İçeriğe atla

Kuzey İrlanda sorunu

İrlanda siyasi haritasında Kuzey İrlanda (Northern Ireland) ve İrlanda (Republic of Ireland)

Kuzey İrlanda sorunu (İngilizce: The Troubles ["Sorunlar"], İrlandaca: Na Trioblóidí), Kuzey İrlanda'da süren ve çeşitli zamanlarda İrlanda Cumhuriyeti, İngiltere ve ana kara Avrupa'ya yayılan etnik milliyetçi[1] çatışmalardır. "The Troubles" dönemi 1960'ların sonunda başladı ve yaygın görüşe göre 1998 Belfast Anlaşması ile sona erdi.[2] Ancak şiddet eylemleri o zamandan beri ara sıra devam etmektedir.

En temel sorunlar, Kuzey İrlanda'nın anayasal durumu ve iki ana topluluk arasındaki ilişkilerdir. Çoğunlukla Protestan cemaatine mensup olan birlikçiler ve sadakatçiler, genelde Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'ın bir parçası olarak kalmasını istiyorlar. Öte yandan çoğunlukla Katolik cemaatine mensup olan İrlandalı milliyetçiler ve cumhuriyetçiler, Birleşik Krallık'tan ayrılıp birleşik bir İrlanda'ya katılmak istiyorlar. İlk gruptakiler genelde kendilerini Britanyalı olarak görmekteyken ikinci gruptakiler genelde kendilerini İrlandalı olarak görmektedirler.

Sürece müdahil olanlar arasında cumhuriyetçi ve sadık paramiliterler, Britanya ve İrlanda Cumhuriyeti devlet güvenlik güçleri, politikacılar ve siyasi aktivistler bulunmaktadır. Çıkan çatışmalarda 3.500'den fazla kişi yaşamını yitirmiştir.

Kaynakça

  1. ^ (İngilizce) Gaffikin, Frank; mike Morrissey (2011). Planning in Divided Cities. Wiley-Blackwell. s. 197. ISBN 978-1405192187.
    (İngilizce) Roshwald, Aviel (2006). The Endurance of Nationalism: Ancient Roots and Modern Dilemmas. Cambridge University Press. ISBN 0521842670.
    (İngilizce) Kennedy-Pipe, Caroline (1997-01). The Origins of the Present Troubles in Northern Ireland. Longman. ISBN 978-0-582-10073-2.
    (İngilizce) McGarry, John; Brendan O'Leary (15 June 1995). Explaining Northern Ireland. Wiley-Blackwell. s. 18. ISBN 978-0-631-18349-5.
    (İngilizce) Dermot Keogh, ed. (28 January 2294). Northern Ireland and the Politics of Reconciliation. Cambridge University Press. s. 55–59. ISBN 978-0-521-45933-4.
    (İngilizce) Weitzer, Ronald (1995-01). Policing Under Fire: Ethnic Conflict and Police-Community Relations in Northern Ireland. State University Press. ISBN 978-0-7914-2248-9.
    (İngilizce) Coakley, John. "Ethnic Conflict and the Two-State Solution: The Irish Experience of Partition" 5 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 15 Şubat 2009 tarihinde erişildi.
  2. ^ (İngilizce) Aughey, Arthur. The Politics of Northern Ireland: Beyond the Belfast Agreement. s. 7. ISBN 978-0415327886.
    (İngilizce) Holland, Jack: Hope Against History: The Course of Conflict in Northern Ireland. Henry Holt & Company, 1999, s 221. ISBN 0-8050-6087-1.
    (İngilizce) Gillespie, Gordon. Historical Dictionary of the Northern Ireland Conflict. s. 250. ISBN 978-0810855830.
    (İngilizce) Elliot, Marianne: The Long Road to Peace in Northern Ireland: Peace Lectures from the Institute of Irish Studies at Liverpool University. University of Liverpool Institute of Irish Studies, Liverpool University Press, 2007, s 2. ISBN 1-84631-065-2.
    (İngilizce) Goodspeed, Michael: When reason fails: Portraits of armies at war: America, Britain, Israel, and the future. Greenwood Publishing Group, 2002, s. 44 ve 61. ISBN 0-275-97378-6.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuzey İrlanda</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

Kuzey İrlanda, İrlanda Adası'nda İrlanda'nın kuzeyinde yer alan Birleşik Krallık'a bağlı özerk ülke.

İskoçlar, İskoçya'da yaşayan halkın adıdır.

