İçeriğe atla

Kurtuluş Parkı

Kurtuluş Parkı
TürŞehir parkı
KonumÇankaya, Ankara, Türkiye
Yüzölçümü86.000 m²
Açılış1980
İşletmeciAnkara Büyükşehir Belediyesi
DurumEtkin

Kurtuluş Parkı, Ankara'nın merkezinde, Cumhuriyet döneminin ilk yeşil alanlarından birisi olarak kent halkına 1930'lardan itibaren hizmet veren bir alandır.

Fidanlık Mahallesi'nde yer alır. 1980 yılında resmen park olarak hizmete girmiştir. Parkın kurulu olduğu alan, Ankara'nın ilk fidanlıklarındandır.

Toplam alanı 86.200 metrekare olan park, 2000 yılında yeniden düzenlenmiştir.[1] Parkta 49.000 metrekare çim alan ile 2.000 metrekare havuz alanı vardır. Ayrıca piknik alanı, çocuk oyun alanları ve spor alanları bulunur.

Odunsu bitki türü açısından zengin olan Kurtuluş Parkı'ndaki ağaç türleri arasında Akdeniz, Ege ve Batı Karadeniz'de doğal olarak yetişen, Ankara'da yetişmesi beklenmeyen Pırnal meşesinin üç örneği ile anıt ağaç olarak tescil edilmiş olan bir alıç türü bulunur.[2][3]

Geçmişi

Kurtuluş Parkı, Haziran 2024

Park'ın bulunduğu yer, Osmanlı döneminde kısmen boş bir arazi idi. Cumhuriyet döneminde bu arazi 1931'de kamulaştırılıp Ankara'nın ağaçlandırılması için fidanlık olarak tesis edilmiştir.[4] Kamulaştırılan alan, bugünkü Kurtuluş Parkı'nın yanı sıra Kâzım Özalp Caddesi (günümüzdeki adı Ziya Gökalp Caddesi) ile Servi Sokak arasındaki araziyi de kapsamaktaydı.

Kamulaştırılan arazide oluşturulan fidanlık, 1928'de kurulan Atatürk Oman Çiftliği Fidanlığı'ndan sonra Ankara'nın ikinci fidanlığıdır. O dönemde yeni kurulan Bahçeler Amirliği'nin bulunduğu[4] bu fidanlıktan büyütülen ağaçlar, Ankara'nın çevre illerine ve köylere dağıtılırdı.[2]

Selim Turan'ın Sarıkız heykeli 1993'te parka yerleştirildi.
Wikimedia Commons'ta Kurtuluş Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Fidanlık, zamanla kent içindeki en önemli hava alma noktalarından biri olarak işlev görmeye başladı. 1935 yılında bu bölgede bir park oluşturuldu; 180 dönümlük alan ise fidanlık olarak ayrıldı. Ankara Koleji ile fidanlığın arasından geçen İncesu Deresi bu dere çevre semtlerdeki çocuklar için yaz aylarında bir yüzme havuzu işlevi görürdü.[5] Çarşamba ve Cumartesi günleri, İncesu Deresi yanında pazar kurulurdu.[5]

Park, 1950'lerde doğu-batı aksında uzanan Ziya Gökalp Caddesi ile bölündü ve küçük bir parçası yok oldu.[4] 1950'li yıllardan itibaren bir süre kaderine terk edilen fidanlık, tamamen parka dönüştürülmek istendi.[2] 1961-1963 yılları arasında 110bin metrekareli bir park oluşturuldu ve Kurtuluş Parkı 1963 yılında halkın kullanımına girdi [5] Park, adını o zamanlar bağlı olduğu Kurtuluş Mahallesinden almıştır.

1980 yılında Kurtuluş Parkı resmen park olarak hizmete girdi. 1994 yılında birinci derece doğal SİT statüsünde bir kentsel peyzaj ögesi ilan edildi.[2]

Türkiye'nin ilk yapay buz pisti 1981'de bir özel teşebbüs tarafından “Atatürk Buz Pateni ve Spor Tesisleri” adıyla 1981'de parkın içinde açıldı.[6] 1993 yılında parka, heykeltraş Selim Turan'ın Sarıkız heykeli dikildi.[7] 12 metrelik yüksek bir kaidenin üzerinde yer alan heykel, çok ince bakır plakalardan oluşur ve rüzgârla hareket edecek bilyeli bir kutu üzerine monte edilmiştir; bu sayede rüzgarla hareket eder.[8] Nikah Salonu,[9] sokak hayvanları sağlık merkezi park içine kurulan tesislerdendir.

