İçeriğe atla

Kuzey Filosu

Kuzey Filosu
Северный флот
Kuzey Filosu kol arması
Etkin1933-günümüze
Ülke Rusya
Sınıfı Rusya Deniz Kuvvetleri
Parçası Rusya Silahlı Kuvvetleri
KarargâhSeveromorsk
SavaşlarıII. Dünya Savaşı
2014 Kırım krizi
Kuzey Filosu'nun üsleri

Kuzey Filosu (Rusça: Северный флот Severni flot[1]), Rusya Deniz Kuvvetleri'nin ülkenin kuzeybatısının savunulmasından sorumlu filosudur. Karargahı Severomorsk'ta yer almakta olup Kola Körfezi çevresinde bir dizi filo üssü bulunmaktadır.

Rusya Savunma Bakanlığı'na göre: "Kuzey Filosu'nun tarihi, 1733 yılında Rus İmparatorluğu'nun topraklarını, deniz ticaret yollarını ve Kola Yarımadası kıyısındaki Beyazdeniz'deki balıkçılık alanlarını korumak amacıyla oluşturulan bir filoya dayanmaktadır. Rus Donanması Başkomutanı'nın 25 Mayıs 2014 tarihli emri, Kuzey Filosu'nun kuruluş yılı olarak 1733'ü belirlemiş ve 1 Haziran'ı yıllık tatil günü olarak ilan etmiştir."[2]

Modern yapısında, eski İmparatorluk Donanması'nın Arktik Okyanus Filosu, 1933 yılında Kuzey Filosu olarak tam teşekküllü bir Sovyet Donanması filosuna evrilmiştir. 1965 yılında Kızıl Bayrak Nişanı ile ödüllendirildikten sonra resmi olarak Kızıl Bayraklı Kuzey Filosu olarak bilinmeye başlanmıştır. Sovyet döneminde Kuzey Filosu, dizel-elektrikli denizaltılardan nükleer tahrikli balistik füze sınıflarına kadar 200'den fazla denizaltı işletmiştir.

1 Aralık 2014'te filo, Murmansk ve Arkhangelsk Oblastlarında ve Rusya'nın Arktik kıyılarındaki açık deniz adalarında bulunan tüm Rus silahlı kuvvetlerini kapsayan yeni kurulan Kuzey Filosu Ortak Stratejik Komutanlığı'nın ana unsuru haline gelmiştir. Rusya'nın Askeri Bölgeleri ile eşdeğer statüde olan Kuzey Filosu, Kuzey Rusya'daki Arktik denizlerinde, Barents Denizi ve Kara Denizi de dahil olmak üzere operasyonlar ve savunma görevlerinden sorumludur. Ayrıca, Rusya'nın kuzeybatı deniz yaklaşımlarını, Norveç Denizi ve Atlantik Okyanusu'nu da içermektedir.

Kuzey Filosu'nun karargahı ve ana üssü, Murmansk Oblastı'ndaki Severomorsk'ta yer almakta olup, Kola Körfezi'nin daha geniş bölgelerinde de ikincil üsleri bulunmaktadır. Mevcut komutan, Mayıs 2019'dan bu yana bu görevi yürüten Amiral Aleksandr Moiseyev'dir. Haziran 2020'de, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kuzey Filosu'nun bağımsız bir askeri-idari varlık haline getirilmesi için bir kararname imzalamış ve bu karar 1 Ocak 2021'de yürürlüğe girmiştir. Ancak bu statü, 26 Şubat 2024'te yeni bir başkanlık kararnamesi ile kaldırılmış ve filo yeniden oluşturulan Leningrad Askeri Bölgesi'nin bir parçası olmuştur. Bu değişiklik, 1 Mart 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

Tarihçe

19 Haziran 1916'da, I. Dünya Savaşı sırasında, İmparatorluk Rus Donanması, Alman İmparatorluğu'nun Kaiserliche Marine'sine karşı Müttefik gemilerinin Barents Denizi'ndeki ulaşım yollarını korumak amacıyla Arktik Okyanus Filosu'nu (Флотилия Северного Ледовитого океана, Flotiliya Severnogo Ledovitogo okeana) kurdu. Ekim Devrimi ve 1917'de Rus İmparatorluğu'nun çöküşünün ardından, Sovyet Donanması, İmparatorluk Rus Donanması'nın yerini aldı ve Mart 1920'de Arkhangelsk'te konuşlu Beyaz Deniz Filosu'nu (Беломорская флотилия, Belomorskaya flotiliya) kurdu. Beyaz Deniz Filosu, Arktik Denizi Filosu'nun yerini aldı ve Kuzey Denizi Deniz Kuvvetleri olarak yeniden adlandırıldı, ancak Ocak 1923'te feshedildi.

