İçeriğe atla

Kuveyt petrol yangınları

Kuveyt'teki yanan petrol kuyuları üzerindeki ABD Hava Kuvvetleri uçakları
Yanan petrol kuyularının genel görünümü
Yanan petrol kuyuları, Kuveyt'te büyük bir çevre felaketinin yaşanmasına sebep oldu.

Kuveyt petrol yangınları, Körfez Savaşı esnasında Kuveyt'i işgal eden Irak askerî birliklerinin, koalisyon güçleri tarafından püskürtülmesi sonucunda Kuveyt'ten çekilirken ülkedeki 700'ün üzerinde petrol kuyusunu ateşe vermesi olayı. Yangınlar 1991'in Ocak ile Şubat aylarında başlarken, son yangın ancak Kasım 1991'de söndürülebildi.[1]

Petrol kuyularının çevresinde yer alan mayınlar sebebiyle itfaiye ekipleri gönderilmediğinden yangınlar giderek kontrolden çıktı. Gün başına yaklaşık 6 milyon galonluk (950.000 m³) petrol kaybı yaşandı. Sonraları, yangınları söndürmek için 1,5 milyar dolara mal olan özel şirketlerle anlaşıldı.[2] Ancak on ay gibi bir sürenin ardından söndürülebilen yangınlar, ülkede büyük bir çevre felaketine yol açtı. Yangınların sebep olduğu toprak ve hava kirliliğine, ileride Körfez Savaşı sendromu adı verildi.

Çöl Fırtınası Operasyonu esnasında Dr. Fred Singer, ABC News'te yayınlanan Nightline adlı haber programında Carl Sagan ile yangınların etkileri hakkında tartıştı. Sagan, nükleer kış araştırmasından bilindiği üzere, dumanların atmosferde bir tabaka oluşturacağını ve yaratacağı etkilerin, 1815'te, Endonezya'da faaliyet gösteren Tambora volkanına benzer olacağını savundu. Volkanın faaliyetlerinin ardından büyük bir çevre felaketi yaşanmış, atmosferi volkandan çıkan dumanlar kaplamış, dünya genelinde büyük bir sıcaklık düşüşü olmuş, tarımsal faaliyetler durma noktasına gelmiş ve bu sebeplerden dolayı 1816 yılı, Yazı Olmayan Yıl olarak adlandırılmıştı. Diğer taraftan Singer, yaptığı hesaplamalara göre dumanın 910 m kadar yükseleceğini, üç ila beş gün süren bir yağmura sebep olacağını ve sonrasında ise dumanların tamamen ortadan kaybolacağını öne sürdü.[3]

Tüm bu tahminlerin ardından yangınlar sonucunda oluşan duman, Basra Körfezi ve çevresindeki hava tabakasını kapladı. Sonrasında ise atmosferin alt kısımlarında esen rüzgarların etkisiyle Arap Yarımadası'nın doğu kısımlarına sürüklenen dumanlar, Suudi Arabistan'ın Zahran ve Riyad gibi şehirleriyle Bahreyn'de etkili olarak havanın dumanla kaplanmasına sebep oldu.[4]

Nedenleri

Irak işgalinin yaşandığı akşamla birlikte Kuveyt, günlük petrol üretim kotasını 1,9 milyon galona (300.000 m³) çıkardı. Bu sebepten dolayı petrol fiyatlarında ani bir düşüş gerçekleşti. 1990 yazında, Kuveyt'in üretimi arttırması sebebiyle Irak ile arasında ciddi boyutlarda anlaşmazlıklar yaşanmaya başladı.

Bazı araştırmacılara göre Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgal etmesinin esas sebebi; Kuveyt'in başındaki Es-Sabah ailesinin aşırı derecede petrol üretmesi olarak görülmektedir.[5]

Çevreye olan etkileri

Yanan bir petrol kuyusu
2008'de, Kuveyt'teki kurumuş bir petrol gölünde çekilen bu resimde, üzeri petrolle kaplanmış ve bu sayede mumyalanmış bir kuş görülmektedir.

