Kuzey Kore'nin yasadışı faaliyetleri
 |
| Şu bir parçasıdır: Kuzey Kore devlet yapısı |
Kuzey Kore'nin iddia edilen yasa dışı faaliyetleri arasında uyuşturucu ticareti, sahte tüketici ürünleri üretimi ve satışı, insan kaçakçılığı, silah kaçakçılığı, yaban hayatı kaçakçılığı, kalpazanlık (özellikle Çin yuanı ve ABD doları), terörizm ve diğer iddialar yer almaktadır.[1][2][3] I İddialar, bu faaliyetlerin çoğunun Kuzey Kore hükûmeti ve yönetici Kore İşçi Partisi tarafından yönlendirildiği ve kontrol edildiği yönündedir. Elde edilen gelir, ülkenin nükleer ve geleneksel silah üretimini geliştirmeye, siyasi elitin yaşamlarını finanse etmeye ve Kuzey Kore ekonomisini desteklemeye yöneliktir.[4]
Genel bakış
Suç örgütlerinin aksine, bu yasa dışı girişimlerin kapsamlı doğası ve en üst düzeydeki hükûmet tarafından yönlendirildiği ve onaylandığı iddiası,[4] Paul Rexton Kan ve Bruce Bechtol tarafından Kuzey Kore devletinin doğasını "suç suverenliği" şeklinde tanımlamaya yönlendirmiştir.[4]
Bununla birlikte, devletin her bir suç girişimine ne kadar dahil olduğu konusunda hala şüpheler var. Birçok yorumcu, Kuzey Kore devletinin kalpazanlık, insan kaçakçılığı, silah ticareti vb. konularda etkili olduğunu kabul etse de, 1990'larda Kamu Dağıtım Sistemi'nin çökmesinden sonra ortaya çıkan yarı özel ve özel siyah piyasalar nedeniyle uyuşturucu ticaretine ne kadar dahil olduğu net değildir ve bazı üst düzey yetkililerin sadece kendi çıkarları için yasa dışı ticaret yaptıkları düşünülmektedir.[5]
Eleştirisel değerlendirme
Britanyalı akademisyen Hazel Smith, iddiaların çoğunlukla birkaç Amerikalı yetkili ve Kuzey Koreli kaçakçının öne sürdüğü durumlara dayandığını savundu. Smith, çok az sayıda suç mahkûmiyeti olduğuna dikkat çekmiş ve Kuzey Kore hükûmetinin tüm eylemleri kontrol ettiği varsayımını sorgulamıştır.[6]
Kuzey Koreli bir uzman olan Andrei Lankov'a göre, ülkenin yasa dışı faaliyetleri hiçbir zaman "çok fazla para kazanma" yoluyla sonuçlanmamıştır. Bunun yerine, bu faaliyetler ülkeyi marjinal kazanç karşılığında dünya çapında küçük düşürmüştür. Lankov, kaçakçılığın rejim için para kazanmak için yapılmadığı, ancak finansmanı kesilen diplomatlar için bir hayatta kalma aracı olduğunu iddia ediyor.[7]
Room 39
Kuzey Kore liderinin yabancı para slush fonunu sürdürme yollarını arayan en önemli devlet kuruluşu Room 39 (Oda 39)'dur.[8] Room 39, sahtecilik ve uyuşturucu üretimi gibi çok sayıda hükûmetin yasa dışı eylemlerini inceler. Askeri birimin kendi yasa dışı faaliyetleri de var. 2010 yılında bu departmanın 100 ticaret şirketi ve banka, 17 yurtdışı şubesi olduğu bildirildi.[9] 2009 yılına gelindiğinde, ofisin varlıkları 5 milyar doların üzerindeydi ve bunun büyük bir kısmı Hong Kong, Makao ve Avrupa bankalarına dağılmıştı.[10]
Ağustos 2014'te, Room 39'un kontrolünde olduğu şüphelenilen Kuzey Kore'nin Daesong Bankası'nın üst düzey temsilcisi olan Yun Tae-hyong'un,[11] 5 milyon dolarla Rusya'ya kaçtığı bildirildi.[12]
2015 yılında Avrupa Birliği, Kore Ulusal Sigorta Şirketi (KNIC) üzerine yaptırımlar uygulamış ve KNIC'nin Room 39 ile bağlantılı olduğunu belirtmiştir.[13] KNIC'in Almanya ve Birleşik Krallık ülkeleri üzerinde 2014 yılında 787 milyon sterlinlik bir varlığa sahip olduğu ve sigorta şirketlerini dolandırdığı ortaya çıktı.[14][15]
Japonya'daki Zanichi Korelileri
