
Ön Bulgarlar veya Protobulgarlar, asıl kitlesini Ogur kitlelerinin oluşturduğu, 7. yüzyılda Karadeniz'in kuzeyi ile daha sonra İdil Nehri ve Tuna nehri bölgelerinde de yaşamış, Türkçe konuşan, yarı göçebe Türk kökenli bir halk. Sabir, Uz, Hazar v.b diğer Türk kökenli halklardan kalıntıları da içlerinde barındırmakla birlikte, bazı Fin-Ugor boylarının da Ön Bulgarların içinde yer aldığı bilinmektedir. Ayrıca aralarında Sarmat ve Alan kökenli kitlelerin de var olduğu düşünülmekte. İdil Tatarları ve Çuvaşlar, Ön Bulgarların ya da İdil Ön Bulgarlarınının soyundan gelen torunlarıdır.

Pannonya Avarları, genellikle çeşitli kökenlerden gelen birkaç Avrasya göçebe grubunun ittifakı olarak kabul edilir. Genetik çalışmalar Avarların Kuzeydoğu Asya halkı olduğunu ve çoğunlukla Altay Dağları, Moğolistan ve Mançurya'daki Amur Nehri bölgesinden günümüz insanlarına benzediğini göstermektedir.

Bulgarlar, Bulgaristan nüfusunun çoğunluğunu oluşturan bir Güney Slav halkıdır. Etnik Bulgarlar, 6,5 milyonluk Bulgaristan nüfusunun %85'ini oluşturmaktadırlar.
Avarlar,, Yunanca: Άβαροι, Ουαρχωννιται, bir tür zırh; Rusça: О́бры, Latince: Avari) 6. yüzyılın başlarında batıya doğru göçerek Orta ve Doğu Avrupa'da görünmeye başlayan ve Büyük Macaristan Ovası'na yerleşerek Avar Kağanlığı'nı kurmuş 9. yüzyıla kadar ayakta kalan, nüfusunun kökeni Türk olduğu bilinen savaşçı bir topluluktur. Bazı görüşler Avarların Prototürk kökenli olduğunu kabul eder. Avarlar çok yüksek örgütlenmiş ve çeşitli güçlü göçebelerden oluşan, Türk çekirdek soylu göçebelerden bir ana hükmedeni (Kağan) olan bir birliktir. Avarlara ilişkin bilgiler Teofilaktos Simokates, Menandros Protektor ve Efesli İoannes gibi Bizans kaynakları ile Fredegara Günlükleri ve Pavel Diakon gibi Frank kaynaklarında bulunmaktadır. Avar sözcüğünün kaynağı ise tam olarak bilinmemektedir.

Kavimler Göçü, MS 350-800 yılları arasında Avrupa'ya yapılan şiddetli insan göçüdür. İlk dönem ve ikinci dönem olarak ikiye ayrılmaktadır. İlk dönemki kavimler göçü Batı Roma İmparatorluğu ve Hunlar arasındaki yoğun sınır değişikliklerini kapsar. İkinci dönem kavimler göçüyse ilk dönemkinin devamı niteliğindedir. İlk gelen göçmenler Hunlar, Slavlar, Ön Bulgarlar, Alanlar tarafından Batı'ya doğru sürülen Gotlar, Anglo-Saksonlar, Vandallar ve Franklar gibi Cermen kabileleriydi. İkinci dönem göçleri de Kuzey Afrika, Anadolu ve Avrupa'da derin değişimlere sebep olmuştur.

Büyük Bulgar Hanlığı, Latince: Patria Onoguria ), adlarıyla da bilinen, Onogur Ön Bulgarlarının Göktürklerin yıkılması ve Avarların zayıflamasıyla batı Pontus-Hazar bozkırında oluşturduğu 7. yüzyıldan kalma Göçebe bir imparatorluktur.

Birinci Bulgar İmparatorluğu, Ön Bulgarların 681'de bugünkü Balkan bölgesinde Asparuh komutasında kurdukları devlettir. Devlet bugünkü Bulgaristan, Arnavutluk, Bosna, Hırvatistan, Yunanistan, Macaristan, Kosova, Kuzey Makedonya, Moldova, Karadağ, Romanya, Sırbistan, Slovakya, Türkiye ve Ukrayna topraklarını içine alan yaklaşık Türkiye kadar bir toprak büyüklüğü olan (750.000 km²) topraklarda kurulmuştur.
Zabergan, Karadeniz-Hazar steplerinin göçebe halkı Kutrigurların Sinnion'dan sonra gelen şefidir. İsmi İran dilindendir. Ya Avarlardan gelen baskı ya da Bizans İmparatorluğu'na karşı ayaklanma nedeniyle 558 kışı donmuş Tunayı geçen büyük bir Kutrigur ordusuna komuta etmiştir. Ordu üçe bölünmüştür: biri Thermopylae'ye kadar güneye inerken diğer ikisi Thracian Chersonesus ve Konstantinopolis çevresini talan etmiştir. Mart 559'da Zabergan ve 7000 atlıdan oluşan kuvvetlerinin bir kısmı Konstantinopolis'e saldırdı, fakat Belisarius onları Melantias Muharebesi'nde mağlup edip, geri çekilmeye zorladı.
Ogurlar, Ogur boyu veya Bulgar boyu.

