İçeriğe atla

Kutsal metin

"Kutsal kitap" aramasının sonucunda bu sayfaya yönlendirme yapılmaktadır. "Kutsal Kitap" araması için bakınız: Kitâb-ı Mukaddes

Kutsal metin, herhangi bir din veya mezhepte kutsal kabul edilen ve genellikle merkezî bir önemi haiz olan yazı.

Tanım

Kutsal metinlerin tanrı veya tanrılar tarafından doğrudan gönderildiğine, nebilere vahyedildiğe veya yazarlarına ilham verildiğine inanılır. Kağıt, deri, tablet veya benzeri malzemeler üzerine yazılmış olabilir; Yahudilikteki Tora gibi rulolar halinde olabilir veya Kitâb-ı Mukaddes ve Kur'an'da görüldüğü gibi kitap haline getirilmiş olabilir.

Birçok dinin metinleri inananlarınca kutsal olarak görülür. Birçok din ve inanç hareketi kendi kutsal metinlerinin ilahi ya da inançla ilham alınmış olarak görmektedir. Tek Tanrı'ya inanan dinler ise genelde bu metinleri Tanrı'nın sözü olarak görmektedirler ve bu metinlerin Tanrı'dan ilham aldığına inanırlar. İnanmayanlar bile, kutsal yazılardan bahsederken saygı ve gelenek açısından büyük harfle yazmaktadırlar. Başka bir bakış açısı da "Tanrı'nın sözü"nün Tanrı'nın verdiği söz gücü ile Cennet ve Dünya'nın varoluşuna gelmiştir ve bu güç dengeyi tutmaktadır. Bu konsept Yunan Logos ve Çin Tao felsefelerinde de mevcuttur.

Devanagari ile yazılmış bir Rigveda yazması, 19. yüzyıl başları

Hinduizm'in RigVeda'sı MÖ 1500 ila MÖ 1300 yıllarında yazılmış, tarihin de en eski kutsal metinlerinden biri olmuştur. Zerdüştlüğün Avesta'sı ise sözel olarak yazı öncesinde kullanılmıştır. Avesta dili ise, araştırmacılar tarafından MÖ 1000 civarlarında yerleştiği öngörülmüştür.

İlk basılıp halka topluca dağıtılan metin ise, MÖ 868 yılında yazılan Budizm'in kutsal metni Sutra (ya da Diamond Sutra)'dır.

Metinler

Asartu

  • Şiirsel Eda
  • Genç Eda

Ayyavazhi

  • Akilattirattu Ammanai
  • Arul Nool

Bahailik

Birleşme Kilisesi

  • Kutsal Prensip
  • Wolli Hesul
  • Wolli Kangron
  • Pyrgi Tabletleri
  • Tabula Cortonensis
  • Liber Linteus
  • Cippus Perusinus
  • Zhuan Falun
Yeni Ahit metni içeren en eski papirüslerden biri (yaklaşık MS 90–160).
Bilinen en eski Kur’an mushafı, Taşkent, Özbekistan.

Swedenborgçuluk

Jainizm

  • Tattvartha Sutra

Manikaeizm

Tanah'ın bir kısmı olan Tevrat'ın ruloları

Rastafarianizm

Ruhçuluk

  • Ruh Kitabı
  • Cennet ve Cehennem
  • Ruhçuluğa Göre Yaradılış

Sâbiîlik(Mandeizm/Mandaeizm)

Samaritanizm

  • Samarit Tevratı
  • Kojiki
  • Nihonşoki ya da Nihongi
  • Tao-te-ching
  • I Ching
  • Chuang Tzu
  • Liber Al vel Legis başta olmak üzere Telema kutsal kitapları

Yeni Çağ Dinleri

  • Düşlerin Yolu
  • Tanrı ile Konuşmalar
  • Oahspe
  • Urantia Kitabı
  • Mucizelerin Yönü

Zerdüştlük

  • Katha
  • Avesta
  • Yasna
  • Visparad
  • Yashtlar
  • Vendidad
  • Denkard
  • Bundahizn
  • Mainog-i-Kirad
  • Arda Viraf Namak
  • Zartushtnamah
  • Sad-dar (Yüz Kapı)
  • Rivayetler
  • Zend
  • Korde Avesta

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ikinci kısmı

Yeni Ahit veya Yeni Antlaşma, Kitab-ı Mukaddes'in Eski Ahit'in ardından gelen ve Grekçe kaleme alınmış olan ikinci kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Hristiyanlarca kutsal kabul edilen 27 kitapçıktan oluşan bir kitap bütünüdür.

