İçeriğe atla

Kurumsal arama

Kurumsal arama, büyük ölçekli işletmelerin iç ve dış verilerini etkin bir şekilde aramalarını ve erişmelerini sağlayan bir bilgi yönetimi çözümüdür.[1] Bu çözüm, farklı veri kaynaklarından (örneğin, belgeler, e-postalar, veritabanları, web siteleri) verileri toplar, indeksler ve kullanıcıların hızlı ve doğru bir şekilde aramasını sağlar. Kullanıcılar genellikle bir arayüz aracılığıyla bu verilere erişir ve arama sonuçlarını filtreleyebilir veya sıralayabilir. Enterprise Search, işletmelerin veriye daha hızlı erişmesini, bilgiyi daha iyi yönetmesini ve iş süreçlerini iyileştirmesini sağlar.[2]

Kurumsal arama, veritabanları ve intranetler gibi birden fazla kurumsal tip kaynaktan gelen içeriği tanımlanmış bir kitle için aranabilir hale getirme uygulamasıdır.

Kurumsal arama, bir kuruluş içindeki arama bilgilerinin yazılımını tanımlamak için kullanılır (ancak arama işlevi ve sonuçları yine de herkese açık olabilir). Kurumsal arama, arama teknolojisini açık web üzerindeki belgelere uygulayan web araması ve arama teknolojisini tek bir bilgisayardaki içeriğe uygulayan masaüstü araması ile karşılaştırılabilir.

Kurumsal arama sistemleri, dosya sistemleri, intranetler, belge yönetim sistemleri, e-posta ve veritabanları gibi çeşitli kaynaklardan gelen veri ve belgeleri indeksler. Birçok kurumsal arama sistemi, koleksiyonlarında yapılandırılmış ve yapılandırılmamış verileri entegre eder. Kurumsal arama sistemleri ayrıca kullanıcılarına bir güvenlik politikası uygulamak için erişim kontrollerini kullanır.

Kurumsal arama, bir işletmenin dikey aram asının bir türü olarak görülebilir.

Kurumsal arama sisteminin bileşenleri

Bir kurumsal arama sisteminde içerik, kaynak havuzundan arama sonuçlarına kadar çeşitli aşamalardan geçer:

İçerik farkındalığı

İçerik farkındalığı (veya "içerik toplama") genellikle ya itme ya da çekme modelidir. İtme modelinde, bir kaynak sistem arama motoruna bağlanacak ve yeni içeriği doğrudan API'lerine itecek şekilde entegre edilir. Bu model, gerçek zamanlı indeksleme önemli olduğunda kullanılır. Çekme modelinde yazılım, web tarayıcısı veya veritabanı bağlayıcısı gibi bir bağlayıcı kullanarak kaynaklardan içerik toplar. Bağlayıcı tipik olarak yeni, güncellenmiş veya silinmiş içerik aramak için kaynağı belirli aralıklarla yoklar.

İçerik işleme ve analiz

Farklı kaynaklardan gelen içerik, XML, HTML, Office belge biçimleri veya düz metin gibi birçok farklı biçime veya belge türüne sahip olabilir. İçerik işleme aşaması, gelen belgeleri belge filtreleri kullanarak düz metne dönüştürür. Geri çağırma veya kesinliği artırmak için içeriği çeşitli şekillerde normalleştirmek de sıklıkla gereklidir. Bunlar arasında stemming, lemmatization, synonym expansion, entity extraction, part of speech tagging sayılabilir.

İşleme ve analizin bir parçası olarak, içeriği temel eşleştirme birimi olan belirteçlere bölmek için belirteçleştirme uygulanır. Büyük/küçük harfe duyarlı olmayan arama sağlamak için belirteçleri küçük harfe normalleştirmek ve daha iyi geri çağırma sağlamak için aksanları normalleştirmek de yaygındır.

İndeksleme

Elde edilen metin, belgenin tam metnini saklamadan hızlı aramalar için optimize edilmiş bir dizinde saklanır. Dizin, derlemdeki tüm benzersiz kelimelerin sözlüğünün yanı sıra sıralama ve terim sıklığı hakkında bilgi içerebilir.

Sorgu işleme

Kullanıcı bir web sayfası kullanarak sisteme bir sorgu gönderir. Sorgu, kullanıcının girdiği herhangi bir terimin yanı sıra fasetleme ve sayfalama bilgileri gibi gezinme eylemlerinden oluşur.

