İçeriğe atla

Kuskunkıran Muharebesi

Kuskunkıran Muharebesi
1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı

Safevî Şahı Safî
Tarih15 Ekim 1633
Bölge
Kuskunkıran, Van, Türkiye
Sonuç Stratejik Osmanlı zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı Devleti Safevî Devleti
Komutanlar ve liderler

Osmanlı İmparatorluğu Damat Murtaza Paşa

Osmanlı İmparatorluğu Demirkazık Halil Paşa		 Rüstem Han
Güçler
15-20.000 20-30.000
Kayıplar
Hafif Ağır

Kuskunkıran Muharebesi, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

Diyarbakır Beylerbeyi Murtaza Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Rüstem Han komutasındaki Safevî ordusunu 15 Ekim 1633 tarihinde Van'ın Kuskunkıran kasabası civarında yenerek 4 Eylül 1633'ten beri Safevîlerce kuşatılan Van'ı kurtardı.

Muharebe öncesi

1633 yılında Başkomutan Rüstem Han kumandasındaki Safevî ordusunun Temmuz ayından itibaren toplanarak savunması kuvvetsiz görülen Kars ya da Van üzerine yöneleceğine dair ihtimaller artmıştı.

Diyarbakır Beylerbeyi Murtaza Paşa Osmanlı başkentinden karşı harekât için izin istemiş, ancak kendisine Safevîlerin hamlesini beklemesi emredilmişti. Bununla birlikte, Murtaza Paşa tehlikenin büyüklüğü karşısında bu emri dikkate almayarak Van'a hareket etti ve Erzurum Beylerbeyi Demirkazık Halil Paşa'yı yardıma çağırdı (15 Ağustos).

Eşzamanlı olarak da Safevî ordusu Van'a yöneldi ve 4 Eylül'de Van Kalesini kuşattı. Şah Safî, Rüstem Han'ın takviye birliklere ihtiyacı olabileceğini düşünerek Kazvin'den Tebriz'e geldi (21 Eylül).

Murtaza Paşa ile Halil Paşa komutasındaki eyalet orduları Erciş'te buluştu ve 13 Ekim'de Van'a ulaştı.

Muharebe

Şah Safî, Rüstem Han'dan gelen yardım talebi üzerine Çukur-sad Beylerbeyi Tahmasp Kulu Han'ı 4.000 atlı ve Eşikağası-başı Şamlu Uğurlu Han ve Urmiye Hâkimi Afşar Kelb Ali Han komutasında 10.000 asker sevketti. Bu kuvvetlerin yeni yola çıkmalarına karşılık, Osmanlı ordusunun Van yakınlarına gelmesi Rüstem Han'ı endişelendirdi ve Van Kalesini kuşatan askerlerini metrislerden çıkararak yakınlardaki bir tepeye naklettiği gibi, ordunun ağırlıklarını da Tebriz'e doğru yolladı.

Şah Safî'nin gönderdiği takviye birliklerinin henüz ulaşmamasına rağmen, Rüstem Han hâlâ Osmanlı ordusuna karşı sayı üstünlüğüne sahipti ve buna güvenerek muharebeyi kabul etti. Osmanlı ordusu başlangıçta, dağa çekilen Safevî ordunun üzerine yürüdüyse de bu çekilmenin bir ricat olmadığının anlaşılması üzerine geri dönüldü.

Kuskuran'da mevzilenen Osmanlı ordusunun merkezinde Murtaza Paşa ve birlikleri, sol kanatta Demirkazık Halil Paşa komutasında Erzurum eyalet askerleri ve sağ kanatta Diyarbakır, Rakka ve Van eyalet askerleri yerleşti.[1]

Muharebe, 15 Ekim 1633 sabahı Osmanlı ordusunun taarruzuyla başladı. Bununla birlikte, Halil Paşa komutasındaki sol kanadın hareketsiz kalarak top atışlarıyla yetinmesi ve bu atışların da Safevî hatlarının gerisine düşerek etkisiz kalması nedeniyle ilk taarruz başarılı olmadıysa da,[Murtaza Paşa bu defa merkezden yeni bir taarruza geçti ve Safevî ordusunu geriletmeyi başardı. Bununla birlikte gecenin bastırmasıyla ertesi sabah yeniden hücum etmek üzere taarruzu durdurdu.

Bununla birlikte, ağır kayıplar vermiş Rüstem Han'ın ertesi gün muharebeyi sürdürebilecek gücü kalmadı ve 15-16 Ekim gecesi geri çekilme kararı aldı.[2]

Muharebe sonrası

Rüstem Han'a dönüş yolunda 27 Ekim'de Uğurlu Han, 30 Ekim'de ise Tahmasp Kulu Han komutasındaki birlikler katıldılarsa da, Safevî ordusu mevsimin ilerlemiş olması nedeniyle Van'ı yeniden kuşatmayı düşünmedi ve 20 Kasım 1633'te Tebriz'e ulaştı.

