Kuzey Çin Ovası - Turkipedia

Kuzey Çin Ovası Sarı Irmak'ın birikimi sonucu oluşmuştur. Doğu Asya'daki en büyük alüvyal ovadır. Kuzeyde Yanshan Dağları, batıda Taihang Dağları ile çevrilmiştir. Kuzeyde Yangtze Ovası ile birleşir ve Kuzeydoğu-Güneydoğu boyunca Bohai Denizi, Shandong Yarımadası, Sarı Irmak gibi coğrafi bölgeler vardır. Sarı Irmak, ovanın ortasından geçerek Bohai Denizi'ne dökülür. Ovanın güney bölümü -geleneksel olarak- "Merkez Ova" ismiyle anılır ki bölge Çin Uygarlığı'nın beşiği sayılır.^[1]^[2]

Büyük bir bölümü denizden maksimum 50 metre yükseklikte olan ova yaklaşık olarak 409,500 km² alan kaplar. Çin'in sorgum, pamuk, darı ve mısır üretiminin ana kaynağıdır. Aynı zamanda buğday, susam, yer fıstığı gibi ürünler de yetiştirilmektedir. Ova dünyanın en yoğun popülasyonlarından biridir. Çin'in başkenti Pekin, ovanın kuzeydoğusu köşesinde; büyük bir endüstri şehri ve ticari liman olan Tientsin ovanın kuzeydoğu kıyısında yer alır. Ovanın içindeki bölgelerden biri olan Shandong'daki Shengli Petrol Sahası önemli bir petrol sahasıdır.

Tarihi önemi

Kuzey Çin Ovası'nın coğrafyası derin kültürel ve siyasal bir kökene sahiptir. Yangtze Irmağı'nın güney bölgesinin dışındaki bölgelerde ova genellikle dağlar ve nehirlerle kesintiye uğramaz. Bu sayede ovada atla iletişim hızlı gerçekleşir. Ve bunun sonucu olarak bu bölgelerde konuşulan dil; Çin'in güney bölgeleriyle karşılaştırıldığında -güneydeki dillerin ve lehçelerin çokluğuna rağmen- daha düzgündür. Ayrıca hızlı iletişim imkânı sayesinde Çin'in komünikasyon merkezi bu bölgelere kayma eğilimi göstermiştir.^[3]

Kuzey Çin Ovası'nın bereketli toprağı aşama aşama Orta Asya'nın Bozkırları, çölleriyle birleşmiştir ve, iki alan arasında hiçbir doğal engel olmadığından, ova Orta Asya ve Mançurya işgallerine açık hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak Çin Seddi'nin inşası gerekli olmuştur.

Kuzey Çin Ovası'nda toprağın verimli olmasına rağmen öngörülemez hava koşulları vardır. Ova, Pasifik'ten gelen nemli rüzgarlar ve Asya Kıtası'nın içinden gelen kuru rüzgarların karşılaşma noktasıdır. Bu sebepten dolayı ovada hem sel hem de kuraklık görülür. Ovanın düzlüğü büyük miktarda sele sebep olduğu zaman nehir çalışmaları hasara uğrar. Birçok tarihçi Çin'in ambar yapımı, hidrolik çalışmaların sürdürülmesi ve bozkır halklarına karşı tahkimat yapımı gibi konularda gelişmiş olmasının ovanın kararsız ikliminden kaynaklandığını öne sürmektedir.

Kaynakça

^ BASIC INFORMATION ON CHINA 4 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce
^ Keekok Lee (24 Ekim 2008). Warp and Weft, Chinese Language and Culture. Strategic Book Publishing. ss. 39-40. ISBN 978-1-60693-247-6. 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2011. İngilizce
^ Ramsey, S. Robert, The Languages of China. Princeton University Press (1987), pp. 19-26. İngilizce

Dış bağlantılar

Encyclopædia Britannica 28 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce

İlgili Araştırma Makaleleri

Asya veya Asya Kıtası, Avrupa'nın doğusunda, Büyük Okyanus'un batısında, Okyanusya'nın kuzeyinde ve Arktik Okyanus'un güneyinde bulunan kıta, yüz ölçümü olarak Dünya'nın en büyük kıtası, aynı zamanda nüfus açısından en kalabalık kıtasıdır. Sınırları değişkenlik gösterse de Avrupa ve Afrika kıtaları ile kara sınırı vardır. Avrupa ile birlikle Avrasya'yı, Avrupa ve Afrika kıtalarıyla birlikte Eski Dünya'yı oluşturur. İnsanlığın Afrika'dan çıktıktan sonra ayak bastığı ilk kıta olan Asya, aynı zamanda Dünya üzerindeki birçok dinin çıkış bölgesidir. Ortadoğu kökenli İslam, Hristiyanlık gibi İbrani dinler ile Hint Yarımadası kökenli Budizm ve Hinduizm gibi Dharmatik dinler buna örnektir. Kuzey Kutup Dairesi'nden Ekvator'a kadar uzanan Asya Kıtası, yeryüzünün en alçak noktası olan Lut Gölü ve en yüksek noktası olan Everest gibi çok farklı yeryüzü şekillerini içinde barındırır.

Küçük Menderes, Ege yöresinde Bozdağlar'dan doğan bir nehirdir.

Asya'nın kuzeyinde yer alan Sibirya, 12.800.000 km²'lik yüzölçümüyle Rusya'nın yüzde 60'tan fazlasını kaplar. Batıda Ural Dağları'ndan doğuda Büyük Okyanus'a kadar uzanır. Kuzeyinde Arktik Okyanusu vardır. Sibirya'nın güneyinde, batıdan doğuya doğru, Kazakistan, Moğolistan ve Çin yer alır. Sibirya'nın nüfusu yaklaşık 40 milyondur.

Coğrafyada, ova genellikle alçak bölgelerde bulunan ama yanlış bilinenin aksine bazen yükseklerde de bulunabilen, akarsu alüvyonlarının oluşturduğu birikimli, düz bir arazi alanıdır. Ovalar vadiler boyunca veya dağların eteklerinde, kıyı ovaları ve yaylalar veya yayla ovaları olarak ortaya çıkar.

Şantung veya

Konya Ovası, İç Anadolu Bölgesi'nin orta ve güney kesiminde yer alıp, büyük bölümü Konya ili içinde yer alan çanak biçimli ovadır.

Sarı Deniz, Büyük Okyanus'a açılan Doğu Çin Denizi'nin Çin ve Kore yarımadasının içlerine sokulmuş bir uzantısıdır. Denizin adı, içine dökülen Sarı Nehir'in getirdiği alüvyonlarda bulunan sarı kum partiküllerinden gelmektedir.

Yangtze Nehri, Yangzi Jiang veya Gök Irmak; Asya'nın en uzun, dünyanın Nil ve Amazon'dan sonra üçüncü en uzun nehridir. Uzunluğu 6.370 km olup Çin'in batısından Doğu Çin Denizi'ne akar. Çincede anlamı "uzun nehir"dir. Dünyada sadece bir ülkeyi sulayan en büyük nehirdir. Tibet Platosu'ndan Min adıyla doğar, Yibin'de Jinsha nehriyle birleşerek Yangtze adını alır. Çongçing, Vuhan, Nankin ve Şanghay'dan geçerek Yangtze Deltası'ndan Doğu Çin Denizi'ne dökülür. Nehir, denge profiline ulaşmış olup ulaşım için elverişlidir. Yolcu ve yük taşımacılığı yapılır. Özellikle delta bölgesine çok yakında bulunan ve dünyanın en büyük limanlarından olan Şanghay Limanı nehir üzerinde en yoğun gemi trafiğinin yaşandığı yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bohai Denizi</span> deniz

Bohai Denizi Sarıdeniz'in karanın içine sokulmuş en uç noktasıdır. Bazı kaynaklarda körfez olarak da geçer. Çin'in başkenti Pekin'e yakınlığı denizi sadece Çin'in değil dünyanın da en sıkışık deniz trafiğinin olduğu alan olmasına neden olur. Son yıllar da denizin altında büyük petrol ve doğalgaz yatakları olduğu tespit edildi.

<span class="mw-page-title-main">Sarı Irmak</span> Çinde bulunan bir ırmak

Sarı Nehir, Sarı Irmak, Huangho ya da Altın Nehir,, Çin'in Yangtze'den sonra ikinci ve dünyanın en uzun altıncı nehri. Uzunluğu 5.464 km olup, Çin'in batısından Bohai Denizi'ne akar. Adını çığırının üst bölümlerindeki yüksek çamur oranına borçludur.