Japonya hükümeti, Kore Sakinleri Genel Birliği'nin yasa dışı ticaret ve casusluk yaptığını ve elde ettikleri parayı Kuzey Kore'ye gönderdiğini iddia etti.[16][17][18]
Uyuşturucu ticareti iddiaları
Kuzey Kore'nin yasa dışı uyuşturucu ticaretine ilişkin iddialar yasal olması gereken ilaçların sahtelerinin üretimi, satışı ve kaçakçılığı da dahil olmak üzere 1970'lere kadar uzanıyor.[19] Üretim, özellikle Kim İl-sung tarafından onaylanan Hamgyong ve Ryanggang illerinde dağlık bölgelerde Yonsah köyünde başlamıştır.[5]
Kuzey Kore hükûmeti, meşruiyeti için, Kore İşçi Partisi'nin Dış İlişkiler Departmanı tarafından yönetilen Ryugyong Şirketi gibi ön şirketler kullanarak gizli faaliyetler yürütmektedir.[20] Şirket ülkede sadece afyon yetiştirmek için büyük arazilere sahiptir ve her yıl Kim Jong İl'e on binlerce dolar döviz gönderdiği iddia edilmiştir. Ryugyong Şirketi için, çoğu şirketten farklı olarak ithalat veya ihracat kotaları uygulamaz.[20]
Kaçakçı Yoon Yong-sol, kıtlık döneminde "kıtlık sırasında gelincik yerine buğday yetiştirmemiz gerektiğini söyledik, ancak merkezi hükümetin talimatı, eğer gelincik yetiştirirsek ürünü 10 kat daha fazla paraya satarak buğday alabileceğimiz yönündeydi." Uyuşturucu satarak döviz kazanabilirsiniz."[5]
1990'ların sonlarında, ülkede metamfetamin kullanımıyla ilgili raporlar ortaya çıktı.[21] Foreign Policy yazarı Isaac Stone Fish'e göre, Kuzey Kore'deki kimyagerler ve bilim adamları metamfetamin üretmektedir.[21] Metamfetamin, Kuzey Kore'de yaygın bir "ilaç" olarak tüketildiği için yaygındır. 2000'lerin ortalarında uyuşturucu üretimi ve satışları azaldı ve metamfetamin yaygınlaştı.[21] Ülkeye para getirmek için uluslararası metamfetamin ticareti başladı ve öncelikle Çin'de üretilmeye başlandı. Yine de Isaac Stone Fish, raporu hakkında, "Ben Kuzey Kore'de gerçekte neler olduğunu hiçbir şekilde bilmiyorum" dedi.[22]
2004 yılında Çin, Kuzey Kore'den en önemli aktarma noktası olan Jilin Eyaleti'ndeki uyuşturucu sorununu resmi olarak kabul etti.[23] Kuzey Kore tarafından üretilen, depolanan, finanse edilen ve satılan metamfetamin, Filipinler, Amerika Birleşik Devletleri, Hong Kong, Tayland ve Batı Afrika gibi birçok ülkeye ulaşmaktadır.[19] 2010 yılında, Kuzey Kore'nin Amerika Birleşik Devletleri'ne 40 pound metamfetamin kaçırmak ve bunu kilogram başına 30.000 dolar karşılığında satmak amacıyla dahil olduğu bir komploya karışan beş yabancı uyruklu kişi tutuklandı.[21]
2001 yılında iddia edilene göre yasa dışı uyuşturuculardan elde edilen gelir 500 milyon ile 1 milyar dolar arasındaydı.[24] 2013 yılında yazılan Washington Post makalesinde, metamfetamin satışlarından elde edilen yıllık gelirin 100 ila 200 milyon dolar arasında olduğu tahmin ediliyor.[25]
1977 ile 2003 yılları arasında, Kuzey Kore'den yirmiden fazla diplomat, ajan ve ticaret yetkilisi onlarca ülkede uyuşturucu kaçakçılığıyla bağlantılı olarak tutuklandı veya gözaltına alındı.[1] 2004 yılında, Kuzey Kore'den bir büyükelçilik çalışanının Mısır'da 150,000 klonazepam tabletini kaçırmaya çalıştığı ortaya çıktı. Aynı yıl, Bulgaristan'dan bir büyükelçilik çalışanının Türkiye'de 500,000 tablet Fenetillin ile yakalandığı ortaya çıktı. (7 milyon dolar değerinde) Kuzey Kore hükûmeti, böyle davranışların devletin emri olmadığını, sadece bireylerin yaptığını kabul söyledi.[5]
