İçeriğe atla

Kurtuluş (kitap)

Kurtuluş
YazarFalih Rıfkı Atay
Kapak sanatçısı
Yunus Karaaslan
ÜlkeTürkiye
KonuTürk Devrim Tarihi
TürDeneme
YayımcıPozitif Yayınları
Sayfa208
ISBN9 786055 514426

Kurtuluş, Falih Rıfkı Atay'ın 7 Nisan 1789'da tahta çıkan III. Selim döneminden başlayarak kitabın basım tarihi olan 1966 yılına gelinceye değin geçen dönem içinde Türk Devrim Tarihi' nin incelemesini yaptığı deneme türü eseridir.

Kitabın kısa özeti

Eserin başlangıcında, Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşlarda uğradığı yenilgiler sonucu geri kalışının ortaya çıkması ile bu gerilemenin askeri ıslahatlar vasıtasıyla çevrilebileceği kanaatini oluşturduğu ve bu amaçla ilk önce askeri alanda ıslahat girişimlerine başlanıldığı hatırlatılmaktadır. 3. Selim' in tahta çıkışı Fransız İhtilali'nin yaşandığı yıl olmuştur. 3. Selim döneminde, talim gavur işidir sözleri ile ayaklanan veya gerçekte softalar tarafından ayaklandırılan Yeniçeri Ocağı softalarla birlikte hareket ederek Nizam-ı Cedit'i ortadan kaldırdıkları gibi 3. Selim' i de katlederler. 2. Mahmut döneminde ise medrese ile birleşen sarayın Yeniçeri Ocağı' nı mezar taşlarındaki kavuklarına kadar yok ettiği aktarılır.[1]

21 Eylül 1908' de bugünkü İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi'nin bulunduğu Zeynep Hanım Konağı'na taşınarak bölümleri ve müfredatı yeniden gözden geçirilerek oluşturulan Darül Fünun' un[2] dahi kültür bakımından medrese egemenliği altında kaldığı söylenir. Bu döneme kadar yurtdışına öğrenci gönderilmesine dahi Talebe-i Ulum adı verilen medrese talebeleri tarafından gavurlaşıyoruz sözleri ile tepki verildiği, bütün filozofların zındık ve yapılanların ise gavurluk olarak tanıtıldığı, yine medresenin gerek askeri alanlarda gerekse eğitim ve kültür alanlarında yapılmaya çalışılan bütün yeniliklere bid' at suçlaması ile karşı çıktığı anlatılır.

Yazar, Atatürkçülüğü Türk toplumunu akıl yolu ile bu çağ uygarlığının ileri toplumları arasına katmak ve akıl kılavuzluğu ile yapılacak araştırmadan bizleri alıkoyucu gelenek ve görenekleri yıkarak aşmak olarak tanımlar.[3]

Yazara göre Mustafa Kemal Atatürk, emperyalist batı ile mücadele ederken aynı batının tehdidi altında bulunan sosyalist dünyadan yardım gördü ve bu borcunu iki dünya arasındaki Anadolu şeddini savunmakla ma-faiz ödedi.[4]

Yazar, diğer bütün eserlerinde olduğu gibi burada da sağ ve sol fikir akımları içerisinde sıkıştırılmak istenen Atatürkçülüğün özünün akılcılık olduğunu öne sürmektedir.

Kaynakça

  1. ^ ATAY, Falih Rıfkı. Kurtuluş, Sayfa 10, Pozitif Yayınları, 2012
  2. ^ "Tarih.org, Darül Fünun Sayfası". 22 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2013. 
  3. ^ ATAY, Falih Rıfkı. Kurtuluş. Sayfa 58 Pozitif Yayınları, 2012
  4. ^ ATAY, Falih Rıfkı. Kurtuluş, Sayfa 188, Pozitif Yayınları, 2012

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Tutunamayanlar</i> Oğuz Atay tarafından yazılan roman

Tutunamayanlar, Oğuz Atay'ın ilk romanıdır. 1970 yılında TRT Roman Ödülü'nü kazandı. Oğuz Atay'ın 25'inci ölüm yıldönümü olan 2002 yılında UNESCO, Tutunamayanlar'ı İngilizce'ye tercüme edilmesi gereken seçkin edebiyat eseri listesine seçti.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan</span> 16. yüzyıl Osmanlı başmimarı ve inşaat mühendisi

