İçeriğe atla

Kurumsal mimari

Kurumsal mimari (Alm. Unternehmensarchitektur; İng. enterprise architecture) bir kurumun stratejileri, iş süreçleri, veri ve enformasyon gereksinmeleri, bilişim sistemleri ve teknoloji altyapısını belirli bir çerçeve içerisinde betimleyen, kapsamlı bir belgedir. Kurumsal mimarinin temel işlevi, kurumun hedefleri, yapısı, işleyişi, kullandığı sistemler ve sistemlerde kullanılan teknolojiler hakkında bilgi vermektir.[1] Temel amacı ise, kurum içerisinde bilişim sistemlerinin ve teknolojilerinin kurumun hedefleri ve işleyişi ile uyumlu bir biçimde ortak standartlara uygun hale gelmesini, bu yolla bilişim ve iletişim kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını sağlamaktır.[2]

Kurumsal mimari bir defaya mahsus bir çalışma değildir. Genel ve sektörel çevredeki değişikliklerin kurumun yapısı ve işleyişini etkilediği ölçüde, kurumsal mimarinin de yeniden gözden geçirilmesi ve değiştirilmesi gerekir. Kurumsal mimari meydana getirilirken, ilk olarak mevcut mimari incelenir ve betimlenir. Ardından kurum stratejilerini destekleyecek, çekirdek süreçlere ilişkin veriler ve enformasyonu sağlayacak sistemler ve bu sistemleri meydana getirecek teknolojik bileşenler saptanır. Sistem ve teknoloji politikaları, yordamları ve standartları yeniden oluşturulur. Son olarak mevcut mimarinin gereksinilen mimariye nasıl dönüştürüleceği projelendirilir ve uygulamaya geçilir.[2]

Kurumsal mimari çerçevelerinin hemen tümü dört temel mimari ögeden oluşmakta, kullanılan modeller bu ögelerin ayrıntılarını ve aralarındaki ilişkileri betimlemekte ve çözümlemekte kullanılmaktadır: 1) İşletme mimarisi; 2) enformasyon ve veri mimarisi; 3) sistem mimarisi; ve 4) teknoloji altyapısı. Kurumsal mimari için en yaygın olarak kullanılan başlıca dört çerçeve bulunmaktadır:[3]

Genel bir kurumsal mimari çerçevesi. Genel olarak bir kurumsal mimari çerçevesi şu dört öğe grubundan meydana gelir: 1) Mimari öğeler; 2) kurumsal öğeler; 3) yapısal öğeler; 4) yönetsel öğeler. Mimari öğeler işletmenin temel toplumsal ve ekonomik işlevini teşkil eden işletme mimarisinden başlayarak, bilişim ve iletişim teknolojileri altyapısına dek uzanan dört katmandan oluşur. Her katmanın yapısını, o katmanda yer alan paydaşlar, paydaşların belirli gerekçelerle, belirli bir zamanda, belirli bir mekanda ve belirli araçlar kullanarak gerçekleştirdikleri süreçler tanımlar. Kurumsal öğeler, işletmenin türüne bağlı olarak farklı iş birimleri ya da departmanlardan ve bunların yönetim katmanlarından teşekkül eder. Her bir kurumsal öğe, birbirleri ile dikey olarak ilişkilendirilmiş bir dizi mimari öğeden ve yatay olarak ilişkilendirilmiş bir dizi yapısal öğeden oluşur. Yönetsel öğeler ise kurumsal strateji ile uyumlu, ortak bilişim ve iletişim teknolojileri politikaları, yordamları ve standartlarını içerir. Bu ortak öğeler sayesinde, işletmenin bilişim ve iletişim kaynaklarının entegrasyonu ve konsolidasyonu olanağı doğar; kaynakların daha verimli kullanılması sağlanır.
Mimari öğeler. Kurumsal mimariyi meydana getiren öğeler dört ana grupta toplanır: 1) İşletme mimarisi öğeleri, 2) enformasyon ve veri mimarisi öğeleri; 3) sistem mimarisi öğeleri; ve son olarak 4) teknoloji alyapısı öğeleri. İşletme mimarisi öğeleri iş süreçlerini betimleyen kullanım olguları ve görev diyagramlarını içerir. İş akışları sırasında gerçekleşen veri girişlerini, kayıtları, veri özetlerini ve yönetim kararlarını teşkil eden nesneler de işletme mimarisinin birer parçasıdır. Enformasyon ve veri mimarisi kurumsal varlıkları, bu varlıklar arasındaki ilişkileri, varlıklar arasındaki veri akışlarını ve iş mantığını betimler. Enformasyon ve veri mimarisini teşkil eden öğeler bir araya gelerek sistem mimarisini meydana getirir. Sistem mimarisini betimlemek için varlık paketleri, arayüzler, bileşenler ve mimari yapılardan yararlanılır. Teknoloji altyapısı ise, sistemleri meydana getiren teknolojik öğeleri—uygulama yazılımlarını, sistem yazılımlarını, çevre birimlerini, bilgisayar donanımını ve bilgisayar ağlarını—ve bu öğeler arasındaki ilişkileri açıklar.

