İçeriğe atla

Kutsal Kâse

İsa'yı Son Akşam Yemeği'nde Kutsal Kase ile resmeden bir tablo. Juan de Juanes, 1570.
Kutsal Kase'nin görünüşü. Burada Graal, bir vazo veya ibrik şeklinde resmedilmiştir.
Dante Gabriel Rossetti'nin 1860 tarihli "Graal" isimli eseri

Kutsal Kâse ya da Mukaddes Kâse, İsa'nın Son Akşam Yemeği'nde kullandığı iddia edilen, mucizevi güçleri olduğuna inanılan kap. Aramatyalı Yusuf'un, çarmıha gerilen İsa'nın damlayan kanını Kutsal Kâseye koyduğuna inanılır.[1]

Kutsal Kâse'den ilk kez, 12.-13. yüzyıllarda yazılmaya başlanmış olan Kral Arthur ve Yuvarlak Masa Şövalyeleri efsanelerinde bahsedilir.[1][2] Graal efsanelerinin ilham kaynağı, muhtemelen Kelt mitolojisidir.[2] Kelt Mitolojisinde bolluk kaynağı boynuzlara, hastaları iyileştiren ve ölüleri dirilten kazanlara vs. sıkça rastlanır. En yaygın örneklerinden bazıları Dagda'nın sonsuz gençlik ve Bran'ın ölümsüzlük kazanlarıdır.[]

Etimoloji

Orta Çağ Latincesinde gradalis sözcüğü 'tabak' anlamına gelir.[1] Graal sözcüğünün 'geniş ağızlı veya kenarları alçak kap' anlamına geldiği konusunda kanıtlar olmasına rağmen kelimenin kökeni kesin olarak bilinmemektedir.[2]

Hristiyanlığa geçişi

Bu nesneyi Hristiyanlıkla özdeşleştiren ve ona gizemli, kutsal bir anlam yükleyen ilk hikâye, 12. yüzyıl sonlarında Chrétien de Troyes tarafından yazılmış ancak tamamlanmamış olan Le Conte du Graal ya da Perceval isimli hikâyedir.[2] Bu hikâye köyden gelme, saf bir şövalye olan Perceval'den bahseder. Perceval'in masumiyeti sürekli vurgulanır. Bu öyküde dini olaylar, olağanüstü detaylarla süslenir.

13. yüzyıl başlarında Robert de Borron'un şiiri Joseph d'Arimathie (Aramatyalı Yusuf) veya Roman de l'estoire dou Graal efsaneyi biraz daha Hristiyanlaştırdı.[2] Aynı şekilde Wolfram von Eschenbach epik şiiri Parzival'de efsaneye çok daha yoğun ve gizemli bir anlam yükledi. Wolfram versiyonunda bahsedilen nesne kase değil Cennetten düşen değerli bir taştı.[2]

Robert de Borron'un eserlerinin nesir versiyonları, Graal efsanesini biraz daha Artur efsaneleri ile kaynaştırdı.[2] 13. yüzyılda Alman destanı Diu Krône'de ise Graal kahramanı Sör Gawain'di. Lancelot efsanesinin bir kısmını oluşturan The Queste del Saint Graal öyküsü yeni bir kahramanı, Sör Galahad'ı yarattı. Bu eser Graal ile ilgili öyküler arasında en önemli yere sahip olanıdır ve 15. yüzyılda Sör Thomas Malory'nin nesiri Le Morte Darthur ile İngilizce konuşan coğrafyaya yayılmıştır.[2]

Robert de Borron'un şiiri Graal'ın ilk zamanlarından bahsediyordu. Hikâye, Graal ile İsa tarafından Son Yemek'te kullanılan ve aynı zamanda Aramatyalı Yusuf tarafından İsa'nın çarmıhtan damlayan kanlarının toplandığı kupa arasında bir ilişki kurdu. The Queste del Saint Graal yeni bir kahramanı, Sör Galahad'ı yaratırken, "Graal'ı aramak" Tanrı ile gizemli bir birleşmenin arayışının öyküsü haline geldi. Kutsal Kaseye doğrudan bakabilen ve insan dilinin izah edemeyeceği gizemleri görebilen tek kişi Galahad idi. Bu çalışma açıkça Clairvaux'lu Aziz Bernard'ın öğretilerinden esinlenmişti.[2] Bernard'ın öğretileri insanın mükemmelliğe ulaşmak için çıktığı gizemli yolculuğu anlatıyordu. Borron'un eseri Galahad'ın Lancelot'un oğlu olduğunu iddia ediyor, böylece öyküye yeni bir boyut katıyordu. Lancelot ile Guinevere arasındaki insanî aşkı, Galahad'ın ilahî aşkı ile karşılaştırıyordu. Finalde Graal'ın kaybolması, Tanrı'nın inayetinin (Latince: gratia) geri gelmemek üzere kaybolmasına benzetiliyordu.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b c "Grail." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  2. ^ a b c d e f g h i j "Kutsal Kâse." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsa</span> Yahudi vaiz ve dinî lider, Hristiyanlığın merkezî figürü

