Kuvvetler statüsü sözleşmesi

Kuvvetler statüsü sözleşmesi (SOFA), bir ev sahibi ülke ile o ülkede askerî güç konuşlandıran yabancı bir ülke arasındaki bir anlaşmadır. Kuvvetler statüsü sözleşmesi genellikle diğer askeri anlaşma türleri ile birlikte kapsamlı bir güvenlik düzenlemesinin bir parçası olarak dahil edilir. Bir kuvvetler statüsü sözleşmesi, bir güvenlik düzenlemesi teşkil etmez; daha geniş güvenlik düzenlemesini desteklemek için ev sahibi ülkede bulunan yabancı personelin hak ve ayrıcalıklarını tesis eder.^[1] Uluslararası hukuka göre, kuvvetler statüsü sözleşmesi askerî işgalden farklıdır.

Amerika Birleşik Devletleri en büyük yabancı varlığa sahipken ve bu nedenle çoğu kuvvetler statüsü sözleşmesini oluştururken, Birleşik Krallık, Fransa, Avustralya, Almanya, İtalya, Rusya, İspanya ve diğer birçok ülke de yurtdışında askeri kuvvetler konuşlandırmakta ve ev sahibi ülkelerle kuvvetler statüsü sözleşmeleri müzakere etmektedir. Geçmişte, Sovyetler Birliği'nin uydu devletlerinin çoğuyla birlikte kuvvetler statüsü sözleşmeleri bulunmaktaydı. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kuvvetler statüsü sözleşmelerinin çoğu halka açıkken, bazıları gizli kalmaktadır.^[2] NATO'nun, üye devletler arasındaki kuvvetler statüsü sözleşmeleri için "ilk olarak 1951'de imzalanan bir barış zamanı anlaşmasından" kaynaklanan kendi prosedürü bulunmaktadır.^[3]

Kaynakça

^ R. Chuck Mason, Status of Forces Agreement (SOFA): What Is It, and How Might One Be Utilized In Iraq? 7 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., March 15, 2012, Congressional Research Service.
^ Bruno, Greg (2 Ekim 2008), U.S. Security Agreements and Iraq, Council on Foreign Relations, 27 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi
^ Jordan, Joseph L (20 Eylül 2020). "NATO SOFA AGREEMENT: BETWEEN THE PARTIES TO THE NORTH ATLANTIC TREATY REGARDING THE STATUS OF THEIR FORCES". jordanucmjlaw.com. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023.

İlgili Araştırma Makaleleri

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü veya NATO, 4 Nisan 1949'da 12 ülke tarafından imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması'na dayanarak kurulan ve farklı dönemlerde 20 ülkenin daha katıldığı uluslararası askerî ittifaktır.

Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri, ABD'nin bütün silahlı kuvvetlerinin birleşik olarak oluşturduğu yapıdır. ABD Ordusu ilk kez, yeni kurulan ulusu Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda Büyük Britanya'ya karşı savunmak üzere 13 kurucu eyaletin oluşturduğu Kongre yönetimi sırasında kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri, ABD Deniz Piyadeleri ve ABD Deniz Kuvvetleri 1776'daki bağımsızlık bildirisinin açıklanacağı öngörüsüyle 1775'te oluşturuldu. Dünyadaki en büyük hava kuvvetlerinden birine sahip olmasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri 1947'ye kadar bağımsız bir komutanlık haline getirilmedi.

Varşova Paktı ya da resmi olarak Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardımlaşma Antlaşması, 14 Mayıs 1955 tarihinde Varşova'da, sekiz sosyalist ülkenin imzası ile kurulan askeri ve siyasal birlik. Antlaşmayı imzalayan ülkeler Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya, Romanya ve SSCB'ydi. Anlaşma, daha önceleri SSCB ile Çekoslovakya (1943); Polonya (1945); Bulgaristan, Macaristan ve Romanya (1948) arasında imzalanan ikili anlaşmaları bütünlüyordu. Pakt, Macaristan, Çekoslovakya ve Afganistan'ın işgalleri gibi önemli siyasal olaylarda askeri unsur olarak yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşı</span> ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin, Irakı işgaliyle başlayan savaş (2003-2011)

