İçeriğe atla

Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı Davaları

Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı Davaları, Federal Almanya ile Hollanda ve Danimarka'nın taraf oldukları ve Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD) 20 Şubat 1969 tarihinde karara bağladığı kıta sahanlığı sınırlandırma ihtilafları.[1]

İhtilaf

Kuzey Denizi'nde deniz yetki alanları

Hollanda ve Danimarka 1958 tarihli Kıta Sahanlığı Sözleşmesi uyarınca eşit uzaklık hattı (equidistance line) hesaplanarak Kuzey Denizi'deki kıta sahanlığının sınırlandırılmasını savunurken, Federal Almanya ise sözkonusu denize bakan kıyılarının uzun olmasına rağmen kıyı şeridinin içbükey olması nedeniyle özel koşullara rağmen eşit uzaklık hattı yönteminin uygulanması halinde dezavantajlı duruma düşeceğini iddiayla, adil (just) ve hakkaniyete dayalı (equitable) bir çözüme ihtiyaç duyulduğunu öne sürdü.

Bu çerçevede Federal Almanya'nın bu iki ülkeyle 2 Şubat 1967 tarihinde (o dönemdeki Batı Alman başkenti) Bonn'da imzaladığı iki ayrı tahkimnameyle taraflar ihtilafı Uluslararası Adalet Divanı'na götürmeye karar verdiler.

Değerlendirme ve karar

Tarafların iddiaları/pozisyonları

Uluslararası Adalet Divanı yaptığı değerlendirme sonucu 11'e 6 oyla aşağıdaki sonuçlara vardı:

  • Eşit uzaklık hattı yönteminin kullanımı ihtilafa taraf ülkeler açısından zorunlu değildir.
  • Kıta sahanlığının sınırlandırılmasında tek yöntem "eşit uzaklık hattı" değildir.
  • Sınırlandırma ilgili tüm koşullar değerlendirilerek hakkaniyet ilkesi çerçevesinde yapılır. Tarafların karasal topraklarının doğal uzantılarında örtüşme mevcutsa, ikili bir anlaşmayla yapılır ya da anlaşmaya ulaşılamazsa ortak yönetim ya da istifade kararı alınabilir.
  • Müzakerelerde şu etkenler göz önüne alınır: (1) tarafların kıyılarının konfigürasyonu ve özel ya da olağandışı özellikle sahip olup olmadığı, (2) ilgili kıta sahanlığının fiziksel ve jeolojik yapısı ile doğal kaynakları, (3) Hakkaniyet ilkesi çerçevesinde makul oranda orantısallık (proportionality).[2]

Bu çerçevede, Divan'ın belirlediği haritayla Federal Almanya'nın kıta sahanlığı kuzeybatı yönünde ince bir koridorla (haritada E-F doğrultusunda) Hollanda ve Danimarka'nın arasına girdi ve hakkaniyet ilkesinin uygulanması çerçevesinde kıyılara sıkışmaktan kurtuldu.

Karar; 1958 yılında imzalanıp 1964 yılında yürürlüğe giren Kıta Sahanlığı Sözleşmesi'nde sınırlandırma için mutabık kalınan eşit uzaklık hattı yönteminin ilk kez ötesine geçerek, hakkaniyet ilkesi uyarınca bir düzenlemeyi kabul etti. Bu çerçevede "mevuzat/yasa ötesinde hakkaniyet" (equity praeter legem) ilkesinin kullanımı açısından uluslararası deniz hukukunda önemli bir dönüm noktası oldu.[3]

Kaynakça

  1. ^ "Uluslararası Adalet Divanı resmî sitesi, Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı Davaları kararı-20 Şubat 1969" (PDF). 6 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2022. 
  2. ^ "Uluslararası Adalet Divanı resmî sitesi, Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı Davaları kararı-20 Şubat 1969 s.54-55" (PDF). 6 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2022. 
  3. ^ "An Introduction to International Law, 4th ed.", Mark W. Janis, Aspen, New York (2003), s.73

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hukuk</span> genellikle devlet otoritesi tarafından desteklenen kurallar ve yönergeler sistemi

Hukuk ya da tüze birey, toplum ve devletin hareketlerini, birbirleriyle olan ilişkilerini; yetkili organlar tarafından usulüne uygun olarak çıkarılan, kamu gücüyle desteklenen, muhatabına genel olarak nasıl davranması yahut nasıl davranmaması gerektiğini gösteren ve bunun için ilgili bütün olasılıkları yürürlükte olan normlarla düzenleyen normatif bir bilimdir. Ayrıca, toplumu düzen altına alan ve kişiler arası ilişkileri düzenleyen, ortak yaşamın huzur ve güven içinde akışını sağlayan, gerektiğinde adaleti yerine getiren, kamu gücü ile desteklenen ve devlet tarafından yaptırımlarla güvence altına alınan kurallar bütünüdür. Hukuk, birey-toplum-devlet ilişkilerinde ortak iyilik ve ortak menfaati gözetir.

