İçeriğe atla

Kurs (kenetlenme konumlandırma sistemi)

Pirs modülüne Progress uzay aracının kenetlenmesi sırasında kullanılan Kurs-A.

Kurs (Ukraynaca ve Rusça: Курс, Course, Türkçe: Seyir) Sovyet ve daha sonra Rus uzay programı tarafından kullanılan bir radyo telemetri sistemidir.

1985 öncesi[1][2] ve Kiev Radyo Fabrikası (UkraynacaКиївський Радіозавод) tarafından üretilen Kurs, Hassas Aletler Araştırma Enstitüsü (NII TP, RusçaНИИ Точных Приборов) tarafından geliştirilmiştir.[3]

Geçmişi

Kurs, Igla sisteminin ardılı olmuş ve bugün Soyuz uzay aracı ve Progress uzay aracı da dahil olmak üzere Rus uzay araçları için konumlandırma iletisi sağlamaktadır. Kurs, Mir uzay istasyonuna kenetlenmede tüm Rus uzay araçları için otomatik kenetlenme sistemi olmuştur.[4][5] Kenetlenme için kullanıldığında, Soyuz veya Progress uzay araçlarında çoklu antenlerden radar yayınları yapılır. Antenler arasındaki dayanımda değişkenlik sistemi, göreli konumu, durumu ve yaklaşım hızını hesaplamaya izin verir. Sistem otomatik buluşma ve kenetlenme için tasarlanmıştır, ancak bir acil durumda kozmonotlardan ya yerel olarak komut alabilir ya da Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan kenetlenmede komut alabilir.[6]

1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, Kurs sistemi Ukrayna tarafında kaldı; üreticisi Rusya Federal Uzay Kurumu (RKA) ile uzaya fırlatma işinde bir rakip haline geldi. Zorlu para sorunları nedeniyle, Kiev Kurs sisteminin fiyatını yükseltti. Sonuç olarak, RKA kendi araçlarında kullanımını durdurmaya karar verdi.[7]

Kurs-NA

Kurs-NA (RusçaНовая Активная, New Active) sadece bir buluşmada anten gerektiren kenetlenme sistemidir, gerekli Kurs-A'nın yerini almaktadır ve daha az güç kullanır.[8] Temmuz 2012'de[8] Progress M-15M ve Kasım 2013'te[9] Progress M-21M ile test edilmiştir.

ATV

Kurs sistemi, Rus yapımı anten bölümü de dahil Avrupa Otomatikleştirilmiş Aktarım Aracı (ATV - Automated Transfer Vehicle) için bağımsız ve gereksiz kenetlenme izleme sistemi olarak görev yapmıştır.[10] Bu ek bir izleme sistemi olarak görev yapmış ve herhangi bir şekilde ATV'ye yaklaşma ya da kenetlenmesini kontrol etmek için kullanılmamıştır.

Arızaları

15 Aralık 2015'te Uluslararası Uzay İstasyonu ile Soyuz TMA-19M'in kenetlenmesi sırasında Kurs sistemi uzayda yanlış hizalanma ve Soyuz Komutanı Yuri Malenchenko tarafından el ile kenetlenme gerektiren bir durumda sabitlemede başarısız olmuştur. Bu kenetlenmeyi 10 dakika ertelemiştir.[11]

Ayrıca bakınız

  • TriDAR, UUİ'de üç Uzay Mekiği uçuşlarında kullanılan bir göreli konumlandırma görüş sistemi

