İçeriğe atla

Kurtarma arkeolojisi

Kurtarma kazıları sonucu kayda alınan Londra'nın merkezinde bir at mezarı

Kurtarma arkeolojisi ya da diğer bilinen adlarıyla kurtarma kazıları, prevantif (önleyici) arkeoloji ya da ticari yahut sözleşmeli arkeoloji, devlet tarafından onaylanmış, kâr amacı güden arkeolojik kazı ve araştırmalara verilen addır. Bu tür kazılar bir inşaat, yol ya da baraj inşası planlanırken arazi çalışmaları sırasında tesadüfen bulunan buluntuların en kısa sürede belgelenerek kayda alınmasını amaçlamaktadır.

Kurtarma kazısı yürütülen bazı noktalar

Konuyla ilgili yayınlar

  • American Cultural Resources Association. 2013. The Cultural Resources Management Industry: Providing Critical Support for Building Our Nation's Infrastructure through Expertise in Historic Preservation. Electronic document. [1]19 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Everill, Paul. 2009. The Invisible Diggers: A Study of British Commercial Archaeology. Oxbow Books. [2]
  • Hutchings, Rich. 2014. "The Miner’s Canary"—What the Maritime Heritage Crisis Says About Archaeology, Cultural Resource Management, and Global Ecological Breakdown. Unpublished PhD dissertation, Interdisciplinary Studies, University of British Columbia. [3] 9 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Hutchings, Rich and Marina La Salle. 2012. Five Thoughts on Commercial Archaeology. Electronic document. [4] 3 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Hutchings, Rich and Marina La Salle. 2015. Archaeology as Disaster Capitalism. International Journal of Historical Archaeology [Forthcoming] [5] 15 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • King, Thomas F. 2012. Cultural Resource Laws and Practice: An Introductory Guide (4th Edition). Altamira Press. [6] 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • King, Thomas F. 2009. Our Unprotected Heritage: Whitewashing the Destruction of Our Cultural and Natural Environment. Left Coast Press. [7] 6 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • King, Thomas F. 2005. Doing Archaeology: A Cultural Resource Management Perspective. Left Coast Press. [8] 7 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • La Salle, Marina and Rich Hutchings. 2012. Commercial Archaeology in British Columbia. The Midden 44(2): 8-16. [9] 11 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Neumann, Thomas W. and Robert M. Sanford. 2010. Cultural Resources Archaeology: An Introduction (2nd Edition). Rowman and Littlefield. [10] 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Lavachery, P., MacEachern, S., Bouimon, T. & Mbida Mindzie, C. 2010. Komé-Kribi. Rescue Archaeology along the Chad-Cameroon Oil Pipeline, 1999-2004 27 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Africa Magna, Frankfurt a. M. (9783937248127)
  • Neumann, Thomas W. and Robert M. Sanford. 2010. Practicing Archaeology: A Training Manual for Cultural Resources Archaeology (2nd Edition). Rowman and Littlefield. [11]
  • Nissley, Claudia and Thomas F. King. 2014. Consultation and Cultural Heritage: Let Us Reason Together. Left Coast Press. [12] 6 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Smith, Laurajane. 2004. Archaeological Theory and Politics of Cultural Heritage. Routledge. [13] 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Smith, Laurajane. 2001. Archaeology and the Governance of Material Culture: A Case Study from South-Eastern Australia. Norwegian Archaeological Review 34(2): 97-105. [14] 3 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Smith, Laurajane. 2000. A History of Aboriginal Heritage Legislation in South-Eastern Australia. Australian Archaeology 50: 109-118. [15] 3 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Stapp, Darby and Julia J. Longenecker. 2009. Avoiding Archaeological Disasters: A Risk Management Approach. Left Coast Press. [16] 6 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • White, Gregory G. and Thomas F. King. 2007. The Archaeological Survey Manual. Left Coast Press. [17] 8 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Zorzin, Nicolas. 2014. Heritage Management and Aboriginal Australians: Relations in a Global, Neoliberal Economy—A Contemporary Case Study from Victoria. Archaeologies: The Journal of the World Archaeological Congress 10(2): 132-167. [18] 10 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Zorzin, Nicolas. 2011. Contextualising Contract Archaeology in Quebec: Political Economy and Economic Dependencies. Archaeological Review from Cambridge 26(1): 119-135. [19] 3 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Zorzin, Nicolas. 2010. The Political Economy of a Commercial Archaeology: A Quebec Case-Study. Unpublished PhD dissertation, Faculty of Humanities (Archaeology), University of Southampton. [20] 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Stonehenge</span> İngilterede bulunan arkeolojik yapı