<span class="mw-page-title-main">Ege Adaları</span> Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan 3000e yakın ada ve kayacık

Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan ve toplam alanı 23.000 kilometrekare kadar olan 3000'e yakın ada ve adacığa Ege Adaları adı verilir. Ege denizindeki adalar, yüz ölçümleri çok farklı ve sayıları çok fazla olmasına rağmen yine de gruplara ayrılabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Güney Okyanusu</span> okyanus

Güney Okyanusu ya da Antarktika Okyanusu, bazı coğrafya ve çoğu hidrografi kaynaklarına göre Antarktika kıtasını çevreleyen su kütlesidir. Bu okyanus, dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur.

<span class="mw-page-title-main">Adalet</span> Yasalarla sahip olunan hakların herkes tarafından kullanılmasının sağlanması

Adalet, en geniş bağlamda, hem adil olanın sağlanmasını hem de felsefi açıdan neyin adil olduğunun tartışmasını içerir. Adalet kavramı; etik, akılcılık, hukuk, din, eşitlik ve hakkaniyeti de içeren birçok alana, farklı görüşlere ve perspektiflere dayanmaktadır. Sıklıkla adaletin genel tartışması felsefe, dinbilim ve dindeki genel durumu ve hukuk bilimi ve hukukun uygulanması gibi prosedürel adalette bulunan iki farklı alana yoğunlaşır.

<span class="mw-page-title-main">Kıta sahanlığı</span>

Kıta sahanlığı, jeolojik olarak ülkeyi oluşturan kara parçasının deniz altındaki uzantısıdır ve kıtanın bitip okyanusun başladığı kıtasal çizgiye kadardır. Kıta sahanlığı, kara platformu olarak da bilinir, bir kıtayı ya da kara parçasını çevreleyen görece sığ ve eğimli deniz tabanına verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Denizi</span> Avrupada bir deniz

Kuzey Denizi, Büyük Britanya, Danimarka, Norveç, Almanya, Hollanda, Belçika ve Fransa arasında bulunan bir Atlas Okyanusu denizidir. Avrupa kıta sahanlığında bir epeirik denizi, güneyde İngiliz Kanalı ve kuzeyde Norveç Denizi yoluyla okyanusa bağlanır. 570.000 kilometrekarelik bir alana sahip 970 kilometreden (600 mi) uzun ve 580 kilometre (360 mi) genişliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Ortak hukuk</span> Birleşik Krallık sömürgesi olan birçok ülkenin hukuki temelini kuran hukuk sistemi

Anglo-Sakson sistemi,, özellikle tarihinde Birleşik Krallık sömürgesi olan birçok ülkenin hukuki temellerini oluşturur. Emsal kararlar yansıtan, kapsamlı yasallaşmamış kanunları dikkat çeken özellikleri arasında yer alır. Bu emsal kararlar yüzyıllarca yargıçlar tarafından gerçek davalarda verilen hükümlerden elde edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rostock</span> Mecklenburg-Vorpommernda bağımsız büyükşehir (Almanya)

Rostock, Almanya'nın Mecklenburg-Vorpommern eyaletinde bulunan en büyük şehirdir. Almanya'nın diğer kalabalık şehirlerine karşılık, surlarının büyük bir kısmının ayakta kalabildiği az sayılı büyükşehirlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya coğrafyası</span>

Bu madde Almanya coğrafyasını anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kıyı erozyonu</span>

Kıyı erozyonu, kıyıda bulunan; kumsal, kum tepeleri ve katmanların, dalga hareketleri, gelgitler, drenaj veya sert rüzgarlar tarafından aşındırılmasıdır. Kıyı şeridinin karaya doğru çekilmesi gelgit ölçeği (mareograf), mevsim ve diğer kısa vadeli döngüsel süreçler üzerinden ölçülebilir ve tanımlanabilir. Kıyı erozyonu, hidrolik hareket, aşınma, rüzgâr, su, doğal veya doğal olmayan diğer kuvvetlerin etkisi ve korozyonundan kaynaklanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 395 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 395 sayılı kararı,Türkiye ile Yunanistan arasında devam eden Ege Sorunu ve kıta sahanlığı sorunları üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 25 Ağustos 1976 yılında aldığı 395 sayılı karar.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri</span>