Kaynakça

  1. ^ ÖZDEMİR, Mahmut. "Kurtuluş Parkı". www.ankara.bel.tr. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2024. 
  2. ^ a b c d "Mimarlar Odası Ankara Şubesi - Mansur Yavaş'ın TEDÜ ile yaptığı Kurtuluş Parkı protokolüne mimarlar, akademisyenler ve semt sakinlerinden sert tepki". www.mimarlarodasiankara.org. 18 Kasım 2021. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  3. ^ "Kurtuluş Parkı'na Ne Yapılmak Isteniyor? - Atölye BİA". atolyebia.org. 25 Kasım 2021. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  4. ^ a b c "Kurtuluş Parkı". tobbetu. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  5. ^ a b c İmga, Halûk (31 Ocak 2014). "Ön Cebeci Mahallesi, Nâm-ı Diğer Kurtuluş Semti". İDEALKENT. 5 (11): 172-177. ISSN 1307-9905. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  6. ^ "İTÜ Buz Sporları Kulübü". 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  7. ^ Karaaslan, Muzaffer (21 Temmuz 2023). "Orada öyle bir heykel mi varmış?". Lavarla - Alternatif Ankara Hayatı!. 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024. 
  8. ^ Kalafat, Haluk (3 Ağustos 2017). "Sanatçı Selim Turan'ın Yolu: Liman'dan Sarı Kız'a". bianet.org. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  9. ^ "Vedat Dalokay Nikâh ve Kokteyl Salonu". Çankaya Belediyesi. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gülhane Parkı</span> Fatihin Eminönü semtinde tarihî park

Gülhane Parkı, İstanbul'un Fatih ilçesinin Eminönü semtinde yer alan tarihî bir parktır. Alay Köşkü, Topkapı Sarayı ve Sarayburnu arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Göksu Parkı</span> Ankaranın Eryaman semtinde bulunan bir park

Göksu Parkı; Ankara'nın Etimesgut ilçesinde bulunan bir şehir parkıdır. Susuz Göleti ve çevresinde yürütülen rekreasyon çalışmaları sonucunda oluşturulan park, sınırları içerisinde yer aldığı Göksu Mahallesi'ne de ismini vermiştir. Toplam kullanım alanı 550.000 m² olan parkın 127.189 m²'si göletten oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sarayburnu Parkı</span>

Sarayburnu Parkı, İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan bir parktır. Tarihî yarımada olarak anılan bölgenin en doğu ucunda, Sarayburnu olarak anılan bölgede yer alır. İlk olarak Topkapı Sarayı'nın hasbahçesi olan Gülhane Parkı'nın bir parçası olsa da, 1890 yılında parkın içinden demiryolu geçmesi nedeniyle ilk bölünme gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Soğuksu Millî Parkı</span> Milli Park (02.0003)

Soğuksu Millî Parkı, Ankara'nın Kızılcahamam ilçesinde yer alan ve 19 Şubat 1959'da kurulan bir millî parktır. Ankara şehir merkezine 80 kilometre uzaklıktadır. Parkın volkanik bölge olmasından dolayı, çevresindeki sıcak ve soğuk su kaynakları kaplıca olarak değerlendirilmektedir. Parkın yüksekliği 1.030-1.800 m (3.380-5.910 ft) arasında değişmektedir. Arhut Tepesi 1.789 m (5.869 ft) ve Tolubelen Tepesi 1.776 m (5.827 ft) ile parkın en yüksek zirveleridir.

<span class="mw-page-title-main">Gençlik Parkı</span>

Gençlik Parkı Ankara'nın tarihi parklarından biridir.

Cebeci; Ankara'da Çankaya ilçesine bağlı bir semttir. Semt, Topraklık, Abidinpaşa, Demirlibahçe, Sakarya, Gündoğdu, Kurtuluş, Sağlık, Fidanlık İncesu ve Topraklık mahalleleriyle çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Gezi Parkı</span>

Taksim Gezi Parkı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki şehir parkıdır. Taksim Meydanı'nın kuzeydoğusunda Cumhuriyet, Asker Ocağı ve Mete caddeleri arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuğulu Park</span>

Kuğulu Park, Ankara şehrinin Kavaklıdere mahallesinde bulunan bir parktır. Park, Tunalı Hilmi Caddesi, Atatürk Bulvarı ve Polonya Caddesi'nin arasındadır. Parkın havuzunda, kuğular, kazlar ve ördekler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Topkapı Parkı</span> İstanbulun Toptakı semtinde bulunan bir park

Topkapı Parkı, Topkapı Şehir Parkı veya Topkapı Kültür Parkı; İstanbul Topkapı'da inşa edilmiş yeni nesil mimari parktır. Yapımına 1999 yılında başlanmış, çeşitli evreler geçirerek günümüzdeki son halini almış ve 2009 yılında hizmete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Seğmenler Parkı</span>

Seğmenler Parkı, Ankara'da 1983'te açılan bir park.

