İçeriğe atla

Kuzey Amerika'da kürk ticareti

1890 larda Alberta'da bir kürk tüccarı

Kuzey Amerika kürk ticareti, Kuzey Amerika'nın özellikle kuzeyinde kürk hayvanlarının Alaska yerlileri, Kanada yerlileri ve ABD Kızılderilileri tarafından avlanılması ve postlarının Beyazlarla para ya da mal karşığı değiş tokuş edilmesiyle yapılan kürk ticareti sistemidir. Kökü bölgesel ve yerel bazda Kolomb öncesi döneme uzansa da ticaretin esas gelişimi ve genişlemesi Avrupalıların bölgeye gelmesinden sonra olmuştur. 16. yüzyılda Fransızlarla başlayan ticaret, 17. yüzyılda Britanyalılar tarafından Hudson Körfezi'nde kurulan ticaret karakolları ile birdenbire genişlemiş ve Hollandalılar da Yeni Hollanda'da eş zamanlı ticarete başlamışlardır. 19. yüzyıldaki Kuzey Amerika kürk ticareti ve oluşan kürk sanayisinde ekonomik öneminin zirvesine oturmuş, ticaret ağları genişleyip şirketler gelişmiştir. Bölgede uzun süre iş yapan şirketler arasında Hudson's Bay Company ile Rus-Amerikan Kumpanyası başta gelir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Huronlar</span>

Huronlar ya da Vyandotlar, Kuzey Amerika' da yaşayan bir kızılderili topluluğu. Huronlar bugünkü Ontario sınırında balıkçılık, avcılık ve özellikle ticaret yaparak yaşamlarını sürdürüyorlardı. 17. yüzyılda sömürgeleşme geliştikçe samur kürklerine olan talebin artması, bu kürklerin ticaretini yapan Huronlar ile İroquoilar arasında kanlı bir savaş çıkmasına yol açtı. Kürk rezervleri tükendikçe savaş şiddetlendi. Bu savaştan sağ kurtulabilen Huronlar Quebec'e çekildiler.

<span class="mw-page-title-main">Kosta Rika</span> Orta Amerikada yer alan ülke

Kosta Rika, resmî adıyla Kosta Rika Cumhuriyeti, bir Orta Amerika ülkesidir. Kosta Rika adı İspanyolcada zengin sahil anlamına gelmektedir. Kuzeyde Nikaragua, güneydoğuda Panama ile komşudur. Batısında Büyük Okyanus, doğusunda ise Karayip Denizi vardır. Büyük Okyanus'taki toprağı Cocos Adası Ulusal Parkı dolayısı ile Güney Amerika ülkesi Ekvador'a komşu sayılmaktadır. Ayrıca Kosta Rika, ordusu bulunmayan az sayıdaki ülkelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Idaho</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Idaho (

<span class="mw-page-title-main">Avcılık</span> Vahşi hayvanları aramak, takip etmek ve öldürmek

Avcılık, başlangıçta insanların karınlarını doyurmasına yönelik olan bir faaliyet. İlk insanlar ovalarda dolaşırken toplayabildikleri bitkiler ve kovalayıp yakalayabildikleri küçük hayvanlarla beslenmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sömürgecilik</span> Bir devletin başka toplumları siyasal ve ekonomik olarak egemelik altına alma politikası

Sömürgecilik; kolonicilik, kolonyalizm ya da müstemlekecilik, genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hudson's Bay Company</span> Şirket

Hudson's Bay Company (HBC), Kuzey Amerika'nın en eski şirketi, Dünya'nın da en eski şirketlerinden birisidir.

Rus-Amerikan Kumpanyası, 19. yüzyılda başta Kaliforniya ve Alaska olmak üzere, Rusya'nın Rus Amerikası adı verilen topraklarında koloniler kuran Rus ticaret kumpanyası.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Fransa</span>

Yeni Fransa Naipliği (Nouvelle-France) 1534'te Saint Lawrence Irmağı'nın Jacques Cartier tarafından keşfini izleyen süreçte Fransız egemenliğinde kalmış ve 1763'te İspanya ve Büyük Britanya'ya bırakılmış olan bölgedir. Meksika Körfezi, Newfoundland ve Hudson Körfezi 1721'de bölgenin sınırları içinde bulunuyordu. Bölge daha sonra yönetsel bağımsızlığı bulunan beş sömürgeye ayrılmıştır. Bunlar, Kanada, Acadia, Hudson Körfezi, Newfoundland ve Louisiana'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kolomb öncesi Amerika</span>

Kolomb öncesi Amerika, Amerika olarak adlandırılan bölgede Avrupalı sömürgecilerin varlığının hissedilir derecede olan döneme kadarki tarihsel dönemi kapsar. Bu uzun dönem Eski Taş Çağından Orta Çağa kadar uzanır. Teknik olarak Kolomb öncesi dönem Kolomb'un 1492 ile 1504 yılları arasında yaptığı yolculuklara vurgu yapsa da bu tarihsel dönem yerli Amerika halkların egemenliğinin Avrupalılarca sona erdirilmesine kadar sürer, bu bazı durumlarda Kolomb'un Yeni Dünya'ya gelişinden sonra birkaç yüzyıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Rus Amerikası</span>