Sosyal Demokrat İşçi Partisi ya da SDLP, Kuzey İrlanda'nın iki büyük Cumhuriyetçi ve Milliyetçi partisinden biridir. 1970 yılında Gerry Fitt tarafından kurulmuştur. Sosyalist Enternasyonal'e üye sosyal demokrat bir partidir. Kuzey İrlanda Parlamentosunda 8 milletvekili bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Bağımsızlık Savaşı</span> İrlanda Bağımsızlık Savaşı veya Anglo-İrlanda Savaşı, İrlanda Cumhuriyet Ordusunun Britanya Hükûmetine ve İrlandada bulunan kuvvetlerine karşı sürdürdüğü gerilla savaşıdır

İrlanda Bağımsızlık Savaşı ya da Anglo-İrlanda Savaşı, İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun Britanya Hükûmeti'ne ve İrlanda'da bulunan kuvvetlerine karşı sürdürdüğü gerilla savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Özgür İrlanda Devleti</span> 1922-1937 yılları arasında kuzeybatı Avrupada egemen olan devlet

Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.

Downing Street Deklarasyonu, Birleşik Krallık Başbakanı John Major ve İrlanda Başbakanı Albert Reynolds tarafından 15 Aralık 1993 tarihinde Downing Sokağı 10 Numara başbakanlık ofisinde yayınlanan bir ortak deklarasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Æthelstan</span> Athelstan

Æthelstan ya da Athelstan, 924 ile 927 yılları arasında Anglo-Saksonların Kralı ve 927 ile 939 yılları arasında İngilizlerin Kralı. Kral Yaşlı Edward ve ilk karısı Ecgwynn'ın oğludur. Modern tarihçiler onu İngiltere'nin ilk kralı ve en büyük Anglo-Sakson krallardan biri olarak belirtirler. Hiçbir zaman evlenmemiştir ve yerine baba olan bir kardeşi I. Edmund geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Norman Whiteside</span>

Norman Whiteside, Kuzey İrlandalı eski futbolcudur. Orta saha ve forvet pozisyonlarında görev almaktaydı.

Muhalif cumhuriyetçi, dönek cumhuriyetçi, anlaşma karşıtı cumhuriyetçi ve ateşkes karşıtı cumhuriyetçi terimleri Kuzey İrlanda'da şu an var olan barış anlaşmalarını desteklemeyen İrlanda cumhuriyetçiliğini tanımlamak için kullanılır. Barış anlaşması 3,500'ün üzerinde cana mal olan ve İngiltere'de kuzey irlanda sorunu olarak bilinen 30 yıllık çatışma dönemini sonunda imzalanabildi. Çatışmalar esnasında, Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu olarak bilinen cumhuriyetçi paramiliter grup Birleşik İrlanda Cumhuriyeti'ni kurmak için bir savaş yürüttü. 1990'lardaki barış görüşmeleri 1997'de IRA ateşkesine ve 1998'de Hayırlı Cuma Anlaşması'nın imzalanmasına zemin hazırladı. Sinn Féin tarafından temsil edilen ana cumhuriyetçiler, İrlanda barış birliği anlamına gelen anlaşmayı destekledi fakat muhalifler anlaşmayı Birleşik İrlanda idealinden vazgeçme ve Büyük Britanya'nın parçası olmayı kabul etmek olarak görüyordu. Bu yüzden muhalifler Kuzey İrlanda Meclisini ve Kuzey İrlanda Polis teşkilatını illegal olarak addetti ve polis teşkilatını Britanyalı paramiliter polis gücü olarak gördüler.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık coğrafyası</span>

Birleşik Krallık, Batı Avrupa'nın kuzeybatısında Britanya Adaları'nda bulunan bir ada ülkesidir. Enlemi 49 °-59 ° ve Boylamı 8 °-2 ° arasındadır. Birleşik Krallık, Kuzey Atlantik ile Kuzey Denizi arasında uzanır ve Büyük Britanya ile İrlanda'nın kuzeyi olmak üzere Britanya Adaları'nın büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Fransa'nın kuzeybatı kıyısından 35 km uzaklıkta Manş Denizi ile ayrılmaktadır ve Ayrıca İrlanda ile 499 km'lik sınırı paylaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ulster Kraliyet Polisi</span> 1922 - 2001 arasında Kuzey İrlandanın polis teşkilâtı