Irak'ın Kuveyt'i işgalinden hemen sonra, Irak'ın ele geçirdiği petrol kuyularını patlatma tehditlerinden sonra çevresel bir felaketin oluşabileceğinin sinyalleri verildi. Kasım'da, Cenova'da düzenlenen Dünya İklim Konferansı'nda, olası bir yangın sonrasında asit yağmurları oluşabileceği ve kısa süreli de olsa dünya genelinde sıcaklık artışına sebep olabileceği senaryoları üretildi.[6]

Yangınların hemen ardından yaşanan hava kalitesindeki ciddi oranda düşüşle birlikte birçok Kuveytli'de solunum sorunları baş göstermeye başladı. Bununla birlikte yangınlar, nadiren yağmur yağan çöl tabiatını da etkiledi. Çöl kumlarıyla karışan petrol, ülke topraklarının yaklaşık %5'ini kaplayan, irili ufaklı 300 kadar petrol gölü oluşturdu.[7]

Temizleme çalışmaları Kuveyt Bilimsel Araştırma Enstitüsü ile Arap Petrol Şirketi tarafından yürütüldü. Peter Hobbs ve Lawrence Radke'in 1992'de yaptığı araştırmaya göre; günlük elde edilen sülfür dioksit miktarı ABD'de elektrik hizmetlerinden elde edilen miktarın %57'si iken; karbon dioksit miktarı dünya genelinin %2'si olarak belirlendi. Günlük çıkarılan kurum miktarı ise 3400 ton olarak tespit edildi.[8]

Yangınların çevreye olan etkileri beklenildiği kadar büyük olmadı.[9] Yangınların en şiddetli olduğu zamanlarda duman, güneşten gelen radyasyonun %75 ila 80'lik kısmını absorbe etti. Dumanların 6 km'den fazla yükseldiği gözlenmedi.[8]

Oluşan petrol göllerinden etkilenen bitki örtüsü 1995'ten itibaren eski haline dönmeye başladı. Kurutucu havanın da etkisiyle katılaşan göllerin üstü, zamanla çöldeki kum tabakalarıyla örtüldü.[5][10]

Popüler kültürdeki yeri

Yangınlar, 1992 IMAX yapımı, Akademi Ödülü'ne de aday olarak gösterilen Fires of Kuwait adındaki belgesele konu oldu. Filmde jet yardımıyla yangınları söndürmeye çalışan Macar uçaklarına ait görüntülere yer verildi. Werner Herzog'un 1992 yapımı filmi Lessons of Darkness da konusunu Kuveyt'te yaşanan yangınlardan almaktadır.

2005 yapımı savaş filmi Jarhead ile Eternal Darkness adlı video oyununda da yangınlar konu edildi. Baraka adlı filmde ise yangınlar esnasında bölgeden geçen uçaklar görülebilmektedir. 2004 yılında yeniden çekilen Mançuryalı Aday'ın Kuveyt'te geçen bir sahnenin arka planında yanan petrol kuyuları yer almaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Robert Campbell Wellman (14 Şubat 1999). "Iraq and Kuwait: 1972, 1990, 1991, 1997". USGS. 19 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2010. 
  2. ^ Tahir Husain (1995). Kuwaiti Oil Fires: Regional Environmental erspectives. Oxford: BPC Wheatons Ltd. ss. sf. 68. 
  3. ^ "First Israeli Scud Fatalities Oil Fires In Kuwait". Nightline. 22 Ocak 1991. ABC. 
  4. ^ Patrick K. Dowling (1996). "The Meteorological Effects of the Kuwait Oil Fires" (PDF). William & Mary Koleji, Uygulamalı Bilimler Bölümü. 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2010. 
  5. ^ a b "The Economic and Environmental Impact of the Gulf War on Kuwait and the Persian Gulf". The Trade & Environment Database. American University. 1 Aralık 2000. 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2010. 
  6. ^ "Burning oil wells could darken U.S. skies". Star-News. 20 Ocak 1991. s. 6A. 24 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2010. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2010. 
  8. ^ a b Peter V. Hobbs ve Lawrence F. Radke (15 Mayıs 1992). Airborne Studies of the Smoke from the Kuwait Oil Fires. 
  9. ^ Environmental impact of the Gulf War: An integrated preliminary assessment. Hosny Khordagu, Dhari Al-Ajmi. Environmental Management, 17. cilt, 4. sayı / Temmuz 1993
  10. ^ Heather MacLeod McClain (2001). "Environmental impact: Oil fires and spills leave hazardous legacy". CNN. 22 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2010. 
  • Against the Fires of Hell: The Environmental Disaster of the Gulf War. Hawley, T. M., Harcourt Brace Jovanovich, New York, 1992.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Irak</span> Batı Asyada bir ülke

Irak, resmî adıyla Irak Cumhuriyeti, Batı Asya'da bir ülkedir. Kuzeyde Türkiye, doğuda İran, güneydoğuda Kuveyt, güneyde Suudi Arabistan, güneybatıda Ürdün, batıda ise Suriye ile sınır komşusudur. Başkenti ve en büyük şehri Bağdat olan federal parlamenter cumhuriyet ile yönetilen bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Körfez Savaşı</span> 1990-1991 yılları arasında Irak ile 42 ülkeden oluşan koalisyon arasında yaşanan çatışma