Rus Amerikası günümüzde ABD topraklarının Alaska eyaleti, Kaliforniya’nın bir kısmı ile Hawaii’yi içerisine alan ve 1733 – 1867 yılları arasında Rus İmparatorluğuna ait olan sömürge bölgelerinin adıdır. Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi ile başlayan sürecin resmiyet kazanıp sömürge topraklarının resmî ilhak edilmesi 1799 yılındaki Çarlık ukazı ile olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Nome, Alaska</span>

Nome, Amerika Birleşik Devletleri'nde Alaska eyaletinin Nome Census Area sayım bölgesinin en gelişmiş şehri. Seward Yarımadasının güneyinde Norton Sound'un kuzeyinde yer alan sahil kasabasıdır. 1899-1909 yıllarında Nome Altına Hücumu hareketi sırasında 9 Nisan 1901 tarihinde kurulmuştur. 2010 sayımına göre nüfusu 3.598 kişidir. Nome ismini İngilizce'de 'isim' anlamına gelen 'name' kelimesinin yanlış okunması ve Nome olarak kaydedilmesiyle almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Guçinler</span>

Guçinler ya da Kuçinler, Kuzey Kutup Dairesinde kabaca 65° ve 69° Kuzey enlemde, 130° ve 150° Batı boylamında, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin kuzeydoğusunda İç Alaska coğrafi bölgesindeki Yukon Nehri civarında ve Kanada'nın Yukon ile Kuzeybatı Toprakları bölgelerinde yaşayan, rengeyiği avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist, şimdi ise Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Guçinleri ya da Batı Guçinleri ile Kanada Guçinleri ya da Doğu Guçinleri olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Alaska'da nüfusça Koyukonlardan sonra en büyük ikinci Atabask halkıdır. En yakın akrabaları dilce birlikte grup oluşturan Alaska ve Kanada Hanlarıdır. 2010 yılındaki nüfusları 9.000 kişidir ve anadillerini akıcı biçimde konuşabilenlerin sayısı UNESCO'ya göre 400 kişidir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 1.000 kişilik nüfustan 150 kadarı, Kanada'daki 1.900 kişilik nüfustan ise 400 tanesi anadillerini konuşabiliyor. Huş kabuğundan kano ve kar ayakkabısı yapımıyla, iki yönlü kızaklarıyla, oklu kirpinin dikenleriyle yapılan kirpi işi ile karmaşık ve süslü boncuk işi (naagąįį) bezemeleriyle tanınırlar. Günümüzde avcılık, balıkçılık ve mevsimlik istihdamdan oluşan karma ekonomi görülür.

<span class="mw-page-title-main">Ticaret karakolu</span>

Ticaret karakolu ya da Ticaret postası, ticari ürünlerin başka bir ürünle takas edilmesiyle ya da bir mal karşılığı, doğrudan parayla ya da paraya eş altın, gümüş, bakır gibi değerli madenlerle ticaret yapma yeri ya da noktası. Örneklerine daha çok Kuzey Amerika'nın Avrupalılarca keşif ve sömürge döneminde rastlanır.

Ova Kızılderilileri ya da Ovalar Bölgesi Yerlileri veya Buffalo Yerlileri, Kuzey Amerika'nın ortasında Büyük Ovalar bölgesinde Kuzey Amerika yerlileri kültür bölgesinden yerli kültürü oluşturan Kızılderililer. Kuzeyde Subarktik Kızılderilileri, batıda Plato Kızılderilileri, Büyük Havza Kızılderilileri, güneybatıda Güneybatı Kızılderilileri, güneydoğuda Güneydoğu Kızılderilileri, doğuda ise Kuzeydoğu Kızılderilileri kültür gruplarıyla çevrilidir. Algonkin dilleri, Siyu dilleri, Atabask dilleri gibi birbirinden oldukça farklı dilleri konuşsalar da aynı kültürde buluşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Kolumbiya Nehri</span>

Kolumbiya Nehri ya da Columbia Nehri, Kuzey Amerika'da Pasifik Kuzeybatısı'nın en büyük nehridir ve uzunluğu 2,000 km'dir. ABD'nin dördüncü en büyük nehridir. Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Rocky Dağlarında doğan nehir, Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington eyaletine geçer ve Oregon eyaletiyle sınır oluşturduktan sonra Büyük Okyanus'a dökülür. Drenaj havzası kabaca Fransa büyüklüğündedir ve Amerika Birleşik Devletleri'nin yedi eyaletine ve bir Kanada eyaletine kadar uzanır. Hacim bakımından Amerika Birleşik Devletleri'nin dördüncü büyük nehri olan Kolumbiya, Pasifik'e dökülen Kuzey Amerika nehirleri arasında en büyük debiye sahip olanıdır. Kolumbiya, dünyadaki nehirler arasında 36. en büyük debiye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Arviat</span>