<span class="mw-page-title-main">İnci Nehri</span>

İnci Irmağı, İnci Nehri, Guangdong Nehri ya da eskiden Kanton Nehri Çince adıyla "Zhujiang" olarak da bilinen nehir aslında Güney Çin'deki geniş bir nehir sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Liao Nehri</span>

Liao Nehri Kuzeydoğu Çin'in baş nehridir (1.345 km). Liaoning ili ve Liaotung Yarımadası, isimlerini bu nehirden alır.

Shengli Petrol Sahası, Çin'deki en büyük ikinci petrol sahası. Günlük petrol üretimi yaklaşık olarak 650.000 varildir. Kuzey Şantung bölgesinde, Bohai Denizi'ni çevreleyen Sarı Nehir deltasında bulunur. Saha 1961'de keşfedilmiş ve 1964'te işler hale getirilmeye başlanmıştır. Sahada birikmiş 4,63 milyar ton petrol olduğu bilinmektedir.

Muş Ovası, Doğu Anadolu Bölgesinde Yukarı Murat-Van Bölümü içerisinde yer alan tektonik ova. 80 km uzunluk, 30 km genişliğindeki ova 1650 km²'dir. Ovayı güneyden Haçreş dağları, kuzeyden Şerafettin Dağları ve uzantıları çevirir. ova Türkiye'nin büyük ovalarındandır.

Çin büyük fiziksel çeşitliliğe sahiptir. Ülkenin doğusu ile güneyi, verimli ovalardan ve bayırlardan ibaret ve Çin'deki tarımsal üretimin ve insan nüfusunun çoğunun bulunduğu konumdur. Ülkenin batısı ve kuzeyinde ise batık havzalar, yaylalar ve yüksek masifler mevcuttur. Bu bölgedeki tarım potansiyeli ve nüfus çok daha az, üstelik yeryüzündeki en yüksek platosunu oluşturan Tibet Platosu kısmen bu topraklarda bulunmaktadır.

Bu liste arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan Çin'in Neolitik kültürlerinin bir listesidir. En erken dönemden en yeniye doğru kronolojik olarak sıralanırlar ve bunu bu kültürlerin şematik bir görselleştirmesi izler.

Kolhis Ovası, Gürcistan'ın batı kesiminde yer alan bir ovadır.

Doğu Sibirya Ovası, Yana-Kolima Ovası olarak da bilinir, Rusya'nın Kuzeydoğu Sibirya'sında geniş yer alan bir ovadır. Ova bölgesi, Büyük Rus Bölgeleri'nden biridir. İdari olarak Saha Cumhuriyeti'nin (Yakutistan) bir parçasıdır.

Yana-İndigirka Ovası, Rusya'da, kuzey Sibirya'daki Uzak Doğu Federal Bölgesi'nde bulunan, bulunan büyük, alçak rakımlı bir alüvyon ovasıdır.

Suriye, Batı Asya'da, Arap Yarımadası'nın kuzeyinde, Akdeniz'in doğu ucunda yer almaktadır. Kuzeyde Türkiye, batı ve güneybatıda Lübnan ve İsrail, doğuda Irak ve güneyde Ürdün ile komşudur. Batıda sıradağlardan ve iç kesimlerde sarp bir alandan oluşur. Doğuda Suriye Çölü, güneyde ise Cebel el-Dürzi Sıradağları yer almaktadır. İlk bölge Fırat Vadisi tarafından ikiye bölünür. Fırat üzerinde 1973 yılında inşa edilen bir baraj, Suriye'nin en büyük gölü olan Esad Gölü adında bir rezervuar oluşturur. Suriye'nin en yüksek noktası Lübnan sınırındaki 2,814 metre yüksekliğindeki Hermon Dağı'dır. Nemli Akdeniz kıyısı ile kurak çöl bölgeleri arasında, ülkenin dörtte üçüne yayılan ve çöl boyunca esen sıcak ve kuru rüzgarları alan yarı kurak sarp bir bölge yer alır. Suriye'de toprakların yüzde 28'i ekilebilir, yüzde 4'ü kalıcı ürünlere ayrılmış, yüzde 46'sı çayır ve mera olarak kullanılırken sadece yüzde 3'ü orman ve ağaçlıktır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.