Kaynakça

  1. ^ Schekkerman, J. (2004). How to Survive in the Jungle of Enterprise Arhitecture Frameworks: Creating or Choosing an Enterprise Architecture Framework. 2. Basım. S. 14. Trafford
  2. ^ a b Minoli, D. (2008). Enterprise Architecture A to Z: Frameworks, Business Process Modeling, SOA, and Infrastructure Technology. S. 9-11. Auerbach.
  3. ^ Sessions, R. (2010). A Comparison of the Top Four Enterprise-Architecture Methodologies. MSDN. Microsoft. 13.09.2011 tarihinde http://msdn.microsoft.com/en-us/library/bb466232.aspx 22 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bağlantısından erişildi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Bilişim, bilişim bilimi ya da bilgisayar bilimi, bilgi ve hesaplamanın kuramsal temellerini ve bunların bilgisayar sistemlerinde uygulanabilmeleri sağlayan pratik teknikleri araştıran bir yapısal bilim dalıdır. Bilişimciler ya da bilgisayar bilimcileri bilgi oluşturan, tanımlayan ve dönüştüren algoritmik süreçler icat edip, kompleks sistemleri tasarlamak ve modellemek için uygun soyutlamalar formüle ederler. Bilişim Dünya'da hızla gelişmeye devam eden önemli bir teknolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Microsoft</span> Amerika Birleşik Devletleri merkezli çok uluslu teknoloji şirketi

Microsoft Corporation, ABD merkezli çok uluslu teknoloji şirketidir. Bilgisayar yazılımları, elektronik cihazlar, kişisel bilgisayarlar ve bilişim hizmetleri geliştirir, üretir, lisanslar ve satar. Şirketin en çok bilinen yazılımları Microsoft Windows ve MS-DOS işletim sistemi aileleri, Microsoft Office paketi, Bing adlı arama motoru, Internet Explorer ve Edge web tarayıcılarıdır. Öne çıkan donanım ürünleri ise Xbox video oyun konsolları, Microsoft Hololens sanal gerçeklik gözlükleri ve Microsoft Surface dokunmatik ekranlı kişisel bilgisayar ürün ailesidir. Microsoft, 2016 itibarıyla dünyanın en büyük yazılım geliştiricisi ve dünyanın en değerli şirketlerinden birisidir. Şirketin adı, "microcomputer" (mikrobilgisayar) ve "software" (yazılım) sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelir.

<span class="mw-page-title-main">SAP</span>

SAP SE, merkezi Walldorf, Almanya'da bulunan, Avrupa'nın en büyük yazılım şirketidir. SAP, 1972 yılında beş eski IBM çalışanı tarafından Systemanalyse und Programmentwicklung adı altında Mannheim, Almanya'da kurulmuştur. 120'den fazla ülkede aktif olan SAP, şirket yazılım uygulamaları çeşitli büyüklükte firmalara sunmaktadır. Şirketin en iyi bilinen ürünleri SAP ERP ve SAP Business Objects yazılımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sun Microsystems</span>

Sun Microsystems, merkezi Santa Clara, Kaliforniya'daki Silikon Vadisi olan, 24 Şubat 1982 tarihinde kurulmuştur. Bilgisayar ve bilgisayar parçaları, yazılım ve bilgi teknolojileri de dahil olmak üzere birçok alanda üretim ve satış yapan şirkettir.

