İçeriğe atla

Kuyruklu yıldız çekirdeği

Comet Tempel 1'in çekirdeği.

Çekirdek, bir zamanlar kirli kartopu veya buzlu pislik topu olarak adlandırılan kuyruklu yıldız'ın katı, merkezi kısmıdır. Bir kuyruklu yıldız çekirdeği kaya, toz ve donmuş gazlar'dan oluşur. Güneş tarafından ısıtıldığında, gazlar süblimleşir ve çekirdeği çevreleyen koma olarak bilinen bir atmosfer üretir. Güneş'in radyasyon basıncı ve güneş rüzgarı tarafından komaya uygulanan kuvvet, Güneş'ten uzağa bakan muazzam bir kuyruğun oluşmasına neden olur. Tipik bir kuyruklu yıldız çekirdeğinin albedo değeri 0.04'tür.[1] Bu kömürden daha siyahtır ve bir toz örtüsünden kaynaklanabilir.[2]

Rosetta ve Philae uzay aracından elde edilen sonuçlar, 67P/Churyumov–Gerasimenko çekirdeğinin manyetik olmadığını gösterir Bu, manyetizmanın gezegenler'in erken oluşumunda bir rol oynamamış olabileceğini düşündürür.[3][4] Ayrıca, Rosetta üzerindeki ALICE spektrografı, (kuyruklu yıldız çekirdeğinin üstünde 1 km (0,62 mi) dahilinde) daha önce düşünüldüğü gibi Güneş'ten gelen fotonlar'dan değil güneş radyasyonu tarafından su molekülleri'nin fotoiyonizasyonunca üretilmiş elektronların kuyruklu yıldız çekirdeğinden salınan suyun bozunmasından ve karbondioksit moleküllerinin kendi koma'sı içine salınmasından sorumlu olduklarını belirledi.[5][6] 30 Temmuz 2015'te bilim adamları, Kasım 2014'te 67P/Churyumov-Gerasimenko kuyruklu yıldızı üzerine inen Philae uzay aracının, en az 16 organik bileşik tespit ettiğini raporladılar, bunlardan dördü (asetamid, aseton, metil izosiyanat ve propionaldehit dahil) ilk kez bir kuyruklu yıldızda tespit edildi.[7][8][9]

Kaynakça

  1. ^ Robert Roy Britt (29 Kasım 2001). "Comet Borrelly Puzzle: Darkest Object in the Solar System". Space.com. 22 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2008. 
  2. ^ "ESA Science & Technology: Halley". ESA. 10 Mart 2006. 29 Temmuz 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2009. 
  3. ^ Bauer, Markus (14 Nisan 2015). "Rosetta and Philae Find Comet Not Magnetised". European Space Agency. 7 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2015. 
  4. ^ Schiermeier, Quirin (14 Nisan 2015). "Rosetta's comet has no magnetic field". Nature. doi:10.1038/nature.2015.17327. 
  5. ^ Agle, DC; Brown, Dwayne; Fohn, Joe; Bauer, Markus (2 Haziran 2015). "NASA Instrument on Rosetta Makes Comet Atmosphere Discovery". NASA. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2015. 
  6. ^ Feldman, Paul D.; A'Hearn, Michael F.; Bertaux, Jean-Loup; Feaga, Lori M.; Parker, Joel Wm.; Schindhelm, Eric; Steiffl, Andrew J.; Stern, S. Alan; Weaver, Harold A.; Sierks, Holger; Vincent, Jean-Baptiste (2 Haziran 2015). "Measurements of the near-nucleus coma of comet 67P/Churyumov-Gerasimenko with the Alice far-ultraviolet spectrograph on Rosetta" (PDF). Astronomy and Astrophysics. 583: A8. arXiv:1506.01203 $2. Bibcode:2015A&A...583A...8F. doi:10.1051/0004-6361/201525925. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  7. ^ Jordans, Frank (30 Temmuz 2015). "Philae probe finds evidence that comets can be cosmic labs". The Washington Post. Associated Press. 23 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2015. 
  8. ^ "Science on the Surface of a Comet". European Space Agency. 30 Temmuz 2015. 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2015. 
  9. ^ Bibring, J.-P.; Taylor, M.G.G.T.; Alexander, C.; Auster, U.; Biele, J.; Finzi, A. Ercoli; Goesmann, F.; Klingehoefer, G.; Kofman, W.; Mottola, S.; Seidenstiker, K.J.; Spohn, T.; Wright, I. (31 Temmuz 2015). "Philae's First Days on the Comet – Introduction to Special Issue". Science. 349 (6247): 493. Bibcode:2015Sci...349..493B. doi:10.1126/science.aac5116Özgürce erişilebilir. PMID 26228139. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuyruklu yıldız</span> Güneş’in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başlayan, buzlu, küçük Güneş Sistemi cisimleri