Krum Han, 803 öncesi - 13 Nisan 814 tarihleri arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı.

Asparuh ya da Isperih, bilinen en büyük Bulgar hükümdarı. Bir Türk boyu olan Hazarların ittirmesiyle batıya göç ederek Tuna havzasında Birinci Bulgar İmparatorluğu'nu kurmuştur.

Bulgar İmparatorluğu ya da Bulgar Çarlığı, Orta Çağ Avrupa tarihinde Bulgar devletine verilen isim. Varlığını sürdürdüğü süre boyunca, Balkanlar bölgesinde, özellikle Bizans İmparatorluğu'na rakip bir güç olarak, kilit rol oynamış bir devlettir. İlki 7. ve 11. yüzyıllarda, ikincisi ise ise 12. ve 14. yüzyıllarda olmak üzere, iki kez tarih sahnesine çıkmıştır. İkisi de bölgelerindeki Bizans hakimiyetinin sona ermesi üzerine vücut bulmuştur.

Avar-Bizans savaşları, Bizans İmparatorluğu ile Avar Kağanlığı arasındaki bir dizi çatışmaydı. Çatışmalar, Avarların Panonya'ya varmaları ve tüm eski Gepid ve Lombard topraklarını talep etmeleriyle 568'de başladı. Avarların Gepidler ve Lombardlar üzerindeki hak iddiaları, Sirmium şehrini daha önce Gepidlerden alan Bizans'tan almak için başarısız bir saldırıya yol açtı. Daha sonraki çatışmaların çoğu ise Avarların veya Avarların altındaki Slavların Bizans İmparatorluğu'nun Balkan topraklarına yaptığı baskınların bir sonucu olarak patlak verdi.
Melantias Muharebesi ya da Melanthius Muharebesi, Zabergan komutasındaki Kutrigur ordusu ile yetenekli general Belisarius komutasındaki Bizans İmparatorluğu arasında 559 yılında gerçekleşmiştir. Büyük sayısal yetersizliğine rağmen, Bizans ordusu savaşı mutlak bir şekilde kazandı ve Kutrigurları dağınık bir şekilde geri çekmeye zorladı. Bu, Belisarius'un bir kuvvete komuta ettiği son muharebedir.
Sinnion 6. yüzyılda Kutrigur lideridir.

Utrigurlar, M.S. 6. yüzyılda Karadeniz-Hazar steplerinde yaşayan göçebe atlılardı. Batılarında yer alan Kutrigurlara benzerlerdi.
Sandal ya da Sandilch, 6. yüzyıl Utrigur Bulgar Hunlarının kabile şefidir. İsmin kökeni muhtemelen Türkçedir. Başlangıçta akraba halk Kutrigurlara karşı bir savaşta Utrigurlara liderlik etmeyi istememişti, Bizans İmparatoru I. Justinianus diplomatik ikna ve rüşvet ile onu savaşmaya ikna etti. Sandal liderliğindeki Utrigurlar, Kutrigurlara saldırdı ve büyük kayıplar vermelerine neden oldular.
Osmanlı döneminde Bulgaristan tarihi, Osmanlı İmparatorluğu'nun, 14. yüzyılın sonlarında İkinci Bulgar İmparatorluğu'nun dağılmasıyla birlikte ortaya çıkan daha küçük krallıkların fethinden başlayıp, 1878'de Bulgaristan'ın bağımsızlığına kadar yaklaşık 500 yıllık bir zamanı kapsamaktadır. 93 Harbi'nin sonuçları ile beraber, işlevsel olarak bağımsızlığını kazanan yarı bağımsız bir Bulgaristan Prensliği kurulmuştur. 1885'te Doğu Rumeli'yi içerisine alan özerk Bulgaristan Prensliği, 1908 senesinde bağımsızlığını ilan etmiştir.

Ongal Muharebesi 680 yazında, Romanya'nın Tulça ili, Peuce Adası yakınlarındaki Tuna Deltası ve çevresinde belirtilmemiş bir yer olan Ongal bölgesinde gerçekleşmiş muharebedir. Kısa bir süre önce Balkanlar'ı işgal eden Ön Bulgarlar ile sonunda savaşı kaybeden Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen bu muharebe, Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun kurulması için çok önemlidir.
Kandik veya Kazrig, Antakya'daki Yakubi Patriği Suriyeli Mikail'in tarihçesinde adı geçen üç İskit kardeşten birisidir. Kazrig ve kardeşleri Bolgaris ile I. Bayan, Avarların ilk kağanları olarak kabul edilir. Bu üç kardeş Iverian bölgesindeki Avar halkını göç ettirdi ve 557 yılında Bizans İmparatorluğu ile arabuluculuk yapmak üzere Sarosius isimli Alan kralı ile görüştü. Kısa süre sonra Avrupa Hun Hükümdarı İrnek zamanından kalan ve Kutrigurlar olarak da bilinen Akasirleri fethettiler.