İçeriğe atla

Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
MakedoncaПретседател на Република Северна Македонија
ArnavutçaPresidenti i Republikës së Maqedonisë së Veriut
Cumhurbaşkanlığı arması
Görevdeki
Gordana Siljanovska-Davkova

12 Mayıs 2024 tarihinden beri
TürDevlet başkanı
Resmî ikametVilla Vodno[1]
AtayanHalk oyu
Görev süresi5 yıl, en fazla iki dönem
OluşumKuzey Makedonya Anayasası
16 Nisan 1991
İlk sahibiKiro Gligorov
MaaşYıllık 17.250 $[2]
Websitesipretsedatel.mk

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı (MakedoncaПретседател на Република Северна Македонија, ArnavutçaPresidenti i Republikës së Maqedonisë së Veriut), Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin devlet başkanıdır.

Cumhurbaşkanı makamı, 8 Eylül 1991'deki bağımsızlık ilanından birkaç ay önce kuruldu. İlk cumhurbaşkanı Kiro Gligorov'dur. 1999 yılında görevi bıraktığı zaman en yaşlı devlet başkanıydı. Cumhurbaşkanı, silahlı kuvvetlerin en yüksek komutanı ve dış işleri yürüten ilk organdır.

Cumhurbaşkanlığı hak ve yükümlülükleri anayasa ve yasalarla belirlenir. Cumhurbaşkanı; Kuzey Makedonya vatandaşı olmalı, 40 yaşın üzerinde olmalı ve seçimden önceki on beş yılın en az on yılında Kuzey Makedonya'da yaşamış olmalıdır.[3]

Seçim sistemi

Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı, modifiye edilmiş iki turlu bir sistem kullanılarak seçilir. Bir aday, ancak kayıtlı tüm seçmenlerden oyların %50'sinden fazlasını aldığı takdirde ilk turda seçilebilir.[4] İkinci turda, sonucun geçerli sayılabilmesi için seçmen katılımının en az %40 olması gerekir.[5]

Anayasa, cumhurbaşkanının 40 yaşından büyük olmasını ve seçim gününden önceki son on beş yılın onunu ülkede yaşamış olmasını zorunlu kılar.

2009'dan önce anayasa ikinci turda %50 katılım gerektiriyordu. 9 Ocak 2009'da mevcut 86 milletvekilinin tamamı tarafından oylanan XXXI değişikliği, hükûmetin seçimlere katılımın giderek azalması eğiliminin cumhurbaşkanlığı seçimlerini sıklıkla geçersiz kılacağından korktuğu için mevcut %40'a indirdi.[6] Bunu takip eden 2009 Makedonya cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, ikinci turdaki katılım %42.6 olarak sonuçlandı.[7]

Tarih

Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti döneminde, 1991'de kaldırılan bir toplu cumhurbaşkanlığı vardı. İlk başkanı, modern devletin kurulduğu ASNOM'un ilk genel kurulunda seçilen Metodiya Andonov-Çento; son başkanı ise Vladimir Mitkov'du.[8]

1990'da sosyalist sistemden parlamenter demokrasiye geçişin ardından Sosyalist Makedonya Cumhuriyeti, bağımsızlıktan birkaç ay önce 1991'de tek cumhurbaşkanlığı ile kolektif liderliği değiştirdi. Kiro Gligorov 27 Ocak 1991'de Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı oldu.[9] 16 Nisan 1991'de parlamento ülkenin resmi adından "Sosyalist" ifadesini kaldıran bir anayasa değişikliğini kabul etti ve aynı yılın 7 Haziran'ında, Makedonya Cumhuriyeti yeni adıyla resmen kuruldu.[10] Bu nedenle Gligorov, Makedonya Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanı olarak görevini sürdürdü.

Yugoslavya'nın dağılma sürecinin başlamasından sonra, 8 Eylül 1991'de yapılan referandumla Makedonya Cumhuriyeti tam bağımsızlığını ilan etti. Kiro Gligorov 1995'te bir suikast girişiminden sonra aciz kaldı. Stojan Andov, Gligorov'un görevden alınması sırasında 44 gün cumhurbaşkanlığı yaptı. Bağımsız devlet başkanlığındaki ikinci dönemini tamamlayan Gligorov'un yerine 1999'da Boris Traykovski geçti. Traykovski'nin 2004'teki ölümünün ardından yerine Branko Srvenkovski geçti. Corge İvanov, 2009 cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı ve 12 Mayıs 2009'da göreve başladı. 2014'te yeniden seçildi. Stevo Pendarovski 12 Mayıs 2019 tarihinde göreve geldi. Gordana Siljanovska - Davkova 12 Mayıs 2024'da göreve başladı.