Peygamber veya yalvaç, Tanrı aracılığıyla bir dini veya dinî öğretiyi yaymakla görevlendirildiğine inanılan kişidir. Peygamberler ayrıca dinî terminolojide âyet, işaret veya mûcize denilen doğaüstü güç veya olayların kendilerine atfedildiği mitolojik veya yarı mitolojik insanlardır. İbrahimî dinlerin inananları, peygamberlerin Tanrı'dan aldıkları “vahiy” adlı mesajları diğer insanlara ulaştırdıklarına inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Zerdüşt</span> Zerdüştçülük dininin kurucusu

Zerdüşt, Zerdüştlük olarak bilinen dinin kurucusu kabul edilen Antik İranlı düşünürdür. Bilgelik tanrısı Ahura Mazda'nın kendisine göründüğünü ve ondan doğruluğu yaymak görevini aldığını iddia eden Zerdüşt, Ahura Mazda'nın en büyük tanrı olduğunu, öteki birçok tanrı arasında, yalnız ona tapmak gerektiğini savundu. Antik İran'ın doğusunda doğduğuna dair genel bir düşünce hakimdir. Zerdüşt'ün Avesta'da toplanan ve Zerdüştlük ile ilgili günümüze ulaşan tek belge olan kutsal Gatalar ve Yasna Haptanghaiti ilahilerinin yazarı olduğuna inanılır. Günümüzde Hindistan'daki yandaşlarına, Parsi adı verilir.

Hristiyanlıkta apokrif, kanonik dini metinlerin ve kitapların parçası olmayan metin. Dini metinlerin doğruluğunun şüpheli olduğu durumları tanımlamak amacıyla kullanılır. Kitab-ı Mukaddes'e eklenmemiş metinler apokrif kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Rigveda</span>

Rigveda veya Rig Veda, Vedik Sanskrit ilahilerinin (sūktas) eski bir Hint koleksiyonudur. Vedalar olarak bilinen dört kutsal kanonik Hindu metninden (śruti) biridir. Bugün pek çok Shakha'dan Śakalya Shakha olmak üzere yalnızca biri hayatta kaldı. Geri kalan Shakha'larda bulunan içeriklerin çoğu artık kaybolmuştur veya halka açık şekilde mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Vedalar</span>

Vedalar, Aryan din edebiyatının tamamını içine alan bir terimdir. Hinduizm dinine inananlar için kutsaldırlar ve yine bu dine inananlar için açığa çıkmış bilgidirler. Veda kelimesi bilgi manasına gelir ve İngilizce farkında olmak manasına gelen wit sözcüğüyle aynı kökene sahiptir.

Vişnu, Vaişnavizm'de Mutlak Varlık, Nihai Benlik; Yüce Tanrı. Vişnu veya Yüce Tanrı'nın en yüce varoluşsal konumu Hindu kutsal metinlerinden Yajurveda, Rigveda ve Bhagavad Gita'da bildirilir.

<span class="mw-page-title-main">Zerdüştçülük</span> Tek Tanrılı bir Antik İran dini

Zerdüştçülük, Zerdüştîlik ya da Mecûsîlik, günümüzden 3.500 yıl önce Zerdüşt tarafından İran'da kurulan, yaklaşık M.Ö. 6. yüzyıldan M.S. 7. yüzyıla kadar Pers, Med ve Sasani İmparatorluğu’nun dini olan, içerisinde düalist ve eskatolojik inanışın ilk örneklerini barındıran, dünyanın en eski tek tanrıcı vahiy dini. Bu dine inananlar Zerdüştçü, Mazdaist ve Zerdüştî olarak adlandırılıyor olup bedenen öldükten sonra dirilip Ahura Mazda'nın huzuruna çıkacaklarına ve orada sorgulanacaklarına inanırlar. Zamanla Zerdüştlüğün Zurvanizm gibi alt dalları ortaya çıkmıştır. Zurvanizm inancı, Zurvan olarak bilinen zaman ve kader tanrısını baş tanrı konumuna yükseltmiştir.