Kuyruklu yıldız ya da kirlikartopu, Güneş’in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başlayan, buzlu, küçük Güneş Sistemi cisimleridir. Bu gaz çıkışı, görünür bir atmosfer veya koma ve bazen de bir kuyruk oluşturur. Bu fenomenler, kuyruklu yıldızın çekirdeğine etki eden güneş radyasyonu ve güneş rüzgarı etkilerinden kaynaklanır. Kuyruklu yıldız çekirdek’lerinin büyüklüğü, birkaç yüz metreden ile onlarca kilometreye kadar değişir ve gevşek buz, kozmik toz ve küçük kayalık parçacıklardan oluşur. Kuyruk bir astronomik birim ötesine uzanabilirken, koma Dünya'nın çapının 15 katına kadar çıkabilir. Yeterince parlaksa, teleskop yardımı olmadan Dünya'dan kuyruklu yıldız görülebilir ve gökyüzünde 30°'lik bir alt açı yayı olabilir. Kuyruklu yıldızlar eski çağlardan beri birçok kültür ve din tarafından gözlemlenmiş ve kaydedilmiştir.

<i>Stardust</i> (uzay aracı)

Stardust, NASA tarafından 7 Şubat 1999'da fırlatılan 385 kilogram ağırlığındaki bir robotik uzay sondasıydı. Ana görevi, Wild 2 kuyruklu yıldızının saçından toz örnekleri elde edilmesinin yanı sıra, kozmik toz örnekleri toplamak ve bunları analiz için Dünya'ya getirmekti. Bu görev, türünün ilk örnek getirme göreviydi. Wild 2 kuyruklu yıldızına giderken yanından geçti ve asteroit 5535 Annefrank'ı inceledi. Ana görev, 15 Ocak 2006'da örnek getirme kapsülü Dünya'ya döndüğünde başarıyla tamamlandı.

<span class="mw-page-title-main">Halley kuyruklu yıldızı</span> Güneşin yörüngesinde hareket eden, devir süresi 75-76 yıl olan bir kuyruklu yıldız

Halley kuyruklu yıldızı, resmî adıyla 1P/Halley veya bu kuyruklu yıldızlar üzerine çalışmalar yapan Edmond Halley'e ithafen Comet Halley, Güneş'in yörüngesinde hareket eden ve her 75–76 yılda bir görünen kuyruklu yıldızdır. Halley, çıplak gözle görülebilen bir kuyruklu yıldızdır. Ek olarak, yörüngesini insan ömrü içerisinde tamamlayan çıplak gözle görülen tek kuyruklu yıldızdır. Halley kuyruklu yıldızı, Güneş Sistemi içerisine en son 1986 yılında girmiştir. Hesaplara göre 2061 yılında tekrar görülecektir.

<span class="mw-page-title-main">İnsansız uzay gemisi</span> otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemileri

İnsansız uzay gemisi ya da insansız uzay aracı, otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemilerine verilen genel addır. Ne derece insanlardan bağımsız, yani özerk olduğu gemi modelleri arasında farklıdır. Uzaktan kumandalı, uzaktan güdümlü ya da tamamen özerk (robotik) olabilirler. Mesela Salyut 7, Mir ve UUİ'nun modülü Zarya, insansız uzaktan güdümlü şeklide istasyonu işletebilme, her iki yeniden ikmâl aracı ve yeni modüllerle kenetlenme imkânına sâhipti. En yaygın insansız uzay gemileri robotik uzay gemileri, insansız yeniden ikmâl araçları, uzay sondaları ve uzay rasathaneleridir. Her insansız uzay gemisi robotik olmamaktadır. Meselâ uzaya yollanan bir yansıtıcı top, robotik değildir.

<span class="mw-page-title-main">67P/Churyumov-Gerasimenko</span> Gök Cismi

Churyumov–Gerasimenko veya 67P/Churyumov–Gerasimenko, kısaca 67P/C–G veya basit olarak 67P, Klim Ivanovych Churyumov ve Svetlana Ivanovna Gerasimenko tarafından 1969 yılında keşfedilen bir kuyruklu yıldızdır.