Soğuk Savaş

Beyaz Deniz Filosu, Aralık 1945'te yeniden kuruldu ve Beyaz Deniz Üssü Aralık 1956'da yeniden faaliyete geçti.[3]

Kuzey Filosu, 1950'lere kadar Baltık ve Karadeniz filolarına göre ikincil öneme sahipti, ancak Atlantik Okyanusu'ndaki operasyonel sorumluluğun daha doğrudan erişim sağlanması nedeniyle bu dönemde Kuzey Filosu'na devredilmesiyle önemi arttı. Eylül 1955'te, Sovyet Donanması, bir denizaltından balistik füze fırlatan ilk donanma oldu. Haziran 1956'da, Kuzey Filosu'na ait Zulu sınıfı bir denizaltı olan "Б-67" (B-67), balistik füzeler taşıyan ilk denizaltı olarak tarihe geçti.[4]

2. Kruvazör Tümeni, 31 Mayıs 1956'da Murmansk Oblastı, Severomorsk'ta kuruldu. Bu tümenin gemileri arasında Sverdlov sınıfı kruvazörler olan Murmansk, Aleksandr Nevskiy ve Molotovsk ile 11 Gnevny, Ognevoy ve Skory sınıfı muhriplerden oluşan 121. Muhrip Tugayı yer alıyordu. 5 Haziran 1969'da, tümen yeniden yapılandırılarak 170. Muhrip Tugayı (8 Proje 56 muhrip) ve 10. Denizaltı Savunma Tugayı (10 Proje 42 ve 50 Denizaltı Savunma gemisi) oluşturuldu. 1 Nisan 1961'de, tümenin adı 2. Denizaltı Savunma Tümeni olarak değiştirildi.[5]

1 Temmuz 1958'de, Kuzey Filosu, ilk Sovyet nükleer denizaltısı K-3 Leninskiy Komsomol'da Sovyet Donanması sancağını dalgalandırdı. 1958'de USS Nautilus'un seferinden sonra, Leninskiy Komsomol Arktik buzullarının altında seyahat etti ve 17 Temmuz 1962'de Kuzey Kutbu'nda su yüzüne çıktı. O zamandan beri Rus denizaltıları Kuzey Kutbu bölgesine 300'den fazla ziyaret gerçekleştirmiştir. Kuzey Filosu'na ait iki nükleer denizaltı, tarihte ilk kez Eylül 1963'te Arktik buz örtüsünün altından geçerek Pasifik Filosu'na ulaştı.[5]

Sonraki yıllarda 25'ten fazla Sovyet denizaltısı aynı rotayı izledi. Kuzey Filosu, 7 Mayıs 1965'te Kızıl Bayrak Nişanı ile ödüllendirildi. 1966 yılında, Kuzey Filosu'na ait iki denizaltı, Kola Körfezi'nden Petropavlovsk-Kamçatskiy'deki üsse kadar, Güney Amerika çevresinde, hiç su yüzüne çıkmadan 25.000 deniz mili (46.000 km; 29.000 mil) uzunluğunda bir "dünya turu" yaptı. 1986'ya gelindiğinde, Kuzey Filosu, Sovyet Donanması'nın denizaltılarının neredeyse %50'sine sahipti.

1968'den 30 Kasım 2005'e kadar, 7. Operasyonel Filotilla, filonun Atlantik'teki ana operasyonel gücüydü. Kuzey Filosu Hava Kuvvetleri Müzesi, 20 Ağustos 1976'da, Murmansk Oblastı'ndaki kapalı yerleşim Safonovo'da açıldı. 1970'lerde filoya uçak gemileri hizmet vermeye başladı. Kiev sınıfı ağır uçak taşıyan kruvazörlerin öncüsü Kiev, 1977'de operasyonel hale geldi ve Amiral Gorşkov 1987'de hizmete girdi. Kirov sınıfı muharebe kruvazörleri ve Kalinin gibi büyük nükleer güdümlü füze taşıyan kruvazörler de 1980'den itibaren hizmete girdi. 1980'lerde Barents Denizi'nin güney kısımlarının güçlendirilmesi, Sovyet deniz stratejisinde bastion savunmasına vurgu yapılmasına yönelik bir kaymayı işaret etti. Rusya, bu stratejiyi uygulamaya devam etmiştir.

