Banka, faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlara denir. En yaygın üçüncül sektörlerden biridir. Banka sözcüğü İtalyanca banca sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Para bozma gişesi, para bozma yeri anlamına gelir. Kredilendirme faaliyetleri doğrudan banka tarafından veya sermaye piyasaları aracılığıyla dolaylı olarak da yapılabilir. Bankalar genellikle uluslararası bir dizi sermaye standardı olan Basel Anlaşmalarına dayanan asgari sermaye gereksinimine tabidir. Bankalar bir ülkenin finansal sistem ve ekonomisinde önemli bir rol oynadıklarından, yargı alanlarının çoğu bankalar üzerinde yüksek derecede düzenleme uygulamaktadır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), banknot ihraç eden, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nin para ve kredi politikasını yürüten, veznedarlık görevini üstlenmiş ve devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan yasal olarak bağımsız bir ekonomik kurumdur. Kâğıt para (banknot) basma tekelini elinde bulundurur ve bu yetkiye istinaden bağımsız olarak para politikasını belirler. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce basılan madeni paraların tedavülü de Merkez Bankasınca sağlanmaktadır.
Türkiye İş Bankası A.Ş., kısaca İş Bankası, Türkiye'de bireysel ve ticari bankacılık hizmeti sunan en büyük özel bankadır. 1924'te Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle kurulan İş Bankası, cumhuriyet döneminin ilk ulusal bankasıdır. 2023'te 2.5 trilyon Türk lirası aktif büyüklüğe ulaşan banka, The Banker dergisinin açıkladığı sıralamaya göre ana sermaye bazında dünyanın en büyük 181. bankasıdır. Aralık 2021 itibarıyla 21'i yurt dışında olmak üzere 1.195 şube, 6.476 bankamatik ve 22 bini aşkın personeli bulunan İş Bankası'nın ayrıca Almanya'da İşbank AG, Gürcistan'da İşbank Georgia A.Ş. ve Rusya'da İşbank A.Ş. adıyla üç iştiraki vardır.
T.C. Ziraat Bankası A.Ş., Türkiye'deki faaliyet gösteren altı kamu bankasından biri. 1863 yılında Osmanlı Devleti döneminde Midhat Paşa tarafından kurulan Memleket Sandıkları'nın devamı niteliğindedir.
Akbank, Ocak 1948'de Adana'da Hacı Ömer Sabancı'nın da aralarında bulunduğu bir grup iş insanı tarafından bölgedeki pamuk üreticilerine finansman sağlamak amacıyla kurulmuş özel banka. Yaklaşık 94 milyar dolar seviyesindeki aktif büyüklüğü ile Türkiye'nin en büyük bankalarından biri haline gelmiştir. Akbank 2017 yılında Brand Finance tarafından hazırlanan “Dünyanın En Değerli 500 Banka Markası” araştırmasında üst üste 6. Kez ‘Türkiye’nin En Değerli Banka Markası’ olmuştur. Akbank bu marka değeri ile dünya genelinde 500 bankanın bulunduğu listede 94. sırada yer almıştır. Akbank ayrıca, 2015 yılında Brand Finance'in yaptığı “Dünyanın En Değerli 500 Markası” araştırmasında “Türkiye’nin En Değerli Markası” olmuştur.
DenizBank A.Ş., Türkiye'de faaliyet gösteren Dubai menşeli, özel sermayeli bir mevduat bankasıdır. Mayıs 2018'de Rus Sberbank Denizbank hisselerini Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Emirates NBD'ye satarak devretti. Eylül 2012'den Mayıs 2018'e kadar %99,85 oranında hisse ile Rusya'nın en büyük bankası olan Sberbank'a aitti. Bankanın daha önceki sahipleri Avrupa'nın en büyük kamu bankalarından biri olan Belçika - Fransız menşeli Dexia grubuydu.
İLBANK A.Ş., bütün işlemlerinde kuruluş kanunu ve özel hükümlerine bağlı, tüzel kişiliğe sahip, Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın ilgili kuruluşu olan bir kamu kurumudur.
Türkiye'de faaliyet gösteren 62 banka bulunmaktadır. Bunlar; 33 mevduat bankası (3 adet devlet mevduat bankası, 30 adet yerli ve yabancı sermayeli özel mevduat bankaları, 1 adet TMSF'ye ait banka, 19 kalkınma ve yatırım bankası ve 9 katılım bankası şeklindedir.
