İçeriğe atla

Kusura Höyük

Koordinatlar: 38°21′56″N 30°13′27″E / 38.3655°K 30.2242°D / 38.3655; 30.2242
Arkeolojik Höyük
Adı:Kusura Höyük
il:Afyon
İlçe:Sandıklı
Köy:Kusura
Türü:Höyük
Tahribat:
Tescil durumu:Tescilli[1]
Tescil No ve derece:2151/1; 3
Tescil tarihi:07.12.1994
Araştırma yöntemi:Kazı

Kusura Höyük, Afyon İl merkezinin 55 km. güneybatısında, Sandıklı İlçesi'nin 12 km. güneyinde, Kusura Köyü'nün hemen batısında yer alan bir höyüktür. Tepe 400 metre çapında, 14 metre yüksekliğindedir.[2]

Kazılar

Höyükteki kazılar 1935-37 yıllarında Cambridge Üniversitesi adına Winifred Lamb başkanlığında yapılmıştır.[2]

Tabakalanma

Yerleşmenin Kalkolitik Çağ'dan Demir Çağı'na kadar yerleşim gördüğü anlaşılmaktadır.[3] Kazılarda eskiden yeniye A, B ve C olarak tanımlanan üç ana tabaka saptanmıştır. Ayrıca höyüğün kuzey-kuzeybatısında yerleşim dışı bir mezarlık vardır.[2] A tabakaları Kalkolitik Çağ yerleşmesidir.[3] Oldukça geniş bir alana yayılmış olan B tabakası 7 yapı katıyla MÖ 3. binyıl ortalarına, Erken Tunç Çağı II. evre sonu - III. evre başına tarihlenmektedir. Bu tabakanın 7. yapı katı ise B'den C'ye geçiş dönemi temsil etmekte olup MÖ 3. binyıl sonu ile MÖ 2. binyıl başına tarihlenmektedir. C katı Asur Ticaret Kolonileri Çağı (Orta Tunç Çağı) ve Hitit Dönemi olarak görülmektedir.[2] Kazı başkanı W. Lamb A tabakasını ilk yayınlarında MÖ IV. binyıldan başlatmıştır. Daha sonraki yayınlarda B tabakasının erken evresi olarak erken Tunç Çağı I. evre olarak değerlendirmiştir.[2]

Buluntular

En üstteki A tabakası herhangi bir mimari buluntu vermemektedir. Kül tabakaları, çok sayıda çanak çömlek kırıkları ve yanmış ağaç parçaları bulunmuştur. B katında taş temel ya da subasman üzerine çıkılmış kerpiç duvarlı yapılar açığa çıkarılmıştır. Zeminler sıkıştırılmış topraktır. A tabakasında el yapımı çanak çömlek bulunurken B tabakasında artık çoğunlukla çark yapımıdırlar. Çanak çömlek tipleri zengin bir çeşitlilik göstermektedir. Öte yandan kırmızı haç bezemeli kaseler, yerleşmenin Batı Ege Bölgesi'yle ilişkilerine işaret etmektedir.[2]

Küçük buluntular arasında pişmiş topraktan idoller ve hayvan figürinleri sayılabilir. B tabakasında bulunan bir idolün benzerlerinin Alişar ve Ahlatlıbel'de bulunduğu belirtilmektedir. Çok sayıda ağırşak, damga mühür, tezgâh ağırlıkları ve boncuk da küçük buluntular arasındadır. Bir diğer grup küçük buluntu sürtme taştan yassı balta, sap delikli balta, sap delikli çekiç - balta, delikli topuz, öğütme taşları ve havanelleridir. Kusura Höyük'ün en ilginç küçük buluntusu yassı keman biçimli idollerdir.[2]

A tabakasının esas buluntuları, Troya I ile çağdaş olan mezarlık buluntularıdır. Burada ortaya çıkarılan 14 mezardan biri basit toprak mezar, on tanesi küp mezar, diğerleri ise sanduka mezardır. Toprak mezardaki gömüt başı batıya dönük, sağ yanına hocker (ana rahmindeki gibi) yatırılmıştır. Ölülerin yanına gömüt armağanı olarak kaba maldan kulplu testiler konulmuştur. Küp mezarlarda da, sanduka mezarlarda da gömüt hocker biçiminde yatırılmıştır. Ancak sanduka mezarlarda baş doğuya dönüktür.[2] Ayrıca C tabakasına tarihlenen yerleşim içi beş basit toprak mezarda bebek gömütü ortaya çıkarılmıştır.[4]