1982'de, Murmansk Oblastı, Tumannyy'de 175. bağımsız Deniz Piyade Tugayı kuruldu.[6]

1990 yılında, 88. Ayrı Avcı-Bombardıman Alayı ve 36. Hava Ordusu'nun geri kalanı, Güney Kuvvetler Grubu ile birlikte Macaristan'dan çekildi. Avrupa'da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Anlaşması uyarınca feshedilmekten kurtarılmak için, savunma bakanı Mareşal Dmitry Yazov, birimin Kuzey Filosu'na transfer edilmesini sağladı. Mayıs 1990'da uçaklar ve personel, Sovyet Donanması'na destek sağlamak amacıyla Murmansk Oblastı, Olenegorsk yakınlarındaki Olenok Hava Üssü'ne taşındı.

Mayıs 1994'te, Rusya Savunma Bakanlığı, MiG-23/27 ailesinin emekliye ayrılmasına karar verdikten sonra, birim Sukhoi Su-25 ile yeniden donatıldı ve uçaklar, yerel halk tarafından hurdaya çıkarılmak üzere sökülmeye başlandı. Daha sonra birimin adı 88. Bağımsız Gemi Saldırı Hava Alayı olarak değiştirildi.

Kaynakça

  1. ^ "Северный флот". flot.com (Rusça). 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2017. 
  2. ^ "The Northern Fleet is 284 years of its history : Ministry of Defence of the Russian Federation". web.archive.org. 5 Haziran 2021. 5 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024. 
  3. ^ "БЕЛОМОРСКАЯ ВОЕННАЯ ФЛОТИЛИЯ — Лексикон КС". lexicon.dobrohot.org. 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024. 
  4. ^ Hill, Alexander (Haziran 2003). "The birth of the soviet northern fleet 1937–42". The Journal of Slavic Military Studies (İngilizce). 16 (2): 65-82. doi:10.1080/13518040308430560. ISSN 1351-8046. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024. 
  5. ^ a b Polmar, Norman (1986). Guide to the Soviet navy. 4th ed. Annapolis, Md: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-240-6. 
  6. ^ "175th independent Naval Infantry Brigade". web.archive.org. 28 Mayıs 2013. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk Deniz Kuvvetleri</span> Türk Silahlı Kuvvetlerinin donanma gücü

Türk Deniz Kuvvetleri, Türkiye'yi denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2. kuvvettir. Kuruluş tarihi, ilk Türk denizcisi kabul edilen Çaka Bey'in İzmir'de oluşturduğu donanmanın kuruluş tarihi olan 1081'dir. 9 Kasım 2016 tarihinde değiştirilerek kabul edilen Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile bu tarihe dek Genelkurmay Başkanlığı kuruluş ve kadrolarında bulunan Komutanlık, Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşuna geçirilmiştir. Ayrıca aynı Kararname, cumhurbaşkanı ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına emir verebilmesini ve bu emirlerin hiçbir kurum, kuruluş veya kişinin onayı olmaksızın yerine getirilmesini de düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet Deniz Kuvvetleri</span> SSCB Deniz kuvvetleri

Sovyet Deniz Kuvvetleri, genel anlamıyla "SSCB deniz kuvvetleri"), Kızıl Ordu'nun deniz kuvvetleri. Genellikle Kızıl Donanma olarak bahsedilirdi, Sovyet donanması Varşova Paktı'nın NATO ile olabilecek savaşında elinden geleni yaparak Atlantik'ten Batı Avrupa'ya silah, mühimmat, asker getirebilecek deniz konvoylarını engellemek için kullanılacaktı. Böyle bir çatışma asla gerçekleşmedi, ama Kızıl Donanma, Soğuk Savaş sırasında hatırı sayılır görevlerde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Kruvazör</span> ağır savaş gemisi

Kruvazör büyük savaş gemilerinin sınıfıdır. Muhrip sınıfı gibi dışarıda destek ihtiyacı olan bir sınıftı fakat modern zamanda bu fark ortadan kalkmıştır. Geçmişte bağımsız operasyonlar için en küçük gemi olarak düşünülürdü. Modern savaşta kruvazörün eski işlevi ortadan kalkmış, yerlerini muhriplere terk etmiştir. Askeri işlev nedeniyle kruvazör adı en büyük gemiler için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Murmansk</span> Rusyada şehir

Murmansk, Rusya'nın kuzeybatısındaki Murmansk yönetim biriminin Oblast) idârî merkezi şehir. Şehrin Sovyet dönemindeki eski adı "Romanov-na-Murmane" idi. Murmansk, Barents Denizi'ne 12 km. uzaklıkta, Kola Yarımadası'nın doğusunda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Silahlı Kuvvetleri</span> Rusya Federasyonunun askerî gücü