Körfez Savaşı veya Birinci Körfez Savaşı, kod adı Çöl Fırtınası Harekâtı 2 Ağustos 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesiyle başlayan krizin sonucunda, ABD öncülüğünde, Birleşik Krallık, Fransa, Suudi Arabistan, Suriye, Mısır'ın da aralarında bulunduğu 37 ülkenin dahil olduğu koalisyon gücünün Irak'a karşı düzenlediği askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt</span> Arap Yarımadasının kuzeydoğusundaki bir ülke

Kuveyt, resmî adıyla Kuveyt Devleti, Arap Yarımadası'nın kuzeydoğusunda, Basra Körfezi kıyısında yer alan ülkedir. Kuzeyde Irak ve güneyde Suudi Arabistan ile komşudur. Ülkenin ismi, Arapçada "su kenarındaki kale" anlamına gelen akwat kelimesinden gelmektedir. Yüzölçümü 17.818 km² olan ülkenin nüfusu 2020 tahminiyle yaklaşık 2,9 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Petrol</span> doğal olarak oluşan yanıcı sıvı

Petrol, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlardan oluşmuş, sudan yoğun kıvamda, koyu renkli, arıtılmamış, kendisine özgü kokusu olan, yer altından çıkarılmış doğal yanıcı mineral yağı. Latincede taş anlamına gelen "petra" ile yağ anlamına gelen "oleum" sözcüklerinden oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Irak-İran Savaşı</span> 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında geçen savaş

Irak-İran Savaşı, İran'da Tahmilî Savaş veya Mukaddes Müdafaa, Irak'ta Saddam'ın Kadisiyesi ve Arap Dünyasında Birinci Körfez Savaşı olarak anılan 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında yaşanmış savaş. Yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne, iki milyon kişinin yaralanmasına, 150 milyar Amerikan Doları maddi hasara, her iki ülkede de ağır yıkımlara yol açmıştır. Irak'ın zaferleri ile başlayan savaş, İran'ın direnmesiyle yıpratma savaşına dönüşmüş ve galibi olmadan sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çevre felaketi</span> yaygın veya uzun süreli sonuçları olan insan faaliyetleri nedeniyle doğal çevrede meydana gelen afet

Çevre felaketi, doğadaki çeşitli unsurlar ile onlarla dolaylı ya da dolaysız olarak ilgili başka unsurlara insan eliyle verilen zarara bağlı gelişen felakettir. Doğal kaynaklı felaketlere ise doğal felaketler denir.

<span class="mw-page-title-main">Meteoroloji uyduları</span>

Meteoroloji uyduları, Dünya'nın çevresindeki bulutların resimlerini çeken, sıcaklık ölçümleri yapan ve bu verileri Dünya'daki merkezlere gönderen uydulardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt'in posta tarihi ve posta pulları</span>

Kuveyt'in posta tarihi başlar. Bu uygulama 1795 yılına kadar devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Basra Körfezi</span> Arabistan Yarımadasının kuzeyi ile İranın güneybatısı arasında kalan Hint Okyanusuna bağlı koy

Basra Körfezi,, Arap Yarımadası'nın kuzeyi ile İran'ın güneybatısı arasında kalan Hint Okyanusu'na bağlı körfez. Dünyanın en önemli petrol ve doğalgaz yatakları bu bölgede bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Deepwater Horizon petrol sızıntısı</span>

Deepwater Horizon petrol sızıntısı, 20 Nisan 2010 tarihinde Meksika Körfezi'nde bulunan ve BP tarafından işletilen Macondo Sahası'nda gerçekleşmiş bir endüstriyel felakettir. Deepwater Horizon felaketinin tarihteki en büyük petrol sızıntısı olarak değerlendirilmesinin yanı sıra, daha önce gerçekleşmiş en büyük petrol sızıntısı olan Ixtoc I petrol sızıntısından hacimsel olarak yüzde 8 ila 31 oranında daha büyük olduğu tahmin edilmektedir. ABD federal hükûmeti, sızan petrolün toplam miktarının 4.9 milyon varil olduğunu tahmin etmektedir. Akışı kontrol altına almak için gerçekleştirilen birkaç başarısız girişimin sonrasında 19 Eylül 2010'da kuyunun mühürlendiği ilan edildi. 2012 yılının başlarında hazırlanan raporlarda kuyu sahasının petrol sızdırmaya devam ettiği belirlenmiştir. The Deepwater Horizon petrol sızıntısı, Amerikan tarihindeki en büyük çevre felaketlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Petrol karşılığında Gıda Programı, 1990 yılı Ağustos ayında Irak'ın Kuveyt’i işgal etmesinin ardından ambargo altına alınan Irak'da halkın temel gıda ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 986 numaralı kararı ile gelir sağlayabilmesi için Irak hükûmetinin petrol satmasına izin veren programdır. 2003 yılındaki Irak Savaşı sonucunda ülkenin işgal edilmesiyle Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesiyle yasaklama ve program sona ermiştir. Programın sona ermesinden sonra geçmişe yönelik çeşitli yolsuzluklar su yüzüne çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak-Kuveyt ilişkileri</span>