İsa, 1. yüzyılda yaşamış olan bir Yahudi vaiz ve dinî lider. Günümüzde en çok mensuba sahip din olan Hristiyanlığın merkezî figürüdür. Hristiyanlar, Yeşua'nın Eski Ahit'te kehanet edilen ve beklenen Mesih, Tanrı'nın Oğlu ve Tanrı'nın enkarnasyonu olduğuna inanırlar. Yeşua'nın, Yeni Ahit'e göre Yosef (Yusuf) adında dünyevi bir babası olduğu için Yeşua, mensubu olduğu Yahudi toplumunda "Yosef'in oğlu Yeşua" olarak anılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Yunan mitolojisi</span> Antik Yunanların oluşturduğu mitlerden oluşan mitoloji

Yunan mitolojisi, Antik Yunanistan'da dünyanın yaratılışı, tanrı, tanrıça ve kahramanların hayatı hakkındaki söylence ve öğretileri içermekle kalmayıp aynı zamanda Eski Yunan dininin gövdesini oluşturmaktadır. Günümüzde, bu mitoloji hakkındaki bilgilerimizi bu sözlü edebiyatın yazılı hâllerinden alıyoruz. Tarihçiler, mitoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için o dönemin sanatındaki ipuçlarını bile toplar.

<span class="mw-page-title-main">Kral Arthur</span> İngiliz Efsanesi Kral Arthurdaki baş kahraman

Kral Arthur, Britanya mitolojisindeki efsanevi Camelot kralı. Hikâyeleri, 5. yüzyıl sonları ya da 6. yüzyıl başları Britanya'sında geçen Arthur, Britanyalılar için savaşta ve barışta ideal kralın simgesi olmuştur. Arthur'un, Sakson istilacılara karşı Kelt asıllı Britonların koruyucusu olduğuna inanılır. Kral Arthur, Britanya konulu romanslar olarak bilinen Orta Çağ edebiyat geleneğinde bir kahraman ve merkezi figürdür.

<span class="mw-page-title-main">Pavlus</span> Erken Hristiyan din adamı ve misyoner (MS y. 5–65)

Pavlus veya Tarsuslu Saul, İsa'nın vaazlarını ve öğretilerini 1. yüzyıl dünyasında pagan inanışındaki Roma dünyasına öğreten bir Hristiyan elçi. Hristiyan olmadan önce tutuculuklarıyla tanınan Ferisilerden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Davud</span> İsrail ve Yehuda kralı

Davud, Tanak'a göre, Birleşik İsrail Krallığı'nın kralı olmuş bir Yahudi kraldı. İşboşet'in yerine gelir ve tahtı kendisinden sonra oğlu Süleyman'a bırakır.

Talmud, Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dinî metinlerdir. İbranice lamad (öğrenmek) kökünden gelir. Mişna ve Gemara bölümlerinden müteşekkildir. Talmud'un iki versiyonu vardır: 3. ila 5. yüzyıla ait olduğu kabul edilen ancak daha eski dokümanları da içeren Babil Talmudu ve daha eski olan Filistin ve Yeruşalayim (Kudüs) Talmudu.

<span class="mw-page-title-main">Nuh</span> Peygamber

Nuh, İbrahimî dinlerde kendisinden söz edilen Tufan peygamberidir. Tevrat'ta Nuh'un 950 yıl yaşadığına işaret edilir. Kur'an'da ise kaç yıl yaşadığı bildirilmemiş, yalnızca kendisinin 950 yıl boyunca kavmi içinde yaşadığı belirtilmiştir. İnanışa göre Tufan'dan önce Allah'ın emriyle büyük bir gemi inşa etmiş ve bu gemiye "Nuh'un Gemisi" denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mecdelli Meryem</span> Yeni Ahite göre İsanın takipçilerinden birisi

Mecdelli Meryem veya Magdalalı Meryem, Yeni Ahit'e göre İsa'nın takipçilerinden biri. Markos ve Yuhanna İncillerine göre, öldükten ve gömüldükten sonra dirilen İsa'yı ilk gören kişidir. 22 Temmuz, Hristiyanlıkta Azize Mecdelli Meryem Günü'dür.