Kaynakça

  1. ^ "NII TP history (in Russian)". 21 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016. 
  2. ^ Space Measuring Docking Systems"History". Research Institute of Precision Instruments (NII TP). 24 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2008. The first automated docking of “Mir” orbital station with “Soyuz-TM-1” spacecraft was implemented on May 23, 1986 by means of the “Kurs” equipment. [..] "Kurs-ММ" docking system for short-range spacecraft has been designed for the upgraded spacecraft under the ISS program [..] “Kurs-M” radio-electronic system for “Kurs-ATV”, for monitoring of rendezvous and docking ATV- spacecraft (European Space Agency) with the ISS on range and radial velocity 
  3. ^ "The First Serially Produced Onboard Computer". The European Virtual Computer Museum. The History of Development of Computer Science and Technologies in Ukraine. 5 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2008. The production association Kiev Radio Factory aimed its further development toward the production of equipment for space exploration. In 1966 it started the production of a unique onboard complex named Igla for search, mutual orientation, approach and docking of space vehicles. [..] In 1985 the Igla was succeeded by the Kurs, a more advanced and reliable system, which is working now on the Mir-Soyuz-Progress complex. 
  4. ^ Burrough, Bryan (1998). Dragonfly: NASA and the Crisis Aboard Mir. Fourth Estate. s. 65. ISBN 0-06-093269-4. Since 1985 all Russian spacecraft had used the Kurs computers to dock automatically with the Mir station [..] All the Russian commanders had to do was sit by and watch. 
  5. ^ "National Space Agency of Ukraine / Kurs Research and Production Complex, Public Company". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016. 
  6. ^ Hinman, Elaine M; Bushman, David M. (1991). Executive Summary"Soviet automated rendezvous and docking system overview". NASA Automated Rendezvous and Capture Review. ss. 34-35. Bibcode:1991arcr.nasa...34H. IGLA system was replaced with the current KURS system. Both systems are radar-based. [..] the docking process can be controlled either from the ground or from the active (docking) spacecraft's onboard computer. [..] Soyuz TM and Progress M Series spacecraft incorporated the KURS. The MIR Complex has both systems installed. 
  7. ^ Linenger, Jerry (1 Ocak 2001). "Off the Planet: Surviving Five Perilous Months Aboard the Space Station Mir". New York, ABD: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-137230-5. 
  8. ^ a b Harding, Pete (28 Temmuz 2012). "Progress M-15M re-docks to ISS following resolution of Kurs-NA failure". NASASpaceFlight (not associated with NASA). 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2012. 
  9. ^ "Космический грузовик «Прогресс М-21М» испытал систему сближения с МКС". 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016. 
  10. ^ Integrated cargo carrier 29 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Figure 2-3: External Equipment on the EPM Front Cone
  11. ^ "Tim Peake begins stay on international space station". 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<i>Mir</i> sovyetler birliği tarafından alçak yörüngeye yerleştirilen uzay istasyonu

Mir, 1986 yılından 2001 yılına kadar alçak Dünya yörüngesinde kalan, Sovyetler Birliği ve ardından Rusya tarafından yönetilen uzay istasyonudur. İlk modülü 19 Şubat 1986'da uzaya gönderildi. İnsanlığın uzayda uzun süre düzenli olarak içinde yaşadığı ilk uzay araştırma istasyonudur. Yapılan uluslararası iş birliği sayesinde, çeşitli milletlerden uzay adamlarının kullanımına açıldı. Yörüngede 1986 ile 1996 yılları arasında gönderilen pek çok modül ile başarılı bir şekilde kenetlendi. 23 Mart 2001 tarihinde görevi sona erdi ve atmosfere girerek yanması sağlandı.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Uzay İstasyonu</span> Düşük Dünya yörüngesinde yaşanabilir yapay uydu

Uluslararası Uzay İstasyonu, alçak Dünya yörüngesine yerleştirilmiş bir uzay üssü, başka bir tabirle üzerinde yaşanabilen yapay bir uydudur. Bir araya getirilen modüllerin birleştirilmesiyle inşa edilmiş olan istasyonun ilk kısmı 1998 yılında fırlatılmıştır. İstasyonun yapısı temel olarak basınçlı modüller, destekleyici dış iskelet ve güneş panellerinden meydana gelmektedir. Dünya yörüngesinde bulunan en büyük yapay uydudur. Uygun saatlerde yeryüzünden bakıldığında çıplak gözle görülebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz (uzay aracı)</span> Rus yapımı uzay aracı serisi

