İçeriğe atla

Kusma

Regürgitasyon ile karıştırılmamalıdır.
Kusma
Diğer adlarEmezis, istifra
Canlı renklere sahip bir Rönesans çizimi, eğilmiş ve ağzından kahverengimsi kırmızı bir madde çıkaran bir adamın başını tutan bir kadını tasvir ediyor. İkinci bir kadın resmin solunda, odanın girişinde durmakta ve destek veriyor gibi görünmektedir. Kusmanın kaba bir temsili.
Takvim es-sıhha'dan 14. yüzyıla ait kusma illüstrasyonu
UzmanlıkGastroenteroloji
BelirtilerMide bulantısı
KomplikasyonAspirasyon, elektrolit ve su kaybı, diş minesinde hasar, özofagus mukozasında yırtılma
Risk faktörüMigren öyküsü, çocuğun ebeveyninde veya kardeşinde PONV veya hareket hastalığı öyküsü, daha iyi ASA fiziksel durumu, yoğun preoperatif anksiyete, belirli etnik kökenler veya ameliyat tipleri, azaltılmış perioperatif sıvılar, kolloid uygulamasına karşı kristalloid

Kusma (emezis ve istifra olarak da bilinir), mide içeriğinin ağızdan ve bazen de burundan istemsiz ve güçlü bir şekilde dışarı atılmasıdır.[1]

Kusma gıda zehirlenmesi, gastroenterit, hamilelik, araç tutması veya akşamdan kalma gibi rahatsızlıkların sonucu olabileceği gibi beyin tümörü, kafa içi basınç artışı veya iyonlaştırıcı radyasyona aşırı maruz kalma gibi durumların bir sonucu da olabilir.[2] Kişinin kusmak üzere olduğu hissine bulantı denir; genellikle kusmadan önce gelir, ancak her zaman kusmaya yol açmaz. Alkol veya anesteziye bağlı bozulma kusmuğun solunmasına neden olabilir. Dehidrasyonun geliştiği ciddi vakalarda intravenöz sıvı gerekebilir. Bulantı ve kusmayı bastırmak için bazen antiemetikler gereklidir. Kendi kendine kusma, bulimia gibi bir yeme bozukluğunun bir bileşeni olabilir.

Komplikasyonlar

Kusma

Aspirasyon

Mide içeriği solunum yoluna girerse kusma tehlikelidir. Normal şartlar altında öğürme refleksi ve öksürme bu durumu önler; ancak bazı maddelerin (alkol dahil) etkisi altında olan veya hafif anestezi uygulanan kişilerde bu koruyucu refleksler zayıflar. Kişi boğulabilir ve asfikse olabilir[3] veya aspirasyon pnömonisi gelişebilir.[4]

Dehidrasyon ve elektrolit dengesizliği

Uzun süreli ve aşırı kusma vücuttaki suyu tüketir (dehidrasyon) ve elektrolit durumunu değiştirebilir. Gastrik kusma doğrudan asit (proton) ve klorür kaybına yol açar. Ortaya çıkan alkalin gelgit ile birlikte bu durum hipokloremik metabolik alkaloza (yüksek HCO-3 ve CO2 ile birlikte düşük klorür seviyeleri ve artmış kan pH'ı) ve sıklıkla hipokalemiye (potasyum tükenmesi) yol açar. Hipokalemi, böbreğin asit kaybını telafi etmesinin dolaylı bir sonucudur. Gıda alımının azalmasıyla birey sonunda kaşektik hale gelebilir. Daha az sıklıkta görülen bir durum ise safra asitleri ve HCO-3 de dahil olmak üzere bağırsak içeriğinin kusulmasıdır.

Mallory-Weiss yırtığı

Ana madde: Mallory-Weiss sendromu

Tekrarlayan veya aşırı kusma yemek borusunda erozyonlara veya yemek borusu mukozasında küçük yırtıklara (Mallory-Weiss yırtığı) neden olabilir. Bu durum, birkaç ataktan sonra kusmukla taze kırmızı kan karışırsa belirgin hale gelebilir.

Diş hekimliği

Bulimia nervozada görüldüğü gibi tekrarlayan kusmalar, kusmuğun asitliği nedeniyle diş minesinin tahrip olmasına yol açabilir. Sindirim enzimleri de diş eti dokusunu bozarak ağız sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir.

Patofizyoloji

Beynin dördüncü ventrikülünün tabanındaki reseptörler, postrema alanı olarak bilinen ve uyarılması kusmaya yol açabilen bir kemoreseptör tetik bölgesini temsil eder.[2] Postrema alanı bir sirkumventriküler organdır ve bu nedenle kan-beyin bariyerinin dışında yer alır; bu nedenle kusmayı uyarabilen veya engelleyebilen kan yoluyla taşınan ilaçlar tarafından uyarılabilir.[5]

Kusma merkezine çeşitli girdi kaynakları vardır:

