İçeriğe atla

Kusay bin Kilab

Mekke'deki El-Mualla mezarlığı

Kusay bin Kilab (400-480), İslam peygamberi Muhammed'in 4. kuşak dedesidir. Kureyş kabilesini Kabe çevresine yerleştirerek, Arap Yarımadası'ndaki ilk meclisi kurmuştur. Babası Kilâb bin Mürre'dir.

"Kureyşliler, Kusay bin Kilâb'ı kendilerine başkan yaptılar. Kusay, Kâbe'yi yeni baştan bina etti, damını çöl ağaçlarından dûm ağacı ve hurma dallarıyla örttü. A'şâ, Kâbe'nin binasını anarak söylediği beytinde şöyle diyor:

'Manastırlarda yaşayan rahibin giydiği elbise ile Kusay ve Muzaz bin Cürhüm'ün bina ettiği Kâbe'ye and içerim.'

Sonra dehşetli bir sel Kâbe'yi yıktı. Diğer bir rivayete göre bir yangında yanmış ve yıkılmıştır."[1]

Erken yaşamı

Babası, Kusay bebekken ölen Kilab bin Mürre'dir. İslami neseb geleneğine göre, oğlu İsmail aracılığıyla İbrahim'in soyundan geliyordu. Ağabeyi Zühre bin Kilab, Zühre boyunun atasıydı. Babasının ölümünden sonra annesi Fatıma bint Sa'd bin Sayl, Azra kabilesinden Rebia bin Haram ile evlendi. Annesi, Kusay'ı beraberinde Suriye'ye götürdü ve orada Darrac adında bir erkek çocuğu doğurdu.[2] Amcası Teym ibn Mürre Kureyş el-Bitah'tandı (Mekke'de Kabe yakınında yaşayan Kureyşliler).[2]

Suriye'deki yaşamı

Kusay, üvey babası Rebia'ya öz babası gibi davranarak büyüdü. Kusay ile Rebia kabilesinin bazı üyeleri arasında tartışma çıktığında, onu kınadılar ve onu hiçbir zaman kendilerinden biri olarak görmediklerini söylediler. Kusay annesine şikayette bulundu o da "Ey oğlum! Senin soyun onlarınkinden daha asildir, sen Kilab bin Mürre'nin oğlusun ve halkın Mekke'deki Kutsal Ev'in yakınında yaşıyor." Bu nedenle Kusay Suriye'den ayrılarak Mekke'ye döndü.[2]

Mekke'deki yaşamı

Kusay reşit olduğunda, Huzaa kabilesinin reisi Huleyl bin Hubşiye, Kabe'nin vekili ve koruyucusuydu. Kısa süre sonra Kusay, Huleyl'in kızı Hubbah'ı istedi ve onunla evlendi. Bir savaşta kayınpederi ölünce Kabe'nin anahtarlarını kızı Hubbah'a emanet etti. Huleyl, halefi olarak damadı Kusay'ı tercih etmiş ve Huleyl'in vasiyeti üzerine Kabe'nin vekilliğini kendisinden sonra Kusay almıştır.

Böylece Kusay Mekke şehrinin hakimi oldu. Kabe'yi harap bir halden yeniden inşa ettirdi ve halkına onun etrafına evler yaptırdı. Arap Yarımadası'ndaki ilk "belediye binasını", Meclis Evi olarak bilinen geniş bir konutu inşa ettiği biliniyor. Farklı boyların liderleri bu salonda buluşarak sosyal, ticari, kültürel ve siyasi sorunlarını tartışıyorlardı. Kusay, Mekke'ye gelen hacılara yiyecek ve su sağlanmasını sağlayan kanunlar çıkardı ve bu da halkın ödediği bir vergiyle karşılandı. Hac sırasında ziyaretçilerin ağırlanması, Kabe'nin bakımı, savaş ve barışın sağlanması gibi sorumlulukları Mekke'de yaşayan pek çok kabile arasında paylaştırdı.

Kaynakça

  1. ^ İbni Haldun (2014). Mukaddime. İlgi Kültür Sanat Yayınları. s. 687. 
  2. ^ a b c Maqsood, Ruqaiyyah Waris. "The Prophet's Line Family No 3 – Qusayy, Hubbah, and Banu Nadr to Quraysh". Ruqaiyyah Waris Maqsood Dawah. 30 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kureyş Suresi</span> Kuranın 106. suresi

Kureyş Suresi, Kur'an'ın 106. suresidir. Sure 4 ayetten oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmuttalib bin Haşim</span> İslam peygamberi Muhammedin dedesi

