İçeriğe atla

Kuzey şişe burunlu balinası

Kuzey şişe burunlu balinası
Ortalama insanla karşılaştırma
Korunma durumu
DD[1]
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
Takım: Cetacea - (Balinalar)
Alt takım: Odontoceti - (Dişli balinalar)
Familya: Ziphiidae - (Gagalı balinagiller)
Cins: Hyperoodon
İkili adlandırma
Hyperoodon ampullatus -
Forster, 1770

Kuzey şişe burunlu balinasının yayılımı

Kuzey şişe burunlu balinası (Hyperoodon ampullatus), gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından Hyperoodon cinsine ait iki balina türünden biridir. Norveç ve Birleşik Krallık'ta 19. yüzyıl ve 20. yüzyıl başlarında avlanmıştır. 1453 metre ile bilinen en derine dalabilen memelidir. Johann Reinhold Forster tarafından 1770 yılında tanımlanmıştır.[2]

Özellikleri

Nes, Hvalba'da 24 Ağustos 2009'da kıyıya vurmuş kuzey şişe burunlu balinası.

Kuzey şişe burunlu balinası yetişkinlerinin boyları 9,8 metre olarak ölçülmüş, 11,2 metreye kadar ulaşabildiği iddia edilmektedir.[3] Gaga erkeklerde beyaz dişilerde gri renklidir. Sırt yüzgeci vücudun geri tarafında ve 30-38 santimetre civarında olup diğer balina türlerine göre küçüktür. Çok büyük hayvanlar olduğu için ağırlıklarını ölçmek çok zor olup yaklaşık 5,8 ile 7,5 ton arasında olduğu tahmin edilmektedir.[4][5]

Popülasyon ve yayılım

Kuzey şişe burunlu balinası yayılımı Atlas Okyanusu'nun kuzeyidir. Serin veya soğuk sularda bulunurlar. Derinlikleri tercih ederler. Popülasyonu bilinmemekle birlikte 10.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. 20 Ocak 2006 tarihinde Londra şehri merkezinde Thames Nehri'nde görülmüştür.[6] Kurtarılmaya çalışılırken ölmüştür.[7]

Yaşam şekli

Bütün diğer gagalı balinagiller gibi onlar da büyük derinliklerde avladıkları kafadan bacaklılar ve balık ile beslenir. 1 saat ve üzeri dalma süresine sahiptirler. Çok derinlere dalabilen balinalar olmalarına rağmen küçük gruplar halinde sığ sulara gelip, oynayabilir ve dinlenebilirler.[8]

Korunumu

Balina avcılığının başlamasından önceki sayıları 40000 ile 50000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. 1850 ile 1973 tarihleri arasında 88000 civarında balina Norveç ve İngiliz avcılarınca yakalanmıştır. Norveç avcılığı 1973 yılında yasaklamıştır ancak Faroe Adalarında devam etmektedir.[9][10][11]

Kaynakça

  1. ^ Taylor, B.L.; Baird, R.; Barlow, J.; Dawson, S.M.; Ford, J.; Mead, J.G.; Notarbartolo di Sciara, G.; Wade, P.; Pitman, R.L. (2008). "Hyperoodon ampullatus". IUCN Red List of Threatened Species. Cilt 2008. IUCN. s. e.T10707A3208523. doi:10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T10707A3208523.en. 13 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2016. 
  2. ^ Best, Peter B. 2007. Whales and Dolphins of the Southern African Subregion ISBN 978-0-521-89710-5
  3. ^ "Species Guide - Northern bottlenose whale". The Whale and Dolphin Conservation Society. 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2015. 
  4. ^ "Northern Bottlenose Whale, Hyperoodon ampullatus at MarineBio.org". 18 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016. 
  5. ^ "ADW: Hyperoodon ampullatus: Information". 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016. 
  6. ^ "Whale spotted in central London". BBC. 20 Ocak 2006. 21 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2009. 
  7. ^ "Lost whale dies after rescue bid". BBC. 21 Ocak 2006. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2009. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016. 
  9. ^ "Whales around the Faroes". 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016. 
  10. ^ "Appendix II 11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." of the Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals (CMS). As amended by the Conference of the Parties in 1985, 1988, 1991, 1994, 1997, 1999, 2002, 2005 and 2008. Effective: 5 March 2009.
  11. ^ Convention on Migratory Species page on the northern bottlenose whale 31 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Website of the Memorandum of Understanding Concerning the Conservation of the Manatee and Small Cetaceans of Western Africa and Macaronesia at CMS 31 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Konuyla ilgili yayınlar

  • Bottlenose Whales in the Encyclopedia of Marine Mammals Shannon Gowans, 1998. ISBN 0-12-551340-2
  • National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World Reeves et al., 2002. ISBN 0-375-41141-0.
  • Whales, Dolphins and Porpoises Carwardine, 1995. ISBN 0-7513-2781-6
  • {{{assessors}}} (2008). Hyperoodon ampullatus. IUCN 2008. IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi. Erişim tarihi: 27 February 2009.
  • Beaked Whales in the Animal Encyclopedia: The Definitive Visual Guide David Burnie, 2014. ISBN 978-0-2411-8023-5