Murtaza Paşa ise Safevî ordusu çekildikten sonra yaklaşık 1.100 Yeniçerinin de mevcudiyetiyle[3] Osmanlı garnizonu tarafından 42 gün boyunca başarıyla savunulan Van kalesine girdi ve İranlıların kale çevresinde açtıkları 62 hendeği doldurtup kale surlarını onarttı. Hakkâri Emirliği'ne Van kuşatması ve Kuskunkıran Muharebesi sırasında Osmanlılara sadık kalan İmadüddin Bey'i atadı ve ordusuyla Diyarbakır'a döndü. Osmanlılar 1633-1634 kışında yeni bir kuşatma olasılığına karşı Van'da büyük çaplı zahire depoladılar.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Osmanlı-Safevi Münasebetleri", Özer Küpeli, İstanbul (2014), s.139
  2. ^ "Târîhçe", Kemal b. Celal Müneccim, Süleymaniye Kütüphanesi, Atıf Efendi Kitaplığı, sayı:1861s, s.61b-62a
  3. ^ "Teşkilat Ve İşleyiş Bakımından Doğu Hududundaki Osmanlı Kaleleri Ve Mevâcib Defterleri," s. 119
  4. ^ "IV. Murat'ın Revan Seferi Organizasyonu Ve Stratejisi", Süleyman Polat, ATASE, Ankara (2015), s. 32-33.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İran-Osmanlı savaşları</span> 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar İran ve Osmanlı arasında süren bir dizi savaş

İran-Osmanlı Savaşları, 16 ilâ 19. yüzyıl arasında Osmanlı İmparatorluğu ile İran'da otoriteyi elinde bulunduran birbirinin devamı niteliğindeki çeşitli hanedanlar arasında gerçekleşmiştir. Osmanlılar ile İran arasındaki ilk savaş 1514 Çaldıran Muharebesi'dir. Son savaş ise 1821-1823 Osmanlı-İran Savaşı'dır.

<span class="mw-page-title-main">1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Safevi Devleti arasında 1623-1639 yılları arasında yapılmış savaş

1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Safevî Devleti arasında, Irak meselesi için çıkan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Kuskunkıran, Çaldıran</span> Çaldıranın mahallesi

Kuskunkıran, Van ilinin Çaldıran ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Safevi Devleti arasında 1578-1590 yılları arasında yapılmış savaş

1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Safevî Devleti arasında tüm Kafkaslar ile Güney Azerbaycan'da cereyan eden ve Osmanlıların zaferiyle sonuçlanan savaş.

Urmiye Muharebesi, 1603-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda bir evre. Muharebe İran ordusunun galibiyetiyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Revan Kuşatması (1616)</span>

Revan Kuşatması, 1615-1618 Osmanlı Safevi Savaşı'nda bir evre. Kuşatma Osmanlı ordusunun başarısızlığıyla sonuçlanmıştır.

Emirgûneoğlu Yusuf Paşa, Safevi Devleti ve Osmanlı İmparatorluğunda valilik ve vezirlik yapmış devlet adamı. Doğum adı Tahmaspkulu'dur, Revan'ın Osmanlılarca alınması sonucu Osmanlı hizmetine geçerek Yusuf adını almıştır. Babası Safevilerin Erivan Beylerbeyi Emirgûne Han Kaçar'dır. Büyükbabası Gülabi Han Kaçar'dır. Ailesi, Kaçar boyunun Ağcakoyunlu oymağına mensuptur. Büyük ninesi Safevi sultanı olduğundan ona "sultanzade" veya "şehzade" de denilmiştir.

Bağdat Kuşatması, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda bir evre. Hüsrev Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 1623'te İranlıların eline geçen Bağdat'ı 1625-26'daki başarısız kuşatmadan sonra ikinci kez kuşattıysa da, 39 günlük kuşatmanın sonucunda geri alamadı.

<span class="mw-page-title-main">Alvar Muharebesi</span>

Alvar Muharebesi ya da Alivar Muharebesi, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre, Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 21 Eylül 1585'te Hamza Mirza komutasındaki Safevî ordusunu mağlup ederek 25 Eylül 1585'te Tebriz'i ele geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Kuşatması (1585)</span>

Tebriz Kuşatması, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre, Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun Safevîlerin eski başkenti Tebriz'i 23-25 Eylül 1585'te kuşatarak zaptetmesiyle sonuçlanan askerî çarpışma.

<span class="mw-page-title-main">Şahoğlu Muharebesi</span>

Şahoğlu Muharebesi ya da İkinci Şamahı Muharebesi ya da Şamahı Kuşatması, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre, Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı birliğinin 24-26 Kasım 1578 tarihlerinde Veliaht Hamza Mirza ve Beşvezir Selman Han komutasındaki Safevî ordusuna karşı direnişi.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Kuşatması (1585-1586)</span>

Tebriz Kuşatması, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre. Safevî ordusu 25 Eylül 1585 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun ele geçirdiği eski başkenti Tebriz'i geri almak amacıyla kenti 10 ay boyunca kuşattıysa da kaleyi zaptedemediği gibi, 1586 yazında Osmanlı ordusunun bölgeye yeniden gelme ihtimali üzerine kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Salmas Muharebesi (1616)</span>

Salmas Muharebesi, 1615-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Urmiye Kuşatması (1731)</span>

Urmiye Kuşatması, 1730-1732 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Van Kuşatması (1633)</span>

Kuskunkıran Muharebesi, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Revan Kuşatması (1731)</span>

Revan Kuşatması, 1730-1732 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Şenbigazan Muharebesi</span>

Şenbigazan Muharebesi ya da Şenb-i Gazan Muharebesi, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı esnasında 28 Ekim 1585'te Osmanlı ve Safevî güçleri arasında yaşanan muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Revan Kuşatması (1635)</span>

Revan Kuşatması, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

Mihriban Muharebesi, 5 Mayıs 1630'da Osmanlı Devleti ile Safevi kuvvetleri arasında Mihriban civarında yapılan ve Osmanlıların zaferiyle biten meydan savaşı, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda bir evre.

<span class="mw-page-title-main">Mihriban Muharebesi (1636)</span>

Mihriban Muharebesi, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.