Kuzey Makedonya cumhurbaşkanları listesi

Partiler

      KPM/SKM      Bağımsız

Statü
  Geçici Başkan
İsim
(Doğum-Ölüm)
Resim Görev Süresi Siyasi Parti
Başlangıç Bitiş
Makedonya Halkın Kurtuluşu Anti-Faşist Meclisi için Başlangıç Komitesi Başkanı
1943-1944
1 Metodiya Andonov-Çento
(1902-1957)
1 Ekim 19432 Ağustos 1944Makedonya Komünist Partisi
Halkın Kurtuluşu Anti-Faşist Meclisi Başkanı (ASNOM)
1944-1945
Metodiya Andonov-Çento
(1902-1957)
2 Ağustos 19441 Ocak 1945Makedonya Komünist Partisi
Halk Meclisi Prezidyumu Başkanları
1945-1953
Metodiya Andonov-Çento
(1902-1957)
1 Ocak 194515 Mart 1946Makedonya Komünist Partisi
Dimitar Nestorov
(1890-1968)
16 Mart 194630 Aralık 1946
2 Blagoya Fotev
(1900-1993)
19474 Ocak 1951
Vidoe Smilevski
(1915-1979)
4 Ocak 19511953Makedonya Komünist Partisi
1952'de adı değişti
Makedonya Komünistler Ligi
Halk Meclisi Başkanları
1953-1974
3 Dimçe Stoyanov
(1910-1991)
195319 Aralık 1953Makedonya Komünistler Ligi
4 Lazar Kolişevski
(1914-2000)
19 Aralık 195326 Haziran 1962
5 Lupço Arsov
(1910-1986)
26 Haziran 196224 Haziran 1963
6 Vidoe Smilevski
(1915-1979)
25 Haziran 196312 Mayıs 1967
7 Mito Hacıvasilev
(1921-1968)
12 Mayıs 19671 Ağustos 1968
8 Nikola Minçev
(1915-1997)
23 Aralık 19686 Mayıs 1974
Başkanlık Konseyi Başkanları
1974-1991
9 Vidoe Smilevski
(1915-1979)
6 Mayıs 197431 Ekim 1979Makedonya Komünistler Ligi
10 Lupço Arsov
(1910-1986)
31 Ekim 197929 Nisan 1982
11 Angel Semerski
(1923-2005)
29 Nisan 198229 Nisan 1983
12 Blagoya Taleski
(1924-2001)
29 Nisan 198329 Nisan 1984
13 Tome Bukleski
(1921-2018)
29 Nisan 198426 Nisan 1985
14 Vanço Apostolski
(1925-2008)
26 Nisan 198526 Nisan 1986
Mateja Matevski
(1929-2018)
28 Nisan 1986 30 Nisan 1986
15 Dragolyub Stavrev
(1932-2003)
30 Nisan 1986Mayıs 1988
16 Yezdimir Bogdanski
(1930-2007)
Mayıs 198828 Nisan 1990
17 Vladimir Mitkov
(1931–)
28 Nisan 199027 Ocak 1991
18 Kiro Gligorov
(1917-2012)
27 Ocak 199118 Eylül 1991Bağımsız

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti (1991–günümüz)

Partiler

      Bağımsız      LPM      DA      VMRO-DPMNE      SDSM

Statü
  Geçici Cumhurbaşkanı
İsim
(Doğum-Ölüm)
Resim Seçim Görev Süresi Siyasi Parti
Başlangıç Bitiş Görev süresi
Cumhurbaşkanları
1991–günümüz
1 Kiro Gligorov
(1917-2012)
199418 Eylül 19914 Ekim 19954 yıl, 16 günBağımsız
Stoyan Andov
(1935–)
4 Ekim 199517 Kasım 199544 günMakedonya Liberal Partisi
(1) Kiro Gligorov
(1917-2012)
17 Kasım 199519 Kasım 19994 yıl, 2 günBağımsız /
SDSM
Savo Klimovski
(1947–)
19 Kasım 199915 Aralık 199926 günDemokratik Alternatif
2 Boris Traykovski
(1956-2004)
199915 Aralık 199926 Şubat 2004
(Uçak kazasında öldü)
4 yıl, 73 günVMRO-DPMNE
Lupço Yordanovski
(1953-2010)
26 Şubat 200412 Mayıs 200476 günSDSM
3 Branko Srvenkovski
(1962–)
200412 Mayıs 200412 Mayıs 20095 yıl, 0 günSDSM
4 Corge İvanov
(1960–)
2009
2014
12 Mayıs 200912 Mayıs 2019 10 yıl, 0 günVMRO-DPMNE
5 Stevo Pendarovski
(1963–)
201912 Mayıs 201912 Mayıs 20245 yıl, 0 günSDSM
6 Gordana Siljanovska-Davkova
(1953–)
202412 Mayıs 2024Görevde157 günVMRO-DPMNE

