Kafkasya, Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asya'nın sınırında bulunan bölgenin ismi. Kafkas sıradağlarında, Avrupa'nın en yüksek dağı olan ve Kafkas halklarının sözlü edebiyatını oluşturan Elbruz Dağı bu bölgede bulunmaktadır. Kafkasya bölgesi siyasi ve coğrafi olarak Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya olmak üzere ikiye ayrılır. Güney Kafkasya, bağımsız ve egemen devletlerden oluşmaktadır. Kuzey Kafkasya ise Rusya içinde bulunmaktadır.
Nogaylar, Kuzey Kafkasya bölgesinde yaşayan bir Türk etnik grubudur. Çoğu Kuzey Dağıstan ve Stavropol Krayı'nın yanı sıra Karaçay-Çerkesya ve Astrahan Oblastı'nda bulunur; bazıları Çeçenistan'da da yaşamaktadır. Nogayca konuşurlar ve Nogay Ordası'nı oluşturan çeşitli Moğol ve Türk kabilelerinin torunlarıdır. Yedi ana Nogay boyu vardır: Ak Nogay, Karagaş, Kuban-Nogay, Kundraw-Nogai, Kara-Nogay, Utarlar, Yurt-Nogay
Kafkas dilleri, Kafkasya'da yaşayan halklarının konuştuğu dillere verilen genel addır. Kafkasya'nın yerli dilleri, birbirlerinden köken açısından bağımsız kabul edilen Kuzeydoğu, Kuzeybatı ve Güney Kafkas dil aileleridir. Buna ek olarak Hint-Avrupa, Türk, Moğol ve Sami dilleri de Kafkasya'da konuşulan diğer dil aileleridir.
Gagavuzlar ya da Gagauzlar, bugünkü Moldova Cumhuriyeti'nde, başta Gagavuzya olmak üzere kuzeydoğu Bulgaristan, Ukrayna, Romanya ve Yunanistan'da yaşayan, çoğunluğu Ortodoks Hristiyan olan bir Türk halkı. Ayrıca Trakyanın yerli halkı Müslüman Gacalların ve Marmara, Batı Karadeniz'in yerli halkı olan Manavların Yörük olmayan katmanının nüfusunun Gagavuzlardan geldiğine inanılmaktadır.
Balkarlar, Kuzey Kafkasya'da yaşayan Türk halklarından biridir. Çoğunluğu, Rusya içindeki Kabardey-Balkarya cumhuriyetinde yaşar.
Tatarlar veya Tatar Türkleri, "Tatar" ismini taşıyan farklı Türki etnik gruplar için kullanılan bir şemsiye terimdir.
Akin, Ankara ilinin Şereflikoçhisar ilçesine bağlı bir mahalledir.
Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti; Kuzey Kafkasya'da bulunan, Rusya üyesi bir cumhuriyettir. Yüzölçümü 14.100 km²'dir. Başkenti Çerkessk olup, ikinci büyük kenti de Karaçayevsk'tir.
Karaçaylar veya Karaçaylılar, çoğunluğu Rusya'ya bağlı Karaçay-Çerkesya'da yaşayan bir Türk halkıdır.
Karaçay-Balkarca, Karaçay-Malkarca ya da Davluca, Kuzey Kafkasya'da yaşayan Karaçaylar ve Balkarların konuştukları dil. İki halkın dilleri birbirine çok yakın olduğu için ortak bir adla adlandırılmaktadır.
Kuzey Kafkasya, Avrupa kıtasında olup Asya ile sınırı olan bir bölgedir. Bölgenin tamamı, Rusya sınırları içindedir.
Kafkasya halkları, Kafkasya'da yaşayan halklar. Bu halklar, coğrafi olarak Kuzey Kafkasya halkları ve Güney Kafkasya halkları biçiminde adlandırılırlar. Etnik açıdan, özellikle dil açısından da Kafkasya yerlileri, Hint-Avrupa kökenliler ve Türk asıllı halklar biçiminde üç öbeğe ayrılırlar.
Abazalar, çoğunluğu Karaçay-Çerkesya, Adigey ve Abhazya'da yaşayan Kuzey Kafkas halkı. Abhazya'da yaşayan Abhazlar, Abazalara dil açısından en yakın halktır. Günümüzde Abazaların büyük bölümü Türkiye ile Mısır ve bazı Arap ülkelerinde de yaşamaktadır.
Kafkasya'daki Türk halkları veya Kafkasya Türkleri, Kafkasya'da yaşayan Türk halklarıdır.
Gürcistan Kıpçakları ya da Gürcistan'daki Kıpçaklar, Kıpçaklar, Orta Asya'dan Batı Avrupa'ya uzanan geniş bir bölgede yaşayan eski bir Türk göçer halkıdır. Gürcistan da dahil olmak üzere bölgedeki birçok ulusun tarihinde önemli bir rol oynamışlardır. Gürcistan kralları 12. ve 13. yüzyıllarda Kafkasya'daki güçlerinin zirvesindeyken binlerce Kıpçak paralı asker topladılar ve hizmetlerini komşu Müslüman devletlere karşı başarıyla kullandılar. Bu kavim, Gürcü kaynaklarında çoğunlukla Kıpçak olarak geçmekle birlikte, nadiren Koman adıyla da anılmaktadır.