<span class="mw-page-title-main">Gotama Buda</span> Budizmin kurucusu olan dinî öğretmen

Sidarta Gotama, yaygın olarak Buda olarak bilinir, MÖ 6 veya 5. yüzyılda Hindistan'da yaşadığı tahmin edilen ve Budizm'in kurucusu olduğu düşünülen din adamı. "Buda" bir lakap olup kendisine ölümünden yüzyıllar sonra atfedilmiştir. Sanskritçede "uyanmış kişi" anlamına gelen Buda, peşine düştüğü yaşam ve ölümün ardındaki gerçeğin arayışı sonucu Sidarta Gotama'da oluşan ruhani aydınlanmayı anlatmak için kullanılan bir ünvandır.

<span class="mw-page-title-main">Noel</span> çoğunlukla 25 Aralıkta İsanın doğumunun kutlandığı bayram

Noel, her yıl çoğunlukla 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı bir Hristiyan bayramıdır. Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş, Milat Yortusu olarak da bilinmektedir. 20. yüzyılın başlarından itibaren Noel; Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, dinî motiflerden arınmış, hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir bayram olarak da kutlanmaya başlanmıştır. Bu seküler Noel versiyonunda mitolojik bir figür olan Noel Baba temel bir rol oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lancelot</span>

Lancelot, Kral Arthur'un Yuvarlak Masa Şovalyeleri'nden biri olduğuna inanılan Fransız askerdir. Kurgusal bir kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Aramatyalı Yusuf</span> İsanın cesedini kendisi için hazırlanan kabre koyan havari

Aramatyalı Yusuf, Kanonik İnciller'e göre İsa'nın gizli bir öğrencisi ve takipçisi. Kendisi için hazırlattığı kaya mezara İsa'yı koymuştur. Aramatyalı Yusuf'un, yaklaşık olarak MS 30 yılında çarmıha gerilen İsa'nın damlayan kanını Kutsal Kâse'ye koyduğuna inanılır. Hristiyanlığa göre azizdir. Batı Kiliselerinde 17 Mart, Doğu Kiliselerinde 31 Temmuz "Aziz Aramatyalı Yusuf Günü" olarak kutlanır.

<span class="mw-page-title-main">Yuvarlak Masa Şövalyeleri</span> Kral Arthurdan şeref rütbesi alan şövalyeler

Yuvarlak Masa Şövalyeleri, Britanya mitolojisinde geçen, Kral Arthur'un maiyetinde olan en yüksek şeref rütbesini almış kişilerdir. Toplantı yaptıkları masa, üyelerin arasındaki eşitliği temsilen başsız ve ayaksız yapılmıştı. Hikâyelere göre üyelerin sayısı 12'den 150(ya da fazlası)'ye değişmektedir. Winchester Kalesi'nde bulunan 1270'lerden kalma Winchester masasının üzerinde 25 tane şövalye ismi yazılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf (Yeni Ahit)</span> Hristiyan aziz, Meryemin kocası ve İsanın dünyevi babası

Yusuf, Hristiyanlığa göre İsa'nın dünyevi babası olan Yahudi bir marangozdu. Hristiyanlıkta Aziz olarak kabul edilir ve 19 Mart "Aziz Yusuf Günü", 1 Mayıs "İşçi Aziz Yusuf Günü" olarak kutlanır. Yeni Ahit'te İsa'nın dünyevi babası ve Bakire Meryem'in eşi olarak bahsedilir. Yusuf'tan özellikle Matta ve Luka İncillerinde bahsedilir. Roma Katolik inanışına göre evrensel kilisenin baş azizi ve koruyucusudur.

<i>Genjinin Hikâyesi</i>

Genji'nin Hikâyesi, 11. yüzyılın başlarında Murasaki Şikibu tarafından yazılmış, Japon edebiyatının başyapıtlarından biri. Dünyanın ilk romanı kabul edilir.

