapçası ile birlikte Arap dünyasında her yerde anlaşılabilen, en prestijli iki Arapça ana lehçesinden biri kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Necd Arapçası</span>

Necd Arapçası, Suudi Arabistan'ın Necid bölgesinden gelen Arapça lehçesidir. Göçün bir sonucu olarak, Necid dışında; Doğu Bölgesi, Cevf, Necran ve Kuzey Sınır Bölgesi de dahil olmak üzere çoğunlukla Necd Arapçası konuşmaktadır. Suudi Arabistan dışında, aynı zamanda Irak, Ürdün, Suriye Çölü ve aynı zamanda Kuveyt'in en batı kesiminde konuşulan Arapça lehçelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Arapçası</span>

Kıbrıs Arapçası, Kıbrıs Maronit Arapçası veya Sanna Kıbrıs'taki Maronit topluluğu tarafından konuşulan yok olma riski altındaki bir Arapça lehçesidir. Dili konuşan halk eskiden çoğunlukla Kormacit'te bulunuyordu, ancak 1974'te Türklerin Kıbrıs'a düzenlediği harekat sonrasında çoğunluk güneye taşınarak dağıldı, bu da konuşmacı sayısının azalmasına neden oldu.

Arapça, Suriye'nin resmi dilidir ve ülkede en çok konuşulan dildir. Günlük yaşamda, özellikle batıda Levanten ve kuzeydoğuda Mezopotamya olmak üzere birçok modern Arap lehçesi kullanılmaktadır. Arap Dili ve Dilbilin Ansiklopedisine göre, ülkede Arapça'ya ek olarak, konuşmacı sayısına göre şu diller konuşulmaktadır: Kürtçe, Türkçe, Aramice, Çerkesçe, Çeçence, Ermenice ve Yunanca. Bu dillerin hiçbiri resmi statüye sahip değildir.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Arapçası</span>

Tunus Arapçası, Arapçanın Tunus'ta konuşulan bir lehçesidir. Tunus Arapçası çoğunlukla doğu Cezayir Arapçasına ve batı Libya Arapçasına benzemektedir. Yaklaşık 11 milyondan fazla kişi tarafından konuşulmakta olup Tunus'un resmi dili olan Fasih Arapçadan ayırmak için "gündelik dil" olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip Arapçası</span>

Mağrip Arapçası veya Batı Arapçası, Arapçanın Mağrip'te konuşulan bir lehçesidir. Mağrip Arapçası, Fas, Cezayir, Tunus, Libya ve Hasaniye Arapçası lehçelerini içermektedir.

Kıbrıs Cumhuriyeti'nin resmî dilleri Türkçe ve Yunanca. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası doğrultusunda ise Kuzey Kıbrıs'ın tek resmî dili Türkçe olarak belirlenmiştir. Resmî bağlamlarda Yunancayla Türkçenin standart formları kullanılır, lâkin günlük hayatta Kıbrıs Rumları Kıbrıs Rumcasını konuşurken, Kıbrıs Türkleri Kıbrıs Türkçesini konuşur.

<span class="mw-page-title-main">Fas Arapçası</span>

Fas Arapçası veya Derice (الدارجة), Arapçanın Fas'ta konuşulan diyalektik, yerel biçimi veya biçimleridir. Fas Arapçası, diğer Mağrip lehçeleri olan Cezayir Arapçası ve Tunus Arapçası bir dereceye kadar anlaşılabilmektedir. Yaklaşık 31,5 milyondan fazla kişi tarafından konuşulmakta olup ülkenin baskın konuşulan dilidir ve Fas televizyon eğlencesi, sineması ve ticari reklamcılığında güçlü bir varlığa sahiptir. Fas'ın resmi dili olan Fasih Arapça ise dini vaazlar, kitaplar, gazeteler, hükûmet haberleşmeleri, haber yayınları ve siyasi sohbet programları gibi resmi durumlarda değişen derecelerde kullanılır.

Cezayir Arapçası, Arapçanın Cezayir'de konuşulan bir lehçesidir. Cezayir Arapçası, diğer Mağrip lehçeleri olan Fas Arapçası ve Tunus Arapçası bir dereceye kadar anlaşılabilmektedir. Yaklaşık 42 milyondan fazla kişi tarafından konuşulmakta olup ülkenin günlük iletişim ve eğlence dilidir. Cezayir'in resmi dili olan Fasih Arapça ise genellikle resmi kullanım ve eğitim için ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Libya Arapçası</span>

Libya Arapçası, Arapçanın Libya'da konuşulan bir lehçesidir. Libya Arapçası, Bingazi ve Bayda merkezli doğu ve Trablusgarp ve Mısrata merkezli batı olmak üzere iki lehçeye ayrılmaktadır. Libya Arapçasındaki kelime dağarcığının çoğu, genellikle değiştirilmiş bir ünsüzler arası sesli harf yapısına sahip Klasik Arapça kökenlidir. Türkçe, Berberice, İtalyanca, İspanyolca ve İngilizceden de çok sayıda alıntı söze sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Ternate dili</span>

Ternate veya Ternatese Doğu Endonezya'nın bir Kuzey Halmahera dilidir. Ternate Adası'nda ve Halmahera, Hiri, Kayoa ve Bacan Adaları dâhil olmak üzere Kuzey Maluku'daki bazı komşu bölgelerde konuşulmaktadır. Tarihsel olarak, baharat ticaretindeki rolüyle ünlü Ternate Sultanlığı'nın dilidir. Bir Kuzey Halmahera dili, Endonezya'nın Avustronezya dil ailesine ait çoğu dilinden farklıdır.

Arap Kemeri, Suriye Baas hükümetinin Haseke Valiliği'nin kuzeyindeki Kürt bölgelerini Araplaştırma projesidir. Projenin temel amacı bölgenin etnik yapısını Araplar lehine çevirmek ve diğer etnik grupların, özellikle de Kürtlerin aleyhine çevirmekti. Proje Esad Gölü'nün oluşturulması ile yerlerinden edilen Arapların Kürt bölgelerine yerleştirilmesiyle arazilerin ele geçirilmesini içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Çukurova Arapçası</span>

Kilikya Arapçası, Çukurova Arapçası veya Çukurova-Antakya Arapçası, Türkiye'de Doğu Akdeniz'in Hatay'dan Mersin ve Adana'ya kadar uzanan kıyı bölgesi Kilikya'nın jeo-kültürel bölgesinde yaşayan topluluklar tarafından konuşulan bir Levant Arapçası lehçesidir.

Mezopotamya Arapçası veya Irak Arapçası, Irak'ın Mezopotamya havzasının yanı sıra Suriye, güneydoğu Türkiye, İran ve Irak diasporası toplulukları tarafından konuşulan bir Arapça çeşididir. Bu bölgede genellikle bir konuşma dili olarak kullanılan dil eğitim öğretimde kullanılmamaktadır.