Mimar Sinan veya Koca Mi'mâr Sinân Ağa, Osmanlı İmparatorluğu'nun 16. yüzyılda görevli başmimarı ve inşaat mühendisidir. Kariyerinde önemli eserler veren ve Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde başmimar olarak görev yapan Mimar Sinan, yapıtlarıyla geçmişte ve günümüzde dünyaca tanınmıştır. Başyapıtı, "ustalık eserim" olarak tanımladığı, Edirne'deki Selimiye Camii'dir.

<span class="mw-page-title-main">IV. Mustafa</span> 29. Osmanlı padişahı (1807–1808)

IV. Mustafa, 29. Osmanlı padişahı ve 108. İslam halifesidir. Babası I. Abdülhamid, annesi Ayşe Sineperver Sultan'dır.

<span class="mw-page-title-main">III. Selim</span> 28. Osmanlı padişahı (1789–1807)

III. Selim, divan edebiyatındaki mahlasıyla İlhami, 28. Osmanlı padişahı ve 107. İslam halifesidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Abdülhamid</span> 27. Osmanlı padişahı (1774–1789)

I. Abdülhamid, 27. Osmanlı padişahı ve 106. İslam halifesidir. III. Ahmet'in oğlu ve III. Mustafa'nın kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Falih Rıfkı Atay</span> Türk gazeteci ve yazar

Falih Rıfkı Atay, İstiklâl Madalyası sahibi Türk yazar, gazeteci ve milletvekili.

Yeni İstanbul, 1949 yılından itibaren İstanbul’da aynı adla farklı dönemlerde yayınlanan Türkçe gazete.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de laiklik</span> Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması

Türkiye'de laiklik, Osmanlı İmparatorluğu zamanında yargı ve devlet yönetiminde kısmen kendini göstermeye başlamış, Cumhuriyet devrimi ile anayasanın temel unsurlarından biri haline gelmiş, din ve siyasetin birbirine karışmaması ilkesidir. Laiklik terimi Fransızcadaki karşılığı Laïcité kelimesinden Türkçeye uyarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ruşen Eşref Ünaydın</span> Türk gazeteci, siyasetçi ve diplomat

Mehmet Ruşen Ünaydın, Türk gazeteci, yazar, siyasetçi ve diplomat. Türk Dil Kurumu ve Galatasaray'ın kurucularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Zeytindağı (kitap)</span>

Zeytindağı, Falih Rıfkı Atay'ın yedek subay olarak katıldığı I. Dünya Savaşı'ndaki anı ve izlenimlerinden oluşan ve Osmanlı İmparatorluğu’nun savaşta içine düştüğü durumu ortaya koyan eseri.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu duraklama dönemi</span>

Duraklama dönemi, Sokollu Mehmed Paşa'nın ölümüyle başlayıp, ilk kez büyük çapta toprak kaybı yaşanılan Karlofça Antlaşması'na kadar olan dönemi kapsamaktadır. Osmanlı Devleti bu dönemde Ferhat Paşa Antlaşması ile doğudaki en geniş sınırlarına, Bucaş Antlaşması ile de batıdaki en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Yaklaşık 120 yıl süren bu dönemde 12 padişah ile 61 sadrazam görev yapmıştır. Bu dönemde deneyimsiz kişilerin tahta geçmesi ile merkezi yönetimin bozulması sonucu, devlet yönetiminde otoritenin sarsılması, halkın devlete olan güveninin azalmasına ve iç isyanların çıkmasına neden olmuştur. Coğrafi keşiflerle ticaret yollarının önem kaybetmesi, sık padişah değişmeleriyle çok verilen cülus bahşişi ve yeniçerilerin artmasıyla verilen ulufe miktarının da artması Osmanlı ekonomisini yıpratmıştır. Bu dönemde benimsenen beşik ulemalığı sistemi de Osmanlı eğitiminin bozulmasına yol açmıştır. Osmanlı duraklama dönemi XVII yüzyılı kapsamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu'nun bu döneminde saltanat hukukunda düzenlemeler yapılmış, ekber ve erşed sistemine geçilmiştir. Ekber ve erşed sisteminde hanedan ailesinin en yaşlı üyesinin padişahlık makamında bulunması söz konusu olmuştur.