<span class="mw-page-title-main">Yönetim bilişim sistemleri</span> İşletme ve Bilgisayar bilimlerini kapsayan bir iş alanı

Yönetim Bilişim Sistemi terimi, sonundaki sistem sözcüğü tekil olarak kullanıldığında, hareket işlem kayıtlarını oluşturan verileri özetleyerek yönetim raporları üreten, bir bilgisayar tabanlı bilişim sistemi anlamına gelmektedir. Yönetim bilişim sistemleri ilk kez 1960'lı yılların ortalarında muhasebe, satınalma, stok, üretim, satış ve bordro konularında dönemsel raporlar hazırlamak amacı ile kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar mimarisi</span>

Bilgisayar mimarisi, en küçüğe ve en başarılıya ulaşmayı hedeflerken aynı zamanda maliyeti de göz önünde bulundurduğu için sanat ve bilimin ortak buluştuğu nokta olarak da tanımlanır. Bilgisayar Mimarisi, bilgisayar parçalarının iç yapıları ve aralarındaki haberleşme bağlantıları ile ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar güvenliği</span> bilgisayar sistemlerinin ve ağlarının, hırsızlık, hasar, kötüye kullanım gibi durumlara karşı koruma mekanizmaları

Bilgisayar güvenliği, elektronik ortamlarda verilerin veya bilgilerin saklanması ve taşınması esnasında bilgilerin bütünlüğü bozulmadan, izinsiz erişimlerden korunması için, güvenli bir bilgi işleme platformu oluşturma çabalarının tümüdür. Bunun sağlanması için duruma uygun güvenlik politikasının belirlenmesi ve uygulanması gereklidir.

Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) Merkezi İstanbul'da bulunan bir Sivil toplum kuruluşu'dur.

Kuruluş, kurum, organizasyon veya teşkilat; ortak bir amaç çerçevesinde kurulmuş, ortak bir çalışma düzenine sahip, kendi verimini yönetebilen toplumsal bir düzendir. Organizasyonlar sosyoloji, iktisat, işletme, siyaset bilimi ve psikoloji gibi birçok sosyal bilim dalının araştırma konusudur.

Bilgi bilimi, bilgi kullanıcıları ve bu kullanıcıların bilgiye erişip kullanabilmelerini, bilgiyi ve bilginin süreçlerini inceleyen bilim dalıdır. Yani bilgi bilimi, bilgi sistemleri, bilgi teorisi, bilgi erişimi, bilgiyi arama davranışı ve teknolojiyi araştırma ve değerlendirme gibi bilimsel çalışmalarla uğraşan bir disiplindir. Yöneticilerin veya araştırmacıların bilgiye ulaşmak için gideceği tek bir bilgi merkezleri ve tek bir bilgi kaynağı yoktur. Bilgi bilimi, kurallar içerisinde bilgiye ve bilgi kaynaklarına nasıl ulaşılacağını ve bu bilgilerin ve kaynakların nasıl kullanılacağını araştırmaktadır.

Dijitalleştirme, özellikle eski yazılı kaynakların OCR ve benzeri uygulamalarla dijital ortama aktarılma işlemidir. Dijitalleştirme görsel veya işitsel ögelerin bilgisayara tanımlanabilmesi, işlenebilmesi ve saklanabilmesi amacıyla sayısal kodlara dönüştürülmesidir. Bu işlemin amacı belgenin bütünlüğünü, içeriğini ve fiziksel özelliklerini koruyarak gelecek nesillere aktarmaktır.

İşletme enformatiği, işletme yönetimi ve bilgisayar bilimleri alanlarını kapsayan sosyo-teknik bir disiplindir. İşletme enformatiği eğitimi üniversite düzeyinde verilmekte, bir işletme enformatiği bölümü ya da programını bitiren üniversite mezunları işletme enformatiği uzmanı unvanı almaktadır. Dünyanın çeşitli ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'deki bazı üniversitelerde de işletme enformatiği alanında lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi verilmektedir. Üniversitelerin benzer bölümleri kimi zaman:

<span class="mw-page-title-main">Bulut bilişim</span> internet tabanlı bilişim hizmeti

Bulut bilişim, bilgisayarlar ve diğer cihazlar için, istendiği zaman kullanılabilen ve kullanıcılar arasında paylaşılan bilgisayar kaynakları sağlayan, internet tabanlı bilişim hizmetlerinin genel adıdır. Bulut bilişim bu yönüyle bir ürün değil, hizmettir; temel kaynaktaki yazılım ve bilgilerin paylaşımı sağlanarak, mevcut bilişim hizmetinin; bilgisayarlar ve diğer aygıtlardan elektrik dağıtıcılarına benzer bir biçimde bilişim ağı üzerinden kullanılmasıdır.