Stonehenge, İngiltere'nin Wiltshire kenti Salisbury Düzlüğü'nde bulunan, Amesbury'nin 3 km batısında yer alan tarih öncesi bir anıt. Yapı, her biri yaklaşık 4.1 m yüksekliğinde, 2.1 m genişliğinde ve yaklaşık 25 ton ağırlığında bir dikili taş halkasından oluşur. Taşlar, İngiltere'deki en yoğun Neolitik ve Tunç Çağı anıtları kompleksinin ortasında bulunmaktadır. Anıtın neden yapıldığı hâlâ tam olarak bilinmese de, eskiden çevresinde dini yapılar bulunduğu tespit edilmiştir.

Ulucak Höyüğü, İzmir yakınlarında, Ankara yolu üzerinde, Kemalpaşa'nın 7 km kuzeybatısındaki Ulucak köyünde bulunan bir arkeolojik yerleşimdir. İzmir sınırları içinde bilinen ilk çiftçi köy yerleşimidir.

<span class="mw-page-title-main">İsrailoğulları</span> Demir Çağında Kenanda yaşamış Semitik halk

İsrailoğulları, İshak'ın oğlu İsrail'in 12 oğlunun yarattığı, kabile ve monarşik olarak bir dönem Kenan'ın bir bölümünde hâkimiyet kurmuş bir İbrani konfederasyonuydu. Arkeolojik delillere göre İsrailoğulları, antik Transürdün ve Filistin'in yerlileri olan Kenanlılardan farklı bir topluluktu. Sümer kökenli İbranilerin, Sümerin dağılışından sonra kabileler halinde Verimli Hilal'e dağıldığı, önce Haran'a sonra ise Güney Kenan'a göç ettiği ve bölgeyi zorla ele geçirmediği arkeolojik açıdan doğrulanmıştır.

Sol liberteryenizm veya sol özgürlükçülük, bireysel özgürlük ve sosyal adalet temelinde farklı yaklaşımlar içermektedir. Sol liberteryenizm, kişisel mülkiyet fikrini kabul etmekte fakat radikal biçimde doğal kaynakların sahipliği konusunda aynı fikirde değildir. Sol liberteryenler, neredeyse tüm doğasal kaynakların; örneğin toprağın, petrolün, altının veya ormanların özel mülkiyet dışı olarak ortaklaşa sahipliği görüşünü benimserler. Sol liberteryenlere göre sadece ilk kişi olmak, keşfetmek veya emeğini söz konusu doğal kaynak ile harmanlamak bu doğal kaynak üzerinde tam bir özel mülkiyet hakkı oluşturmaz. Sol liberteryenizm; Peter Vallentyne, Hillel Steiner ve Michael Otsuka gibi çağdaş teorisyenler tarafından savunulmaktadır.

Ahit, tarihi açıdan birçok alanda etki sahibi olmuştur. Arkeoloji ve astronomiden dil bilime kadar etkisi bulunan Ahit, antik ve modern kültür, mitoloji, antropoloji, ahlak gibi konulara önemli derecede etki etmiştir. Tarihi içeriği, olaylara atfedilen önem ve Ahit'te açıklananlarla tarihi kanıtlar arasındaki kıyaslamalar sadece Ahit'te yazılanların yanı sıra fazlaca bilgi sunmaktadır.

Kültürel miras veya kültür mirası daha önceki kuşaklar tarafından oluşturulmuş ve evrensel değerlere sahip olduğuna inanılan eserlere verilen genel bir isimdir. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi kültür mirasını üç sınıfta gruplandırmaktadır:

<span class="mw-page-title-main">Everglades Ulusal Parkı</span>

Everglades Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri'nin Florida eyaletinde bulunan bir ulusal parktır.