  • Dördüncü ventrikülün tabanındaki kemoreseptör tetikleme bölgesinde çok sayıda dopamin D2 reseptörü, serotonin 5-HT3 reseptörleri, opioid reseptörleri, asetilkolin reseptörleri ve P maddesi reseptörleri bulunur. Farklı reseptörlerin uyarılması, kusmaya yol açan farklı yollarda yer alır, son ortak yolda P maddesi yer alır.[6][7]
  • VIII. kraniyal sinir (vestibülokoklear sinir) aracılığıyla beyne bilgi gönderen vestibüler sistem, taşıt tutmasında önemli bir rol oynar ve muskarinik reseptörler ve histamin H1 reseptörleri açısından zengindir.[8][9]
  • X. kraniyal sinir (vagus siniri) yutak tahriş olduğunda aktive olur ve öğürme refleksine yol açar.
  • Vagal ve enterik sinir sistemi girdileri gastrointestinal sistemin durumuna ilişkin bilgi iletir. Kemoterapi, radyasyon, distansiyon veya akut enfeksiyöz gastroenterit nedeniyle GI mukozasının tahriş olması, bu girdilerin 5-HT3 reseptörlerini aktive eder.
  • MSS, psikiyatrik bozukluklar ve stresten kaynaklanan kusmaya yüksek beyin merkezlerinden aracılık eder.[10]
  • Medulla kusma eyleminin tetiklenmesinde önemli bir rol oynar.[11]

Kusma eylemi, kemoreseptör tetikleme bölgesi tarafından başlatılan üç tür çıktıyı kapsar: Motor, parasempatik sinir sistemi (PNS) ve sempatik sinir sistemi (SNS). Bunlar aşağıdaki gibidir:

  • Diş minesini mide asitlerinden korumak için artan tükürük salgısı.[12] (Aşırı kusma diş erozyonuna yol açar.) Bu, PNS çıktısının bir parçasıdır.
  • Kusmuğun aspire edilmesini önlemek için vücut derin bir nefes alır.[12]
  • Retroperistalsis ince bağırsağın ortasından başlar ve sindirim sistemi içeriğini gevşemiş pilorik sfinkter yoluyla mideye doğru süpürür.[12]
  • İntratorasik basınç düşer (kapalı bir glottise karşı inspirasyonla), karın kasları kasıldıkça abdominal basınçtaki artışla birleştiğinde, alt özofagus sfinkteri gevşerken mide içeriğini özofagusa iter.[13] Açısal çentik dışında kusma sürecinde midenin kendisi kasılmaz ve yemek borusunda herhangi bir retroperistalsis olmaz.[14]
  • Kusmadan önce genellikle öğürme görülür.[12]
  • Kusma aynı zamanda hem terlemeye hem de kalp atış hızının artmasına neden olan bir SNS tepkisi başlatır.[12]

Kusma eyleminin iki aşaması vardır. Öğürme evresinde, karın kasları diyafram ve solunumda kullanılan kaslarla birlikte birkaç tur koordineli kasılma geçirir. Bu nedenle kişi bu evreyi şiddetli bir hıçkırık atağı ile karıştırabilir. Bu öğürme evresinde henüz hiçbir şey dışarı atılmamıştır. Ekspulsif aşama olarak da adlandırılan bir sonraki aşamada, hem diyaframda hem de karında meydana gelen muazzam kaymalar nedeniyle midede yoğun bir basınç oluşur. Bu kaymalar özünde bu kasların uzun süreler boyunca - normal bir kas kasılması döneminden çok daha uzun - devam eden şiddetli kasılmalarıdır. Daha sonra üst özofagus sfinkteri gevşediğinde basınç aniden serbest kalır ve mide içeriğinin dışarı atılmasıyla sonuçlanır.

Ağız ve burun boşluğu boğazın arka kısmıyla bağlantılı olduğundan, özellikle şiddetli kusma veya büyük miktarlarda kusmuk üretme, materyalin ağza ek olarak burun deliklerinden de dışarı atılmasına neden olabilir. Karın kaslarını düzenli olarak çalıştırmayan kişiler birkaç gün boyunca bu kaslarda ağrı hissedebilirler. Kusmanın ardından basıncın azalması ve endorfinlerin kan dolaşımına karışması, kusan kişinin kusmanın hemen ardından rahatlama hissetmesine neden olur.[15]

İçerik

Kısmen sindirilmiş gıda, ölçek için lastik eldiven ile

Mide salgıları ve aynı şekilde kusmuk oldukça asidiktir. Son zamanlarda alınan gıdalar mide kusmuğunda görülür. İçeriği ne olursa olsun, kusmuk kötü kokulu olma eğilimindedir.[]

Kusmuğun (kusmuk) içeriği tıbbi açıdan ilgi çekici olabilir. Kusmukta taze kan görülmesi hematemez ("kan kusma") olarak adlandırılır. Değişime uğramış kan kahve telvesine benzer (kandaki demir oksitlendiği için) ve bu madde tespit edildiğinde kahve telvesi kusması terimi kullanılır. Kusma şiddetli ise duodenal kasılma nedeniyle sonraki kusmalar sırasında safra kusmuğa karışabilir. Dışkı kusması genellikle bağırsak tıkanıklığı veya gastrokolik fistülün bir sonucudur ve bu potansiyel olarak ciddi sorunun bir uyarı işareti olarak kabul edilir (signum mali ominis).[]

Kusma refleksi kayda değer bir kusma olmadan uzun bir süre devam ederse, bu durum ağrılı ve zayıflatıcı olabilen üretken olmayan kusma veya "kuru kusma" olarak bilinir.[]