Irak-Kuveyt ilişkileri, Irak ile Kuveyt arasındaki dış ilişkilerdir. Kuveyt'in Bağdat'ta, Irak'ın ise Kuveyt'te bir büyükelçiliği bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt'in İşgali</span> İşgal

Kuveyt'in İşgali veya diğer adıyla Irak-Kuveyt Savaşı, Irak ile Kuveyt arasında, 1990'ın Ağustos ayında gerçekleşen ve Körfez Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilen çatışmalardır. Irak'ın, yedi ay boyunca Kuveyt'i işgaliyle sonuçlanmış ve Amerika Birleşik Devletleri'nin önderliğindeki koalisyon güçleri tarafından Irak'a karşı mücadele başlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Um Kasr</span>

Um Kasr, Irak'ın güneyinde bir liman kenti. Basra Körfezi'nde oluşmuş Havr Abdullah halici boyunca Basra Körfezi kıyısında kurulmuştur. Küçük bir koy, Kuveyt ile arasında sınır olmuştur.

Nayirah Tanıklığı, 1990 yılında, Irak'ın Kuveyt işgali sırasında Iraklı askerlerin Kuveyt şehrindeki bir hastanede, bebekleri kuvözden çıkarıp betona atarak öldürdükleri iddiasını simgeler. Daha sonra bu iddianın yalan olduğu ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Carter Doktrini</span>

Carter Doktrini Amerika Birleşik Devletleri başkanı Jimmy Carter'ın, 23 Ocak 1980 tarihinde, Temsilciler Meclisi ve ABD Senatosu üyelerinin katıldığı ortak oturumda, geleneksel olarak her yıl yaptığı konuşmada açıkladığı ve ABD'nin ulusal çıkarlarını korumak için İran Körfezinde gerekirse askerî güç kullanmaktan kaçınmayacağı yolundaki politikaya verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Petrol sızıntısı</span> çevre kirliliği

Petrol sızıntısı, özellikle denizlerde, insan aktivitesi nedeniyle çevreye sıvı petrol hidrokarbonların salınımı nedeniyle oluşan bir çevre kirliliği türüdür. Bu terim genellikle okyanus ve karasularına petrolün salındığı su kirliliği için kullanılsa da kara üzerinde de petrol sızıntısı olabilmektedir. Tankerlerden, petrol platformlarından, petrol kuyularından ham petrolün salınması petrol sızıntısının ana kaynakları olsa da mazot ve benzin gibi rafine edilmiş petrol ürünleri, büyük gemiler tarafından kullanılan fuel oil ve atık yağların salınması da petrol sızıntısı olarak değerlendirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt başbakanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kuveyt başbakanı, Kuveyt'in hükûmet başkanıdır. Kuveyt Anayasası'nın 56. Maddesi uyarınca Kuveyt emiri tarafından atanır. Kuveyt emiri ve Ulusal Meclis başkanından sonra ülkedeki en güçlü üçüncü yetkili olan başbakan, Kuveyt Hükûmetinin yürütme organına liderlik eder.

Nükleer kış, olası bir nükleer savaşın ardından yayılan ateş fırtınası ile oluşacağı öngörülen küresel soğuma varsayımıdır. Varsayım, yangınların Stratosfere kurum doldurması ve bunun sonucunda da Güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşamayacağına dayanır. Bu soğuma sonucunda büyük çaplı bir kıtlık yaşanacağı öngörülmektedir. Araştırmacılar olası bir nükleer kış senaryosu için İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşanmış Hamburg bombardımanı ile Hiroşima bombardımanı sonrasında ortaya çıkan ateş fırtınalarını bilgisayar ortamında canlandırdılar. Bu modellemelerde ayrıca büyük çaplı orman yangınları da hesaba katıldı.

Kan yağmuru veya çamur yağmuru, kanın gökten yağmur şeklinde düştüğünün algılandığı bir olgudur. Bu tür yağmurların sularında asıltı halinde silis, kuvars, kalsiyum, karbonat ve demir oksitten çok ince taneli tozlar içerir. Kırmızı rengini içinde demir oksit verir. Halkı korkutan meteorolojik olaylar olarak bazı yazarların eserlerinde geçmektedir. Homeros'un yaklaşık olarak MÖ 8. yy'da yazdığı İlyada'sından beri vakalar kaydedilmiştir ve yaygındır. 17. yüzyıldan önce genellikle yağmurun aslında kan olduğuna inanılıyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.