<span class="mw-page-title-main">Kofun</span>

Kofun, Japonya'da MS 3. yüzyıl başlarında ve erken 7. yüzyıl arasında inşa edilen megalitik mezarlardır. Terim 3. ve 6. yüzyılın ortalarında Kofun döneminin adının kaynağıdır. Birçok kofun ayırt edici anahtar deliği şeklinde höyüklere sahiptir. Mozu-Furuichi kofungunu UNESCO Dünya Mirası listesine alınması için önerilmiş olup Ishibutai kofunu ise Geçici Liste'de yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zhoukoudian</span>

Zhoukoudian, Çin'in başkenti Pekin'de bulunan bir mağaradır. Pekin Adamı olarak adlandırılan Homo erectusun ilk örnekleri ve büyük devekuşu Pachycrocuta brevirostrisin kalıntıları da dahil olmak üzere birçok arkeolojik buluşlar gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Antequera Dolmen Sitleri</span>

Antequera Dolmen Sitleri, üç kültürel anıt ile iki doğal anıttan oluşmaktadır. Antequera şehrinde, Andalusia, İspanya'nın Endülüs Eyaleti'nin Antequera ilçesinde yer almaktadır. 2006 yılında UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Peña de los Enamorados</span>

Peña de los Enamorados, İspanya'nın, Endülüs Eyaleti'ndeki Málaga ilinin Antequera ilçesi yakınlarında yer alan bir dağ. Deniz seviyesinden 880 metre yüksekliğe ulaşmaktadır. Yakınlarında bulunan üç kültürel anıt ile El Torcal doğal anıtı ile birlikte UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">El Torcal</span>

El Torcal de Antequera, İspanya'nın Endülüs Eyaleti'ndeki Málaga ilinin Antequera ilçesinin güneyinde bulunan Sierra del Torcal dağında bulunan bir doğa rezervidir. Avrupa'daki en etkileyici karst manzaralarından biridir. Yakınlarında bulunan üç kültürel anıt ile Peña de los Enamorados doğal anıtı ile birlikte UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">New Lanark</span>

New Lanark, Clyde Nehri üzerindeki bir köydür. Lanarkshire'daki Lanark'dan yaklaşık 2,2 mil uzaklıktadır ve İskoçya'daki Glasgow'un yaklaşık 40 km güneydoğusundadır. 1786 yılında pamuk değirmenler ve değirmen işçileri için konut inşa eden David Dale tarafından kuruldu. Dale, Clyde Nehri üzerindeki tek şelalenin sağladığı su gücünden faydalanmak için İngiliz mucit ve girişimci Richard Arkwright ile birlikte çalışarak değirmenleri kısa bir süre içinde kurdu. Dale'in damadı Robert Owen'ın da bulunduğu bir ortaklığın mülkiyetinde olan New Lanark, başarılı bir iş ve ütopik sosyalizmin en önemli örneği ve planlanan bir yerleşimin erken bir örneği ve kent planlamasının tarihsel gelişiminde önemli kilometre taşı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ryukyu Krallığı'nın Gusuku Alanları ve İlgili Varlıkları</span>

Ryukyu Krallığı'nın Gusuku Alanları ve İlgili Varlıkları, tümü Okinawa Prefektörlüğü, Japonya'da bulunan dokuz alandan oluşan UNESCO Dünya Mirası listesindeki bir UNESCO Dünya Mirası alanıdır. Miras alanları arasında iki utaki, Tamaudun mozolesi, bir bahçe ve dört tanesi yıkılmış ve bir tanesi yeniden inşa edilmiş olan beş gusuku kalesi bulunmaktadır. Alanlar, Japon ve Çin etkisinin benzersiz karışımı olduğu ve komşu devletler arasında önemli ekonomik ve kültürel birleşim haline getiren Ryūkyū Krallığı kültürünün en iyi temsil edilen örnekleri olduğu için listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yaz kültürü</span>

Yaz kültürü, Margiyana, Baktriya ve Soğdiana'da yaklaşık MÖ 1500-500 yılları arasında var olmuş Erken Demir Çağı kültürüdür.. Kültür adını Baýramaly, Türkmenistan'da bulunan Yaz Tepe arkeolojik alanından almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dholavira</span>