Kusmuk rengi[16]

  • Kusmuğun parlak kırmızı olması yemek borusundan kanama olduğunu gösterir
  • Karaciğer benzeri pıhtılar içeren koyu kırmızı kusmuk, delikli ülser gibi midede aşırı kanamaya işaret eder
  • Kahve çekirdeği benzeri kusmuk midede daha az şiddetli kanamaya işaret eder çünkü mide asidinin kanın bileşimini değiştirmek için zamanı olmuştur
  • Sarı kusmuk safrayı düşündürür, pilor kapakçığının açık olduğunu ve safranın on iki parmak bağırsağından mideye aktığını gösterir (bu durum yaşlı insanlarda daha yaygındır)

Nedenler

Kusma çok sayıda nedene bağlı olabilir ve uzun süreli kusmanın uzun bir ayırıcı tanısı vardır.[]

Sindirim sistemi

Sindirim sistemindeki nedenler:

Duyu sistemi ve beyin

Duyu sistemindeki nedenler:

Beyindeki nedenler:

Metabolik bozukluklar (bunlar hem mideyi hem de beynin kusmayı koordine eden kısımlarını tahriş edebilir):

Hamilelik:[20]

  • Hiperemezis, sabah bulantısı

İlaç reaksiyonu (kusma akut somatik bir yanıt olarak ortaya çıkabilir):

Yüksek irtifa:

Hastalık (bazen halk arasında "mide gribi" olarak bilinir - bir dizi virüs ve bakterinin neden olduğu mide iltihabını ifade eden geniş bir isim):

Psikiyatrik/davranışsal:

Emetikler

İpeka şurubu gibi bir emetik, ağızdan veya enjeksiyon yoluyla uygulandığında kusmaya neden olan bir maddedir. Emetik, bir madde yutulduğunda ve vücuttan derhal atılması gerektiğinde tıbbi olarak kullanılır. Bu nedenle, fare zehiri gibi birçok zehirli ve kolay sindirilebilir ürün emetik içerir.[23] Kemirgenler kusamadıkları için bu durum rodentisitin etkinliği açısından bir sorun teşkil etmez.[24]

Kusmayı tetiklemek, maddeyi vücuda emilmeden önce uzaklaştırabilir. Emetikler, etkilerini medulladaki kusma merkezine etki ederek gösterenler ve doğrudan midenin kendisine etki edenler olmak üzere iki kategoriye ayrılabilir. İpeka gibi bazı emetikler her iki kategoriye de girer; başlangıçta doğrudan mideye etki ederken, daha sonraki ve daha güçlü etkileri medüller merkezin uyarılmasıyla ortaya çıkar.[23]

Doğrudan mideye etki eden tuzlu su ve hardal suyu, eski zamanlardan beri kusturucu olarak kullanılmaktadır.[25] Aşırı alımı potansiyel olarak zararlı olabileceğinden tuz konusunda dikkatli olunmalıdır.[26][27] Bakır sülfat da geçmişte kusturucu olarak kullanılmıştır.[28][29] Artık bu kullanım için çok zehirli olduğu düşünülmektedir.[30]

Hidrojen peroksit veterinerlik uygulamalarında kusturucu olarak kullanılır.[31][32]

Kendiliğinden meydana gelen

  • Yeme bozuklukları (anoreksiya nervoza veya bulimiya nervoza)
  • Yutulan bir zehri ortadan kaldırmak için (bazı zehirler solunduğunda veya aspire edildiğinde daha zehirli olabileceğinden kusturulmamalıdır; kusturmadan önce yardım istemek daha iyidir)
  • Aşırı alkol tüketen bazı kişiler midelerinde daha fazla alkol tüketimine yer açmak için kusmaya başlarlar.
  • Mide bulantısından muzdarip kişiler, kendilerini daha iyi hissetme umuduyla kusturulabilir.

Çeşitli

  • Ameliyat sonrası (ameliyat sonrası bulantı ve kusma)
  • Hoş olmayan görüntüler veya iğrenme, kokular, tatlar, sesler veya düşünceler (çürümüş madde, başkalarının kusmuğu, kusmayı düşünmek gibi) vb.
  • Yoğun baş ağrısı veya miyokard enfarktüsü (kalp krizi) gibi aşırı ağrı
  • Aşırı duygular
  • Döngüsel kusma sendromu (kusma ataklarıyla seyreden ve tam olarak anlaşılamamış bir durum)
  • Kannabinoid hiperemezis sendromu (döngüsel kusma sendromuna benzer, ancak altta yatan neden olarak esrar kullanımı vardır).
  • Yüksek dozda iyonlaştırıcı radyasyon bazen kusma refleksini tetikler.
  • Şiddetli öksürük, hıçkırık veya astım nöbetleri
  • Anksiyete
  • Depresyon
  • Aşırı efor (çok fazla yorucu egzersiz yapmak kısa bir süre sonra kusmaya yol açabilir).