Şeybe bin Haşim veya daha çok bilinen adıyla Abdülmuttalib, İslam peygamberi Muhammed'in dedesidir. Altı yaşındayken annesi ölen Muhammed'e sekiz yaşına kadar bakmış ve ölmeden önce emaneti, oğlu Ebu Talib'e devretmiştir. Künyesi Ebü'l-Haris Abdülmuttalib bin Haşim bin Abdülmenaf bin Kuseyy şeklindedir. Abdülmuttalib'in diğer isimlerinden biri de Âmir'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kureyş</span> Muhammedin de mensubu olduğu Arap kabilesi

Kureyş, rivayet kültüründe İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Arap kabilesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hâşimoğulları (Hicaz)</span> Arap kraliyet ailesi

Hâşimoğulları veya Hâşimîler, Hüseyin bin Ali tarafından kurulan Arap ailesi. İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Benî Haşim ailesine bağlı bir Kureyş boyu olduğunu iddia etmektedirler. Ayrıca kan bağı ve kabile birlikteliği yoluyla Kızıl Deniz boyunca kurulan hanedanların sahibi olan boy. Sülale ismini İslam peygamberi Muhammed'in büyük-büyükbabası Haşim bin Abdimenaf'dan alır. I. Dünya Savaşı esnasında İngiliz desteğiyle Osmanlı Devleti'ne isyan etmiş, Arap Yarımadası'nın kontrolünü eline geçirmiş, fakat birkaç yıl sonra Suudi Hanedanlığı'na yine bir isyanla kaybetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hâşim bin Abdümenâf</span> İslam peygamberi Muhammedin büyükbabası

Haşim bin Abdümenaf, İslâm Peygamberi Muhammed'in anne ve babasının ortak cetleri olan Mürre bin Kâ’b'ın oğlu Kusay bin Kilab'ın torunudur. Abdümenâf bin Kusay'ın oğlu, İslâm Peygamberi Muhammed bin Abdullah ile dördüncü Sünnî halifesi Ali bin Ebu Talib'in dedeleri olan Abdülmuttalib'in (Şeybe bin Haşim) babasıdır. Aynı zamanda Hâşimîler sülalesinin de isim babası olarak tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Mekke'nin Fethi</span> Müslümanların 630da Mekkeyi ele geçirmesi

Mekke'nin Fethi, 10 Ocak 630 tarihinde İslam peygamberi Muhammed komutasındaki Müslüman ordusunun, Mekkeli Kureyşlilerin elindeki Mekke'yi fethetmesidir. Bu fetih, İslam tarihindeki en önemli olaylardan biridir. Bu fetih, Müslümanlar ile Kureyş kabilesi arasındaki yaklaşık sekiz yıl boyunca süren savaşların sonunu getirmiş ve Arap Yarımadası'nda İslam'ın yayılışını daha da hızlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hudeybiye Antlaşması</span> Müslümanlar ile Mekkeli putperestler arasında 628de imzalanan barış antlaşması

Hudeybiye Antlaşması veya Hudeybiye Barışı, 628 martında Medineli Müslümanlarla Mekkeli putperestler arasında yapılan barış antlaşmasıdır. Hudeybiye ismini imzayı attıkları yakın köyün isminden almıştır. Bu antlaşma ile Mekkeliler İslam Devleti'ni hukuken tanımıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ebû Cehil</span> Mekkeli pagan

Amr bin Hişam, diğer adıyla Ebu'l-Hakem veya İslam peygamberi Muhammed'in ona koyduğu ve bilinen adıyla Ebû Cehil, Mekke'nin eski liderlerinden biridir. Muhammed'e muhalefeti ve Müslümanlara karşıt olan davranışları dolayısıyla tanınmıştır.

Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler, İslam'dan önce Arap Yarımadası'nda yaşamını sürdürmüş Mizrahi Yahudi gruplarıydı. Bu kabilelerin atalarının İbrani olup olmadığı yüzde yüz belli değildir. Yahudi geleneğinde Rehabitler gibi göçebe kavimlerin antik zamanlarda Yahudiliğe geçtiğinden bahsedilir.

Dâru'n-Nedve, İslâm peygamberi Muhammed’in dedesi Kusay bin Kilab'ın, Kâbe’nin kuzeyindeki tavafa başlama noktasının arka kısmına; Kureyş kabilesinin ileri gelenlerinin istişare etmeleri için yaptırdığı binadır. Yapımından sonra, Mekke halkı şehirle, şehrin yönetimiyle ilgili olarak burada toplanıp, özgürce fikirlerini ifade edebilmişlerdi. Her türlü kararın alındığı, savaş ve barış kararlarının görüşüldüğü, evlilik (nikâh) törenlerinin ve ergenlik çağına erişmiş genç kızlar için düzenlenen “ gömlek (dır’) giyme” törenlerinin de yapıldığı bu meclise, Kusayoğulları'ndan başka Mekke'deki Kureyşoğullarından kırk yaş üstü olan başkanlar da katılabiliyordu.