Dholavira, Batı Hindistan'daki Gucerat eyaletinde, Kutch Bölgesi'ndeki Bhachau Taluka'daki Khadirbet'te, adını 1 kilometre (0,62 mi) güneyindeki modern bir köyden alan bir arkeolojik sit alanıdır. Bu köy Radhanpur'dan 165 km (103 mi) uzaklıkta yer almaktadır. Yerel olarak Kotada timba olarak da bilinen sit alanı, antik bir İndus Vadisi Uygarlığı/Harappan şehrinin kalıntılarını içerir. Dholavira'nın bulunduğu yer Yengeç Dönencesi üzerinde yer almaktadır. Hindistan'daki İndus Vadisi Uygarlığına ait en büyük beş Harappan bölgesinden ve en önemli arkeolojik sitlerinden biridir. Aynı zamanda zamanının en görkemli şehirlerinden biri olarak kabul edilir. Kutch Great Rann'daki Kutch Çölü Vahşi Yaşamı Koruma Alanı'ndaki Khadir bet adasında yer almaktadır. 47 hektar büyüklüğündeki dörtgen şehir, kuzeyde Mansar ve güneyde Manhar olmak üzere iki mevsimlik akarsu arasında uzanıyordu. Alanın MÖ 2650'den beri yerleşim gördüğü, MÖ 2100'den sonra yavaş yavaş terk edildiği ve kısa bir süre tamamen terk edildiği ve daha sonra MÖ 1450'ye kadar yeniden yerleşim gördüğü düşünülüyordu, bununla birlikte, son araştırmalar MÖ 3500 civarında yerleşimin başladığını ve bu yerleşimin MÖ 1800'lere kadar devam ettiğini göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Erlitou kültürü</span>

Erlitou kültürü, Çin'in Henan eyaletinde Sarı Nehir vadisinde MÖ 1900'den 1500'e kadar var olan bir Bronz Çağı kültürüydü. Kültür, Luoyang kentinin Yanshi semtinde Erlitou'da keşfedilen sitenin adını almıştır. Henan ve Şansi'de geniş çapta yayıldı ve daha sonra Şensi ve Hubei'de ortaya çıktı. Çinli arkeologlar genellikle Erlitou kültürünü Şia Hanedanı'nın yeri olarak tanımlarlar, ancak böyle bir bağlantıyı kanıtlamak için yazı gibi sağlam bir kanıt henüz bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Levanten koridoru</span> Afrikayı Avrasyaya bağlayan coğrafi koridor

Levanten koridoru, kuzeybatıda Akdeniz ile güneydoğuda çöller arasında Afrika'yı Avrasya'ya bağlayan nispeten dar bir şerittir. Bu koridor, Avrasya ve Afrika arasındaki hayvanların göçlerinin kara yoludur. Özellikle erken homininilerin Afrika'dan Avrasya'ya Levanten koridoru ve Afrika Boynuzu yoluyla yayıldığına inanılıyor. Koridor adını Levant'tan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güneybatı Amerika Birleşik Devletleri</span> Amerika Birleşik Devletlerinin coğrafi bölgesi

Güneybatı Amerika Birleşik Devletleri, Amerika Birleşik Devletleri'nin genellikle Arizona, New Mexico ve Kaliforniya, Colorado, Nevada, Oklahoma, Teksas ve Utah'ın bazı kısımlarını içeren coğrafi ve kültürel bir bölgedir. En büyük şehirleri; Phoenix, Las Vegas, El Paso, Albuquerque ve Tucson'dur. 1848'den önce, tarihi Santa Fe de Nuevo México bölgesinde ve Alta California ve Coahuila y Tejas'ın bazı kısımlarında, Nuevo México'nun Pueblos ve İspanyol veya Meksika belediyelerinin dışında yerleşim neredeyse yoktu. Bölgenin çoğu, Amerika Birleşik Devletleri 1848'de Guadalupe Hidalgo Antlaşması ve 1854'te Gadsden'in satın alımı ile bölgeyi alana kadar Yeni İspanya ve Meksika'nın bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Pevensey Kalesi</span>

Pevensey Kalesi, İngiliz Doğu Sussex kontluğundaki Pevensey'de bulunan bir ortaçağ kalesi ve eski Roma Sakson Kıyısı kalesidir. Kale, English Heritage bakımında tarifeli bir anıttır ve ziyaretçilere açıktır. MS 290 civarında inşa edilen ve Romalılar tarafından Anderitum olarak bilinen kalenin, Classis Anderidaensis adlı bir filonun üssü olduğu sanılmaktadır. Yapım nedenleri belirsizdir. Uzun süredir Britanya ve Galya kıyılarını Sakson korsanlara karşı korumak için bir Roma savunma sisteminin parçası olduğu düşünülen Anderitum ve diğer Sakson Kıyısı kalelerinin, şimdilerde Roma'nın İngiltere üzerindeki kontrolünü yeniden empoze etmesini engellemek için girişimde bulunan ve nihayetinde başarısız olmuş ve tahtı hileyle ele geçirmiş biri tarafından inşa edildiği öne sürüldü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.