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "www.dnevnik.com.mk". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2016. 
  2. ^ "Infographic: What are the Monthly Salaries of Presidents in the Region". Sarajevo Times. 25 Şubat 2018. 25 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Makedonya Cumhuriyeti Anayasası 19 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Madde 80.
  4. ^ Polls Open in Macedonia Presidential Elections 15 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Balkan Insight, 13 April 2014
  5. ^ DEĞİŞİKLİK XXXI 19 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kuzey Makedonya Anayasası
  6. ^ "Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Anayasası". www.sobranie.mk. 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Anna Fruhstorfer; Michael Hein (12 Ekim 2016). Constitutional Politics in Central and Eastern Europe: From Post-Socialist Transition to the Reform of Political Systems. Springer. ss. 325-. ISBN 978-3-658-13762-5. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022. 
  8. ^ "Prof. Dr. Vladimir Mitkov - Faculty of Law, University of Skopje". 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Kiro Gligorov, 27 Ocak 1991'de, Sosyalist Makedonya Cumhuriyeti'nin devletin resmi adı olduğu dönemde cumhurbaşkanı seçildi. Devletin adının değişmesinden sonra Makedonya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olarak görevine devam etti. Makedonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Resmi Sitesi 30 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ "On This Day" - Macedonian Information Agency - MIA 25 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., see: 1991 (Makedonca)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Gül</span> 11. Türkiye cumhurbaşkanı (2007–2014)

Abdullah Gül, Türk ekonomist, akademisyen, siyasetçi ve Türkiye'nin 11. cumhurbaşkanı. Cumhurbaşkanlığı görevini 2007 - 2014 yılları arasında sürdürmüştür. Bu görevinden önce 4 aylığına 2002 - 2003 yılları arasında Türkiye Başbakanı olarak görev almıştır. 2003 - 2007 yılları arasında Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı olarak görev almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye cumhurbaşkanı</span> Türkiye Cumhuriyetinin devlet ve hükûmet başkanı

Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti'nin devlet ve hükûmet başkanıdır. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığını, Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın uygulanmasını ve devlet kurumlarının uyum içinde çalışmasını temin eder. Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 104. maddesinde düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Branko Srvenkovski</span> 3. Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı

Branko Srvenkovski, Makedon siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde seçimler</span>

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde seçimler, Anayasa ve kanunlarda belirtilmiş şekli ile yapılmakta olup seçim türleri Cumhurbaşkanlığı seçimi, Cumhuriyet Meclisi'ne milletvekili seçimleri ve yerel yönetim seçimleri olmak üzere üç çeşitli türde yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'nın dağılması</span>

Yugoslavya’nın dağılması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artan etnik çekişmeler, ekonomik bunalım ve Doğu Avrupa'daki değişiklikler nedeniyle 1980'lerin sonlarından 2000'li yıllara kadar yaklaşık 20 yıl süren kanlı bir süreç sonunda yedi ayrı egemen ülkeye bölünmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin devlet yapısı</span>

Kuzey Kıbrıs'ın devlet yapısı, Kuzey Kıbrıs cumhuriyetle yönetilmekte olup yarı başkanlık sistemi bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı aynı zamanda devlet başkanı, başbakan ise hükûmetin başkanıdır. Çok partili sistem uygulanmaktadır. Yürütme yetkisi hükûmetin elindedir. Yasama yetkisi ise hükûmetle beraber Cumhuriyet Meclisi'ne aittir.

<span class="mw-page-title-main">Lionel Jospin</span> 93. Fransa başbakanı

Lionel Jospin Fransız siyasetçi. 1997 yılından 2002 yılına kadar Fransa başbakanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çad devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Çad'ın 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından günümüze kadar görev yapmış devlet başkanlarının listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı</span> Kuzey Kıbrısın devlet başkanı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, 1983 yılında kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin en yüksek siyasi makamıdır. Şu ana kadar 5 farklı cumhurbaşkanı görev yaptı. Ülkenin şu anki cumhurbaşkanı Ersin Tatar'dır. Cumhurbaşkanı Kuzey Lefkoşa'da bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda ikamet etmektedir. 23 Ekim 2020 tarihinden beri Ersin Tatar görevdedir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna devlet başkanı</span> Ukraynanın devlet başkanı

Ukrayna devlet başkanı, Ukrayna'nın en üst siyasi makamıdır. Devlet başkanı, uluslararası ilişkilerde milletini temsil eder, devletin dış politik faaliyeti yönetir, müzakereleri yürüten ve uluslararası anlaşmalar yapar.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya cumhurbaşkanı</span> Finlandiyanın devlet başkanı

Finlandiya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Finlandiya ulusunun devlet başkanıdır. Finlandiya anayasası uyarınca, cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulunun yürütme yetkisi var. Cumhurbaşkanı, altı yıllık bir süre için doğrudan Finlandiya halkı tarafından seçilir. 1991'den beri hiçbir başkan iki ardışık dönemden fazla seçilemez. Cumhurbaşkanı doğma büyüme Finlandiya vatandaşı olmalıdır. Cumhurbaşkanlık 1919 anayasası ile kurulmuştur.