Sir Galahad, Kral Arthur efsanesinde bulunan yuvarlak masa şövalyelerindendir, ayrıca Arthur efsanesinde önemli bir yer olan kutsal kase görevinde yer almış üç şövalyeden birisidir. Galahad, onuru ile ün salmış olan ve yuvarlak masada en çok söz sahibi olarak bilinen Sir Lancelot'un Elaine of Corbenic'dan olma çocuğudur. Sir Galahad, Arthur efsanesinde ilk defa Holy Grail yani kutsal kase görevinde görülmüştür. Bazı anlatılanlara göre Lancelot'un isminin Galahad olduğunu ve küçük yaşta ismini değiştirerek şimdiki ismini aldığı söylenmektedir. Bundan dolayı Galahad'ın annesi Elaine de kendi oğluna Lancelot'un gerçek ismini vermiştir. Efsanede bulunan tehlikeli sandalye, Merlin'in yuvarlak masada sürekli boş bıraktığı bir sandalyedir ve Kutsal kase görevinde başarılı olacak bir şövalyenin bu koltuğa oturacağını söylemiştir. Bu olayın İsa'nın doğumundan 454 sene sonra olacağı efsane olarak dilden dile dolaşmıştır. Sir Galahad'ın kutsal kaseyi bulduktan sonra bu sandalyeye oturduğunu ve bu olayın İsa'nın doğumundan tam 454 sonra olduğu rivayet edilmektedir. Kutsal kase Galahad'a göründüğünde yanında Aramatyalı Yusuf da vardır. Arthur öldükten sonra Sir Galahad ülkeyi yönetme fırsatı bulmuştur ve bu sırada Kutsal Kaseyi bir kez daha görmüştür. Sir Galahad'ın kutsal kaseyi bulduktan sonra görevinin bittiğini ve Tanrı'nın onu çağırdığını söylemiştir. Aramatyalı Yusuf'dan canını almasını istemiştir ve amacına ulaştığını söylemiştir. Aramatyalı Yusuf da kabul etmiş ve böylece Sir Galahad ölmüştür.

Sarras, Kral Arthur efsanesinde Kutsal Kâse'nin getirildiği gizemli bir adadır. Lancelot-Grail Cycle'da, Josephus of Arimathea ve takipçileri, Britanya'ya giderken adayı ziyaret ederler; oradayken Joseph'in oğlu Josephus bir piskopos olarak atanır ve Kâse'nin gizemlerini bizzat İsa'nın kendisi gösterir. Grup birçok mühtedi kazanır ve büyük bir krallar silsilesi kurdukları Britanya'ya geçerler. Kâse'yi elde ettikten sonra şövalyeler Galahad, Percival ve Bors, Kâse'yi Solomon'un gemisinde Sarras'a geri götürüler, ancak sakinleri paganizme geri dönmüş olarak bulurlar. Kâse şövalyeleri halkın inancını geri kazandırır ve bir yıl boyunca onlara hayırsever bir şekilde başkanlık ederler, ancak Kâse Tanrı tarafından Cennete götürüldüğünde Galahad vecd içinde ölür ve kısa bir süre sonra Percival onu takip eder. Bors, hikâyeyi anlatmak için Arthur'un krallığına geri döner.

<span class="mw-page-title-main">Palamedes (Arthur efsanesi)</span> Şövalye

Palamedes Kral Arthur efsanelerinde yuvarlak masa şövalyeleri içinde yer alan bir şövalyedir. Başlangıçta bir sarazen ve putperest iken sonrasında Hristiyan olarak görülür. Karşılıksız sevgi ile Isolda'ya bağlıdır ve bu da onu sık sık Tristan ile çatışır hale getirmektedir. Palamedes'in babası Kral Esclabor'dur. Kardeşleri Safir ve Segwarides de Yuvarlak Masa'da yer almaktadır. Palamedes romansı adını ondan almıştır.

Gringolet, Arthur efsanesine göre, Sir Gawain'in atıdır. Ayırt edici kulakları olan sağlam bir at olan Gringolet, her yerde savaştaki yeteneğiyle biliniyordu ve birçok farklı dilde birçok romanda yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Caradoc</span>

Caradoc Vreichvras Gwent krallarının yarı efsanevi atasıdır. 5. veya 6. yüzyılda yaşamış olabilir. Matter of Britain'nde Kral Carados ve Carados Briefbras isimleri altında Yuvarlak Masa Şövalyesi olarak hatırlanır.