İçeriğe atla

Kurumsal sanat kuramı

Sanat eserini içinde bulunduğu kültüre bağlı olarak tanımlamaya yönelik bir kuramdır.

Kurumsal sanat kuramının temelleri ilk olarak Arthur Danto'nun 1964'te yazdığı, Andy Warhol'un Brillo Kutuları eserinin, sanat eseri olarak kabul edilmeyen gerçek Brillo kutularından görünürde ayırt edilemez olmasından yola çıkan The Artworld ("Sanat Dünyası") makalesiyle atılmıştır. Bir şeyin sanat eseri olarak kabul edilmesi için gözle görünen, kendi içindeki özellikler dışında sanat teorisi, sanat tarihi bilinci gibi bağlamların da gerekli olduğunu sanat dünyası adını verdiği bir çevre ile bağıntılı bir şekilde öne sürmüştür.

Danto'nun görüşleri daha sonra kurumsal teoriden semantik bir teoriye doğru kayarken, yazdığı makaleden etkilenip yola çıkan George Dickie bu teoriyi geliştirmiş ve 1974'te yazdığı Art and the Aesthetics ("Sanat ve Estetik") isimli kitabında sanatın tanımını: "Bazı taraflarının kendisine, sosyal bir kurumu (sanat dünyası) temsil eden bazı kişi/kişiler tarafından beğenilmeye aday olmaya hak kazandırdığı özgün bir yapıt" olarak yapmıştır. Bu tanımda sanat eseri değerlendirmeye alınmayıp tarafsız bir anlamda kullanılmış, sadece değerlendirmeye aday olduğu belirtilmiştir.

1997'de tekrar gözden geçirdiği tanımda şu değişiklikleri yapmıştır:

  • Sanat eseri, sanat dünyası ahalisine sunulmak üzere yaratılmış özgün bir yapıttır.
  • Sanatçı, sanat eseri yaratımına bilinçli olarak katkıda bulunan bir kişidir.
  • Ahali, kendilerine sunulan sanat nesnesini anlamak için belli bir birikime sahip kişilerdir.
  • Sanat dünyası, tüm sanat dünyası sistemlerinin bütünüdür.
  • Sanat dünyası sistemi, bir sanat eserinin bir sanatçı tarafından bir sanat dünyası ahalisine sunulmasına yarayan bir çerçevedir.

Kurumsal teoride kullanılan terimlere dair açıklamalar

Yapıt (Eser): İnsan tarafından kasıtlı olarak yapılan bir eylemin mevcut olduğunu belirtir. Örneğin doğadan seçilen bir nesne veya Marcel Duchamp'ın hazıryapımları da kasıtlı olarak seçildiklerinden bu kapsama girerler.

Beğeni kazanmaya aday: 'Sanat eseri olarak kabul edilmeye aday' anlamına da gelir; hiç kimse tarafından beğenilmesine gerek yoktur, sadece sanat dünyası tarafından önerilmiştir.

Kurum: Koleksiyonerler, küratörler, müze yöneticileri, galericiler, pazarlamacılar, eleştirmenler buna dahildir.

Kaynakça

The Encyclopedia of Aesthetics, ed. Michael Kelly: Oxford University Press, 1998

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Edebiyat</span> sözlü ya da yazılı anlatıma dayanan sanat

Edebiyat, yazın veya literatür, dil aracılığıyla; duygu, düşünce, hayal, olay, durum veya herhangi bir olgunun edebî bir tarzda ve etkili bir şekilde yazılı veya sözlü anlatımını gerçekleştiren; malzemesi söz ve ses; muhatabı insan olan bir sanat dalıdır. Edebî yazılar yazan sanatçılara edebiyatçı denir. Daha kısıtlayıcı bir tanımla, edebiyatın; bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu düşünülmüştür. Bunun nedeni, günlük kullanımdan farklı olarak edebiyatın, dil ürünü olmasıdır.