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Kuzey şişe burunlu balinası ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikitür'de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur:
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balina</span> çeşitli türlerden oluşan büyük plasentalı deniz memelileri

Balina yaşamını tamamen suda sürdüren ve yaygın olarak dünya okyanuslarında bulunan farklı çok sayıda türden oluşan plasentalı deniz memelileridir. Cetacea infra takımı içinde genellikle yunusları ve musurları hariç tutarak oluşturulmuş formel olmayan bir gruplamada yer alırlar. Balinalar, yunuslar ve musurlar çift toynaklılarla birlikte Cetartiodactyla takımında yer alırlar. En yakın akrabaları olan su aygırlarından 55 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Balinaların iki parvo takımı dişsiz balinalar (Mysticeti) ve dişli balinalar (Odontoceti) birbirlerinden yaklaşık 34 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Yaşayan ve balina olarak kabul edilen familyalar şunlardır: Balaenopteridae, Balaenidae, Cetotheriidae, Eschrichtiidae, Monodontidae, Physeteridae, Kogiidae ve Ziphiidae.

<span class="mw-page-title-main">Dişli balinalar</span> balina parvo takımı

Dişli balinalar (Odontoceti), mevcut balinaların iki ana grubundan biridir. Dişsiz balinalar ile son ortak ataları muhtemelen – 34 milyon yıl önce – geç Eosen'de yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gagalı balinagiller</span> dişli balinaların bir familyası

Gagalı balinagiller (Ziphiidae) dişli balinaların bir familyası. Tanılan 19 türü ile yunusgillerden sonra ikinci büyük balina familyası olmasına rağmen hakkında fazla bilinmemektedir. Bunun nedeni familyanın türlerinin kıyılara pek yaklaşmamasıdır. Familyanın birçok türü daha henüz yeni tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey balinası</span>

Kuzey balinası, bütün okyanuslarında yaygın bir balina türüdür. Bağlı olduğu oluklu balinagiller familyası içinde mavi balina ve oluklu balinadan sonra en büyük üçüncü türdür. Günümüzdeki sayılarının 80.000 olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Elektra balinası</span> Yunus türü

Elektra balinası (Delphinidae) ailesine mensup bir (Cetacea). Cüce katil balina ve pilot balina ile benzerdir, genel olarak bu yunus cinslerinin ismi siyah balıklar olarak adlandırılır. Ayrıca Yalancı katil balina ile de ilişkilidir. Elektra balinaları daha çok tropikal sularda bulunurlar fakat derin suları tercih ettikleri için insanlar tarafından çok fazla gözlemlenemezler.

<span class="mw-page-title-main">Cüce katil balina</span> yunus türü

Cüce katil balina, yunusgiller (Delphinidae) familyasından monotipik Feresa cinsinde sınıflandırılan bir yunus türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Uzun dişli gagalı balina</span>

Uzun dişli gagalı balina veya Layard gagalı balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından iki dişli balina (Mesoplodon) cinsine ait bir balina türü. Epiteti bu balina türünün ilk çizimlerini yapıp taksonomist John Edward Gray'a gönderen ve 1865 yılında tarifinin yapılmasını sağlayan Güney Afrikalı Edgar Leopold Layard onuruna verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sık dişli gagalı balina</span>

Sık dişli gagalı balina veya Blainville gagalı balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından iki dişli balina (Mesoplodon) cinsine ait bir balina türü. Adı, Fransız zoolog Henri de Blainville tarafından 1817 yılında tanımlanması nedeniyle verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kara liman yunusu</span>

Kara liman yunusu, Güney Amerika'ya kıyılarına endemik bir musurgil türü. İlk defa türe İngilizce ismini veren Hermann Burmeister tarafından 1865 yılında tanımlanmıştır. Yerel halk arasında "marsopa espinosa" ve "chancho marino" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Cüce ispermeçet balinası</span>

Cüce ispermeçet balinası Physeteroidea ailesinin bilinen üç türünden birisidir. Genellikle denizlerde görünmezler ve en kaybolmamış bilgiler gövdelerinin araştırmalarından gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Güney şişe burunlu balinası</span>

Güney şişe burunlu balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından Hyperoodon cinsine ait iki balina türünden biridir. Çok az gözlenebilen ve avlanan bu tür, muhtemelen Antarktik sularda en bol bulunan balinadır. İlk olarak İngiliz zoolog William Henry Flower tarafından 1770 yılında tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pigme ispermeçet balinası</span>

Pigme ispermeçet balinası, Kogiidae familyasının bilinen iki türünden birisidir. Genellikle denizlerde görünmezler ve bu tür hakkında bilinen çoğu şey gövdelerinin araştırmalarından gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik gagalı balinası</span>

Pasifik gagalı balinası veya Longmann gagalı balinası, Indopacetus cinsine ait balina türü. Yakın zamana kadar dünyada görülen ender balina türlerinden biri olarak kabul edilmiş, ancak günümüzde kürek dişli gagalı balina bu konuma sahip olmuştur. 2010 yılı itibarıyla, türlerin kıyılarda bir düzine kadar yaşadığı bildirilmiş ve toplam sayılarının 65 civarında olduğu ifade edilmiştir.