Eşleştirme

İşlenen sorgu daha sonra depolanan dizinle karşılaştırılır ve arama sistemi eşleşen kaynak belgelere atıfta bulunan sonuçlar (veya "isabetler") döndürür. Bazı sistemler belgeyi indekslendiği şekilde sunabilmektedir.

Literatür taraması

Kurumsal arama, büyük ölçekli organizasyonların bilgi yönetimi ve bilgi erişiminde kullandığı önemli bir teknolojidir. Kurumsal arama sistemleri, genellikle işletmelerin içindeki veya dışındaki çeşitli veri kaynaklarından bilgi toplamak, depolamak, indekslemek ve erişilebilir hale getirmek için kullanılır. Bu sistemler genellikle belgeleri, e-postaları, veritabanlarını, web sitelerini ve diğer veri kaynaklarını tarar, indeksler ve arama sorgularına yanıt verir. Kurumsal arama, çalışanların bilgiye daha hızlı ve etkili bir şekilde erişmesine olanak tanırken, işletmelerin verimliliğini artırabilir ve karar alma süreçlerini destekleyebilir. Kurumsal arama sistemlerinin tasarımı ve uygulanması, bilgi yönetimi, bilgi erişimi, veri analitiği ve yapay zeka gibi disiplinleri bir araya getirerek karmaşık ve özelleştirilmiş çözümler gerektirebilir. Bu nedenle, kurumsal arama alanı, bilgi teknolojileri ve işletme yönetimi alanlarında çalışanlar için önemli bir araştırma ve uygulama alanı olarak dikkat çekmektedir.

Veri Erişimi ve işbirliği

Kurumsal arama, büyük veri setlerinde etkili arama yapmak için gelişmiş arama yönetimi, veri analitiği ve kullanıcı deneyimi gibi özellikleri bir araya getiren bir sistemdir. Bu sistemler, metin madenciliği ve doğal dil işleme gibi teknolojileri kullanarak kullanıcıların hızlı ve etkili bir şekilde istedikleri bilgilere erişmelerini sağlar. Ayrıca, güvenlik ve veri gizliliği önlemleriyle hassas verilere erişimi kontrol eder ve mobil uyumluluk ve kişiselleştirilmiş deneyim gibi özelliklerle işbirliğini artırır.

Gündelik iş hayatına etkisi

Kurumsal arama, işletmelerde bilgi erişimini hızlandırır, işbirliğini artırır, yenilik ve inovasyonu teşvik eder, çalışan memnuniyetini artırır ve hataları azaltır. Sonuç olarak, çalışanlar daha verimli, tatmin edici ve başarılı bir iş deneyimi yaşarlar.

Kaynakça

  1. ^ Hull, Charlie (2017). "Searching the Enterprise". Foundations and Trends in Information Retrieval. 11: 1-142. doi:10.1561/1500000053.  Bilinmeyen parametre |soyadü1= görmezden gelindi (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ "What is Enterprise Search?". 19 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arama motoru</span>

Web arama motoru veya internet arama motoru, web'de sistematik bir şekilde internet kullanıcılarının istedikleri bilgilere anında erişebilmek için sıkça kullandıkları bir yazılım türüdür. Birincil işlevi internette veya internetin bir kısmında bulunmuş olan verileri bir araya getirmek ve raporlamaktır. Arama sonuçları genellikle satırlara ayrılmış sonuç sayfaları şeklinde sunulur. Bulunan bilgiler arasında web sayfası bağlantıları, görseller, videolar, infografikler, yazılar, akademik makaleler ve diğer dosya türleri yer alabilir. Arama motoru, çıktı olarak elde edilmiş kayıtlar ve bilgilerin hepsini birbiriyle karşılaştırarak sorgulayan, bir sorgunun kabul edilebilmesi için gerekli faaliyetleri gerçekleştiren, elde edilen verilerin performanslarının en yüksek olmasını amaçlayan bir sorgulama ve bulma mekanizmasıdır. Bazı arama motorları, veri tabanlarında ve kamuya açık dizinlerde bulunan bilgileri de indeksler. Bu noktada toplanan veriler, web sitesi URL’sini, web sitesinin içeriğini açıklayan bazı anahtar kelimeleri veya anahtar kelime gruplarını, web sayfasını oluşturan kod yapısını ve web sitesinde verilen bağlantıları içerir. Arama motorları, insanlar tarafından derlenen web dizinlerinin aksine, "örümcek" denilen botlar tarafından toplanan bilgileri belirli bir algoritma yardımıyla gerçek zamanlı olarak yansıtabilirler. Ve de günümüzde World Wide Web ile çok iyi bir hale gelen arama motorları, giderek profesyonelleşmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kurumsal kaynak planlaması</span> kurumun kaynaklarını verimli şekilde kullanacak şekilde planlaması