Arviat ya da 1 Haziran 1989 öncesinde Eskimo Point, Kanada'nın Nunavut bölgesinin Kitikmeot Bölgesi'nde Hudson Körfezi'nin su yolunun kıyısında kurulu mezra. Tarihteki adları içinde Tikirajualaaq ve Ittaliurvik görülür. Yöre Kivalliq-Aivilik İnuitçesi lehçesini konuşan Kanada İnuitlerinin toprağıdır. 2011 sayımına göre nüfusu alanda 2.318, merkezde 1.810 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kanada</span>

Kuzey Kanada, Kanada'nın coğrafi ve siyasi farklı farklı tanımlanan en geniş ve en kuzey bölgesi. Siyasi olarak Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut'tan oluşan üçlü Kanada bölgesidir ve güneyde Batı Kanada bölgesinden bir çizgiyle ayrılır. Benzer şekilde, Far North Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde kalan ve Arktik Kanada denen Kanada topraklarını, diğer kısımları ise Nunavik ve Nunatsiavut'u içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz kürk ticareti</span>

Deniz kürk ticareti, deniz samuru ve diğer deniz memelilerinin kürklerinin Alaska yerlileri ile Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri tarafından avlanılması yoluyla sürdürülen gemi temelli kürk ticareti sistemidir. Deniz kürk ticareti terimi karadaki kürk ticaretinden ayırt edebilmek için sonradan tarihçilerce türetilmiştir ve döneminde bu adla değil, Kuzey Batı Kıyısı ticareti ya da Kuzey Batı ticareti adlarıyla anılırdı. Bu ticarette elde edilen kürklerin çoğu Çin'e satılırken, ufak bir kısmı da Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ne ihraç edilmiştir. Çin'e verilen kürkler çay, ipek, porselen ve diğer gözde Çin mallarıyla değiş tokuş edilmiştir. Kürk ticaretinde arz ve talep dengesinde talep kısmını Çinliler, arz kısmını ise uzunca bir süre Rus promışlennikler yerine getirmiştir. Deniz kürk ticaretine öncülük eden Ruslar, Kamçatka'nın doğusundan Aleut Adaları boyunca Alaska'nın güney kıyılarına kadar uzanmışlardır. 1780 lerde bu ticarete dahil olan Britanyalılar ile Amerikalılar ise daha çok Britanya Kolumbiyası Kıyısı'na odaklanmışlardır. 19. yüzyıl başlarında birdenbire patlama yaşanan deniz kürk ticaretindeki düşüş ise 1810'larda yıllara yayılarak devam etmiştir. Kontrolsüz ve aşırı avlanmanın sonucu olarak deniz samuru kolonilerinin acımasızca yokedilmesi nüfuslarını tükenme noktasına getirmiş, ticaret bunun üzerine Pasifik Kuzeybatısı ile Çin'de samur dışı deniz memelilerinin kürküne yönelmiş ve 19. yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür. Alaska kıyılarının kontrolü büyük ölçüde Rusların elindeydi. Alaska'nın güney kıyıları ise Britanyalılar ile Amerikalılar arasında rekabete sahne olmuştur. Güneyde faaliyete ilk başlayanlar Britanyalılardır ve 1790 lardan 1830 lara kadar dönemde Amerikan rekabetine karşı koyamamışlardır. 1820 lerde Britanyalı Hudson's Bay Company Amerikalılardan uzak durdular. 1840 larda ise Hudson's Bay Company ile Rus-Amerikan Kumpanyası ticareti yürütmüşlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Oregon Ülkesi</span> Kuzey Amerikanın Pasifik Kuzeybatısındaki tartışmalı bir bölge için kullanılan bir terim

Oregon Ülkesi, ağırlıklı olarak Kuzey Amerika'nın Pasifik Kuzeybatısı'ndaki tartışmalı bir bölge için kullanılan bir terimdi. Bölge, 1810'dan önce Britanyalı ve Kanadalı Fransız kürk tüccarları tarafından işgal edildi ve 1830'ların ortalarından itibaren Amerikalı yerleşimciler ve Kolumbiya Nehri'nin kıyı bölgelerinin kuzeyinde deniz kürk ticaretiyle uğraşan bütün gemilerin uğrak yeri haline geldi. 1846 tarihli Oregon Antlaşması, 1818 Antlaşması uyarınca tartışmalı ortak yönetimi sona erdirdi ve 49. paralelde Vancouver Adası hariç Britanya-Amerika sınırını kurdu.

1837 Great Plains çiçek hastalığı salgını 1836'dan 1840'a kadar devam etmiş ancak, 1837 baharında Amerikan Kürk Şirketi isimli bir şirkete ait St. Peter vapuru ile Missouri Vadisi'ne taşınan enfekte insanlar ve malzemeler sebebiyle doruk noktasına ulaşmıştır. Sadece Missouri Nehri boyunca 17.000'den fazla yerli ölmüş ve bazı kabileler neredeyse yok olmuştur. Salgın özellikle bölgede yaşayan yerli halk olan Mandanları etkilmiştir.