Değerlendirme

Kusura Höyük'ün erken Tunç Çağı yerleşmesi kent görünümünde bir yerleşme olarak görülmektedir. B tabakasının yapı düzeni Troya IIg yapı düzenine benzer bulunmaktadır. Çanak çömlek endüstrisi yöreye özgü de olsa Batı Anadolu'yla etkileşim açıktır.[2]

Kuşşara'nın, yeri konusunda net bir kanıt henüz ele geçmemiştir ve farklı görüşler ileri sürülmektedir. Prof. Dr. Ekrem Memiş'e göre Kuşşara'nın Kusura Höyük olması mümkündür.[5]

Tahribat durumu

Höyüğün kuzey yarısının neredeyse tümü, köylüler tarafından kerpiç yapmak üzere toprak alınmasıyla tahrip olmuştur.[2] Kusura Höyük, Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri Projesi'nin 2000 yılı Türkiye Arkeolojik Tahribat Raporu'nda acil önlem alınması gereken yerleşmeler kategorisinde gösterilmektedir.[6]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ TAY – Yerleşme Ayrıntıları
  2. ^ a b c d e f g h i j "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2012. 
  3. ^ a b Rabia Özcan, Yazılı Kaynaklar ve Arkeolojik Veriler Işığında MÖ 2. Binyıl Batı Anadolu Tarihi Coğrafyası – Ege Üniversitesi Arkeoloji Anabilim Dalı, Yüksek lisans tezi Sh.: 141
  4. ^ Rabia Özcan, Sh.: 143
  5. ^ Pınar Bülbül, Neolitik Devirden MÖ 2. Binyıl Sonuna Kadar Afyonkarahisar ve Çevresi 25 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi – Sayı 21, Sh.: 5
  6. ^ "Türkiye Arkeolojik Tahribat Raporu 2000" (PDF). 3 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mayıs 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alacahöyük</span> ören yeri

Alacahöyük, Çorum'un Alaca ilçesinin 15 km kuzeybatısındaki Alacahüyük köyündeki bir höyüktür. Bu höyükte dört ayrı kültür evresinden kalma 15 yerleşim ya da yapı katı saptanmıştır.

Horum Höyük, Gaziantep'in Nizip İlçesi'nin 15 km. kuzeyinde Fırat'ın batı kıyısında yer alan bir höyüktür.

Şemsiyetepe Höyüğü, Elazığ il merkezinin batısında, Bilaluşağı Köyü'nün hemen güneyinde yer alan bir höyüktür. Höyüğün büyük bir bölümü günümüzde Karakaya Baraj Gölü kıyısında kalmıştır. Höyük, 70 x 90 metre ölçülerinde, 5-6 metre yükseklikte dairesel ve küçük bir tepedir. Esasen höyük orta boy bir yerleşme sayılırdı, fakat Fırat günümüze kadar yerleşmenin kuzey ve kuzeybatı kesimini yemiştir.

Kavuşan Höyük, Diyarbakır ili Bismil ilçesinin 10 km güneydoğusunda, Şeyhan Deresi ile Dicle'nin birleştiği bölgenin hemen doğusunda yer alan bir höyüktür. Dicle kıyısından 65-70 metre kadar güneydedir. Höyüğü kuzey yarısı Dicle tarafından yenmiş olup, güney yamaçları ise Şeyhan Deresi alüvyonlarıyla örtülmüştür. Yüzey de yaygın tarım yapılmasıyla tahrip olmuştur. Höyük boyutları 175 x 75 metre olup, yükseklik kuzey kesimde 8 metre iken güneyde 2 metre kadardır. Alan olarak 1,5 hektar olduğu belirtilmektedir.

Hakemi Use Tepe, Diyarbakır ili Bismil ilçesi sınırları içinde yer alan bir höyüktür. Aslında biri, günümüzde tarla seviyesine inmiş iki höyükten, kazı yapılan diğeridir. Kazı yapılan höyük, yüzey araştırmaları Orta Çağ seramikleri veren diğer höyük sakinleri tarafından mezarlık olarak kullanılmaktaydı. Höyük, günümüz Suriye sınırında 150 km. içeride, Önasya'nın önemli neolitik yerleşimlerinden biri olan Çayönü'nden kuş uçumu 80 km. doğuda, Ziyaret Tepe Höyüğü'nün 3 km. batısında, Dicle'nin eski yatağının sağ kıyısında yer almaktadır. Tepe, 120 metre çapında ve 4 metre yüksekliğindedir.