Kurumsal kaynak planlaması ya da işletme kaynak planlaması, işletmelerde mal ve hizmet üretimi için gereken işgücü, makine, malzeme gibi kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan bütünleşik yönetim sistemlerine verilen genel addır. Kurumsal kaynak planlaması (KKP) sistemleri, bir işletmenin tüm veri ve işlemlerini bir araya getirmeye veya bir araya getirilmesine yardımcı olmaya çalışan ve genelde kullanımı kolay olan sistemlerdir. Klasik bir KKP yazılımı işlem yapabilmek için bilgisayarın çeşitli yazılım ve donanımlarını kullanır. KKP sistemleri temel olarak değişik verilerin saklanabildiği bütünleşik bir veritabanı kullanırlar.

SQL, verileri yönetmek ve tasarlamak için kullanılan bir dildir. SQL, kendi bir programlama dili olmamasına rağmen birçok kişi tarafından programlama dili olarak bilinir. SQL herhangi bir veri tabanı ortamında kullanılan bir alt dildir. SQL ile yalnızca veri tabanı üzerinde işlem yapılabilir; veritabanlarında bulunan sistemlere bilgi ekleme, bilgi değiştirme, bilgi çıkarma ve bilgi sorgulama için kullanılmaktadır. Özellikle de ilişkisel veritabanı sistemleri üzerinde yoğun olarak kullanılmaktadır. SQL'e özgü cümleler kullanarak veri tabanına kayıt eklenebilir, olan kayıtlar değiştirilebilir, silinebilir ve bu kayıtlardan listeler oluşturulabilir.

Veritabanları, yapılandırılmış bilgi veya verilerin depolandığı alanlardır. Bilgi artışıyla birlikte bilgisayarda bilgi depolama ve bilgiye erişim konularında yeni yöntemlere ihtiyaç duyulmuştur. Veritabanları; büyük miktardaki bilgileri depolamada geleneksel yöntem olan "dosya-işlem sistemine" alternatif olarak geliştirilmiştir. Telefonlardaki kişi rehberi günlük hayatta çok basit bir şekilde kullanılan veri tabanı örneği olarak kabul edilebilir. Bunların dışında internet sitelerindeki üyelik sistemleri, akademik dergilerin ve üniversitelerin tez yönetim sistemleri de veritabanı kullanımına örnektir. Veritabanları sayesinde bilgilere ulaşılabilir ve onları düzenlenebilir. Veritabanları genellikle bireysel olarak satın alınamayacak kadar yüksek meblağlara sahip olmasına karşın; ücretsiz kullanıma açılan akademik veritabanları da bulunmaktadır. Akademik veritabanları aracılığıyla bazen bibliyografik bilgi bazen de tam metinlere erişmek mümkündür. Veritabanları, veritabanı yönetim sistemleri aracılığıyla oluşturulur ve yönetilir. Bu sistemlere; Microsoft Access, MySQL, IBM DB2, Informix, Interbase, Microsoft SQL Server, PostgreSQL, Oracle ve Sysbase örnek olarak verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">İçerik yönetimi</span>

Bilgisayar bilimleri açısından içerik yönetimi, içeriğin yaşam devri ile ilgili eylem, işlem ve araçların tümüdür. Bu bağlamda içerik sayısal ortama geçirilmiş ya da geçirilmesi mümkün, yapısal olan veya yapısal olmayan ortamlarda var olan bilgilerdir. Gündelik kullanımda ise içerik kelimesi bilgi, belge, veri, enformasyon kelimeleri ile benzer anlamları ifade eder. İçerik yönetimini modelleyen bilgisayar yazılımlarına İçerik Yönetim Sistemi (İYS) adı verilir. Vikipedinin de kullandığı Wiki bir İçerik Yönetim Sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Yönetim bilişim sistemleri</span> İşletme ve Bilgisayar bilimlerini kapsayan bir iş alanı