Advaita Vedanta, Devanagari अद्वैत वेदान्त, Hint felsefesi dizgelerinden Vedanta'nın "ikicisizlik" öğretisinin Sanskritçe karşılığı.

<span class="mw-page-title-main">Hermetizm</span>

Hermetizm, Antik Mısır'da yaşamış bilge Hermes Trismegistus'un iddia edilen öğretilerine dayanan felsefi ve dini bir sistemdir.

<span class="mw-page-title-main">Eyüp (peygamber)</span> Peygamber

Eyüp veya Eyob, İshak'ın soyundan gelen ve Kitâb-ı Mukaddes'teki Eyüp kitabının merkez figürü olan Yahudi din büyüğü. Kitâb-ı Mukaddes'te, hastalık ve problemlere karşı sabretmeyi gösteren örnek bir kişidir.

Hanok kitabı, kanonik kutsal metinlerden sayılmayan (apokrif) kitap. Adını, Kitâb-ı Mukaddes'te yer yer bahsedilen Hanok'tan alır. Kitaptaki çeşitli atıflar dini çevreleri rahatsız etmiş ve daha sonra I. Konstantin hükûmeti tarafından “saptırıcı” olduğu sebebi ile kutsal metinler külliyatından çıkarılmış ve kaybettirilmiştir. Birinci İznik Konsili'nde de Tevrat’dan tamamen çıkarılmıştır. İki farklı nüshası vardır. Biri bir Rus manastırında bulunmuş ve Slav dilinde muhafaza edilmiştir. Adı "Hanok Sırlar Kitabı"dır. İkinci kitap ise Hanok kitabıdır. Bu kitap 1772 yılında James Bruce tarafından bir Habeş manastırında bulunmuştur. Tanrı'nın gökten kovduğu meleklerin yeryüzüne inmesinden ve Nefilim'i başlatmasından söz eder.

<span class="mw-page-title-main">Birinci İznik Konsili</span>

Birinci İznik Konsili, MS 325 yılında İmparator I. Konstantin tarafından Roma İmparatorluğu topraklarında Hristiyanlığın içerisinde tartışılan bazı konuları netleştirmek amacı ile toplanmıştır.

Bhagavad Gita, kısaca Gita, kutsal bir Hindu metni, ve edebiyat tarihindeki ve felsefedeki en önemli metinlerden biri kabul edilir. Kabaca Bhagavat Gita'da 700 vecize vardır ve Mahabharata destanının bir parçasıdır. Bhagavat Gita'daki öğretmen, Hindularca Tanrı'nın tezahürü olarak görülen ve Bhagavan, ilahi olan, olarak hitap edilen Krişnadır.

<i>Gerçek Furkan</i> Kuranın mucize iddiasını ve meydan okumasını reddeden bir kitap

Gerçek Furkan, ABD'nin Teksas eyaletindeki Omega 2001 ve Wine Press yayınevleri tarafından yayımlanan ve içinde Kur'an ve Kitâb-ı Mukaddes'tekilere benzer ayetler bulunan dini kitap.

Hinduizm mezheplerinin başlıca akımları Şaivizm, Şaktizm, Vişnuizm ve Smartizm'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes arkeolojisi</span>

Kitâb-ı Mukaddes arkeolojisi akademik bir ekol ve Kitâb-ı Mukaddes çalışmaları ve Levanten arkeolojisinin bir alt kümesidir. Kitâb-ı Mukaddes arkeolojisi, Eski Yakın Doğu ve özellikle Kutsal Topraklar, Kitâb-ı Mukaddes zamanlarından itibaren arkeolojik alanları inceler.