Soyuz bugün hala hizmette olan 1960'larda Korolyov Tasarım Bürosu tarafından Sovyet uzay programı için tasarlanmış bir uzay aracı serisidir. Soyuz, Voskhod uzay aracının başarılı bir ardılı olarak aslında Sovyet İnsanlı Ay programının bir parçası olarak inşa edilmiştir. Soyuz uzay aracı bugüne kadar dünyada bir Soyuz roketi üzerinde en çok kullanılan ve en güvenilir fırlatma aracı olmuştur. Soyuz roketi tasarımı sırayla 8K74 ya da R-7A Semyorka gibi bir Sovyet kıtalararası balistik füzesi olan Vostok fırlatıcısına dayanmaktadır. Tüm Soyuz uzay araçları Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssünden fırlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">RKK Energiya</span>

RKK Energiya, uzay araçları ve uzayda kullanılan çeşitli malzemeler üreten Rus şirketi. Adını Sovyet döneminin ünlü baştasarımcısı Sergey Korolyov'dan alır.

Bu liste, Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) düzenlenen seferlerin kronolojik bir listesidir. ISS'yi kullanan, araştırma ve test amacıyla uzay istasyonunda bulunan mürettebatı ifade eder. Seferler altı aya kadar sürebilir ve iki ila yedi mürettebat üyesini içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz TMA-5</span>

Soyuz TMA-5,, Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS)'na gidiş-dönüş yolculuğu için gerçekleştirilen bir Soyuz uzay göreviydi. Uzay aracı, 14 Ekim 2004 saat 03:06 (GMT)'da Soyuz FG roketi ile fırlatıldı ve 24 Nisan 2005 saat 22:08 (GMT)'de indi.

<span class="mw-page-title-main">Tiangong 1</span>

Tiangong 1, ilk Çin uzay istasyonudur. Daha büyük bir uzay istasyonu kompleksi için gereken buluşma ve kenetlenme yeteneğini geliştirmek için bir deneme aracı olması amaçlanmıştır. Chang Zheng 2F/G roketiyle 29 Eylül 2011 tarihinde fırlatılmıştır. 2020 yılına kadar tamamlanmış, yarı-kalıcı bir mürettebata sahip bir uzay istasyonu oluşturmayı amaçlayan Tiangong projesinin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dragon (uzay aracı)</span> Amerikalı uzay taşımacılığı şirketi SpaceX tarafından geliştirilen, kargo taşımaya yönelik, tekrar kullanılabilen bir uzay aracı

SpaceX Dragon veya Dragon 1, Amerikalı uzay taşımacılığı şirketi SpaceX tarafından geliştirilen, kargo taşımaya yönelik, tekrar kullanılabilen bir uzay aracıdır. Dragon, SpaceX'in Falcon 9 isimli iki aşamada yörüngeye çıkabilen fırlatma aracı ile fırlatılarak Uluslararası Uzay İstasyonuna ikmal görevini tamamladı. Bu görevin ardından Dragon 1'in yerini SpaceX Dragon 2 aldı.

<span class="mw-page-title-main">Roskosmos</span> Rusya uzay ajansı

Roskosmos Devlet Uzay Etkinlikleri Kuruluşu, Rusya'nın uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur.

Uzay yolculuğu, 20. yüzyılda Konstantin Tsiolkovsky ve Robert H. Goddard tarafından geliştirilen teorik ve pratik atılımların ardından insan başarısının bir parçası haline geldi. Sovyetler Birliği, yörüngeye ilk uydu, ilk erkek ve ilk kadını uzaya göndererek savaş sonrası Uzay Yarışında önder oldu. ABD, 1969'da Ay'a ilk insan inişi ile Sovyet rakiplerini yakaladı. Uzay yarışı sona ermesini takiben, uzay uçuşu harika uluslararası işbirliği ile karakterize edilmiştir ve bu Dünya yörüngesine ucuz erişim ve ticari girişimler için bir genişleme oluşturmuştur. Gezegenler arası sondalar Güneş sistemindeki gezegenlerinin hepsiniziyaret etmiş ve insanlar yörüngede Mir ve ISS gibi uzun süre uzay istasyonlarında kalmıştır. Çin, insanlı misyonlar da dahil olmak üzere önemli uzay uçuş yeteneğine sahip üçüncü ülke olarak ile ortaya çıkmıştır.