Irak Savaşı, 20 Mart 2003'te Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetleri'nin bir askerî harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan ve devam eden savaş. Ayrıca İkinci Körfez Savaşı, Irak'ın İşgali ve koalisyon ülkelerince Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu olarak da adlandırılır. 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama yaptığı açıklamada, ülkedeki ABD askerlerinin 31 Aralık 2011'e kadar geri çekileceğini açıkladı. 15 Aralık 2011 tarihinde Bağdat'ta bulunan Amerikan Üssü'nden son Amerikan Bayrağı'nın indirilmesiyle savaş resmen sona ermiştir. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry savaşın vahim bir hata olduğunu belirtmiştir.

Boğazlar Sorunu, İstanbul ve Çanakkale Boğazlarının stratejik askerî önemi nedeniyle hem Osmanlı Devleti’ni hedef alan, hem de Avrupa ülkelerinin kendi aralarında çekişmelere yol açan sorundur.

Soğuk Savaş, iki Süper güç olan ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği'nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri arasında Truman Doktrini'nin ilanından (1947) SSCB'nin dağılmasına (1991) kadar devam ettiği kabul edilen uluslararası siyasi ve askeri gerginlik. Soğuk Savaş dönemi, Amerika liderliğinde batı dünyası ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin önderliğindeki komünist blok arasındaki dünya üzerinde geniş bir nüfusu etki etmesine verilen isimdir. Soğuk Savaş döneminde NATO, "Batı İttifakı" olarak da biliniyordu. Batı Bloku, NATO üyesi ülkeler ile NATO üyesi olmayan ancak ABD ile müttefik olan kapitalist ve antikomünist ülkelerden, Doğu Bloku ise Varşova Paktı'na üye olan komünist ve bu pakta üye olmayan diğer komünist ülkelerden oluşuyordu. Bu iki karşıt blokun yanı sıra hiçbir bloku desteklemeyen Bağlantısızlar Hareketi isimli üçüncü bir blok daha vardı. Çin ve Yugoslavya hem Doğu Bloku ülkeleri, hem de Bağlantısızlar Hareketi ülkeleriydi. Bu iki komünist ülkenin her iki blokta da olmasının nedeni Sovyetler Birliği ile olan görüş farklılıklarıydı.

Camp David Sözleşmesi, Mısır devlet başkanı Enver Sedat ile, İsrail başbakanı Menahem Begin arasında, 12 gün süren gizli pazarlıkların ardından Camp David'de 17 Eylül 1978'de imzalanan ve ABD başkanı Jimmy Carter'ın gözetiminde gerçekleşen bir sözleşmedir. Bu sözleşme ile ilk kez bir Arap ülkesi İsrail'i resmen tanımış ve ele geçirdiği topraklar üzerindeki varlığını meşru olarak kabul etmiştir.

Er, en düşük askeri rütbeye sahip askerdir.

Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri, ABD askerî örgütlenmesinin başlıca kollarından biri. Kökenleri Kıta Ordusu'na dayanmakla beraber Amerika Birleşik Devletleri'nin en eski ulusal kurumudur. Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın Birinci Maddesi, Sekizinci Paragrafı'nın Onikinci Bendi'nden anayasal meşruiyetini alır. Savunma Bakanlığı 'na bağlı üç depratmandan biri olan Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri Dairesi'nin bir parçasıdır. Barış ve güvenliğin korunması ve ülke savunmasıyla görevlidir. Ayrıca çevre koruma ve geliştirmeye ilişkin federal programları yürütür, federal devlet, eyalet ve yerel yönetim kuruluşlarına askerî yardımda bulunur; doğal afetlerde yardım çalışmalarına katılır ve acil sağlık hizmetlerinde hava ulaşımını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Çocukların askerî kullanımı</span>

Çocukların askerî kullanımı, birbirinden bağımsız üç şekilde görülebilir: Çocuklar doğrudan saldırılarda yer alabilir ; hademe, casus, haberci, gözcü ya da seks kölesi olabilir ya da politik çıkar için canlı kalkan olarak veya propaganda için kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri</span> Askeri güç

Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri, resmi adıyla Majestelerinin Silahlı Kuvvetleri, diğer adı Kraliyet Silahlı Kuvvetleri, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı'nı dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı korumakla görevli silahlı kuvvetlerdir. Silahlı Kuvvetler, Donanma, Kara Kuvvetleri ve Hava Kuvvetleri'nden oluşur. Bu üç birim de profesyonel askerlerden oluşmaktadır.