<i>Philae</i> (uzay aracı) Rosetta uzay aracına eşlik eden insansız Robotik Avrupa Uzay Ajansı iniş aracı

Philae, Avrupa Uzay Ajansı'nın robotik bir iniş aracıydı. Rosetta uzay aracının taşıdığı Philae, 12 Kasım 2014 tarihinde 67P/Churyumov–Gerasimenko kuyruklu yıldızına inerek bir kuyruklu yıldıza inen ilk uzay aracı oldu.

<i>Rosetta</i> (uzay aracı)

Rosetta, Avrupa Uzay Ajansı tarafından imal edilip 2 Mart 2004'te fırlatılan bir uzay sondasıydı. İniş modülü Philae ile birlikte 67P/Churyumov-Gerasimenko (67P) kuyruklu yıldızının ayrıntılı bir incelemesini gerçekleştirdi. Uzay aracı, kuyruklu yıldıza yaptığı yolculuk sırasında Dünya ve Mars gezegenleriyle, 21 Lutetia ve 2867 Šteins asteroitlerinin yakınından geçti. SOHO / Cluster ve XMM-Newton'dan sonra ESA'nın Horizon 2000 programının üçüncü temel taşı görevi olarak başlatılmıştı.

<i>Giotto</i> (uzay aracı)

Giotto, Avrupa Uzay Ajansı'nın bir robotik uzay aracı göreviydi. Uzay aracı, Halley kuyruklu yıldızı'na uğradı ve incelemeler yaptı, bu sayede bir kuyruklu yıldızın yakın gözlemlerini yapabilen ilk uzay aracı oldu. 13 Mart 1986'da Halley'in çekirdeğine 596 kilometre mesafeden yaklaşmayı başardı. Uzay aracı, İtalyan Rönesansı'nın erken dönem ressamı Giotto di Bondone'nin adını taşıyordu. Giotto di Bondone, 1301 yılında Halley kuyruklu yıldızı'nı gözlemlemiş ve Scrovegni Şapeli'ndeki Bilgelerin Tapınması adlı tablosunda "Beytüllahim Yıldızı" olarak tasvir etmek için ilham almıştı.

<span class="mw-page-title-main">Yıldızlararası nesne</span> yıldızlararası boşlukta bulunan kuyruklu yıldız türü

Yıldızlararası cisimler yıldızlararası boşlukta bulunan ve yerçekimsel olarak bir yıldıza bağlı olmayan bir kuyruklu yıldızdır. Bilinen Güneş Sistemi’ndeki veya Güneş dışı kuyruklu yıldızlar, dışında, bir yıldıza yerçekimsel olarak bağlı olmayan bir yıldızlararası kuyruklu yıldız bulunmamıştır. Yine de bu kuyruklu yıldızların var olduğu varsayılmaktadır: gezegen ve yıldızlardan kaynaklanan yerçekimsel dağıtma, pek çok Oort Bulutu kuyruklu yıldızını fırlatmıştır ve benzeri süreçlerin güneşdışı gezegen sistemlerde de gerçekleşme olasılığının yüksekliği, büyük miktarda bağımsız kuyruklu yıldızın varlığına işaret etmektedir. Günümüzde, yıldızlarası kuyuklu yıldızlar yalnızca Güneş Sistemi’nden geçerlerse fark edilebilir ve Oort Bulutu kuyruklu yıldızlarından, Güneş’e yerçekimsel olarak bağlı olmadıklarına işaret eden, sert hiperbolik yörüngeleri sayesinde ayırt edilirler. Zayıf hiperbolik yörüngelere sahip kuyruklu yıldızlar da gözlemlenmiştir; ancak bunların yörüngelerine bakıldığında, Oort Bulutu'ndan serbest kalmış gibi durdukları ve bir yıldızlararası boşluk kökenine işaret etmedikleri görülmüştür. Bilinen en dış merkezli olan(eccentric) kuyruklu yıldız, C/1980 E1, yalnızca 1.057 dış merkezliliğe sahiptir, ki bu da bir yıldızlararası kuyruklu yıldızdan beklenene göre, pek dış merkezli değildir.

<i>Deep Impact</i> (uzay aracı)

Deep Impact, Cape Canaveral Uzay İstasyonu'ndan 12 Ocak 2005, 18.47 UTC'de fırlatılan bir NASA uzay sondasıydı. Bir çarpma aygıtı bırakarak Tempel 1 (9P/Tempel) kuyruklu yıldızının iç bileşimini incelemek amacıyla tasarlanmıştır. 4 Temmuz 2005, 05.52 UTC'de çarpma aygıtı kuyruklu yıldızın çekirdeğiyle başarılı bir şekilde çarpıştı. Çarpışma, çekirdeğin iç kısmındaki enkazı kazarak bir çarpma krateri oluşturdu. Uzay aracı tarafından çekilen fotoğraflar kuyruklu yıldızın beklenenden daha tozlu ve daha az buzlu olduğunu gösterdi. Çarpışma, beklenmedik derecede büyük ve parlak bir toz bulutu oluşturdu ve çarpma kraterinin görünümünü gizledi.