Diğer türler

  • Projektil kusma, mide içeriğinin büyük bir güçle dışarı atıldığı kusmadır.[33] İnfantil hipertrofik pilor stenozunun klasik bir semptomudur, tipik olarak beslenmeyi takip eder ve bazı materyallerin burundan çıkmasına neden olacak kadar güçlü olabilir.[34]

Tedavi

Ana madde: Antiemetik

Antiemetikler, kusma ve mide bulantısına karşı etkili olan ilaçlardır. Antiemetikler tipik olarak kinetozisi ve opioid ve kemoterapi gibi ilaçların advers etkilerini tedavi etmek için kullanılır.

Antiemetikler, emezis ile ilişkili reseptör bölgelerini inhibe ederek etki gösterir. Bu nedenle antikolinerjikler, antihistaminikler, dopamin antagonistleri, serotonin antagonistleri ve kannabinoidler antiemetik olarak kullanılır.[35]

Acil serviste yetişkinler arasında bulantı ve kusma için antiemetik kullanımını destekleyen kanıtlar zayıftır.[36] Herhangi bir ilacın diğerinden daha iyi olup olmadığı veya aktif tedavi olmamasından daha iyi olup olmadığı belirsizdir.[36]

Epidemiyoloji

Avustralya'da aile hekimlerine yapılan ziyaretlerin %1,6'sında ana şikayet bulantı ve/veya kusmadır.[37]

Toplum ve kültür

Antik Perslerin kültürü üzerine yazan ve Yunanlarla aralarındaki farkları vurgulayan Herodot, Persler arasında başkalarının yanında kusmanın yasak olduğunu belirtmektedir.[38][39]

Sosyal işaretler

Genç bir köle alnını tutarken sarhoş bir adam kusuyor. Brygos Ressamı, MÖ 500-470

Bir kişi kustuğunda, yakınlardaki diğer kişilerin, özellikle de başkalarının kusmuğunu kokladıklarında midelerinin bulanması ve çoğu zaman kendilerini kusma noktasına gelmeleri oldukça yaygındır. Bunun primatlar arasında evrimleşmiş bir özellik olduğuna inanılmaktadır. Vahşi doğadaki birçok primat küçük gruplar halinde yiyecek arama eğilimindedir. Grubun bir üyesi yutulan bir yiyeceğe olumsuz tepki verirse grubun diğer üyelerinin de kusması (hayatta kalma anlamında) avantajlı olabilir. İnsan popülasyonlarındaki bu eğilim, aşırı alkollü içecek tüketiminin çok sayıda parti üyesinin neredeyse aynı anda kusmasına neden olabildiği içki partilerinde gözlemlenmiştir; bu durum partinin tek bir üyesinin ilk kusmasıyla tetiklenmiştir. Bu fenomene popüler kültürde de değinilmiştir: Monty Python's The Meaning of Life (1983) ve Benimle Kal (1986) filmlerinde meşhur örnekleri görülmektedir.[40]

Ayahuska seremonilerinde yoğun kusma yaygın bir olgudur. Bununla birlikte, ayahuska içtikten sonra "la purga" yaşayan insanlar, genel olarak, uygulamayı hem fiziksel hem de ruhsal bir arınma olarak görürler ve genellikle bunu memnuniyetle karşılarlar.[41] Ayahuska'nın diğer birçok tedavi edici özelliğine ek olarak sürekli kusturucu etkilerinin, Amazon'un yerli halkları için gastrointestinal sistemden parazitlerin temizlenmesine yardımcı olarak tıbbi fayda sağladığı öne sürülmüştür.[42]

Hasta ve kusan tek bir bireyin, özellikle hasta olmaktan korktuklarında, bir tür kitle histerisi yoluyla istemeden başkalarının da kusmasına neden olduğu belgelenmiş vakalar da vardır.[]

Hasta yolcuların içine kusmaları için uçaklarda ve teknelerde genellikle özel torbalar bulunur.

Kusmuğun temizlenmesi zor ve nahoş olduğundan, çoğu insan lavaboya, tuvalete veya çöp kutusuna kusarak kusmuğunu kontrol altına almaya çalışır. Uçaklarda ve teknelerde, hasta yolcuların içine kusması için özel torbalar verilir. Kusmuğu hızlı bir şekilde katılaştıran emici malzeme içeren özel bir tek kullanımlık torba (sızdırmaz, delinmeye dayanıklı, kokusuz) da mevcuttur, bu da kusmuğu uygun bir şekilde atma fırsatı bulunana kadar saklamayı uygun ve güvenli hale getirir.[]

Kronik olarak kusan kişiler (örneğin bulimia nervoza gibi bir yeme bozukluğunun parçası olarak) bu bozukluğu gizlemek için çeşitli yollar geliştirebilirler.[]

İnsanların "korkunç seslere" verdikleri tepkiler üzerine yapılan çevrimiçi bir araştırmada kusma "en iğrenç" ses olarak bulundu. Salford Üniversitesi Akustik Araştırma Merkezinden Profesör Trevor Cox, "Kusma gibi korkunç şeylerden iğrenmek üzere önceden programlanmış durumdayız, zira hayatta kalmak için iğrenç şeylerden kaçınmak esastır" dedi. İğrenmenin kusma sesiyle tetiklendiği ve bu sayede yakındakileri hastalıklı yiyeceklerden koruduğu düşünülüyor.[43]