Karadağ Cumhurbaşkanı Karadağ devletinin başkanıdır. Mevcut cumhurbaşkanı, 2023 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda 58.88% oyla seçilen Jakov Milatović'tir. Cumhurbaşkanı'nın resmî konutu eski kraliyet başkenti Çetine'de bulunan Mavi Saray'dır.

<span class="mw-page-title-main">Stevo Pendarovski</span> 5. Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı

Stevo Pendarovski, Makedon akademisyen ve siyasetçi. 12 Mayıs 2019 - 12 Mayıs 2024 tarihleri arasında Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Makedonya'da seçimler</span>

1989'da o zamanki Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti'nde siyasi çoğulculuğun ortaya çıkmasından sonra, siyasi partilerin kurulmasına izin verildi ve 1990'da ilk özgür ve çok partili seçimler yapıldı. Kuzey Makedonya'da, Kuzey Makedonya Meclisi üyeleri, cumhurbaşkanı seçimleri ve meclis üyeleri ve belediye başkanları için yerel seçimler yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya cumhurbaşkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, Polonya cumhurbaşkanlarının ve 1918'den beri Polonya devletinin başkanlığını yürüten diğer kişilerin kronolojik listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Anayasası</span> Suriye Arap Cumhuriyetinin anayasası

Suriye Arap Cumhuriyeti Anayasası, 26 Şubat 2012'de kabul edildi ve 13 Mart 1973'te yürürlüğe girmiş olan anayasanın yerini aldı. Mevcut anayasa, Suriye Arap Cumhuriyeti devletinin temel işlevini özetlemektedir. Suriye'nin karakterini Arap, demokratik ve cumhuriyetçi olarak belirler. Ayrıca, Pan-Arabizm ideolojisine uygun olarak, ülkeyi Arap dünyasının bir bölgesi ve halkını Arap ulusunun ayrılmaz bir parçası olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri</span>

Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri, Çin ile Kuzey Makedonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Mevcut durumda Kuzey Makedonya, Tek Çin politikası uyarınca Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC) tanımakta ve bununla resmî ilişkilerde bulunmaktadır; lâkin 1999 ile 2001 yılları arasında Kuzey Makedonya'nın ÇHC ile ilişkileri askıya alındı ve Kuzey Makedonya ÇHC'nin yerine Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) ilişkiler sürdürdü. Bu iki yıllık dönem boyunca Kuzey Makedonya, Vatikan'ın yanı sıra Çin Cumhuriyeti'ni tanıyan tek iki Avrupa ülkesinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">1973 Suriye Anayasası</span> Suriyenin eski anayasası

1973 Suriye Arap Cumhuriyeti Anayasası 13 Mart 1973'te kabul edildi ve 27 Şubat 2012'ye kadar yürürlükte kaldı. Anayasa, Suriye'nin karakterini Arap, demokratik ve cumhuriyetçi olarak tanımlar. Ayrıca, pan-Arap ideolojisine uygun olarak, ülkeyi daha geniş Arap dünyasının bir bölgesi ve halkını Arap ulusunun ayrılmaz bir parçası olarak konumlandırır. Anayasa, Arap Sosyalist Baas Partisinin gücünü sağlamlaştırdı. Anayasanın 8. maddesi partiyi "toplumda ve devlette önde gelen parti" olarak tanımlar, oysa Suriye - çoğu kez inanıldığı gibi - resmi anlamda tek partili bir sistem değildi.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir cumhurbaşkanı</span> Cezayirin devlet başkanı

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Cezayir'in devlet başkanıdır ve aynı zamanda Cezayir Halk Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan cumhurbaşkanı</span> Hırvatistanın devlet başkanı

Hırvatistan cumhurbaşkanı veya resmî adıyla Hırvatistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Hırvatistan'ın devlet başkanıdır. Cumhurbaşkanı, Hırvatistan'daki en yüksek makamın sahibi olmasına karşın Hırvatistan'ın başbakanlık makamı ülkenin anayasal çerçevesi ve günlük siyaseti içinde en güçlü kişi olduğu bir parlamenter sisteme sahip olması nedeniyle, cumhurbaşkanı yürütme organının başı değildir.