Sanat tarihi, en yalın haliyle görsel sanatların tarihsel evrimini inceleyen bilim dalıdır. Bir başka tanım vermek gerekirse tarih koşullarından doğan maddi kültür eşyasını inceleyen bilimdir denebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sanat</span> duygusal veya estetik çekicilik yoluyla dışsal değerler yaratma sürecine denir

Sanat, en genel anlamıyla yaratıcılığın ve hayal gücünün ifadesi olarak anlaşılır. Tarih boyunca neyin sanat olarak adlandırılacağına dair fikirler sürekli değişmiş, bu geniş anlama zaman içinde değişik kısıtlamalar getirilip yeni tanımlar yaratılmıştır. Bu tanımlardan en yaygın kabul göreni sanatın edebiyat, resim, müzik, tiyatro, sinema, mimari ve heykel alt türlerinden oluştuğu görüşüdür. Bugün sanat terimi birçok kişi tarafından çok basit ve net gözüken bir kavram gibi kullanılabildiği gibi akademik çevrelerde sanatın ne şekilde tanımlanabileceği, hatta tanımlanabilir olup olmadığı bile hararetli bir tartışma konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Çağdaş sanat</span> pop art ve kavramsal sanat ile başlayan çağın sanatı

Çağdaş sanat, 20. yüzyılın ikinci yarısında veya 21. yüzyılda üretilen sanattır. Modern sanatın aksine üretim yöntemlerine ve akımlara göre incelenmesi güç; çevre ve toplum bilincinin ağır bastığı; ağırlıklı olarak küreselleşme, çevre, biyomühendislik, teknoloji, beden, göç, çok kültürlülük, kimlik siyaseti, kültürel bellek, kurumsal eleştiri gibi konularla ilgilenen; 1960'lı veya 1970'li yıllardan günümüze kadar süregelen ve bir akım veya üslup benzeri birleştirici özellikleri olmadığından genel bir deyişle çağdaş olarak adlandırılan sanat biçimleridir.

<span class="mw-page-title-main">Modern sanat</span>

Modern sanat, genellikle 1880'lerin izlenimcilerinden (empresyonistler) 1960-70'lere kadar devam ettiği kabul edilen sanat dönemidir.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Danto</span> Amerikalı filozof ve sanat eleştirmeni (1924 – 2013)

Arthur Coleman Danto Amerikalı sanat eleştirmeni, profesör ve filozoftur. Günümüz estetik teorisinin önemli isimlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Marcel Duchamp</span> Fransız ressam ve heykeltraş (1887–1968)

Marcel Duchamp, Fransız-Amerikalı sanatçı. Asıl adı Henri-Robert-Marcel Duchamp'dır. Yirminci yüzyılda Avrupa ve Kuzey Amerika'nın en önemli sanatçılarından olmuş, II. Dünya Savaşı sonrası Amerika'da pop sanatı ve kavramsal sanat akımlarının temellerinin atılmasında etkili olmuştur.

Sanat dünyası, güzel sanatların üretim, sipariş, sunum, koruma, tanıtım, arşivleme, eleştiri, alım ve satım süreçlerinin tümünde rol alan herkesi kapsayan bir terimdir. Bazen çoğul olarak, farklı yerlerde veya farklı görüşlere dayalı sanat dünyalarından bahsedildiği durumlar olsa da, genellikle tekil olarak küresel boyuttaki elit görsel sanatlar dünyasını tarif etmek için kullanılır.

Antalya Kültür Sanat Vakfı (AKSAV) 1964 yılından 1985 yılına kadar Antalya Belediyesi önderliğinde gerçekleştirilen Antalya Altın Portakal Film Festivali’ne kurumsal bir kimlik kazandırmak amacıyla 1995 yılında kuruldu.

Filippo Brunelleschi,, Floransalı sanatçı ve İtalyan rönesans temsilcilerinden.

Morris Weitz Amerikalı bir estetikçidir. Doktorasını University of Michigan'da yapmıştır. Kariyeri boyunca Vassar College, Ohio State University ve Brandeis University'de dersler vermiştir. En önemli eserleri arasında, sanat felsefesi alanında birçok tartışmaları tetiklemiş ve anti-özcülük adlı akımın içinde yer alan "Kuramın Estetikteki Rolü" adlı yayını sayılabilir. Weitz geleneksel özcü metodolojiye karşı çıkmış ve Wittgenstein'ın aile benzerliği argümanını, sanatsal nesnelerin belirlenmesi için alternatif bir metot olarak kullanmayı önermiştir. Weitz'e göre "sanat nedir?" sorusunu soran esteikçiler tamamen yanlış bir soru sormaktadırlar ve doğru soru "'sanat' nasıl bir kavramdır?" sorusu olmalıdır. Weitz bu soruyu hem Wittgenstein'cı görüşün, hem de 'açık kavram' olarak sanat fikrinin savunması için ileri sürmüştür. Daha sonra Weitz, eleştirmenin tarif etme, yorumlama, değerlendirme ve kuramlaştırma aşamalarını gerçekleştirmesi gerektiğini ileri süren bir eleştiri felsefesi de geliştirmiştir.