Kuzey Kore İnsan Hakları Komitesi'ne göre, diplomatlar aracılığıyla uyuşturucu kaçakçılığı 2001'den bu yana sona ermiş ve odak daha sonra diğer suç örgütleri tarafından kaçırılmak üzere uyuşturucu üretimine kaymıştır.[5]
2003 yılında Kuzey Kore'den bir kargo gemisi olan Pong Su, Avustralya'ya eroin taşırken yakalandı.[26] Geminin Avustralya'ya yaklaşık 125 kilogram (276 lb) eroin kaçakçılığı yaptığı ve yaklaşık 160 milyon Avustralya doları değerinde olduğu şüphesi vardı. Karaya çıkan dört kişi suçlu bulundu, ancak gemide bulunan dört subay tüm suçlamalardan beraat etti.[27]
Sahtecilik
Kalpazanlık
Para sahteciliğinin 1970'lerde Kim Jong Il'in yönlendirmesiyle başladığı iddia edilse de, o dönemde üretilen banknotlar kaliteli değildi.[2] Kuzey Kore hükûmeti, o zamandan bu yana ve Room 39'un yetki alanı içinde karmaşık teknikleri kullanarak 50 ve 100 Amerikan doları banknotları üzerinde sahtecilik yapmıştır. 1994 yılında Hong Kong ve Makao'da beş Kuzey Kore diplomatı ve ticaret misyonu üyesi, yaklaşık 430,000 dolarlık sahte "superdollar" (ayrıca "supernote" olarak da bilinir) taşırken yakalandılar.[28] Sahteciliğin iki ana nedeni vardır: Birincisi, Amerika Birleşik Devletleri ile ekonomik bir savaş yürütmek ve ikincisi, Kuzey Kore'nin kendi ekonomik sorunlarını hafifletmeye yardımcı olmaktır.[28] American University'den Dr. Balbina Hwang, Kuzey Kore'nin 2001 yılında 100 milyon dolarlık sahte para dolaşıma soktuğunu belirtti. Bu gelirler yıllık tahmini 15 ila 25 milyon dolar arasındadır. Amerika Birleşik Devletleri, 2013 yılında 100 dolarlık banknotunu yeniden tasarladı. Bu tasarım, sahteciliği önlemek ve Kuzey Kore'den gelen "supernote"ların tekrarlanmasını önlemek içindi.[29]
Kuzey Kore, kalpazanlığı suç sayma konusunda ülkelerin anlaştığı temel anlaşma olan "Para Sahteciliğinin Bastırılması Uluslararası Anlaşması"na katılmamaktadır.[30]
Analist Andrei Lankov, süperdolar sahteciliği için sunulan kanıtların sadece dolaylı olduğunu belirtti.[7] Kore Politika Enstitüsü'nden Gregory Elich ise bu iddiaların gerçek dışı olduğunu iddia etti. Elich'e göre Kuzey Kore'nin 1970'lerden kalma intaglio baskı makinesi süpernotları basmaya yetmez ve kağıt ve mürekkep üretmek çok zor olacaktır. Ek olarak, söz konusu süpernotların çok küçük olduğunu belirtmektedir.[31]
Sahte ilaçlar
Kuzey Kore'nin sahte Viagra üretimine karıştığı iddia edilmektedir. Bazı iddialar, 2004 yılında Güney Kore'nin Seul şehrinde 4,000 sahte Viagra hapıyla yakalanan bir adamın tutuklanması ve 2005 yılında Japonya'dan gelen bir raporda Kuzey Kore'nin Chongjin'deki fabrikalarında sahte Viagra hapları ürettiği ve bunları Hong Kong, Çin, Güneydoğu Asya ve Orta Doğu ülkelerine sattığı üzerinedir.[5]
Sahte sigaralar
Ülke sahte sigaralardan para kazanmıştır. Ticaretin 1990'larda başladığı ve 2002'de Çin hükûmetinin çok sayıda sahte işletmeyi kapatmasının ardından önemli ölçüde arttığı düşünülüyor.[5] Sahte sigara üreten fabrikalar Kuzey Kore ordusu tarafından işletilmektedir. Sigara üretimi için önemli fabrikaların Rason'da olduğu söylense de, kaçakçılar Pyongyang'da da bir fabrikanın varlığından bahsetmişlerdir.[5]