Abdümenâf bin Kusay İslâm Peygamberi Muhammed'in dedesi Abdûlmuttâlib'in dedesi, Haşimoğulları'na adını veren meşhur Haşim bin Abdimenaf ile Benî Abd-i Şemsoğulları'na adını veren ağabeyi Abdişems bin Abdimenaf'ın babalarıdır.

Mürre bin Kâ'b, 4. yüzyılda yaşamış Kureyş kabilesine mensup, hem Muhammed'in babası Abdullah bin Abdulmuttalib tarafından, hem de babaannesi Fatımah bint Amr'nın kendisinin altıncı dedesidir. Muhammed'in babası Abdullah bin Abdulmuttalib'in dedesi Haşim bin Abdimenaf'ın dedesi Kusay bin Kilab'ın dedesidir. Muhammed'in hem annesi hem de babasının ecdâdı tarafından hesaplandığında Mûrrah ibn-i Kâ'b'ın "Muhammed'in en son ortak atası" olduğu anlaşılmıştır. "Mûrrah ibn-i Kâ’b", Muhammed'in dedesi Abdûlmuttâlib'in dedesi Abd Menâf bin Kusayy'ın büyük dedesidir. Kâ’b bin Lüey’'in oğludur.

Kilâb bin Mürre ya da Mekkeli Ebû Zehra Hâkim Kilâb Mûrrah ibn-i Kâ’b ibn-i Lu'ay ibn-i Gâlib ibn-i Fihr ibn-i Mâlik'in "Hind bint-i Sureyr ibn-i Selebeh ibn-i Haris ibn-i Fihr ibn-i Mâlik" adındaki ilk hânımından olan büyük oğlu idi.

Kilâb b. Rebîâ ya da Benî Kilâb b. Rebîâ, Arapça: بنو كلاب بن ربيعة) 6. yüzyıl ortasından 9. yüzyıl ortalarına kadar Necid bölgesini, 7. yüzyıl ile 13. yüzyıl arasında da Kuzey Suriye'yi kontrol eden Arap kabilesidir.

<span class="mw-page-title-main">Arap kabileleri listesi</span>

Arap kabileleri listesi, İslam öncesi ve İslam sonrası Arap kabilelerini alfabetik olarak göstermektedir.

Gatafan, Necid kökenli bir Arap kabilesi.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed'in Mekke dönemi</span> İslam peygamberi Muhammedin Mekke hayatı

İslam peygamberi Muhammed, 622 yılındaki hicrete kadar yaşamının ilk 52 yılında (570-622) Mekke'de yaşadı. Hayatının bu döneminde çobanlık ve yoğun olarak da ticaretle uğraştı. Peygamberlik ilanıyla peygamberlik görevi, Hatice bint Hüveylid ile evlenmesi ve Hatice'nin ölümünden sonra Sevde bint Zem'a ile evlenmesi bu dönemde gerçekleşmiştir.

Teymoğulları veya Beni Teym Kureyş kabilesinin alt kollarından olan bir aşirettir.

Mekke tarihi, Mekke kentinde geçen olayları kapsar. Mekke, tarihi boyunca pek çok devlete ev sahipliği yapsa da bu devletler genelde İslam devletiydi. Mekke, İslam dinin kutsal kentidir. Kâbe, Mekke tarihinin şekillenmesinde etkili olmuştu. Mekke ilk başta Arap kabilleleri tarafından kontrol edilmiş daha sonraları Muhammed tarafından fethedilmiştir. Dört Halife, Emevi Hanedanlığı, Abbasi Hanedanlığı, Fatımiler ve Osmanlı İmparatorluğunun idaresinde kalmıştı. Modern zamanda ise Hicaz Emirliği ve şu anda Suudi Arabistan'ın kontrolündedir. İslam tarihi boyunca Hac görevi için müslümanlar, Mekke'ye gitmiş ve İslam devletleri Mekke'ye gidişi kolaylaştırmak için bazı yerlere dinlenme yerleri kurmuşlardır.

İkrime bin Ebu Cehil Amr bin Hişam, Babası Ebu Cehil ile birlikte İslam peygamberi Muhammed'in önde gelen muhaliflerinden birisiydi. Daha sonrasında Müslüman oldu; Ridde savaşlarında ve Suriye'nin fethinde Raşidin kuvvetlerinde komutanlık yaptı. Muhtemelen Bizans kuvvetleriyle yapılan Ecnadeyn Muharebesi'nde öldü.