Kuveyt Türk, 16.12.1983 gün ve 831/7506 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın tespit ettiği esaslara uygun olarak faaliyet göstermek üzere 1989 yılında Özel Finans Kurumu statüsünde kurulmuştur. Özel Finans Kurumları'nın faaliyetleri, 1999 yılında Bankacılık Kanunu kapsamına girinceye kadar geçen süreçte bir yanda Bakanlar Kurulu Kararı, diğer yanda Merkez Bankası ve Hazine Müsteşarlığı'nın tebliğleri ile yürütülmüştür. 1999 yılı Aralık ayından itibaren diğer Özel Finans Kurumları gibi Kuveyt Türk de 4389 sayılı Bankacılık Kanunu'na tâbi hale gelmiştir. Mayıs 2006'da ünvanı, Kuveyt Türk Katılım Bankası AŞ olarak değişmiştir.
Azerbaycan Cumhuriyeti Merkezî Bankası, Azerbaycan'ın merkez bankasıdır. Bankanın merkezi başkent Bakü'dedir. 11 Şubat 1992 yılında kurulmuştur.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin merkez bankasıdır. Merkezi Lefkoşa'dadır. 16 Mayıs 1983 tarihinde yasası kabul edilen KKTC Merkez Bankası, 6 Haziran 1984 tarihinde 43 çalışanı ile faaliyetine başlamıştır.
İbrahim Mustafa Turhan, Türk ekonomist ve akademisyen. Borsa İstanbul eski Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü. 2008-2011 yılları arasında da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkan Yardımcısı olarak görev yapmış olan İbrahim Turhan'a Üniversitelerarası Kurul tarafından 28 Ocak 2014 tarihi itibarıyla Dr. İbrahim Turhan'a makro iktisat alanında doçentlik unvanı verildi.
Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) Türkiye'de Bankacılık Kanunu gereğince katılım bankalarını bünyesinde barındırmak amacıyla 04 Ekim 2001 tarihinde Özel Finans Kurumları adına kurulmuştur. 01 Kasım 2005 tarihinde kurumun adı Türkiye Katılım Bankaları Birliği olarak değiştirilmiştir. TKBB, tüzel kişiliği bulunan ve kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşudur. Birliğin Yönetim Kurulu Başkanı Onur Gök'tür.
TurkishBank Grubu, Türkiye'deki faaliyetlerine 1982 yılında Kıbrıs'ta kurulu olan Türk Bankası Ltd.'nin İstanbul şubesini açarak başlamıştır. 1988 yılında ikinci şubesini İzmir'de açan Türk Bankası Ltd. bir sonraki yıl Mersin Şubesi ile Türkiye'deki hizmet ağını genişletmiştir. TurkishBank Grubu'nun Türkiye operasyonları, 27 Aralık 1991'de yabancı banka statüsünden çıkarak TurkishBank A.Ş. olarak ayrı bir tüzel kişilik kazanmıştır. TurkishBank A.Ş.'nin ödenmiş sermayesi 175 milyon TL olup, Kurumsal ve Ticari Bankacılık alanında uzmanlaşmıştır.
Kıbrıs İktisat Bankası Ltd., 1990 yılında bireysel ve ticari bankacılık alanlarında faaliyet göstermek üzere kurulmuş olup, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren özel sermayeli yerel bankalar arasında lider konumundadır. Kıbrıs Türkü müteşebbisler tarafından kurulan Kıbrıs İktisat Bankası Ltd. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde ithalatçı firmalar başta olmak üzere inşaat/taahhüt firmaları, imalatçı firmalar ve küçük/orta boyutlu işletmeler (kobiler) ile ticari ve kurumsal müşterilerle çalışmaktadır. Banka bireysel bankacılık konularında da çalışmayı ve derinleşmeyi kuruluşundan bu yana ön planda tutmuş ve 2000'li yılların başından itibaren teknolojik altyapı için çok ciddi yatırımlar yapmaya başlamıştır. Bankanın Yönetim Kurulu Başkanı Mete Özmerter'dir.
Kıbrıs Vakıflar Bankası, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren tam sermayeli kamu bankası.
Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası, kısaca KoopBank, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren kooperatif bankası.
Near East Bank ya da Türkçesi ile Yakın Doğu Bank, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Yakın Doğu Grubu bünyesinde faaliyet gösteren tam sermayeli özel banka. Türkiye Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'ndan Türkiye'de Temsilcilik açma izni alan ilk KKTC Bankası olan Near East Bank'ın Türkiye Temsilciliği Şubat 2013'te İstanbul'da açılmıştır.
Türk Bankası, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren İbrahim Hakan Börteçene'nin yönetim kurulu başkanlığını yaptığı tam sermayeli özel banka. KKTC'nin ilk özel bankası.
KKTC Kalkınma Bankası, Cumhuriyet Meclisi'nin 3 Temmuz 1992 Tarihli birleşiminde kabul olunan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kalkınma Bankası Yasası gereğince, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde reel sektörün finans ihtiyacını karşılamak amacıyla 1993 yılında kurulan banka.