1995'te Tayvan, sahte sigara ambalajı içeren 20 konteyneri ele geçirdi. Popüler Japon ve Britanya markalarından 2 milyon kutu tespit edildi.[5] 2004 yılında, Vietnam, Tayvan, Filipinler ve Singapur'da polis sahte sigara kutularını ele geçirdi.[5] 2006 yılındaki resmi kongre ifadesinde, Kuzey Kore'den Marlboro marka sigaraların Amerika Birleşik Devletleri'nde 1,300 olayda bulunduğu belirtildi. Sahte sigaraların yıllık geliri 80-160 milyon dolar arasında değişmektedir.[5]
İnsan kaçakçılığı
ABD Dışişleri Bakanlığı, 2007'den bu yana Kuzey Kore'yi insan ticareti yasalarına uymayan "3. Seviye" bir ülke olarak sınıflandırmış ve bu derecelendirmeyi sürdürmüştür.[32][33] Erkek, kadın ve çocukların cinsel ticareti ve zorla çalışması ülkenin kaynaklarıdır. Zorla çalışma hem iç hem de dış mekanlarda kullanılmaktadır. Polonya, Malta,[34] Rusya, Çin, Moğolistan ve Orta Asya, Avrupa, Afrika ve Ortadoğu'daki diğer ülkeler, Kuzey Kore tarafından vatandaşlarının zorla kaçırıldığı ülkeler arasında yer almaktadır.[32]
Kuzey Kore hükûmeti bu kişileri "sözleşmeli işçiler" olarak nitelendirse de, bazı raporlar, bu işçilerin zorla çalıştırıldığını, hareket ve iletişimlerinin sıkı bir gözetim altında olduğunu ve işçilerin seçim yapma haklarının olmadığını iddia ediyor.[32]
Rusya'da inşaat, tarım ve ormancılık sektörlerinde çalışan binlerce Kuzey Koreli olduğu tahmin ediliyor. Bu çalışanlar yılda sadece iki gün izin alabilirler ve bunu karşılayamazlarsa cezalandırılırlar.[32]
Kuzey Kore 2000 yılında imzalanan İnsan Ticaretinin, Başta Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesi, Durdurulması ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokole taraf değildir.[35]
Silah ticareti
1980'lerde Kuzey Kore, yasal olarak Üçüncü Dünya ülkelerine nispeten ucuz, teknik olarak karmaşık olmayan ancak güvenilir silahlar ihraç etti.[36] Kuzey Kore, İran-Irak Savaşı sırasında silah ihracatının yaklaşık %90'ını İran'a yaptı. 1981 ile 1989 yılları arasında silah satışlarından yaklaşık 4 milyar dolar kazandı.[36]
Kuzey Kore, nükleer ve füze teknolojisi geliştirme konusunda tanınmış bir geçmişe sahiptir ve 2001'de füze satışları 560 milyon doları buldu. 2006'daki nükleer testinden sonra, Kuzey Kore'nin çeşitli silah, malzeme ve teknoloji ihracatını kısıtlamaya veya önlemeye yönelik uluslararası yaptırımlar uygulandı. Ancak Birleşmiş Milletler tarafından uygulanan yaptırımlardan önce, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkeler bu tür faaliyetleri tek taraflı olarak sınırladılar.[37]
Tüm silahlar, küçük silahlar ve hafif silahlar da dahil olmak üzere, BM yaptırımları ile yasaklanmıştır.[38] Kuzey Kore, yaptırımları aşmak için ön şirketler ve elçilikleri kullanarak karmaşık bir silah ticaret ağı oluşturdu.[39] 2014 BM raporuna göre, Myanmar, Eritre, Tanzanya, Etiyopya, Somali ve İran dahil olmak üzere bazı ülkeler Kuzey Kore'den silah satın aldı.[39]
Olaylar
2009 yılında Kuzey Kore silahları taşıyan üç gemi durduruldu. İsrailli istihbarat yetkilileri, silahların Hizbullah ve Hamas'a gönderildiğine inanıyordu.[38]
Aralık 2009'da Tayland, Pyongyang'dan karadan havaya füzeler de dahil olmak üzere 35 ton konvansiyonel silah taşıyan bir charter jeti durdurdu.[40]
2012 yılında Birleşmiş Milletler, Güney Kore'nin Busan limanında Suriye'ye giden bir Çin yük gemisinde Kuzey Kore yapımı 445 grafit silindirin (balistik füze üretmek için kullanılabilecek) ele geçirildiğini bildirdi.[40]
2013 yılında Panama'da (Küba silahlarını taşıyan) bir Kuzey Kore kargo gemisine el konuldu.