Psikoloji

Emetofili, kusmaktan veya başkalarının kusmasını izlemekten cinsel olarak uyarılmaktır.[44] Emetofobi, kusma ile ilgili ezici, yoğun kaygıya neden olan bir fobidir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Tintinalli, Judith E. (2010). Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide (Emergency Medicine (Tintinalli)). New York: McGraw-Hill Companies. s. 830. ISBN 978-0-07-148480-0. 
  2. ^ a b Hauser, Joshua M.; Azzam, Joseph S.; Kasi, Anup (26 Eylül 2022). "Antiemetic Medications". StatPearls Publishing. PMID 30335336. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023. 
  3. ^ Robson, Philip (1999). Forbidden Drugs (2.2isbn=0-19-262955-7 bas.). New York: Oxford University Press. s. 49. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  4. ^ Chambers, David; Huang, Christopher; Matthews, Gareth (15 Ocak 2015). Basic Physiology for Anaesthetists. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. s. 277. ISBN 978-1-107-63782-5. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  5. ^ Holland, James F.; Kufe, Donald W.; Weichselbaum, Ralph R.; Pollock, Raphael E.; Frei III, Emil; Gansler, Ted S.; Bast Jr., Robert C. (2003). Cancer medicine (6. [ed.]. bas.). Hamilton, Ontario [u.a.]: Decker. ISBN 9781550092134. 
  6. ^ Hornby, PJ (2001). "Central neurocircuitry associated with emesis". The American Journal of Medicine. 111 Suppl 8A (8): 106S-112S. doi:10.1016/S0002-9343(01)00849-X. PMID 11749934. 
  7. ^ Naylor, RJ; Inall, FC (January 1994). "The physiology and pharmacology of postoperative nausea and vomiting". Anaesthesia. 49 Suppl: 2-5. doi:10.1111/j.1365-2044.1994.tb03575.x. PMID 8129158. 
  8. ^ Matsuoka, I; Ito, J; Takahashi, H; Sasa, M; Takaori, S (1984). "Experimental vestibular pharmacology: a minireview with special reference to neuroactive substances and antivertigo drugs". Acta Oto-Laryngologica Supplementum. 419: 62-70. PMID 6399658. 
  9. ^ Li–gui, Huang; En–tong, Wang; Wei, Chen; Wei–xi, Gong (June 2011). "Role of Histamine H1 Receptors in Vestibular Nucleus in Motion Sickness". Journal of Otology. 6 (1): 20-25. doi:10.1016/S1672-2930(11)50003-0. 
  10. ^ Ray Andrew P.; Chebolu Seetha; Ramirez Juan; Darmani Nissar A (2009). "Ablation of Least Shrew Central Neurokinin NK1 Receptors Reduces GR73632-Induced Vomiting". Behavioral Neuroscience. 123 (3): 701-706. doi:10.1037/a0015733. PMC 2714262 $2. PMID 19485577. 
  11. ^ Balaban CD, Yates BJ (January 2017). "What is nausea? A historical analysis of changing views". Autonomic Neuroscience. 202: 5-17. doi:10.1016/j.autneu.2016.07.003. PMC 5203950 $2. PMID 27450627. 
  12. ^ a b c d e Anthony L. Kovac (29 Mart 2016). "2: Mechanisms of nausea and vomiting". Tong Joo Gan; Habib, Ashraf S. (Ed.). Postoperative Nausea and Vomiting: A Practical Guide. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. s. 13. ISBN 978-1-107-46519-0. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021. 
  13. ^ Boarder, Michael; Dixon, Jane; Newby, David; Navti, Phyllis; Zetterström, Tyra (2017). Pharmacology for Pharmacy and the Health Sciences: A Patient-Centred Approach (2.2isbn=978-0-19-107072-3 bas.). New York, NY: Oxford University Press. s. 317. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021. 
  14. ^ Koshi, Rachel (24 Ağustos 2017). Cunningham's Manual of Practical Anatomy: Volume 2, Thorax and Abdomen (16.16isbn=978-0-19-251647-3 bas.). New York, NY: Oxford University Press. s. 300. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021. 
  15. ^ Lembke, Anna (15 Kasım 2016). Drug Dealer, MD: How Doctors Were Duped, Patients Got Hooked, and Why It's So Hard to Stop. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press. s. 137. ISBN 9781421421407. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  16. ^ W. S., CRAIG (1961). "Vomiting in the early days of life". Archives of Disease in Childhood. 36 (188): 455. doi:10.1136/adc.36.188.451. PMC 2012720 $2. PMID 13696216. 
  17. ^ K.L., Koch (2000). "Unexplained nausea and vomiting". Current Treatment Options in Gastroenterology. 3 (4): 303-313. doi:10.1007/s11938-000-0044-5. PMID 11096591. 
  18. ^ "Symptoms & Causes of Celiac Disease | NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. June 2016. 24 April 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 April 2017. 
  19. ^ Volta U, Caio G, Karunaratne TB, Alaedini A, De Giorgio R (2017). "Non-coeliac gluten/wheat sensitivity: advances in knowledge and relevant questions". Expert Review of Gastroenterology & Hepatology (Review). 11 (1): 9-18. doi:10.1080/17474124.2017.1260003. PMID 27852116. A lower proportion of NCG/WS patients (from 30% to 50%) complain of upper gastrointestinal tract manifestations, e.g. vomiting, nausea, gastroesophageal reflux disease, aerophagia and aphthous stomatitis. (NCG/WS: Non-coeliac gluten/wheat sensitivity) 