Bir dizi farklı uzay aracı uzay istasyonlarından yük taşımak için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">SpX-DM1</span>

SpX-DM1, SpaceX'in Dragon 2 kapsülü için test uçuşudur. Kapsül gelecekte insanları Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) taşıyacak kapsüldür. Bu uçuş, kapsülün insan kullanımına güvenliğini test eden insansız uçuştur. 2 Mart 7:49 AM UTC 2019'da fırlatılmıştır. 3 Mart'ta, kalkıştan 24 saat kadar sonra ISS'e yanaşmıştır. Görev 8 Mart 13:50 UTC 2019'da kapsülün denize başarılı bir iniş gerşekleştirmesiyle sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rus Yörünge Segmenti</span>

Rus Yörünge Segmenti (ROS), Rusya'da inşa edilen ve Rus Roscosmos tarafından işletilen Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) bileşenlerine verilen addır. ROS, tüm İstasyon için Rehberlik, Navigasyon ve Kontrolü yönetir.

<span class="mw-page-title-main">Dream Chaser</span>

Dream Chaser, Sierra Space adlı Uzay şirketi tarafından geliştirilmekte olan Amerikan yapımı bir yeniden kullanılabilir gövdeden taşımalı (ing:lifting-body) uzay uçağıdır. Orijinalde mürettebatlı bir araç olarak tasarlanmış olan Dream Chaser Uzay Sistemi, kargolu versiyonu olan Dream Chaser Kargo Sistemi operasyonel hale geldikten sonra üretilecektir. Mürettebatlı versiyonunun, yer ile alçak Dünya yörüngesi arasında kargo ile birlikte 7 kişiye kadar mürettebat da taşıyabilmesi planlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mir-2</span>

Mir-2, Şubat 1976'da başlayan bir Sovyet uzay istasyonu projesiydi. Mir-2 için üretilen modüllerin bir kısmı Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) dahil edilmiştir. Proje birçok değişikliğe uğradı, ancak her zaman Mir istasyonunda kullanılan DOS-7 temel bloğunun yedeği olarak inşa edilen DOS-8 temel blok uzay istasyonu çekirdek modülüne dayanıyordu. DOS-8 temel bloğu sonunda ISS'nin Zvezda modülü olarak kullanıldı. Tasarım geçmişi, orijinal Salyut istasyonlarına kadar uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Dragon 2</span> Roket

Dragon 2, Amerikalı havacılık şirketi SpaceX tarafından öncelikle Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) uçuşlar için geliştirilmiş ve üretilmiş, kısmen yeniden kullanılabilir bir uzay aracı sınıfıdır. SpaceX ayrıca Inspiration4 ve Axiom Mission 3 gibi özel uzay uçuşlarını da başlatıyor. Dört mürettebatı taşıyabilen bir uzay aracı olan Crew dragon ile Cargo Dragon olmak üzere iki varyantı vardır. Uzay aracı, yeniden kullanılabilir bir uzay kapsülü ve harcanabilir bir gövde modülünden oluşur. Uzay aracı bir Falcon 9 Blok 5 roketinin üzerine fırlatılır ve kapsül, suya iniş yoluyla Dünya'ya geri döner.

<span class="mw-page-title-main">Expedition 1</span> Uluslararası Uzay İstasyonunda ilk uzun süreli insan konaklaması

Expedition 1, Uluslararası Uzay İstasyonundaki (ISS) ilk uzun süreli konaklamaydı. Üç kişilik mürettebat, Kasım 2000'den Mart 2001'e kadar istasyonda kaldı. Bu, 2024 yılına kadar kesintisiz olarak süren istasyondaki insan varlığının başlangıcıydı. Expedition 1'in hemen ardından üç kişilik bir mürettebatı olan Expedition 2 geldi.

<span class="mw-page-title-main">Expedition 70</span> Uluslararası Uzay İstasyonunda 70. uzun süreli kalış

Expedition 70, Uluslararası Uzay İstasyonu'na yapılan 70. uzun süreli seferdir. Sefer, Soyuz MS-23'ün 27 Eylül 2023'te olağan kalkışıyla başladı ve Danimarkalı astronot Andreas Mogensen ISS komutasını Expedition 69 kozmonotu Sergey Prokopyev'den devraldı.