Ağustos 2016'da ABD istihbaratı, Kamboçya bayrağı altında seyreden bir gemiyi takip etti; Kuzey Koreli bir mürettebat, Kuzey Kore'den Mısır'a giderken, 24.000 roket güdümlü el bombası ve diğer 6.000 parçayı taşırken bulundu. Mısırlı özel bir işletme tarafından sipariş edilip ödemesi yapıldı, ancak bunun Mısır Ordusu için olduğuna inanılıyor. Bu siparişin ve diğerlerinin değerinin 23 milyon dolar olduğu tahmin ediliyor.[41][42]
Yabani hayvan ticareti
Son otuz yıl içinde en az on sekiz Kuzey Kore diplomatının fildişi ve gergedan boynuzu kaçakçılığı yaparken yakalandığı bilinmektedir, ancak daha fazla kişinin yakalandığı düşünülmektedir.[43] Kuzey Koreli suçluların Angola, Etiyopya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Güney Afrika ve Mozambik gibi ülkelerden fildişi ve gergedan boynuzu kaçakçılığı yaptıkları bildirildi.[43] Rejim, bu tür yasa dışı faaliyetleri düşük riskli ancak oldukça karlı olarak görüyor.[44]
Yaptırımlardan kaçınma
Birleşmiş Milletler Uzmanlar Paneli'ne göre, Kuzey Kore, özellikle petrol ve kömürle ilgili yaptırımları ihlal etmek için çok çeşitli teknik ve kurumsal yöntemler geliştirdi. Bu teknikler arasında gizli gemiler arasındaki yük transferleri ve sahte belgeler vardı.[45]
Mayıs 2019'da ABD, yaptırımlara aykırı olarak Kuzey Kore'den kömür taşıyan bir yük gemisini ele geçirdiğini açıkladı. Adalet Bakanlığı, 17,061 tonluk Wise Honest adlı geminin Endonezya tarafından Nisan 2018'de alıkonulduğunu, ancak şu anda ABD'nin elinde olduğunu belirtti. Bu gemi, ülkenin en büyük yük gemilerinden birisidir.[46]
Siyasi amaçlı eylemler
Kuzey Kore, uzun süredir devam eden Kore ihtilafıyla ilgili siyasi amaçlı suç eylemleri ve yasadışı para kazanma girişimleri nedeniyle de kınandı.
Terörizm
1988'de Kuzey Kore, gruplara silah sağladığı ve Korean Air Flight 858'in bombalanmasındaki rolü nedeniyle Terörizmi destekleyen devletler listesine girdi.[47] Başkan George W. Bush, 2008'de Kuzey Kore'yi nükleer programlarına erişim sağlama ve nükleer tesislerini devre dışı bırakmaya devam etme yükümlülüklerini yerine getirmesi üzerine ülkeyi listeden çıkarmayı kabul etti,[48] ancak Kuzey Kore ile devam eden düşmanlıklar ve ülkenin nükleer silahlarını terör örgütlerine satabileceği korkusu nedeniyle yeniden listelenmesi gerekiyordu.