İzlanda Silahlı Kuvvetleri, İzlanda'yı dışarıdan gelebilecek askeri tehditlere karşı korumakla görevli birimdir. Silahlı kuvvetler sadece Sahil Güvenlik birimlerinden oluşmaktadır. NATO üyesi olmasına rağmen askeri gücü yok denecek kadar azdır. İzlanda Sahil Güvenliği, küçük silah, donanma topçu ve hava savunma silahları ile donanmış üç gemi ve dört uçaktan oluşmaktadır. Acil bir durumda Ulusal Komisyon'un tabi birimleri de İzlanda savunmasını katılabilir. Bunların arasında, istihbarat operasyonları ve özel birimden sorumlu Víkingasveitin, Ulusal Polis gücünün bir parçası olan bir yüksek eğitimli ve donanımlı terörle mücadele birimi kolları Ulusal Güvenlik Birimi vardır. Ayrıca uluslararası konuşlanmış olan küçük bir silahlı barış gücü olan Dışişleri Bakanlığı'na bağlı bir Kriz Müdahale Birimi (ICRU) vardır.

NATO, Avrupa ve Kuzey Amerika'daki 32 üye ülkeden oluşan uluslararası bir askeri ittifaktır. Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 4 Nisan 1949 tarihinde imzalanmasıyla kurulmuştur. Antlaşmanın 5. maddesi, üye devletlerden birine karşı silahlı bir saldırı olması halinde, bunun tüm üyelere karşı yapılmış bir saldırı olarak kabul edileceğini ve diğer üyelerin saldırıya uğrayan üyeye gerekirse silahlı kuvvetlerle yardım edeceğini belirtmektedir. Antlaşmanın 6. maddesi, 5. maddenin kapsamını Yengeç Dönencesi'nin kuzeyindeki adalar, Kuzey Amerika ve Avrupa anakaraları, Türkiye'nin tamamı ve sonuncusu Temmuz 1962'den beri tartışmalı olan Fransız Cezayiri ile sınırlamaktadır. Dolayısıyla, Hawaii, Porto Riko, Fransız Guyanası, Falkland Adaları, Septe veya Melilla gibi yerlere yapılacak bir saldırı 5. madde kapsamında bir karşılık verilmesini tetiklemeyecektir.

Uyarlanmış Avrupa'da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması, Avrupa'da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması'nın Soğuk Savaş sonrası bir uyarlaması. 19 Kasım 1999'da Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) İstanbul zirvesinde imzalanmıştır.

Türk Boğazları krizi, Soğuk Savaş sırasında Türkiye ile Sovyetler Birliği arasındaki kısa süreli bölgesel krizdir. Türkiye, II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar tarafsızlığını korumayı başarmıştı. Sovyet hükûmeti tarafından Türk hükûmetine, Rus nakliye gemilerinin Karadeniz'i Akdeniz'e bağlayan Türk Boğazları'ndan serbestçe geçebilmesi için baskı yapılmaya başlandı. Türk hükûmetinin, Sovyetler Birliği'nin taleplerini kesin bir dille reddetmesi, bölgedeki tansiyonu arttırarak, krizi bir güç gösterisine dönüştürdü. Bu olay, daha sonra Truman Doktrini'nin ortaya çıkmasına belirleyici bir faktör olarak hizmet etti. Bu kriz Türkiye'nin yüzünü tamamen Batı'ya, yani Amerika Birleşik Devletleri ve NATO'ya döndürmesine neden oldu. Bu tarz olaylar Türkiye'nin günümüzde dünya üzerindeki gücünü pekiştirdi.