  20. ^ Iatrakis, George M.; Sakellaropoulos, Gerasimos G.; Kourkoubas, Anthony H.; Kabounia, Stavroula E. (1988). "Vomiting and Nausea in the First 12 Weeks of Pregnancy". Psychother Psychosom. 49 (1): 22-24. doi:10.1159/000288062. PMID 3237957. 
  21. ^ Rostron, Chris; Barber, Jill, (Ed.) (March 2021). Pharmaceutical Chemistry (2.2isbn=978-0-19-877978-0 bas.). New York, NY: Oxford University Press. s. 8. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  22. ^ Ferri FF (2016). Ferri's Clinical Advisor 2017 E-Book: 5 Books in 1 (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 590. ISBN 9780323448383. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023. 
  23. ^ a b  Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Emetics". Encyclopædia Britannica. 9 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 336. 
  24. ^ Kapoor, Harit; Lohani, Kush Raj; Lee, Tommy H.; Agrawal, Devendra K.; Mittal, Sumeet K. (27 Temmuz 2015). "Animal Models of Barrett's Esophagus and Esophageal Adenocarcinoma-Past, Present, and Future". Clinical and Translational Science. Wiley. 8 (6): 841-847. doi:10.1111/cts.12304. PMC 4703452 $2. PMID 26211420. 
  25. ^ Decker, W. J. (1971). "In Quest of Emesis: Fact, Fable, and Fancy". Clinical Toxicology. 4 (3): 383-387. doi:10.3109/15563657108990490. PMID 4151103. 
  26. ^ Moder, K. G.; Hurley, D. L. (1991). "Fatal hypernatremia from exogenous salt intake: report of a case and review of the literature". Mayo Clinic Proceedings. 65 (12): 1587-94. doi:10.1016/S0025-6196(12)62194-6. PMID 2255221. 
  27. ^ "Salt: a natural antidepressant?". The Scotsman. 6 Nisan 2009. 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  28. ^ Holtzmann NA, Haslam RH (July 1968). "Elevation of serum copper following copper sulfate as an emetic". Pediatrics. 42 (1): 189-93. doi:10.1542/peds.42.1.189. PMID 4385403. 16 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2009. 
  29. ^ Wang, S. C.; Borison, Herbert L. (1951). "Copper Sulphate Emesis: A Study of Afferent Pathways from the Gastrointestinal Tract". American Journal of Physiology. 164 (2): 520-526. doi:10.1152/ajplegacy.1951.164.2.520. PMID 14810961. 
  30. ^ Olson, Kent C. (2004). Poisoning & drug overdose. New York: Lange Medical Mooks/McGraw-Hill. s. 175. ISBN 978-0-8385-8172-8. 
  31. ^ "Drugs to Control or Stimulate Vomiting". Merck Veterinary manual. Merck & Co., Inc. 2006. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023. 
  32. ^ "How to Induce Vomiting (Emesis) in Dogs". Petplace.com. 12 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2014. 
  33. ^ "vomiting - definition of vomiting in the Medical dictionary - by the Free Online Medical Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia". Medical-dictionary.thefreedictionary.com. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2014. 
  34. ^ Mark Feldman; Lawrence S. Friedman; Lawrence J. Brandt ((Ed.)). Sleisenger & Fordtran's gastrointestinal and liver disease pathophysiology, diagnosis, management (PDF) (9.9yıl=2009 bas.). St. Louis, Mo.: MD Consult. s. 783. ISBN 978-1-4160-6189-2. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Aralık 2023. 
  35. ^ Mitchelson, F (March 1992). "Pharmacological agents affecting emesis. A review (Part I)". Drugs. 43 (3): 295-315. doi:10.2165/00003495-199243030-00002. PMID 1374316. 
  36. ^ a b Furyk, JS; Meek, RA; Egerton-Warburton, D (28 Eylül 2015). "Drugs for the treatment of nausea and vomiting in adults in the emergency department setting". Cochrane Database of Systematic Reviews. 9 (9): CD010106. doi:10.1002/14651858.CD010106.pub2. PMC 6517141 $2. PMID 26411330. 
  37. ^ Helena Britt; Fahridin, S (September 2007). "Presentations of nausea and vomiting" (PDF). Australian Family Physician. 36 (9): 673-784. PMID 17885697. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2010. 
  38. ^ electricpulp.com. "HERODOTUS iii. DEFINING THE PERSIANS – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org. 29 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023. 
  39. ^ "Internet History Sourcebooks". sourcebooks.fordham.edu. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023. 
  40. ^ "9 BEST VOMIT SCENES ON FILM | Screen Junkies". web.archive.org. 13 Mart 2009. 13 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023. 
  41. ^ Shanon, B. (2002). The antipodes of the mind: Charting the phenomenology of the ayahuasca experience. Oxford: Oxford University Press.
  42. ^ Andritzky, W. (1989). "Sociopsychotherapeutic functions of ayahuasca healing in Amazonia". Journal of Psychoactive Drugs. 21 (1): 77-89. doi:10.1080/02791072.1989.10472145. PMID 2656954. 
  43. ^ [1] University of Salford. January 28, 2007. 24 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  44. ^ Aggrawal, Anil (2009). Forensic and Medico-legal Aspects of Sexual Crimes and Unususal Sexual Practices. Boca Raton: CRC Press. s. 373. ISBN 978-1-4200-4308-2. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Kusma ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Sınıflandırma