2017'de, Kim Jong-nam'ın ölümü, Suriye İç Savaşı'ndaki rolü, İran ile yakın ilişkileri ve özellikle Hamas gibi örgütlerin desteklenmesi nedeniyle Kuzey Kore "terör devleti" olarak yeniden listelendi.[49][50][51]
Uluslararası kaçırmalar
Kuzey Kore, 1977 ile 1983 arasında birkaç Japon vatandaşını kaçırdı.[52] Kuzey Kore, 13 Japon vatandaşı kaçırdığını kabul etti, ancak Japonya 17 kişinin kaçırıldığını bildirdi. Ek olarak, Kuzey Kore tarafından kaçırılan dokuz Avrupa vatandaşı için tanıklıklar mevcuttur.[53]
Kaçırmanın çeşitli amaçları vardır: kaçırılanları tercüman veya öğretmen olarak kullanmak,[54] eş olarak kullanılmak ve diğer gizli operasyonlar için kimlik elde etmek. Kore Savaşı sırasında Kuzey Kore'nin yaklaşık 82,959 Güney Koreli sivili kaçırdığı tahmin ediliyor. Güney Kore, savaştan sonra Kuzey Kore tarafından 489 Güney Koreli'nin daha kaçırıldığını iddia ediyor.[55]
Siber saldırı
Siber güvenlik uzmanlarına göre Kuzey Kore, düşman bilgisayar ağlarını bozmak ve hem para hem de hassas veri çalmak için eğitilmiş bir hacker ordusu kurdu. Kuzey Kore, Güney Kore ve diğer ülkelerde son on yılda sayısız siber ve diğer hack saldırılarından sorumlu tutuldu.[56]
ABD hükûmeti, 2014'teki Sony Pictures siber saldırısının ardından Kuzey Kore hükûmetinin "merkezi bir rol oynadığını" belirtti.[57] Beyaz Saray, olayı "ciddi bir ulusal güvenlik meselesi" olarak tanımladı[58] ve Federal Soruşturma Bürosu resmi olarak Kuzey Kore hükûmetini bir siber saldırı ile ilişkilendirdi.[59][60]
Kuzey Kore, hacking'i önemli bir gelir kaynağı haline getirmiştir.[61] Binlerce hackerın her yıl kabaca yüz milyonlarca dolar kazandığı iddia edilmektedir. Hacking olayları, silah satışları ve ilgili askeri hizmetlerden daha fazla para kazandırmaktadır. Yabancı bankalar, mikro işlemler ve kripto paralar gibi platformlardan önce para çalınıyor ve daha sonra aklanıyor.[62] 8 Ekim 2018'de Bloomberg, bir Kuzey Kore hacker grubunun 2014-2018 yılları arasında küresel bankalara yönelik bir dizi saldırıda en az 1.1 milyar dolar çalmaya çalıştığını söyledi. Saldırılar güvenlik şirketi FireEye tarafından tespit edildi.[63]
BM Kuzey Kore uzman paneli, 2019'da 2 milyar ABD dolarının siber suç operasyonları yoluyla toplandığını belirten bir rapor yayınladı.[64]
Uluslararası tepkiler
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore ve silah programına karşı birçok kez karar verdi. Bunlar arasında UNSC Kararı 825 (Mayıs 1993), UNSC Kararı 1695 (Temmuz 2006), UNSC Kararı 1874 (Haziran 2009), UNSC Kararı 2094 (Mart 2013) ve en son olarak UNSC Kararı 2371 (Ağustos 2017). Uluslararası topluluk UNSC 1874'ü tam anlamıyla uygularsa, Kuzey Kore 1.5 ila 3.7 milyar dolar kaybedecektir.[38]
1950 yılından beri, Amerika Birleşik Devletleri Kuzey Kore'ye ambargo uygulamaktadır. Kuzey Kore'nin çeşitli yasadışı eylemleri ve devam eden saldırganlığına karşı mücadele etmek için ambargo ve ilgili yaptırımlar genişletilmiştir.
Amerika Birleşik Devletleri'nin Vatanseverlik Yasası'nın 311. bölümüne göre, Kuzey Kore'nin 25 milyon dolarlık nakiti 2005 yılında Macau merkezli Banco Delta Asia'da donduruldu. ABD Hazine Dairesi bu parayı Kuzey Kore'nin parasını yasa dışı faaliyetlerde kullandığını belirtti.[38]
2010 yılında ABD Başkanı Barack Obama tarafından imzalanan 13551 sayılı Başkanlık Kararnamesi, Kuzey Kore'nin silah ithalatını ve ihracatını, lüks malların ithalatını ve diğer yasa dışı faaliyetleri, para aklanmasını, mal ve para sahteciliğini, büyük miktarda nakit kaçakçılığını ve uyuşturucu ticaretini yasakladı.[65]
Ayrıca bakınız
Genel:
Kaynakça
- ^ a b Balbina Hwang (25 Ağustos 2003). "DPRK Briefing Book : Curtailing North Korea's Illicit Activities". Heritage Foundation. 5 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2014.
- ^ a b Stephen Mihm (23 Temmuz 2006). "No Ordinary Counterfeit". The New York Times. 5 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014.