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Türkiye arasında süregelen ilişkileri içerir. Türkiye, 15 Kasım 1983 tarihinde bağımsızlığını ilan eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanıdığını ilan etmiş ve karşılıklı olarak büyükelçi atamaları gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi</span> Amerika Birleşik Devletlerindeki en yüksek mahkeme

Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi, en üst düzey temyiz mahkemesi ve kararlarıyla ABD Anayasası'nı yorumlayan organ. Açılan davalar çerçevesinde devletin ulusa, eyaletin eyalete ve hükûmetin yurttaşa karşı yetkilerinin sınırlarını belirler.

Bozkurt-Lotus davası, 2 Ağustos 1926 tarihinde Türk vapuru Bozkurt ile Lotus adındaki Fransız vapurunun Ege denizindeki Midilli açıklarında çarpışarak batması ve 8 Türk vatandaşının hayatını kaybetmesi sonucu Bozkurt'un kaptanı ile beraber Fransız gemisinin nöbetçi kaptanı Demons'un İstanbul'da Türkiye Devleti tarafından tutuklanması neticesinde başlayan uluslararası bir davadır.

Plaj gelişimi; deniz, göl veya nehir suyunun toprağı aşındırdığı kıyı şeridinde meydana gelir. Kumlar, kayalık ve tortul malzemeleri kum birikintilerine aşındıran, asırlık, tekrarlayan işlemlerle kumun biriktiği yerlerdir. Nehir deltaları, göl veya okyanus kıyılarını genişletmek için nehrin çıkışında birikerek yukarıdan silt bırakır. Tsunamiler, kasırgalar ve fırtına dalgalanmaları gibi felaketler plaj erozyonunu hızlandırır.

<span class="mw-page-title-main">Ege sorunu</span> Türkiye ile Yunanistan arasındaki anlaşmazlıklar bütünü

Ege sorunu veya Ege ihtilafı, Ege Denizi bölgesindeki egemenlik ve ilgili haklar konusunda Yunanistan ile Türkiye arasında birbiriyle ilişkili bir dizi anlaşmazlık. Bu tür çatışmalar, 1970'lerden beri Yunan-Türk ilişkilerini güçlü bir şekilde etkiledi ve iki kez 1987 ve 1996'nın başlarında, askeri çatışmanın patlak vermesine neden olabilecek krizlere yol açtı. Ege'deki sorunlar birkaç kategoriye ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Adalet Divanı’nın yargı yetkisi</span>

Uluslararası Adalet Divanı’nın yargı yetkisi iki yönlüdür: Devletler tarafından kendisine sunulan hukuki nitelikteki uyuşmazlıkları uluslararası hukuka uygun olarak karara bağlamak ve Birleşmiş Milletler organlarının, uzmanlık kuruluşlarının veya böyle bir talepte bulunmaya yetkili bir kuruluşun isteği üzerine hukuki sorunlar hakkında tavsiye niteliğinde danışma görüşleri vermektir. Uluslararası Adalet Divanı’nın gerçek bir zorunlu yargı yetkisi yoktur. Uluslararası Adalet Divanı Statüsü’ nün 38.maddesi gereğince Divan kendisine sunulmuş olan uyuşmazlıkları hukuka uygun olarak çözmektedir.

Fransa-Kanada Deniz Sınırı Davası, Kanada ile Fransa'nın Saint Pierre ve Miquelon adaları arasında deniz sınır ihtilafının 1992 yılında taraflarca oluşturulan Tahkim Mahkemesi tarafından çözümlenmesi.

Libya-Malta Kıta Sahanlığı Davası, Libya ile Malta'nın taraf oldukları ve Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD) 3 Haziran 1985 tarihinde karara bağladığı kıta sahanlığı sınırlandırma ihtilafı.

<span class="mw-page-title-main">Kıta kenarı</span>

Kıta kenarı, kıyı suları altında okyanus kabuğuna bitişik kıtasal kabuğun dış kenarıdır. Okyanus tabanının üç ana bölgesinden biridir, diğer ikisi derin okyanus havzaları ve okyanus ortası sırtlardır. Kıta kenarı üç farklı özellikten oluşur: kıta yükselişi, kıta eğimi ve kıta sahanlığı. Kıta sahanlığı, kıtaların yakınında bulunan görece sığ su alanıdır. Kıta kenarları, okyanus alanının yaklaşık %28'ini oluşturur.