<span class="mw-page-title-main">Kings Canyon Ulusal Parkı</span>

Kings Canyon Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinde Fresno şehrinin doğusundaki güney Sierra Nevada dağlarında bulunan, 1869,25 km² yüzölçümünü kapsayan, 4 Mart 1940'ta kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Bu ulusal park Sekoya Ulusal Parkı'nın kuzeyinde olup iki ulusal park birbiriyle ortak sınırları vardır. Bu nedenle ABD Ulusal Park Hizmeti bu iki ulusal park için tek birleşik idare uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Petrified Forest Ulusal Parkı</span>

Petrified Forest Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Arizona eyaletinin kuzeydoğusunda, Flagstaff şehri yakınlarında bulunan, Boyalı Çölü içine alan, 885 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Ulus (semt)</span> Ankarada semt

Ulus, Ankara ilinin Altındağ ilçesine bağlı Hacı Bayram mahallesinin bir kısmını kapsayan şehirdeki en eski ve Çankaya-Esenboğa yolunun (protokol yolu) güzergâhında yer alan tarihî bir semttir. Eski Türkiye Büyük Millet Meclisi, Ankara Zafer Anıtı, Ankara Palas Otel, Ankara Kalesi, Ulus çarşısı ve Ankara hali semtte yer alan bazı önemli yerlerdir. Ulus tarihi kent merkezi projesi kapsamında yapılan çalışmalarla sosyal ve kültürel doku yeniden canlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağı Millî Parkı</span>

Ilgaz Dağı Millî Parkı, Batı Karadeniz bölümünde Kastamonu ve Çankırı illerinde, Ilgaz Dağları üzerinde 1976 yılında kurulmuş millî park.

<span class="mw-page-title-main">Çağlayan Parkı (Lefkoşa)</span> Kuzey Lefkoşada bir park

Çağlayan Parkı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) başkenti Kuzey Lefkoşa'da yer alan bir parktır. Mart 2008'de yeniden açılan parkın adı Ankara Çağlayan Parkı olarak değiştirildi fakat Lefkoşalılar tarafından benimsenmeyen bu ad, Lefkoşa Türk Belediyesi'nin (LTB) Mayıs 2013'te aldığı bir kararla eski hâline getirildi. 20 bin dönümlük arazi üstüne kurulan parkın inşası yirmi bir günde tamamlandı.

<span class="mw-page-title-main">Yoğurtçu Parkı</span> Kadıköyde park

Yoğurtçu Parkı, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde, Moda semtinde bulunan parktır. Osmanağa Mahallesi sınırları içerisindedir ve Moda Sahili bitiminden başlayarak Kurbağalıdere ve Yoğurtçu Parkı Caddesi'ne paralel konumda, Kurbağalıdere Köprüsü'ne kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Meclis Parkı</span> Ankara, Türkiyede bir park

Meclis Parkı; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir şehir parkıdır. Resmi adı Milli Egemenlik Parkı olsa da, Türkiye Büyük Millet Meclisi arazisinin etrafını çevrelemesinden dolayı yaygın olarak bu şekilde anılmaktadır. Genellikle paten ve kaykay sporuyla ilgilenenler tarafından kullanılan parkın içinde bir adet süs havuzu, bir tane amfitiyatro ve çok sayıda anıt-heykel yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ziya Gökalp Caddesi</span> Ankarada bir cadde

Ziya Gökalp Caddesi; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir caddedir. Kurtuluş Kavşağı'ndan başlayıp Kızılay Meydanı'nda son bulur. Yaklaşık 1.400 metre uzunluğundaki cadde, araç ve yaya trafiğine açıktır. Adını, ünlü Türk düşünür Ziya Gökalp'ten almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Özgürlük Parkı</span> Kadıköyde bulunan bir park

Özgürlük Parkı, İstanbul'un Kadıköy ilçesi Selamiçeşme semtinde, idari olarak Göztepe mahallesi sınırları içinde bulunan bir parktır. Parkta futbol ve basketbol sahaları, tenis kortu, yürüyüş kordonu, çocuklar için oyun alanları, yetişkinler için spor aletleri, bisiklet yolu, süs havuzları, amfitiyatro, hayvanların gezdirilmesi için özel alanlar, piknik alanı ve kafeterya bulunmaktadır. Park çok sayıda festivale ev sahipliği yapmaktadır.

Türk Tarih Müzesi ve Parkı; Ankara'nın Etimesgut ilçesinde bulunan, 29 Ağustos 2021 tarihinde beri hizmet veren bir açık hava müzesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.