- ^ Ryall, Julian (13 Temmuz 2016). "North Korean diplomats linked to lucrative rhino horn trade in Africa". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2018.
- ^ a b c Kan, Paul; Bechton, Bruce; Collins, Robert (2010). Criminal Sovereignty: Understanding North Korea's Illicit International Activities. Strategic Studies Institute. ISBN 9781584874324.:2
- ^ a b c d e f g h i j k Greitens, Sheena (2014). Illicit: North Korea's Evolving Operations to Earn Hard Currency, Committee for Human Rights in North Korea (PDF). ISBN 978-0-9856480-2-2. 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ Smith, Hazel (27 Nisan 2015). "Dangerous, isolated and primed for war? North Korean clichés debunked". The Guardian. 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ a b Lankov, Andrei (2015). The Real North Korea: Life and Politics in the Failed Stalinist Utopia. Oxford: Oxford University Press. s. 23. ISBN 978-0-19-939003-8.
- ^ David Rose (5 Ağustos 2009). "North Korea's Dollar Store". Vanity Fair. 21 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ Kim Yong Hun (30 Ağustos 2010). "What Is the No.39 Department?". DailyNK. 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ Adam Taylor (13 Mart 2013). "Kim Jong-un Estimated To Have Up To $5 Billion In Secret Overseas Accounts". Business Insider. 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ "Treasury Designates Key Nodes of the Illicit Financing Network of North Korea's Office 39". U.S. Department of the Treasury. 18 Kasım 2010. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ Ju-min Park and James Pearson (29 Ağustos 2014). "North Korean leader's money manager defects in Russia". Reuters. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ Booth, Robert (23 Nisan 2017). "UK freezes assets of North Korean company based in south London". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
- ^ Gadher, Dipesh (23 Nisan 2017). "Kim cooked up 'nuclear cash' in the suburbs"
. The Sunday Times (İngilizce). 5 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017. - ^ Gadher, Dispesh (23 Nisan 2017). "Secrets of Kim's little house in the suburbs". The Sunday Times (İngilizce). 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ a b Keegan Hamilton (4 Nisan 2014). "North Korea's Huge Role In Global Meth Trade Revealed In Insane Criminal Case". Business Insider. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2014.
- ^ a b Staff (18 Ağustos 2012). "The DPRK is capitalist when it wants to be: the story of Drugs Incorporated". New Focus International. 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
- ^ a b c d Iasac Stone Fish (21 Kasım 2013). "Inside North Korea's Crystal Meth Trade". Foreign Policy. 11 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ Stone Fish, Isaac (8 Ağustos 2011). "The Black Hole of North Korea". New York Times. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ Yong-an Zhang (3 Aralık 2010). "Drug Trafficking from North Korea: Implications for Chinese Policy". Brookings Institution. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ Balbina Hwang (25 Ağustos 2003). "DPRK Briefing Book : Curtailing North Korea's Illicit Activities". Heritage Foundation. 5 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2014.
- ^ Max Fisher (22 Mart 2013). "Report: North Korea ordered its foreign diplomats to become drug dealers". Washington Post. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ Pong Su incident - Wikipedia[]
- ^ "Drug ship officers set free". News.com.au. 6 Mart 2006. 15 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Stephen Mihm (23 Temmuz 2006). "No Ordinary Counterfeit". The New York Times. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014.
- ^ Mike Eckel (8 Ekim 2013). "New $100 bill: why North Korea won't be very happy". Christian Science Monitor. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2014.
- ^ "International Convention for the Suppression of Counterfeiting Currency". United Nations. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014.
- ^ Elich, Gregory (14 Nisan 2008). "North Korea and the Supernote Enigma". Korea Policy Institute (İngilizce). 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2019.
- ^ a b c d "Trafficking in Persons Report 2014: KOREA, DEMOCRATIC PEOPLE'S REPUBLIC OF" (PDF). U.S. Department of State. 2014. ss. 231-232. 22 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ "North Korea". Trafficking in Persons Report 2019. 21 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.U.S. Department of State (June 17, 2020).
- ^ "Szabla dla dyktatora". Newsweek.pl (Lehçe). 15 Kasım 2015. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2020.