Aşağıdaki liste, uzay araçlarınca ziyaret edilmiş bütün küçük gezegen ve kuyruklu yıldızların listeler.

<span class="mw-page-title-main">Svetlana Gerasimenko</span>

Svetlana İvanovna Gerasimenko ; 23 Şubat 1945 tarihinde, Ukrayna SSC'de Kiev Oblastı'na bağlı Baryshivka'da dünyaya gelmiş, Ukrayna asıllı Tacik astronom.

<span class="mw-page-title-main">2I/Borisov</span>

2I/Borisov, ʻOumuamua’dan sonra gözlenen ilk yıldızlararası kuyruklu yıldız ve ikinci yıldızlararası cisimdir. 2I/Borisov 3,3'lük bir heliosentrik yörünge dışmerkezliliğine sahiptir ve Güneş'e bağlı değildir. Kuyruklu yıldız Güneş Sistemi'nin ekliptiğinden Aralık 2019'da geçecek ve Güneş'e en yakın yaklaşımını 8 Aralık 2019 tarihinde 2 ab ile tamamlayacaktır.

<span class="mw-page-title-main">19P/Borrelly</span>

Borrelly kuyruklu yıldızı' veya Borrelly'nin kuyruklu yıldızı, 2001'de Deep Space 1 uzay aracı tarafından ziyaret edilen bir periyodik kuyruklu yıldız’dır. Kuyruklu yıldız en son 28 Mayıs 2015'te günberi'ye geldi ve daha sonra 1 Şubat 2022'de günberiye gelecektir.

<span class="mw-page-title-main">Karşıkuyruk</span>

,

<span class="mw-page-title-main">Aktif asteroit</span>

Aktif asteroitler, asteroit benzeri yörüngelere sahiptir ancak kuyruklu yıldız benzeri görsel özellikler gösteren küçük Güneş Sistemi cisimleridir. Yani, koma, kuyruk veya kütle kaybının diğer görsel kanıtlarını gösterirler, ancak yörüngeleri Jüpiter'in yörüngesi içinde kalır. Bu cisimler ilk olarak 2006 yılında astronomlar David Jewitt ve Henry Hsieh tarafından ana kuşak kuyruklu yıldızları (MBC'ler) olarak adlandırılmıştı, ancak bu isim onların bir kuyruklu yıldız gibi zorunlu olarak buzlu olduklarını ve yalnızca ana kuşakta var olduklarını, oysa artan nüfus Aktif asteroitlerin sayısı bunun her zaman böyle olmadığını gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Koma (kuyruklu yıldız)</span>

Koma, bir kuyruklu yıldızın çekirdeği etrafındaki bulutsu zarftır, kuyruklu yıldız yüksek eliptik yörünge üzerinde Güneş'in yakınından geçtiğinde oluşur; kuyruklu yıldız ısındıkça parçalar süblimleşir. Koma, kuyruklu yıldıza teleskopla bakıldığında "bulanık" bir görünüm verir; kuyruklu yıldız ve yıldızı birbirinden ayırmak için belirliyeci bir özelliktir.

<span class="mw-page-title-main">Sönmüş kuyruklu yıldız</span>

Sönmüş kuyruklu yıldız, uçucu buzunun büyük bir kısmını kaybetmiş, kuyruk ve saç oluşturmak için çok az maddeye sahip olan bir kuyruklu yıldızdır. Durağan kuyruklu yıldız durumunda ise tükenmemiş olan uçucu bileşenler, hareketsiz bir yüzey tabakasının altına hapsedilmiştir.

Siwa, Avusturyalı astronom Johann Palisa tarafından 13 Ekim 1874'te keşfedilen ve adını Slav doğurganlık tanrıçası Šiwa'dan alan büyük ve karanlık bir ana kuşak asteroididir.

<span class="mw-page-title-main">Değen ikili (küçük Güneş Sistemi cismi)</span>

Değen ikili, bir küçük gezegen ya da kuyruklu yıldız gibi Güneş Sisteminde yer alan ve birbirlerine değecek şekilde çekim yapan iki cisimden oluşan ikili bir sistemdir. Değen ikililer genellikle moloz yığınları olup, ikili asteroitler gibi gerçek ikili sistemlerden farklıdır. Bu terim değen yıldız ikilileri için de kullanılmaktadır.