Rusya Silahlı Kuvvetleri, Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri olarak da bilinen Rus Silahlı Kuvvetleri, Rusya'nın ordusudur. Aktif personel açısından dünyanın beşinci büyük askeri gücüdür ve 1.15 milyon aktif personel ile en az iki milyon yedek personelden oluşmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri Merkezi İstihbarat Teşkilatı'na (CIA) göre, Rusya 2026 yılına kadar aktif personel gücünü 1.5 milyona çıkarmayı planlamaktadır ve bu, onu Çin ve Hindistan'dan sonra dünyanın üçüncü büyük askeri gücü yapacaktır. Ülkenin Kara Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri ve Hava-Uzay Kuvvetleri olmak üzere üç ana hizmet kolunun yanı sıra Stratejik Roket Kuvvetleri ve Hava İndirme Kuvvetleri adında iki bağımsız hizmet koluna sahiptir. 2013 yılında kurulan Özel Harekat Kuvvetleri Komutanlığı, muhtemelen 2022 yılında ilave destek personeliyle birlikte 1,000 kişilik bir güce ulaşacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Kraliyet Donanması</span> Birleşik Krallıkta askerî örgütlenmenin denizcilik kolu

Kraliyet Donanması, Birleşik Krallık'ta askerî örgütlenmenin denizcilik koludur. Denizlerde ulusal güvenliği sağlamak, ticareti korumak ve uluslararası anlaşmaları uygulamakla görevlidir.

<i>Admiral Kuznetsov</i> (063)

Admiral Flota Sovetskogo Soyuza Kuznetsov Rus Donanması'na bağlı bir uçak gemisidir. 1991 yılında o zamanki adı Kızıl Donanma olan Sovyet Donanması'nda hizmete giren gemi, günümüzdeki ismini II. Dünya Savaşı boyunca Donanma Sekreteri (Komutanı) görevini yürüten Amiral Nikolay Gerasimoviç Kuznetsov'dan almıştır. Proje 1143.5, Brezhnev ve Kremlin olarak da adlandırılan sınıfının iki üyesinden ilki olan Kuznetsov Rus Donanması'nın aktif hizmetteki en gelişmiş gemisi ve tek uçak gemisidir. Sınıfın diğer üyesi Varyag, Sovyetler Birliği'nin dağılmasını takiben inşa halindeyken Ukrayna tarafından alıkonulmuş ve 1998 yılında Çin'e satılmıştır.

K-141 Kursk Rus Donanması'na bağlı, Oscar II sınıfı bir nükleer denizaltıdır. Adını 1943 yılında II. Dünya Savaşı'nın en büyük ve önemli tank muharebelerinden birine sahne olmuş Kursk kentinden alan denizaltı, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra inşa edilen ilk Rus denizaltılarından biridir. Kuzey Filosu'nda görev yapan Kursk, 12 Ağustos 2000 tarihinde Barents Denizi'nde yürüttüğü bir torpido eğitimi sırasında meydana gelen patlama sonucunda batmış, kazada denizaltının tüm mürettebatı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Meşale Harekâtı</span>

Meşale Harekâtı, Britanyalı-Amerikan birliklerin Vichy Fransası kontrolündeki Cezayir ve Fas'ı işgalidir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Deniz Kuvvetleri</span>

Rusya Deniz Kuvvetleri, Rusya'yı denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Rusya Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 4.kuvvettir.

<span class="mw-page-title-main">Port Artur Baskını</span>

Port Artur Ağzı Baskını, Rus-Japon Savaşı'nın başladığı gün, Ryaotong Yarımadası'nda bulunan Lüshun Port Artur Limanı'nın ağzında demirleyen Rus İmparatorluğu Pasifik Filosu savaş gemilerine karşı Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'nin düzenlediği baskın.

SMS <i>Moltke</i> (1910)

SMS Moltke, Kaiserliche Marine'e bağlı Moltke sınıfı muharebe kruvazörü 'nün ilk gemisidir.

<span class="mw-page-title-main">İmroz Deniz Muharebesi (1912)</span>

İmroz Deniz Muharebesi ya da Elli (Seddülbahir) Deniz Muharebesi, Birinci Balkan Savaşı sırasında 16 Aralık 1912 tarihinde Seddülbahir Burnu ve İmroz adası açıklarında Osmanlı ve Yunan deniz güçleri arasında meydana gelmiştir. Osmanlı donanması bu harekât ile Çanakkale Boğazı çıkışındaki Yunan ablukasını kırmayı amaçlamaktaydı. Yunanların Pavlos Kunduriotis komutasındaki bir zırhlı kruvazör, üç ön dretnot ve dört muhribinin; Osmanlıların Ramiz Numan Bey komutasındaki iki ön dretnot, iki zırhlı korvet, bir kruvazör ve dört muhribi ile karşı karşıya geldiği deniz muharebesi, Balkan Savaşları boyunca gerçekleşen en büyük deniz çatışmasıdır.