- ^ "Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, Especially Women and Children". United Nations. 9 Nisan 2014. 1 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ a b "3A". North Korea: The Foundations for Military Strength. Defense Intelligence Agency. 1991. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ Foster Klug (17 Temmuz 2013). "North Korea's Weapons Trade: A Look At A Global Business". Huffington Post. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ a b c d Mary Beth Nitkin (15 Nisan 2010). "North Korea's Second Nuclear Test: Implications of U.N. Security Council Resolution 1874" (PDF). Congressional Research Service. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ a b James Pearson (11 Mart 2014). "Front companies, embassies mask North Korean weapons trade". Reuters. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ a b Foster Klug (17 Temmuz 2013). "North Korea's Weapons Trade: A Look At A Global Business". Huffington Post. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ Warrick, Joby (1 Ekim 2017). "A North Korean ship was seized off Egypt with a huge cache of weapons destined for a surprising buyer". The Washington Post. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017.
- ^ Ryall, Julian (4 Mart 2018). "UN report to shed new light on Egypt's role in North Korean weapons sales". The Telegraph. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ a b Rademeyer, Julian (September 2017). "Diplomats and Deceit: North Korea's Criminal Activities in Africa" (PDF). Global Initiative Against Transnational Organized Crime. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ Pilling, David (22 Eylül 2017). "North Korea said to be revitalising African wildlife trafficking". Financial Times. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ Byrne, Leo (10 Nisan 2019). "How North Korea's sanctions evasion at sea has evolved over time". NK News. 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ "North Korea's Kim orders stronger strike power; U.S. seizes cargo ship". Reuters (İngilizce). 10 Mayıs 2019. 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2019.
- ^ Vikaas Sharma (28 Haziran 2008). "State Sponsors: North Korea". Council on Foreign Relations. 23 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ "N Korea taken off US terror list". BBC News. 11 Ekim 2008. 22 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014.
- ^ "Hamas thanks N. Korea for its support against 'Israeli occupation'". timesofisrael.com. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ "North Korea crisis could increase risk of larger attacks from ISIS". mirror.co.uk. 11 Ağustos 2017. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ Shear, Michael D.; Sanger, David E. (20 Kasım 2017). "Trump Returns North Korea to List of State Sponsors of Terrorism". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 21 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Abduction – An Unforgivable Crime". Japanese Government Internet TV. 23 Ocak 2009. 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ "Les captives étrangèresde la Corée du Nord". 21 Nisan 2008. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023 – Le Figaro vasıtasıyla.
- ^ McCurry, Justin (16 Ekim 2002). "North Korea's kidnap victims return home after 25 years". The Guardian. Londra. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2006.
- ^ "North Korean Abduction Victims Worldwide". National Association for the Rescue of Japanese Kidnapped by North Korea. December 2006. 27 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ Sang-hun, Choe (10 Ekim 2017). "North Korean Hackers Stole U.S.-South Korean Military Plans, Lawmaker Says". New York Times. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Sanger, David E.; Perlroth, Nicole (17 Aralık 2014). "U.S. Links North Korea to Sony Hacking". The New York Times. 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2014.
- ^ Bacle, Ariana (18 Aralık 2014). "White House is treating Sony hack as 'serious national security matter'". Entertainment Weekly. 19 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2014.
- ^ "FBI — Update on Sony Investigation". FBI. 19 Aralık 2014. 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2014.
- ^ Weise, Elizabeth; Johnson, Kevin (19 Aralık 2014). "FBI confirms North Korea behind Sony hack". USA Today. 19 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2014.
- ^ "Inside the international sting operation to catch North Korean crypto hackers". MSN (İngilizce). 9 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023.
- ^ White, Edward; Kang Buseong (18 Haziran 2019). "Kim Jong Un's cyber army raises cash for North Korea". Financial Times. 3 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019.
- ^ Onaran, Yalman (8 Ekim 2018). "North Korea Hackers Tried to Take $1.1 Billion in Bank Attacks". Bloomberg. 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2018.
- ^ "The Incredible Rise of North Korea's Hacking Army". 19 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2021.
- ^ "Treasury Designates Financial Institution Involved in Facilitating North Korea's Illicit Activities". U.S. Department of the Treasury. 19 Nisan 2011. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
Daha fazlası için
- Chestnut, Sheena (2007). "Illicit Activity and Proliferation: North Korean Smuggling Networks". International Security. 32 (1): 80-111. doi:10.1162/isec.2007.32.1.80. ISSN 0162-2889.
- "Democratic People's Republic of Korea (DPRK or North Korea)" (PDF). International Narcotics Control Strategy Report: Drug and Chemical Control. 1. Washington: United States Department of State. 2017. s. 143. 4 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