Doğu Çerkesleri ya da Doğu Adığeleri, Çerkeslerin doğu kolu olup Doğu Çerkesçesini konuşan ve Rusya'ya bağlı Karaçay-Çerkesya ile Kabartay-Balkarya Cumhuriyetlerinde yaşayan ve Çerkes Sürgünü'nde Çarlık Rusyası döneminde Kafkasya'dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürülüp tehcir ettirilen ve bugün Türkiye'de diasporayı (хэхэс) oluşturan Kuzey Kafkas halkı. Günümüzde Kafkasya'daki Çerkeslerin çoğu Doğu Çerkesleri azı Batı Çerkesleri iken, diasporada bunun tam tersidir. Kafkasya'da Kuzey Osetya’nın Mozdok bölgesinde yaşayan 3 bin kişilik bir Hristiyan Kabardey topluluk dışında Çerkeslerin tamamı Sünni Hanefi Müslümandır.
Kuzey Kafkasya halkları, Çarlık Rusyası döneminde Kuzey Kafkasya’da yaşarlarken Kafkas-Rus Savaşında yenilmeleri üzerine 1864 Çerkes Sürgünü'nde Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürülüp tehcir ettirilen ve bugün diaspora olarak Türkiye, Suriye ve Irak gibi ülkelerde yaşayan Adığe ve Adığe olmayan Kuzey Kafkas halklarına Türkiye ve Ortadoğu'da verilen ortak ad. Çerkeslerin baskın unsurunu oluşturan Adığeler dışında ayrıca Kuzeybatı Kafkas dillerini konuşan Ubıhlar, Abazalar, Abhazlar; İran dillerini konuşan Osetler; Türk dillerini konuşan Karaçaylar, Balkarlar; Kuzeydoğu Kafkas dillerini konuşan Çeçenler, İnguşlar ve Dağıstan halkları da bu tanımlamaya girer. Sünni Müslümandırlar. Karaçaylar, Balkarlar ve Adığeler Hanefi mezhebinden, İnguşlar, Çeçenler ve Dağıstanlılar ise ağırlıklı olarak Şafii mezhebindendir. Türkiye'deki Çerkeslerin 893 köy-kasabası bulunmaktadır.
Kafkasa halkları-Rus savaşları ve Osmanlı-Rus savaşları nedeniyle 19. yüzyılda Kuzey Kafkasya ile Güney Kafkasya'dan, çoğunluğu zorunlu olarak Osmanlı ülkesine göç etmiş halkları ifade eder.
- Çerkesler Çerkes isyanının 1864 yılında sona ermesinin ardından ve Kuzey Kafkasya'dan göç ederek Türkiyeye yerleştiler. Türkiye'deki Çerkes nüfusu iki kuşağa yoğunlaşmıştır. ilki Samsun'dan Hatay'a, ikincisi Düzce'den Çanakkale'ye, özellikle Balıkesir'de, Türkiye'deki Çerkesler
- Dağıstan halkı, Balıkesir, Malatya, Tokat, Yalova gibi illerin köylerinde ve ülkenin diğer bölgelerine dağılmış köylerde yaşarlar. Bunların çoğunluğu Avarlar, Lezgiler ikinci önemli etnik gruptur. kumuklar da vardır.
- Nahiler Çeçenler Kahramanmaraş, Mardin, Sivas ve Muş illerinde yaşamaktadır.
- Osetler Bu etnik grup Kars ve Yozgat illerinde bulunur.
- Karaçay Konya ve Eskişehir'in köylerinde yoğun yaşıyorlar.
- Gürcüler Müslüman Gürcüler, Artvin ilinin Çoruh Nehri'nin doğusunda kalan kısımlarında çoğunluğu oluşturmaktadır. Türkiye'de dağınık halde bulunan Gürcü kökenli göçmen grupları Chveneburi olarak biliniyor.
- Laz Eski Lazistan sancağı topraklarında ve ayrıca Düzce, Sakarya, Kocaeli, Bartın'da bulunurlar.
- Azeriler
- Pontus Rumları
- Kafkasya Rumları, Esas olarak eski Rus Kafkasya eyaleti Kars Oblast'tan gelen Rumlar ve aynı zamanda Urumlar olarak da bilinen Gürcistan ve kuzeydoğu Anadolu'dan Türkçe konuşan Hristiyan Yunanlardan oluşur.
- Ermeniler.
Kuzey Kafkas Mutfak Kültürü ve Yemekleri, 1994 yılında Nimet Berkok ve Kâmil Toygar tarafından yazılan Türkçe yemek kitabıdır. Kuzey Kafkasya asıllı Şapsığ, Abzah, Hatkoy, Kabartay, Besney, Abaza, Ubıh, Asetin, Çeçen, Dağıstan, Karaçay-Malkar boylarının mutfak kültürü bu kitapta etraflıca incelenmiştir.
Martı Harekâtı kod adlı Karaçayların sınır dışı edilmesi, Sovyet hükümeti tarafından Kuzey Kafkasya'nın tüm Karaçay nüfusunun Kasım 1943'te Büyük Vatanseverlik Savaşı sırasında başta Kazak ve Kırgızistan SSC'si olmak üzere Orta Asya'ya zorla gönderilmesiydi.Sınır dışı etme kararı, Sovyet Başbakanı Joseph Stalin'in onayından sonra NKVD şefi Lavrentiy Beria tarafından emredildi.Kafkasya'da 70.000'e yakın Karaçay Türk'ü anavatanlarından tehcir edildi.Suç, 1930'lar ve 1950'ler arasında Rus olmayan Sovyet etnik azınlıkların birkaç milyon üyesini etkileyen bir Sovyet zorunlu yerleşim programının ve nüfus transferinin bir parçasıydı.
Kumuklar
Nogaylar
Karaçaylar