<i>Mesoplodon perrini</i>

Mesoplodon perrini, yeni dönemde tanımlanan gagalı balina türü. Türe ait örnekler 1970'li yıllarda ortaya çıkarılmıştır. İlk örnekler 1975 yılında, ardından 1978 ve 1979 yıllarında Kaliforniya sahillerinde bulunmuştur. Son örnek Eylül 1997'de bulunmuştur. Bu türler başta Hektor gagalı balinası ve Cuvier gagalı balinası olarak tanımlanmalarına rağmen, sonradan 2002 yılında yapılan DNA merkezli bir çalışmada tür yeni olarak tanımlanmış ve William F. Perrin'in adı verilerek "Perrin gagalı balinası" olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dev şişe burunlu balina</span>

Dev gagalı balina, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından Berardius cinsine ait üç balina türünden ikisi Güney yarıküre'nin soğuk sularında yaşayan Arnoux gagalı balinası ve Büyük Okyanus'un kuzeyindeki soğuk sularda bulunan Baird gagalı balinasıdır. Üçüncü bir tür 2016 yılında tanımlanmış ancak adlandırılmamıştır. Gagalı balinagillerin en büyükleri olup boyları 10-12 metreye ulaşabilmektedir. Dört dişli balina veya dev gagalı balina olarak da adlandırılsalar bile genellikle cins isimleri olan Berardius olarak bilinirler. Arnoux ve Baird gagalı balinaları o kadar birbirine benzerdir ki ayrı tür olup olmamaları tartışma konusu olmuş ancak genetik kanıtlar ve yaşadıkları coğrafyaların farklılığı nedeniyle ayrı ayrı sınıflandırılmalarına karar verilmiştir. Arnoux gagalı balinası, ilk olarak Georges Louis Duvernoy tarafından 1851 yılında Baird gagalı balinası ise 1883 yılında Leonhard Hess Stejneger tarafından tanımlanmıştır.

Mesoplodon hotaula, bir mesoplodon türü.

<span class="mw-page-title-main">Tazmanya gagalı balinası</span>

Tazmanya gagalı balinası ya da Tazmanya balinası, ziphiidae familyasının üyesi olan bir balina türü. Bu balinalar geniş bir şekilde araştırılmamışlardır. Denizlerde görülen yalnızca dört birey ve 42 tane de kendi doğal yaşam alanlarından ayrı kalmış birey kayıt edilmiştir. İlk defa 1937 yılında görülmüşlerdir, W. R. B. Oliver tarafından George Shepherd'a itham edilerek isimleri verilmiştir, Whanganui Bölge Müzesinin görevlisi 1933 yılında Yeni Zelanda'daki Kuzey Adası'nda bulunan Ōhawe yakınlarındaki güney Taranaki sahilinde numuneler toplamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eubalaena</span>

Gerçek balinalar büyük dişsiz balinaların üç türünü kapsayan Eubalaena cinsidir: Buzul balinası, Kuzey Pasifik gerçek balinası ve Güney gerçek balinası. Bu türler grönland balinası ile birlikte Balaenidae ailesinde dınıflandırılmışlardır. Gerçek balinalar yusyuvarlak bir gövde yapısına sahiptirler, v şeklinde hava delikleri ve koyu gri ya da siyah ten renkleri vardır. Bu balinalar 18 m (59 ft) uzunluğundan daha çok büyüyebilirler ve bilinen en uzun gerçek balina ise 19.8 m (65 ft) uzunluğundadır; kiloları ise 100 kısa ton ya da daha fazla olabilir. 20.7 m (68 ft) uzunluğunda ve 135,000 kg (298,000 lb) kilosunda bir de 21.3 m (70 ft) uzunluğunda kesin olmasa da bireyler olduğu bilinmektedir ki bu değerler kambur, gri, bryde ve b. omurai gibi diğer balina türleri ile karşılaştırıldığında oldukça büyüktür, ama mavi balinadan küçüktür. Gerçek balinalara bu ismi veren balinacılar "gerçek" ismini bu türün bir avdayken bol yağ ve balina çubuğu sağlayabilmesi nedeniyle vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şişe burunlu balina</span> memeli cinsi

Hyperoodon gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasına ait balina cinsidir. Türleri: Kuzey şişe burunlu balinası ve Güney şişe burunlu balinasıdır Pasifik gagalı balinası türü, fisiksel görünüşleri nedeniyle tropikal şişe burunlu balinası olarak adlandırılır ve sınıflandırılır. Cins, Bernard Germain de Lacépède tarafından 1804 yılında tanımlanmıştır.

İzlanda'da 28 farklı memeli türü vardır. Bunlardan 0 tanesi kritik olarak tehlikede, 4 tanesi tehlikede, 4 tanesi zarar görebilir durumda ve hiçbiri yakın tehdit altında değildir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.