Ulster Kraliyet Polisi, Kuzey İrlanda'nın polis teşkilâtıydı. 1 Haziran 1922 tarihinde İrlanda Kraliyet Polisi'nin yerine kurulmuş olup zirvede olduğu dönemde yaklaşık 8,500 memur ile ek olarak 4,500 rezerve sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey İrlanda Polis Teşkilatı</span>

Kuzey İrlanda Polis Teşkilatı, Kuzey İrlanda'nın polis teşkilâtıdır. 4 Kasım 2001 tarihinde Hayırlı Cuma Anlaşması sonucunda 2000 tarihli Kuzey İrlanda Polis Yasası ile Ulster Kraliyet Polisi'nin yerine kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Patrik</span> V. yüzyılda İrlandaya köle olarak götürülen ama kısa zamanda adayı Hristiyanlaştırmayı başaran misyoner (389-461)

Aziz Patrik, beşinci yüzyılda yaşamış Roma-İngiliz kökenli Hristiyan misyoner ve piskopostu. "İrlanda Havarisi" olarak bilinen, İrlanda'nın birincil koruyucu azizidir. Diğer koruyucu azizler Brigid ve Columba'dır.

Kuzey İrlanda bayrak sorunu, halen Kuzey İrlanda'da tartışılan bir sorundur. Ülkedeki taraflar siyasi bağlılığına göre farklı bayraklar kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Türk milliyetçiliği</span>

Kıbrıs Türk milliyetçiliği, Kıbrıs'ta Rumlar'ın domine ettiği Kıbrıs Cumhuriyeti'nden ayrı bir ülke kurmayı hedefleyen bir tür etnik milliyetçiliktir. Adanın iki entite arasında bölüşülmesi fikrine taksim denmektedir. Kıbrıs Türk milliyetçilerinin bir özelliği de Türkiye Cumhuriyeti'ne bağlı olmayan bir ülkede yaşamayı istemeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik İrlandalılar Örgütü</span> İrlanda Krallığındaki politik organizasyon (1791 - 1804/1805)

Birleşik İrlandalılar Örgütü, kısaca Birleşik İrlandalılar olarak da bilinir, İrlanda Krallığı'nda Fransız Devrimi'nin ardından ulusal hükûmette "tüm insanların eşit temsilini" sağlamak için kurulan yeminli bir topluluktu. Anayasa reformundan ümidi kesen Birleşik İrlandalılar, 1798'de İngiliz Kraliyet güçlerine ve İrlanda'nın mezhepsel bölünmesine meydan okuyarak daha sonra 1798 İrlanda Ayaklanması olarak anılacak cumhuriyetçi bir ayaklanma başlattı. Bu ayaklanmanın bastırılması, Dublin'deki Protestan Yükseliş Parlamentosu'nun kaldırılmasının ve İrlanda'nın Büyük Britanya ile bir Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'na dahil edilmesinin başlangıcı oldu. Bu olayların ardından 1803'te hareketi canlandırma ve ayaklanmayı yenileme girişimi yine yenilgiye uğratıldı.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Patrik Haçı</span>

Aziz Patrik haçı, beyaz zemin üstünde krımızı renkli ve şekli X harfine benzeyen bir haçtır.

<span class="mw-page-title-main">Mourne Dağları</span>

Mourne Dağları, Kuzey İrlanda'da bulunan bir sıradağdır. Dağlar, Kuzey İrlanda'nın güneydoğusunda Ulster vilayetinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz hardal</span>

Beyaz hardal, Brassicaceae familyasına ait bir yıllık bitkidir. Bazen Brassica alba veya B. hirta olarak da adlandırılır. Tohumları için yetiştirilir ve hardal sosu yapmakta, yem bitkisi olarak veya yeşil gübre olarak kullanılır. Menşei Akdeniz bölgesi olduğu düşünülse de günümüzde dünya çapında yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Cumhuriyeti (1919-1922)</span>

İrlanda Cumhuriyeti,, Ocak 1919'da Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan eden tanınmamış bir devletti. Cumhuriyet, İrlanda adasının tamamı üzerinde yargı yetkisi iddia ediyordu, ancak 1920 itibarıyla etki alanı İrlanda'nın 32 ilinden 21'iyle sınırlıydı. Britanya devlet güçleri, kuzeydoğunun yanı sıra Cork, Dublin ve diğer büyük şehirlerde varlık göstermekteydi. Cumhuriyet, kırsal bölgelerde güçlüydü ve askeri güçleri aracılığıyla doğrudan kontrol etmediği şehir bölgelerinde de nüfuz sağlayabiliyordu.