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Reflü</span>

Reflü, halk arasında mide reflüsü olarak bilinen gastro özofageal reflü hastalığı, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıdır. Kronik faranjit ve tipik boğaz rahatsızlığına neden olabilir. Reflü, asitli mide içeriğinin yemek borusuna gelmesi ve uzun süre temas etmesiyle yemek borusunun asitten kendini koruma özelliğinin yok olmasından kaynaklanır. Erişkinlerin yaklaşık %20'sinde reflü görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bulimia nervoza</span> bir bulimia döngüsü (tıkınırcasına yeme) oluşturan ve ardından kilo alımını önlemek için kusma gibi uygun olmayan eylemler ile karakterize olan yeme bozukluğu

Bulimia nervoza veya kısaca bulimiya bir yeme bozukluğudur. Bulimik atak sırasında normal insanlardan fazla yerler. Bu yeme işlemini genellikle yalnız kaldıklarında çok hızlı bir şekilde gerçekleştirmeye çalışırlar. Daha sonra yediklerinin kilo almasına neden olmaması için aşağıdakilerden birini yapar:

<span class="mw-page-title-main">Gastroenterit</span> mide ve/veya ince bağırsak iltihabı ile karakterize tıbbi durum

Gastroenterit veya mide-bağırsak iltihabı (gastroenteritis), mide ("gastro"-) ve ince bağırsak’ı ("entero"-) içeren mide bağırsak kanalı’nın iltihabı ("-itis") ile karakterize olan ve ishal, kusma, karın ağrısı ile krampa sebep olan bir tıbbi durumdur. Mide iltihabından gastro, mide mikrobu ve mide virüsü olarak da bahsedilmiştir. Grip ile ilgisi olmamasına rağmen mide gribi ve gastrik grip olarak da adlandırılmıştır.

<i>Zencefil</i>

Zencefil, zencefilgiller familyasından bir metreye kadar boylanabilen, ince-uzun yapraklı, sarı-kırmızı renklerde çiçekler açan, kök yumruları baharat ve ilaç olarak kullanılan, çok yıllık bir bitkidir. Başta Çin olmak üzere, Hindistan, Endonezya, Vietnam, Japonya gibi tropik ya da yarı tropik iklimlerde yetişir. Dış görünüş olarak Yerelması ile aynıdır.

<span class="mw-page-title-main">Opioid</span> psikoaktif kimyasal madde

Opioidler, haşhaş bitkisinde bulunan doğal maddelerden türetilen veya onları taklit eden bir ilaç sınıfıdır. Opioidler, ağrı kesici de dahil olmak üzere çeşitli etkiler üretmek için beyinde çalışır. Bir madde sınıfı olarak, morfin benzeri etkiler üretmek için opioid reseptörleri üzerinde etki gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Bulantı</span> tıbbi semptom veya durum

Bulantı veya mide bulantısı bazen kusma dürtüsü olarak algılanan yaygın bir huzursuzluk ve rahatsızlık hissidir. Ağrılı olmamakla birlikte, uzun sürmesi halinde zayıflatıcı bir semptom olabilir ve göğüste, karında veya boğazın arkasında rahatsızlık hissi olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Baş ağrısı</span> rahatsızlık

Baş ağrısı, başta ve bazen de boyun veya sırtın üst kısmında gerçekleşen ağrı. Yaygın ağrı şikâyetlerinden biridir ve hemen hemen tüm insanlar değişik nedenlerle baş ağrısından muzdarip olurlar.

<span class="mw-page-title-main">Ondansetron</span> enantiyomer çifti

Diğerlerinin yanı sıra Zofran markası altında satılan ondansetron, kanser kemoterapisi, radyasyon tedavisi, migren veya ameliyatın neden olduğu bulantı ve kusmayı önlemek için kullanılan bir ilaçtır. Gastroenterit tedavisinde de etkilidir. Oral, intramüsküler veya intravenöz olarak verilebilir.

Yeme bozuklukları, yetersiz ya da aşırı gıda alımı içerebilen, diğer yandan ruhsal etkilere dayanan ve fiziksel sonuçlara yol açabilen bir hastalıktır. ABD'de 5 ila 10 milyon kadın ve 1 milyon civarında erkeğin yeme bozukluğundan etkilenmiş olduğu tahmin edilmektedir. DSM-IV-TR ’nin tanı ölçütlerine göre yeme bozuklukları; Anoreksia nervosa, bulimia nervosa, atipik yeme bozukluğu olarak üçe ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gastrik dilatasyon volvulus</span>

Gastrik dilatasyon volvulus ya da GDV. Genellikle iri ve derin göğüslü köpek ırklarında görülen, belirgin derecede midenin gazla gerginliği ve değişik derecelerde mide rotasyonuyla karakterize, acil medikal ve cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyan, hayati öneme sahip, öldürücü, akut bir beslenme sendromudur. Bununla birlikte GDV'nin küçük köpek ırklarında olduğu kadar kedilerde de görülmesi söz konusudur. Bu sendrom geviş getiren hayvanlardaki timpani ve abomasum torsiyonu'nun bir benzeridir.