Yönetim Bilişim Sistemi terimi, sonundaki sistem sözcüğü tekil olarak kullanıldığında, hareket işlem kayıtlarını oluşturan verileri özetleyerek yönetim raporları üreten, bir bilgisayar tabanlı bilişim sistemi anlamına gelmektedir. Yönetim bilişim sistemleri ilk kez 1960'lı yılların ortalarında muhasebe, satınalma, stok, üretim, satış ve bordro konularında dönemsel raporlar hazırlamak amacı ile kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Microsoft SQL Server</span>

Microsoft SQL Server, Microsoft tarafından geliştirilen ve yönetilen bir ilişkisel veritabanı yönetim sistemidir. SQL Server, büyük ve karmaşık veritabanlarını depolamak, yönetmek, sorgulamak ve işlemek için kullanılan bir yazılım ürünüdür. Veri depolama, veri güvenliği, yedekleme, geri yükleme, veri entegrasyonu, analiz ve raporlama gibi çeşitli veritabanı yönetimi işlevlerini destekler.

<span class="mw-page-title-main">Veri sözlüğü</span> veri ögelerinin tanımlarını ve temsillerini içeren meta veri kümesi

IBM Bilişim Sözlüğü'ne göre veri sözlüğü, "veriyi anlamı, farklı veri türleriyle olan ilişkisi, kökeni, kullanımı ve biçimine göre sınıflandırmaya yarayan bir gösterimdir." Terim, veritabanları ve veritabanı yönetim sistemleri bağlamında farklı anlamlarda kullanılabilmektedir.

Arama motoru teknolojisinde günümüzde genel amaçlı arama motorlarının yanında belli bir alana yoğunlaşmış arama motoru örnekleri türemektedir. Belli bir alana yoğunlaşmış arama teknolojisine Dikey Arama adı verilmektedir. Dikey arama motorları belli bir alanda bilgi almak isteyen kullanıcıları hedefleyip, İnternet’te bulunan bilgileri bu pencere çerçevesinde tarayıp kullanıcılara sunar.

Veri ambarı, ilişkili verilerin sorgulandığı ve analizlerinin yapılabildiği bir depodur. Veri ambarı veritabanını yormamak için oluşturulmuştur. Bir veri ambarı ilgili veriyi kolay, hızlı ve doğru biçimde analiz etmek için gerekli işlemleri yerine getirir. Veri ambarı, işlemsel sistemlerdeki veriyi kopyalayıp, karar verme işlemi için uygun formda saklar. Veri ve bilgiler, üretildiklerinde heterojen kaynaklardan elde edilirler. Yıldız Teknik Üniversitesi'ne göre: Veri ambarı, başlangıçta farklı kaynaklardan gelen verinin üzerinde daha etkili ve daha kolay sorguların yapılmasını sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kurumsal mimari</span>

Kurumsal mimari bir kurumun stratejileri, iş süreçleri, veri ve enformasyon gereksinmeleri, bilişim sistemleri ve teknoloji altyapısını belirli bir çerçeve içerisinde betimleyen, kapsamlı bir belgedir. Kurumsal mimarinin temel işlevi, kurumun hedefleri, yapısı, işleyişi, kullandığı sistemler ve sistemlerde kullanılan teknolojiler hakkında bilgi vermektir. Temel amacı ise, kurum içerisinde bilişim sistemlerinin ve teknolojilerinin kurumun hedefleri ve işleyişi ile uyumlu bir biçimde ortak standartlara uygun hale gelmesini, bu yolla bilişim ve iletişim kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını sağlamaktır.

Bir iletişim ve iş birliği sistemi, bireylerin, çalışma gruplarının ve kurumların kendi içlerinde ya da birbirleri ile veri, enformasyon ve bilgi alışverişi için kullandıkları bir bilgisayar tabanlı bilişim sistemidir. Veri, enformasyon ve bilgi alışverişine mesajlaşma adı verilir. Mesajlaşma iki boyutta gerçekleşmektedir: Yer ve zaman. İletişim ve iş birliği sistemleri farklı yerlerde veya aynı yerde farklı zamanlarda bulunan birey ya da grupların mesajlaşma gereksinmelerini karşılamak için kullanılmaktadır. Mesajlaşma farklı zamanlarda gönderilen iletilerle gerçekleşebileceği gibi, iletileri eşzamanlı olarak paylaşma biçimini de alabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">LibreOffice Base</span>

LibreOffice Base, özgür ve ücretsiz LibreOffice yazılım ailesinin veritabanı yönetim aracı. LibreOffice Base kullanılarak tablo, form, sorgu ve raporlar oluşturup düzenlenebilir. Kullanıcı bu işlemleri ister kendi veritabanında, isterse Base ile birlikte gelen Firebird, HSQLDB veritabanı motorlarıyla yapabilir.