<i>Çankaya: Atatürk Devri Hatıraları</i>

Çankaya: Atatürk Devri Hatıraları, Falih Rıfkı Atay'ın Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşamını ve Türk Kurtuluş Savaşı'nı anlattığı anı türündeki eseridir.

<span class="mw-page-title-main">SMS Emden (1908)</span>

SMS Emden, I. Dünya Savaşı'nda görev yapmış Alman İmparatorluk Donanması'na bağlı bir hafif kruvazör idi. 6 Nisan 1906 tarihinde kızağa konuldu ve 10 Temmuz 1909'da göreve başladı. Emden, Hint Okyanusu'nda müttefiklerin deniz nakliyesine saldırılarda bulundu; bunun sonucunda otuz tane müttefik ticaret gemisi ve savaş gemisi ya ele geçirildi ya da batırıldı. Emden, 9 Kasım 1914 tarihinde yapılan Cocos Muharebesi'nde kendisine nazaran daha güçlü bir savaş gemisi olan HMAS Sydney tarafından batırılmamak için kaptanın emri gereği karaya oturtuldu. Geminin uzunluğu 118 m, genişliği 13.4 m ve su çekimi de 5.3 metre idi.

<i>Batış Yılları</i>

Batış Yılları, Falih Rıfkı Atay'ın 1905 ile 1914 yılları arasında kalan dönemi anlattığı anı ve deneme türündeki eseridir. Kitapta Osmanlı İmparatorluğu'nun özellikle I. Dünya Savaşı öncesindeki son on yılı anlatılmaktadır. Kitapta Falih Rıfkı Atay'ın anıları üzerinden İkinci Abdülhamit, İttihat ve Terakki, İkinci Meşrutiyet, 31 Mart Vakası, Balkan Savaşı dönem ve olaylarına yönelik incelemeler yer almaktadır.

Mustafa Kemal'in Mütareke Defteri, Falih Rıfkı Atay'ın 30 Ekim 1918'de Mondros Limanı'nda demirli olan Agamemnon Zırhlısı'nda imzalanan Mondros Mütarekesi ile biten bir savaşın ardından başlayan yeni bir dönemi, ateşkes öncesinde ve sonrasındaki Mustafa Kemal'i anlattığı eseridir.

Mustafa Kemal'in Ağzından Vahdettin, Falih Rıfkı Atay'ın I. Dünya Savaşı'nın son yıllarından Samsun'a çıkıncaya değin olan anılarını Mustafa Kemal'in kendisinden dinleyerek kaleme aldığı eseridir. Kitabın asıl adı, "Atatürk'ün Bana Anlattıkları"dır. Pozitif Yayınları tarafından kitabın adı değiştirilmiştir.

<i>Atatürk Ne İdi?</i>

Atatürk Ne İdi?, Falih Rıfkı Atay'ın Atatürk'ün hayatını ve Atatürkçülüğün ne olduğunu anlattığı anı ve deneme türünde eseri. Atay, kitapta Atatürk düşmanlığını Türk düşmanlığı ile özdeşleştirmektedir.

<i>Atatürkçülük Nedir?</i>

Atatürkçülük Nedir?, Falih Rıfkı Atay'ın Atatürk'ün hayatını ve Atatürkçülüğün ne olduğunu anlattığı inceleme ve deneme türünde eseridir.

<i>Babanız Atatürk</i>

Babanız Atatürk, Falih Rıfkı Atay'ın Atatürk'ün hayatını ve Atatürkçülüğün ne olduğunu anlattığı, çocuklar için sade bir dille hazırlanmış, monografi usulünde anı ve tarih türünde eseridir.

Taymis kıyıları, Türk yazar, gazeteci, yazar ve milletvekili Falih Rıfkı Atay'ın 1934 yılında yazdığı İngiltere ve Avrupa gezilerindeki izlenim ve düşüncelerini içeren eseridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.