Askerî Personel Komitesi, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin alt organı olup, Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'ne göre görevi, BM askerî operasyonlarını planlamak ve mevcut silahların düzenlenmesine yardımcı olmaktır.

Meksika Silahlı Kuvvetleri Birleşik Meksika Devletleri'nin askerî kuvvetleridir. İspanyol kraliyeti 18. yüzyılda sömürge Meksika'sında daimi bir ordu kurmuştur. 1821'de Meksika'nın bağımsızlığını kazanmasından sonra ordu önemli bir siyasi rol oynamış, ordu generalleri devlet başkanı olarak görev yapmıştır. 1910-1920 Meksika Devrimi sırasında Federal Ordunun çöküşünü takiben, eski devrimci generaller ordunun boyutunu ve gücünü sistematik olarak küçültmüştür.

2003 Irak askerî müdahalesi, Amerika Birleşik Devletleri yönetimindeki koalisyonun kuvvetlerinin Irak Savaşı'nda gerçekleştirmiş olduğu ilk topyekün askerî aşamadır. Müdahale ilk olarak 19 Mart 2003 tarihinde hava taarruzu ile başlamış, 20 Mart 2003'te ise kara taarruzu ile devam etmiştir. Müdahalenin ilk 26 günü; çatışmalar Irak'ın çeşitli bölgelerinde yoğun olarak yaşanmıştır. Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak güvenlik güçlerinin verdiği ağır kayıplar sonucu, müdahale yaklaşık bir ay içerisinde başarı ile sonuçlanmıştır. Müdahale sonucunda; koalisyon kuvvetleri arasında bulunan ABD, Birleşik Krallık, Avustralya ve Polonya askerleri Irak'ı işgal etmiştir. Irak Savaşı'nın bu erken ve ilk aşaması, 1 Mayıs 2003'te Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush'un Amerikan halkına yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında; savaşın resmen bittiğini duyurmuştur. Koalisyon güçlerinin zaferini ilan etmesinin ardından Geçici Koalisyon Yönetimi (CPA), birkaç ardışık geçiş hükûmetinin ilki olarak kuruldu.

Amerikan-Gürcistan ilişkileri çok yakın olmaya devam ediyor ve çok sayıda ikili işbirliği alanını kapsıyor. Teröre karşı savaşta önemli bir Amerika Birleşik Devletleri müttefiki olan Gürcistan, Irak Savaşı'na en büyük üçüncü asker katkısı yapan ülkeydi ve şu anda Afganistan'daki ABD liderliğindeki misyona kişi başına en büyük katkıda bulunan ülkedir. Amerika Birleşik Devletleri de Gürcistan'a, kuzey komşusu Rusya'nın artan baskısı karşısında devlet kurumlarını güçlendirmede aktif olarak yardım ediyor ve 1991'den bu yana ülkeye 3 milyar doları aşan mali yardım sağladı. 2009 yılından bu yana, Gürcistan-Amerikan ilişkileri, demokrasinin öncelikli alanları üzerine dört tane ikili çalışma grubu oluşturan ABD-Gürcistan Stratejik Ortaklık Şartı ile geliştirilmektedir; savunma ve güvenlik; ekonomi, ticaret, enerji sorunları, insanlar arası ve kültürel alışverişler.

Kararlı Destek Misyonu Afganistan'da NATO liderliğindeki çok uluslu bir misyondu. 28 Aralık 2014'te tamamlanan Uluslararası Güvenlik Yardım Gücü'nün (ISAF) halefi olarak 1 Ocak 2015'te başladı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 2014 tarihli 2189 sayılı Kararı uyarınca RSM, Afgan güvenlik güçlerine, BSA arasındaki Güvenlik ve Savunma İşbirliği Anlaşması himayesi altında ülkeye uzun vadeli güvenlik sağlama konusunda tavsiyede bulunmayı ve eğitim vermeyi amaçlayan bir savaş dışı misyondu. Amerika Birleşik Devletleri ve Afganistan, başlangıçta 1 Ocak 2015'ten itibaren sürmesi gerekiyordu ve iki yıl önceden bildirilerek feshedilmedikçe "2024'ün sonuna ve ötesine kadar yürürlükte kalacak".

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.