<span class="mw-page-title-main">Kannabinoid</span>

Kannabinoidler, beyindeki nörotransmitter salınımını değiştiren hücrelerdeki kannabinoid reseptörleri üzerinde etkili olan çeşitli kimyasal bileşikleri kapsayan bir sınıftır. Bu reseptör proteinleri için ligandlar, endokannabinoidleri, fitokannabinoidleri ve sentetik kannabinoidleri içerir. En önemli kannabinoid olan tetrahidrokannabinol (THC), esrarda bulunan birincil psikoaktif maddedir. Kannabidiol (CBD) bitkinin bir başka önemli bileşenidir. Çeşitli etkiler gösteren, esrardan izole edilmiş en az 113 farklı kannabinoid vardır.

Ergometrin ya da ergonovin, doğum sonrası uzun süreli vajinal kanamalardan kaynaklanan rahim kasılmaları için kullanılan bir ilaçtır. Ağız yoluyla, bir kas içine enjeksiyon yoluyla veya bir damara enjeksiyon yoluyla kullanılabilir. Ağızdan alındığında 15 dakika içinde etki göstermeye başlar ancak enjeksiyonla kullanıldığında etkisi daha hızlı başlar. Etkisi 45 ila 180 dakika sürer.

Dopamin reseptörü antagonisti (DRA) dopamin reseptörlerini reseptör antagonizması ile bloke eden bir ilaç türüdür. Çoğu antipsikotik dopamin antagonistidir ve bu nedenle şizofreni, bipolar bozukluk ve maddeye bağlı psikoz tedavisinde kullanılmaktadır. Diğer dopamin antagonistleri, bulantı ve kusmanın tedavisinde kullanılan antiemetiklerdir.

Benzonatat, öksürük ve hıçkırık semptomları için kullanılan bir ilaçtır. Ağızdan alınır. On yaşın altındaki kişilerde kullanılması önerilmez. Etkiler genellikle 20 dakika içinde başlar ve sekiz saate kadar sürer.

Gastrik lavaj, halk arasında bilinen adıyla mide yıkama, mide içeriğinin boşaltıldığı işlemin adıdır. Kayıtlara geçen en eski kullanımı 19. yüzyılda olup, günümüzde mideden zehirli maddelerin boşaltılmasında yaygın olarak kullanılan tekniklerden biri haline gelmiştir. Sıklıkla zehirli madde yutulmasında ya da etanol gibi uyuşturucu maddelerin doz aşımında kullanılır. Ayrıca cerrahi işlemler öncesinde sindirim kanalının temizlenerek ameliyata hazır hale getirilmesi için kullanılabilir.

Sinnarizin, difenilmetilpiperazin grubunun bir antihistamin ve kalsiyum kanal blokeridir. Araç tutması, kemoterapi, vertigo, veya Ménière hastalığı nedeniyle bulantı ve kusma için reçete edilir.

Kalsitriol, normalde böbrekte yapılan D vitamininin aktif formudur. 1,25-dihidroksikolekalsiferol olarak da bilinir. Hücre çekirdeğindeki D vitamini reseptörüne bağlanan ve aktive eden ve daha sonra birçok genin ekspresyonunu artıran bir hormondur. Kalsitriol, esas olarak bağırsaklardan kalsiyum alımını artırarak kan kalsiyumunu artırır.

<span class="mw-page-title-main">Metoklopramid</span> kimyasal bileşik

Metoklopramid, mide ve yemek borusu problemleri için kullanılan bir ilaçtır. Genellikle bulantı ve kusmayı tedavi etmek ve önlemek, mide boşalması gecikmiş kişilerde midenin boşalmasına yardımcı olmak ve gastroözofageal reflü hastalığına yardımcı olmak için kullanılır. Ayrıca migren baş ağrılarını tedavi etmek için de kullanılır.

Marinol, Syndros, Reduvo ve Adversa ticari isimleri altında da bilinen Uluslararası Tescilli Olmayan İsim dronabinol, farmasötik bağlamda delta-9-tetrahidrokanabinol molekülünün genel adıdır. İştah açıcı, antiemetik ve uyku apnesi giderici olarak endikasyonları vardır ve FDA tarafından yalnızca HIV/AIDS'in neden olduğu anoreksi ve kemoterapinin neden olduğu bulantı ve kusma için güvenli ve etkili olduğu onaylanmıştır.

Tietilperazin, fenotiyazin sınıfına ait bir antiemetiktir. Dopamin reseptörlerinin yanı sıra 5-HT<sub id="mwEw">2A</sub>, 5-HT<sub id="mwFQ">2C</sub> reseptörleri, mAChR'ler, a<sub id="mwGA">1</sub> adrenerjik reseptör ve H<sub id="mwGg">1</sub> reseptörünün bir antagonistidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.