İlişkisel veritabanı, 1970 yılında Edgar Frank Codd tarafından önerildiği gibi, organizasyonu ilişkisel veri modeline dayanan bir dijital veritabanıdır. İlişkisel veritabanlarını korumak için kullanılan çeşitli yazılım sistemleri bir ilişkisel veritabanı yönetim sistemi (RDBMS) olarak bilinir. Neredeyse tüm ilişkisel veritabanı sistemleri, sorgulama ve veritabanının bakımı için dil olarak SQL(Structured Query Language) kullanmaktadırlar.

Üst yönetim destek sistemi, olarak da bilinen üst yönetim bilgi sistemi, karar verme gereksinimlerini ve üst düzey yönetsel bilgiyi destekleyen ve kolaylaştıran Yönetim bilişim sisteminin bir parçasıdır. Organizasyonel amaçlar için, konu ile ilgili iç ve dış bilgiye kolay erişim sağlar. Yaygın olarak karar destek sisteminin özelleşmiş bir biçimi olarak göz önüne alınmıştır.

Bir veritabanı dizini, veri ve dizinin veri yapısını koruyan ve ek depolama alanı maliyetiyle bir veritabanı tablosundaki veri alma işlemlerinin hızını artıran bir veri yapısıdır. İndeksler, bir veritabanı tablosuna yapılan bütün erişimlerde, veritabanı tablosundaki her satırı tek tek aramaya gerek kalmadan hızlı bir şekilde verileri bulmak için kullanılır. İndeksler, hızlı rastgele aramalarda ve sipariş edilen kayıtların verimli bir biçimde erişimine olanak sağlayan bir veritabanı tablosunun bir veya daha fazla sütunu kullanılarak ve genişletilerek oluşturulabilir.

Windows Arama Windows XP ve Windows Server 2003'te daha önce Windows Masaüstü Araması (WDS) olarak bilinirdi, Microsoft tarafından oluşturulan dizine eklenmiş bir masaüstü arama platformudur. İlk kez 2006-da Windows Vista-da bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Dizin Oluşturma Hizmeti</span>

İndeksleme Hizmeti PC'lerde ve şirket bilgisayar ağlarındaki arama performansını artırmak için bir bilgisayardaki dosyaların çoğunun bir dizinini tutan bir Windows hizmetidir. Kullanıcı müdahalesi olmadan indeksleri güncelledi. Windows 7'de, yerini daha yeni bir Windows Arama dizinleyicisi almıştır. Dizine ekleme yeteneklerini daha fazla dosya biçimine ve protokollerine genişleten IFilter eklentileri eski Endeksleme Hizmeti ile daha yeni Windows Arama dizinleyicisi arasında uyumludur.

Bir bilgi tabanı (KB), bir bilgisayar sistemi tarafından kullanılan karmaşık yapılandırılmış ve yapılandırılmamış bilgileri depolamak için kullanılan bir veri kayıt ortamı teknolojisidir. Terimin ilk kullanımı, ilk bilgi-tabanlı sistem olan uzman sistemler ile bağlantılıydı.

Bilgisayar biliminde, bellek içi işleme, bellek içi bir veritabanında depolanan verilerin işlenmesi için gelişen bir teknolojidir. Daha eski sistemler, SQL sorgu dilini kullanan disk depolama ve ilişkisel veritabanlarına dayanıyordu, ancak bunlar iş zekası (BI) ihtiyaçlarını karşılamada giderek yetersiz kalıyor. Depolanan verilere, rastgele erişimli belleğe (RAM) veya flash belleğe yerleştirildiğinde çok daha hızlı erişildiğinden, bellek içi işleme, verilerin gerçek zamanlı olarak analiz edilmesini sağlayarak iş dünyasında daha hızlı raporlama ve karar vermeyi mümkün kılar.