<i>Mecidiye</i> (kruvazör) Osmanlı İmparatorluğu donanmasına ait kruvazör

Mecidiye, Osmanlı Devleti hükûmetinin 1900 yılındaki siparişi üzerine Abdülmecid adıyla Amerika Birleşik Devletleri'nin William Cramp & Sons firmasının Philadelphia Tersanesinde suya indirildikten sonra Osmanlı Donanması, Rusya İmparatorluk Deniz Kuvvetleri, Kızıl Donanma, Ukrayna Halk Cumhuriyeti Deniz Kuvvetleri ve Türk Deniz Kuvvetleri'nde görev yapan korumalı kruvazör.

<span class="mw-page-title-main">Kola Körfezi</span>

Kola Körfezi, Barents Denizi'nde 57 km uzunluğundaki bir körfezdir. Körfez, 7 km genişliğinde olup 200 ila 300 metre derinliğe sahiptir ve Kola Yarımadası'nın kuzey kesiminden geçmektedir. Tuloma ve Kola nehirleri körfeze akmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Askerî gemi</span>

Askerî gemi, Deniz kuvvetleri ve donanma tarafından kullanılan gemi veya botlara verilen genel isimdir. Deniz savaşı için yaratılmıştır. Yapıları ve amaçlarıyla sivil gemilerden farklıdırlar. Askerî gemiler genellikle hasar kontrol sistemi ve silahlarla donatılmış şekilde seyir ederler. Bazı personel taşıma gemilerinde bu donanımlar hafiftir veya bulunmayabilir. Askerî gemiler, inşaat veya amaca göre sivil gemilerden farklıdır. Günümüzde dünya donanmalarında birçok farklı gemi var. Bu gemilerde uçak, helikopter, askerî araç ve askerî teknoloji'ler taşınabilir. Hepsinin farklı uygulamaları vardır ve bazı sınıflandırmalar belirli ülkelere özeldir. Farklı ülkeler çabalarını farklı gemi türlerine harcadılar ve bazıları neredeyse hepsine yatırım yaptı.

<span class="mw-page-title-main">19 Ağustos 1916 muharebesi</span>

19 Ağustos 1916 Muharebesi, I. Dünya Savaşı esnasında Jutland Muharebesi'nin karışık sonuçlarını takiben Alman Açık Deniz Filosu tarafından geçekleştirilen, İngiliz Kraliyet Donanması'nın unsurlarıyla çatışmaya girmeye yönelik iki girişimden biriydi. Almanya'nın Jutland'dan çıkarttığı ders, bir baskın sırasında İngiliz Büyük Filosu'nun beklenmedik bir şekilde gelişini önlemek için keşif yapmanın hayati bir ihtiyaç olduğuydu. Bu vesileyle, dört Zeplin, İskoçya ve Norveç arasında Kuzey Denizi'ni tarayarak İngiliz gemilerinin izlerini aradı; dört zeplin ise Alman gemilerinin hemen önünde keşif konuşlandırıldı. Keşfe yirmi dört Alman denizaltısı İngiliz kıyılarında, güney Kuzey Denizi'nde ve Dogger Bank'tan katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Magomet Gaciyev</span>

Magomet İmadutdinoviç Gaciyev, Sovyet Deniz Kuvvetleri denizaltı komutanı ve Sovyetler Birliği kahramanı. II.Dünya Savaşı sırasında savaştı ve öldü.

<span class="mw-page-title-main">Stepan Makarov</span>

Stepan Osipoviç Makarov Rus İmparatorluk Donanması'nda son derece başarılı Rus koramiral ve okyanus bilimcici. Rusya Bilimler Akademisi tarafından yazmış olduğu birçok kitap nedeniyle ödüllendirildi. Batmazlık teorisinin yazarı ve Kiril tabanlı semafor alfabesinin geliştiricisidir. Buzkıran gemilerin kullanımı konusunda ısrarcıydı ve onun tasarladığı ilk buzkıran olan Yermak inşa edildi. Sahalin adasındaki Shiritoru kasabası, 1946'da onuruna Makarov olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Baltık Filosu</span> Rus Donanmasının birimi

Baltık Filosu Rusya Deniz Kuvvetleri'nin Baltık Denizi'ndeki filosudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.