Tilkitepe Höyüğü ya da eski kaynaklarda Şamramaltı Van il merkezinin 7 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Günümüzde Van Havaalanı sınırları içinde olup kısmen havaalanı olarak kullanılmaktadır. Höyük 55 metre çapında, 6-7 metre yüksekliğindedir.

Girnavaz Höyüğü, Mardin il merkezinin güneydoğusunda, Nusaybin ilçesinin 4 km. kuzeyinde, Suriye sınırından 5 km içeride yer alan bir höyüktür. Höyüğün yer aldığı Girnavaz adlı tepe, Çağ Çağ Deresi'nin oluşturduğu kayalık bir çıkıntının üstünde yer almakta olup, 350 metre çapında, 24-25 metre yüksekliktedir. Çağ Çağ Deresi Vadisi'nin hemen girişinde bulunan yerleşme, Savur Nehri üzerinden Batman bölgesine ulaşan doğal geçiş üzerindedir.

Harmanören - Göndürle Höyük, Isparta İl merkezinin yaklaşık 27 km. kuzeydoğusunda, eski adı Göndürle olan Harmanören Köyü'nün güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Köyün 1 km. kadar doğusunda, Tavşanlıtepe'nin güney eteklerinde, arkeoloji literatüründe Göndürle Tunç Çağı mezarlığı olarak geçen bir mezarlık bulunmaktadır. Göndürle Höyüğü ise mezarlığın 250-300 metre güneydoğusundadır. Harmanören Köyü yakınlarında ikinci bir höyük daha vardır ve diğeriyle karışmaması için Göndürle I olarak adlandırılmıştır. Esasen mezarlığın Göndürle I Höyüğü'ne ait olduğu kabul edilmektedir. Esas höyük 150 x 100 metre boyutlarındadır.

Karahöyük 1, Konya İl merkezinin yaklaşık 7 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Konya il sınırları içinde birden fazla Karahöyük adlı yerleşim olduğu için bu höyük Karahöyük 1 olarak geçmektedir. Biri büyükçe olan on bir tepecikten oluşur. Bu tepeler üzerindeki yerleşim 1.000 x 500 metre genişliğe ulaşmaktadır. Açmalardan birinde 29 metrede ana toprağa ulaşılması, kalın bir dolgu tabakası altında olduğunu göstermektedir.

Kuşsaray Höyüğü, Çorum İl merkezinin 15 km. kuzeydoğusunda, Düvenci Ovası'nda, Kuşsaray Köyü'nün 400 metre batısında yer alan bir höyüktür. Tepenin, 150 x 100 metrelik bölümünün surla çevrili olduğu anlaşılmaktadır. Yüksekliği 20-25 metredir.

Dündartepe Höyüğü, Samsun İl merkezinin 3 km. güneydoğusunda yer alan, günümüzde kentin yapı dokusu içinde kalan bir höyüktür. Dündartepe ya da Öksürük Tepe olarak geçen höyük Mert Deresi kıyısında, verimli topraklar arasındadır. Tepe, 220 x 200 metre boyutlarında olup yüksekliği 15 metredir.

Karaoğlan Höyüğü, Ankara İl merkezinin 25 km. güneyinde, Mogan Gölü'nün güneydoğu ucunda yer alan bir höyüktür. Bulunduğu bölge Ankara bölgesinden güneydoğu ve güneybatı yönlerine uzanan ana ticaret yollarının kavşağı durumundaydı. Tepe, 260 x 180 metre boyutlarında ve 18-20 metre yüksekliğindedir. Höyük Ankara – Konya kara yolu üzerindedir.

Polatlı Höyüğü, Ankara İl merkezinin 65 km. güneybatısında, Polatlı İlçesinde yer alan bir höyüktür. Burhan Tezcan'ın 1956 yılında yayımladığı bir çalışmasında Zafer Höyük olarak gösterilmiştir. Tepe, 200 metre çapında ve 25 metre yüksekliktedir.