Füsun Onur, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Adnan Varınca</span> Türk ressam

Adnan Varınca Natürmort çalışmaları ile tanınan Türk ressamdır. Daha çok doğa ve meyve çizimleri üzerine çalıştı. Bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra kendi imkânlarıyla Paris'e gitti. 1973'te Türkiye'ye geri döndü ve toplu olarak kişisel sergilerini düzenledi. 1980 ve 2006'da resim dalında prestijli ödüller kazandı.

Sanat eseri, insanın duyularına hitap eden, öncelikli olarak amacı estetik haz uyandırmak olan, çeşitli malzemeler ile sanatçı tarafından meydana getirilen özgün üründür. Edebiyat ve müzik eserleri de dahil olmak üzere, sanat olarak kabul edilen herhangi bir eser dışında, bu terim temel olarak somut, taşınabilir görsel sanat formları için geçerlidir. Görsel sanatlarda bir sanat eseri, profesyonel olarak belirlenen veya öncelikle bağımsız bir estetik işlevi yerine getirdiği düşünülen fiziksel iki veya üç boyutlu bir nesnedir.

EH Gombrich tarafından yazılan Sanatın Öyküsü, antik çağlardan modern çağa kadar uzanan sanat tarihini üzerine bir incelemedir.

<span class="mw-page-title-main">Giyilebilir sanat</span>

Giyilebilir sanat veya Giyim sanatı, genellikle güzel veya etkileyici biçimde yapılmış el yapımı giysi veya mücevherlerin ayrı ayrı tasarlanmış parçalarını ifade eder. Herhangi bir giyim eşyası veya başka giyilebilir bir nesnenin yapımı tipik olarak estetik kaygılar içerse de, giyilebilir sanat terimi, eserin ciddi ve benzersiz bir sanatsal yaratım veya ifade olarak kabul edilmesinin amaçlandığını ifade eder. Sanat parçaları satılabilir ve/veya sergilenebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Feminist sanat</span>

Feminist sanat, 1960'ların sonu ve 1970'lerin feminist hareketiyle ilişkili bir sanat kategorisidir. Feminist sanat, kadınların yaşamları boyunca deneyimledikleri toplumsal ve politik farklılıkları vurgular. Bu sanat biçiminden umut edilen kazanım, eşitliğe veya özgürlüğe yol açma umuduyla dünyaya olumlu ve anlayışlı bir değişiklik getirmektir. Kullanılan medya, resim gibi geleneksel sanat biçimlerinden performans sanatı, kavramsal sanat, vücut sanatı, zanaatçılık, video, film ve lif sanatı gibi daha alışılmışın dışında yöntemlere kadar uzanmaktadır. Feminist sanat, yeni medyanın ve yeni bir bakış açısının dahil edilmesi yoluyla sanatın tanımını genişletmeye yönelik yenilikçi bir itici güç olarak hizmet etti.

Feminist sanat eleştirisi, daha geniş boyuttaki feminist hareket içinden, hem sanatta hem de kadınlar tarafından üretilen sanatta kadınların görsel temsillerinin eleştirel bir incelemesi olarak ortaya çıkmıştır. Feminist sanat eleştirisi, sanat eleştirisinin önemli bir alanı olmaya devam etmektedir.

Ses sanatı veya işitsel sanat, ortamı veya konusu olarak sesi kullanan, ses yerleştirmeleri, hareketli nesneler, performanslar veya ses kayıtları gibi çeşitli biçimlerde sergilenebilen elektronik, akustik veya mekanik yollardan sesler çıkarabilen çağdaş sanat eserlerine verilen genel addır.

Terry Michael Barrett, Amerikalı bir sanat eleştirmeni ve Ohio State University'de Emeritus Profesör'dür. Çağdaş sanat, sanat eleştirisi, estetik ve bu konulardaki öğretimle ilgili birçok kitabı, antoloji bölümleri ve makaleleri, alan üzerinde önemli bir etki yaratmıştır.