Bir iletişim ve iş birliği sistemi, bireylerin, çalışma gruplarının ve kurumların kendi içlerinde ya da birbirleri ile veri, enformasyon ve bilgi alışverişi için kullandıkları bir bilgisayar tabanlı bilişim sistemidir. Veri, enformasyon ve bilgi alışverişine mesajlaşma adı verilir. Mesajlaşma iki boyutta gerçekleşmektedir: Yer ve zaman. İletişim ve iş birliği sistemleri farklı yerlerde veya aynı yerde farklı zamanlarda bulunan birey ya da grupların mesajlaşma gereksinmelerini karşılamak için kullanılmaktadır. Mesajlaşma farklı zamanlarda gönderilen iletilerle gerçekleşebileceği gibi, iletileri eşzamanlı olarak paylaşma biçimini de alabilmektedir.

Bilgi yönetimi geçmişten günümüze gelişen teknoloji ile birlikte kişisel hayatımızda başlayıp da sosyal hayatımıza kadar birçok alanda artan bilgi miktarı her alanda rekabeti ortaya çıkarmıştır. Bu yüzden örgütler teknoloji ile birlikte ortaya çıkan bilgi yığınlarını denetim altına alarak var olabilirler ve varlıklarını devam ettirebilirler. Bilgi yönetimi bu kadar etkin olmasına rağmen 20. Yüzyılın sonlarına doğru kavram olarak ortaya çıkmıştır. Bilgi yönetiminin bir kavram olarak ortaya çıkmasının nedeni “ürünlerin ve hizmetlerin bilgi içeriğinin artması, e-ticarette, eğitimde, vb. olduğu gibi teknolojinin üretim ve hizmetlerin niteliğini ve yapılış tarzını tümden değiştirmesi onu kendi yapısı içerisinde yapılandırması, bilimsel çalışmaların önemli ölçüde rekabet unsuru haline gelmesi, çalışanların niteliklerinin değişmesi, bilişim ve telekomünikasyon teknolojilerinin enformasyon ve yönetimindeki etkinliğin artması. ” olarak tanımlanmıştır. Bunlarla birlikte yönetim kavramı ortaya çıkmış ve günümüzde hala gelişim göstermektedir

<span class="mw-page-title-main">Yazılım iskeleti</span>

Bilgisayar programlamada yazılım iskeleti, yazılım çerçevesi ya da yazılım çatısı, standart fonksiyonların hazır olarak sunulduğu ancak programcı tarafından bu fonksiyonlardan arzu edilen kısımların ek kodlarla istenildiği şekilde güncellenebildiği sistemlerdir.

Bir sistem mimarisi veya çoklu sistemlerin mimarisi; sistemin yapısını, davranışını ve biçimselliğini tanımlayan kavramsal modeldir. Bir mimari tanımı; sistemin yapıları ve davranışları hakkında mantıksallığı destekleyecek şekilde organize edilen ilişkiselliğin standart bir açıklaması veya temsilidir.

<span class="mw-page-title-main">Werner Vogels</span>

Werner Hans Peter Vogels, Amazon şirket içi teknoloji inovasyonunu sağlamaktan sorumlu teknoloji şefi ve başkan yardımcısıdır. Vogels'in, Amazon'da geniş iç ve dış sorumlulukları vardır.

Zachman Çerçevesi, kurumsal mimariyi oluşturan temel yapılardan biridir. CompTIA'ya göre bir "taksonomi" olarak daha iyi anlaşılır. BT mimarisi bileşenlerini ve çıktılarını standartlaştırmaya ve tanımlamaya yardımcı olmak için altı mimari odak noktasını ve altı ana paydaşı kapsar.

Kurumsal yazılım kamu kurumu, işletmeler, hastaneler, okullar, kullanıcı grupları, kulüpler, hayır kurumları tarafından kullanılan yazılımlardır. Kurumsal yazılım, bilgisayar tabanlı bir bilgi sisteminin ayrılmaz bir parçasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.