Yassıhöyük, Denizli İl merkezinin güneydoğusunda, Acıpayam İlçe'sinin 8 km. kuzeyinde, günümüzde belde olan Yassıhöyük Köyü'nün hemen kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Höyüğü oluşturan iki tepeden büyük olanı 350 x 200 metre boyutlarında, 14 metre yükseklikte, diğer ise 190 x 150 metre boyutlarında ve 5 metre yüksekliktedir. Kültür toprağı ova tabanından en az 4 metre daha derine uzanmaktadır. Denizli İli, Acıpayam ilçesinin Yassıhöyük Köyü yakınlarındaki aynı adla bilinen höyük, arkeoloji yazınında Yassıhöyük 1 olarak geçmektedir.

Aşağı Salat Höyüğü, Diyarbakır'ın Bismil İlçesi'nin 20 km. doğusunda, Yukarısalat Belde'sinin 3 km. güneyinde, günümüzde 10 – 15 haneli Aşağı Salat Mahallesi'nin altında yer alan bir höyüktür. Dicle Nehri kıyısındaki höyük Salat Çayı'nın Dicle'ye katıldığı yerin 2 km. doğusundadır. Tepe, yaklaşık olarak 150 x 100 metre boyutlarında, nehir seviyesinden 3 metre yükseklikteki bir teras üzerindedir. Kültür dolgusu 5 metre kadar olan höyüğün güney yamacı Dicle taşkınlarıyla tahrip olmuştur. Güneydoğu kesiminin ise su ile aşınmıştır. Aşağı Salat Höyüğü Kuzey Mezopotamya kültür alanı içinde kurulmuş küçük bir köy yerleşimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Salat Vadisi'nden gelen doğal yol, Dicle Nehrini Höyük'ün de yer aldığı Salat Mevkii'nde geçerek doğuya ve güneye yönelmektedir. Höyük'ün yaklaşık 50 metre güneybatısında bir mezarlık alanı yer almaktadır.

Gavurtepe Höyük, Manisa İl merkezinin güneydoğusunda, Alaşehir İlçesi'nin güneybatısında, Gediz Ovası'nda Sarıkız Çayı'nın batı yakasında yer alan bir höyüktür. Yamaçları oldukça dik ve sarp bir tepedir. Bulunduğu yer olarak, hem batı kesimindeki yerleşimlerle, hem de Hitit topraklarının batı yerleşimleriyle ulaşım sağlayabilecek konumda görünmektedir. Öte yandan Gediz Vadisi üzerinden Balıkesir ve Denizli ulaşımları üzerindedir.

Hanay Tepe Höyüğü, Çanakkale il merkezinin güneydoğusunda, Kemerdere Vadisi'nin Menderes Ovası'na açıldığı yerde, Ezine İlçesi'nin yaklaşık 20 km. kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Bazı kaynaklarda Bozköy - Hanaytepe olarak geçmektedir.

Kaklık Mevkii, Afyonkarahisar il merkezinin kuzey-kuzeydoğusunda, Burhaniye Köyü'nün 1,2 km. güneybatısında yer alan bir düz yerleşmedir. Bulunduğu yer Kaklık Mevkii olarak bilinmektedir.

Ahlatlıbel Düz Yerleşmesi, Ankara il merkezinin yaklaşık olarak 14 km. güneybatısında, ODTÜ arazisi içinde, eski Yalıncak Köyü'nün güney – güneybatısında, Haymana yolu üzerinde yer alan bir düz yerleşmedir. Bölgede geniş bir alanın yakın geçmişte toprakla doldurulmuş olması nedeniyle, 1933 yılında kazısı yapılmış olan yerleşmenin tam olarak yeri yakın zamana kadar saptanamamıştı. Ancak Gülçin İlgezdi Bertram ve Jan - K. Bertram'ın çalışmalarıyla yerleşmenin yeri 2010 yılında saptanmıştır. Kale olarak tanımlanan mimari kalıntılar ve konumu dikkate alınarak bir bey şatosu olduğu düşünülmektedir.

Karayavşan Höyüğü, Ankara il merkezinin güneybatısında, Polatlı İlçesi'nin 20 km. doğusunda, Karayavşan Köyü'nün hemen yanında yer alan bir höyüktür. Polatlı – Haymana kara yolunun hemen kuzeyindedir. Tepe, 13 metre yükseklikte orta boy bir höyüktür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.